Ἐξουσία καὶ ἄρχοντες: Ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ οἱ ἅγιοι ὁδηγοί μας στὶς ἐπερχόμενες ἐκλογὲς

Γράφει ο Σάββας Ἠλιάδης, Δάσκαλος

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή, στὸ δέκατο τρίτο κεφάλαιο γράφει:
«Πάσα ψυχὴ ἐξουσίαις ὑπερεχούσαις ὑποτασσέσθω· οὐ γὰρ ἐστιν ἐξουσία εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ· αἱ δὲ οὖσαι ἐξουσίαι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τεταγμέναι εἰσίν». (Ρωμ. 13,1) Καὶ ἡ μετάφραση: «Ὁ κάθε ἕνας ἂς ὑποτάσσεται στὶς ἀνώτερες ἐξουσίες, διότι δὲν ὑπάρχει ἐξουσία παρὰ ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ οἱ ἐξουσίες ποὺ ὑπάρχουν ἔχουν ταχθεῖ ἀπὸ τὸ Θεό».
Τὸ καθεστὼς τοῦ κράτους, λοιπόν, εἶναι σύμφωνο πρὸς τὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο νὰ ζεῖ κοινωνικά. Ἄρα ἡ ὕπαρξη τῆς ἐξουσίας οὐσιαστικὰ κάνει πράξη αὐτὸ ποὺ σκέφτηκε ὁ Θεὸς γιὰ τὸν ἄνθρωπο, γιὰ τὴν κοινωνικότητά του.
Σχολιάζει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος: «Τὸ νὰ ὑπάρχουν ἀρχὲς καὶ οἱ μὲν νὰ εἶναι ἄρχοντες οἱ δὲ ἀρχόμενοι, λέγω, εἶναι ἔργο τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μὴ γίνονται ὅλα ἀμελῶς καὶ χωρὶς φροντίδα, ὥστε νὰ βρίσκεται σὲ ἀκαταστασία ὁ κόσμος, ὅπως τὰ κύματα ποὺ περιφέρονται ἐδῶ κι ἐκεῖ». Ἀκόμη, ἀναφερόμενος στὴν ὑποταγὴ στοὺς ἄρχοντες, ὄχι ἁπλῶς στὴν πειθώ, λέγει: «Κάνει πολὺ λόγο γιὰ τὴν ὑποταγὴ στοὺς ἄρχοντες, ὁ ἀπόστολος Παῦλος, θέλοντας νὰ δείξει ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν εἰσήγαγε τοὺς νόμους του γιὰ νὰ ἀνατρέψει τὴν κοινὴ πολιτεία, ἀλλὰ γιὰ νὰ...

τὴν καταστήσει καλύτερη».

Καὶ συνεχίζει ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης: «Ἡ ἀναρχία εἶναι σὲ κάθε περίπτωση πάρα πολὺ ἀνυπόφορη καὶ αἰτία σύγχυσης καὶ ἀκαταστασίας».

Ἐξουσία σημαίνει τὸ ἀξίωμα. Γι` αὐτὸ ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶπε: «·οὐ γὰρ ἐστιν ἐξουσία εἰ μὴ ὑπὸ Θεοῦ». Βλέπουμε, λέει πάλι ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης, δὲν εἶπε: «Δὲν ὑπάρχει ἄρχοντας, ἀλλὰ μίλησε γιὰ τὸ ἀξίωμα ποὺ ἔχει». Καὶ συμπληρώνει ὁ Οἰκουμένιος: «Δὲ λέει ὁ Ἀπόστολος γιὰ τὸν καθένα ἄρχοντα, ἀλλὰ γιὰ τὴ θέση, γιὰ τὸ ἀξίωμα  ποὺ διακονεῖ».

Ἐρχόμαστε καὶ στὸν ἅγιο Θεοφύλακτο Βουλγαρίας, ὁ ὁποῖος κάνει μία λεπτότερη  διάκριση ἀνάμεσα «στὸ ἄρχειν», δηλαδὴ στὴν ἐξουσία, στὸ ἀξίωμα, στὴ θέση, στὴν ἰδιότητα ποὺ φέρει ὁ ἄρχοντας καὶ «στὸν ἄρχοντα», δηλαδὴ στὸ πρόσωπο ποὺ ἐκλέχτηκε  νὰ ὑπηρετήσει τὴ θέση, ἀλλὰ δίνει ἔμμεσα καὶ ἀπάντηση στὶς εὐθύνες ποὺ ἔχουμε γιὰ τὴν ἐκλογὴ τῶν ἀρχόντων. Γράφει: «Ὁ Θεός, προνοώντας γιὰ τὴν κοινὴ εὐταξία, οἰκονόμησε ὥστε νὰ ὑπάρχουν ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι, βάζοντας στοὺς ἀδίκους, κατὰ κάποιο τρόπο σὰν χαλινάρι, τὸ φόβο πρὸς τοὺς ἄρχοντες, πρὸς τὴν ἐξουσία. Πρέπει ὅμως νὰ γνωρίζουμε ὅτι ὁ Θεὸς οἰκονόμησε τὸ νὰ ὑπάρχουν ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι, κατὰ τὸν ἀπόστολο Παῦλο, καὶ ὄχι ἂν θὰ εἶναι ἄρχοντας ὁ ἕνας ἢ ὁ ἄλλος. Διότι δὲν ἐκλέγονται ἀπὸ τὸ Θεὸ οἱ ἄδικοι ἄρχοντες». 

Βλέπουμε πὼς οἱ ἅγιοι, ἔχοντας τὴ διάκριση τοῦ Πνεύματος, ἀλλὰ καὶ ὡς «σάρκα φοροῦντες καὶ τὸν κόσμον οἰκοῦντες», γίνονται πρακτικοὶ ὁδηγοὶ σὲ ὅλα τὰ ζητήματα τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ἐμμέσως, πλὴν σαφῶς, μᾶς λένε πὼς εἴμαστε ἐμεῖς ὑπεύθυνοι γιὰ τοὺς ἄρχοντες ποὺ ἐκλέγουμε. 

Ποιὰ εἶναι τὰ κριτήρια ποῦ μᾶς προτείνουν γιὰ τὴν ἐκλογή τους; Ἑρμηνεύοντας στὴ λέξη «ὑποτασσέσθω» ὁ Θεοδώρητος, γράφει: «Προφανῶς νὰ ὑποτασσόμαστε, ἂν εἶναι στὴν εὐσέβεια. Διότι  ἡ ἐναντίωσή τους  στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ δὲν μᾶς ἐπιτρέπει νὰ συμβιβαζόμαστε μὲ τοὺς ἄρχοντες».

Στὴν πρὸς Τίτον ἐπιστολὴ γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Ὑπομίμνησκε αὐτοὺς ἀρχαῖς καὶ ἐξουσίαις ὑποτάσσεσθαι, πειθαρχεῖν, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἑτοίμους εἶναι» (Τιτ. 3,1) Μετάφραση: «Νὰ τοὺς ὑπενθυμίζεις νὰ ὑποτάσσονται στὶς ἀρχὲς καὶ στὶς ἐξουσίες, νὰ πειθαρχοῦν, νὰ εἶναι ἕτοιμοι γιὰ κάθε ἔργο καλό».

Ὁ Θεοδώρητος σχολιάζει στὸ στίχο αὐτό: «Δὲν πρέπει νὰ πειθαρχοῦμε σὲ ὅλα στοὺς ἄρχοντες, ἀλλὰ νὰ πληρώνουμε τοὺς δασμοὺς καὶ τοὺς φόρους καὶ νὰ ἀπονέμουμε τὴν ὀφειλόμενη τιμή. Ἂν ὅμως μᾶς δώσουν ἐντολὴ νὰ πράξουμε δυσσεβὴ πράγματα, ἀμέσως νὰ ἀντιδράσουμε σθεναρῶς».

Εἶναι ἁπλὲς καὶ ξεκάθαρες οἱ θέσεις τῶν ἁγίων. Μᾶς βοηθοῦν νὰ ψηφίζουμε ἐλεύθερα. Καὶ ἐλεύθερα σημαίνει ἀδέσμευτο συναίσθημα καὶ θέλημα συνταυτισμένο στὸ κατὰ δύναμη μὲ τὸ θέλημα τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τὶς ἐντολές του. Ἔτσι δὲ θὰ μετανιώσουμε ποτέ, διότι κάναμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ συνείδησή μας θὰ εἶναι ἥσυχη, ὅσο κι ἂν μᾶς πιέζει καὶ μᾶς ἐπηρεάζει ὁ κόσμος.

«Οἱ συνειδήσεις μας δὲν εἶναι κτῆμα κανενός, παρὰ μόνο τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἀποκλειστικὸ δικαίωμα τοῦ Θεοῦ νὰ ζητάει ὁλοκληρo τὸν ἐσωτερικό μας κόσμο καὶ νὰ δεσμεύει ἀκόμη καὶ αὐτὲς τὶς σκέψεις μας καὶ τὶς ἐσωτερικές μας ἀποφάσεις. Ἡ ὑποταγή μας πρὸς τοὺς ἄρχοντες ἐξάλλου, ὑπονοεῖ τὸ σεβασμὸ καὶ τὴν ἐκδήλωση τιμῆς πρὸς αὐτούς, ὑπακοὴ στοὺς νόμους καὶ τὶς διαταγές τους, ἐφόσον αὐτὲς δὲν προσκρούουν στὴν εὐσέβεια  καὶ στὰ καθήκοντά μας πρὸς τὸ Θεό».(Π. Τρεμπέλας)

Πιστεύουμε πώς, ἔχοντας ὁδηγὸ τὶς γνῶμες τῶν ἁγίων μας, μποροῦμε νὰ ὁδηγηθοῦμε στὶς κάλπες, μὲ ἐλαφριὰ καρδιά, χωρὶς ἀναστολές, στὸ ἱερό μας δικαίωμα καὶ καθῆκον κατὰ τὶς δύσκολες  αὐτὲς ὧρες ποὺ περνᾶ ἡ πατρίδα μας.

Σάββας Ἠλιάδης

Δάσκαλος

Κιλκίς, 15-9-2015