Γράφει ὁ Νικόλαος Κόιος
Ἡ Ἄμβλωση* καὶ ἡ πραγματικὴ
ἀξία
τοῦ παιδιοῦ
Σὲ ἕνα δημοσίευμα ἔγκυρης εἰδησεογραφικῆς
ἰστοσελίδας (cyprusnews.eu) ἀναφέρεται τὸ αἴτημα τῆς κυπριακῆς ἀριστερᾶς
καὶ ὄχι μόνο, γιὰ ἀλλαγὴ τῆς ὑφιστάμενης νομοθεσίας τῆς Μεγαλονήσου στὸ θέμα τῶν
ἀμβλώσεων. Ὡς πρότυπο πρὸς μίμηση προβάλλεται ὁ σχετικὸς νόμος τῆς Ἑλλάδας, ὁ ὁποῖος
θεωρεῖται προοδευτικὸς καὶ ἐναρμονισμένος μὲ τὸ γίγνεσθαι τῶν δυτικῶν κοινωνιῶν.
Τὸ αἴτημα στηρίζεται στὸ δικαίωμα αὐτοδιάθεσης καὶ αὐτονομίας τῆς γυναίκας στὸ
σῶμα της, καθὼς καὶ στὰ ἀναπαραγωγικὰ καὶ σεξουαλικὰ δικαιώματά της. Ἀσκεῖ
σκληρὴ κριτικὴ σὲ συντηρητικὰ καὶ ὁλοκληρωτικὰ καθεστῶτα τὰ ὁποῖα θέλησαν νὰ ὑποβάλλουν
τὴν γυναίκα σὲ συγκεκριμένο τρόπο ζωῆς, ὁ ὁποῖος περιορίζει τὴν ἐλεύθερη καὶ ἴση
μὲ τὸν ἄνδρα ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητάς της.
Τὸ κείμενο λαμβάνει ὑπόψη τὶς θρησκευτικὲς
ἀνησυχίες σχετικὰ μὲ τὴν πρακτική τῆς ἄμβλωσης, ἀκολουθεῖ ὡστόσο τὴν γνωστὴ
γραμμὴ ὅτι ἡ θρησκευτικὴ ἀντίληψη καὶ ἠθικὴ ἀνήκει στὸν χῶρο τῆς ἀτομικῆς
συνείδησης. Ὅποιος θέλει νὰ τὴν ἀκολουθήσει, εἶναι ἐλεύθερος, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν
μπορεῖ νὰ ἐπιβληθεῖ διὰ νόμου καθολικά. Στὴν τελευταία παράγραφο τοῦ κειμένου
διατυπώνεται μὲ σαφήνεια ὅτι ἡ ἄμβλωση δὲν θεωρεῖται σὰν ἰδανικὴ λύση σὲ κανένα
πρόβλημα καὶ προτείνονται δράσεις γιὰ ἄρση τῶν αἰτίων ποὺ ὁδηγοῦν σὲ αὐτήν. Ὡς
αἴτια προβάλλονται...
κυρίως τὰ ἑξῆς: τὸ ἔλλειμμα σεξουαλικῆς διαπαιδαγώγησης στὰ
σχολικὰ προγράμματα καὶ οἱ οἰκονομικὲς καὶ κοινωνικὲς δυσχέρειες ποὺ ὁδηγοῦν τοὺς
νέους στὴν διστακτικότητα νὰ φέρουν ἕνα παιδὶ στὸν κόσμο.
Ἀπὸ τὰ ζητήματα τῆς βιοηθικῆς ἡ ἄμβλωση
εἶναι ἴσως τὸ μοναδικὸ τὸ ὁποῖο προβλημάτισε τὶς ἀνθρώπινες κοινωνίες ἤδη ἀπὸ τὰ
ἀρχαία χρόνια. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἐξ ἀρχῆς θεωρήθηκε ὡς ζήτημα τὸ ὁποῖο δὲν εἶναι
ἠθικὰ οὐδέτερο ἢ ἀδιάφορο. Κάθε ἀνακίνηση τοῦ ζητήματος τῶν ἀμβλώσεων, ὅπως αὐτὴ
ποὺ περιγράφεται στὸ κυπριακὸ ἄρθρο, τονίζει ἀκριβῶς τὴν ἠθικὴ βαρύτητά του. Στὸν
βιοηθικὸ διάλογο ἀνάμεσα σὲ εἰδικοὺς κυρίως ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς φιλοσοφίας ἐπιστρατεύονται
δύο κυρίως ὁμάδες ἐπιχειρημάτων γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν ἢ νὰ ἀμφισβητήσουν ἠθικὰ
τὴν ἄμβλωση. Ὑπὲρ τῆς ἄμβλωσης συνηγοροῦν ὅσοι ἔχουν ὡς ἀφετηρία τὰ δικαιώματα
τῆς γυναίκας. Ἐναντίον τῆς ἄμβλωσης συνήθως κινοῦνται ὅσοι ἔχουν ὡς ἀφετηρία τὰ
δικαιώματα τοῦ ἐμβρύου. Ἡ ἐπιχειρηματολογία τῶν πολιτικῶν δυνάμεων τῆς Κύπρου
ποὺ προτείνουν τὸν ἐκσυγχρονισμὸ τῆς νομοθεσίας, ἂν καὶ καλὰ δομημένη καὶ
νηφάλια σὲ γενικὲς γραμμές, δὲν θέτει πουθενὰ τὸν παραμικρὸ προβληματισμὸ γιὰ τὴν
φύση (status), τὰ δικαιώματα καὶ τὴν προστασία τοῦ ἐμβρύου.
Ἡ τακτικὴ αὐτὴ εἶναι συνήθης τὰ
τελευταία χρόνια στὸν δημόσιο βιοηθικὸ διάλογο. Ἂν καὶ ἀνάμεσα σὲ εἰδικοὺς
πάντα ἐξετάζεται τὸ ἐρώτημα γιὰ τὸ status καὶ τὰ δικαιώματα τοῦ ἐμβρύου, στὸν
δημόσιο διάλογο ἡ ἀπάντηση φαίνεται προεξοφλημένη: τὸ ἔμβρυο ἔχει δικαιώματα καὶ
ἀπολαμβάνει προστασίας μόνον στὸν βαθμὸ ποὺ τὸ ἐπιθυμοῦμε καὶ τὸ ἐπιτρέπουμε. Ὁ
ὅλος λόγος περιστρέφεται γύρω ἀπὸ τὸ δικαίωμα τῆς γυναίκας, ἀλλὰ καὶ τῶν γονέων
ἐν γένει, νὰ λαμβάνουν τὶς ἀναπαραγωγικές τους ἀποφάσεις. Ἂν θέλουν, φέρνουν τὸ
παιδὶ στὸν κόσμο, ἂν γιὰ ὁποιοδήποτε λόγο δὲν τὸ ἐπιθυμοῦν, διακόπτουν τὴν
κύηση χωρὶς καμία συνέπεια.
Ἡ θεώρηση αὐτὴ σὲ πολιτικὸ καὶ
κοινωνικὸ ἐπίπεδο προβάλλεται πιὰ ὡς μονόδρομος καὶ δὲν φαίνεται ὅτι μπορεῖ νὰ ἀνακοπεῖ.
Ὡστόσο τὰ φλέγοντα ἐρωτήματα γιὰ κάθε συνειδητὸ χριστιανὸ εἶναι: Πῶς θὰ τὰ
χειριστεῖ ὅλα αὐτὰ ἡ Ἐκκλησία; Τί λόγο θὰ ἀρθρώσει; Πῶς πρέπει νὰ ἀντιδράσει;
Πολλὲς φορές, ὅπως δείχνει καὶ τὸ ἄρθρο ποὺ μᾶς ἔδωσε τὴν ἀφορμὴ γιὰ τὸν
σημερινό μας σχολιασμό, ἡ ἄποψη καὶ ἡ στάση τῆς Ἐκκλησίας ἀπασχολεῖ καὶ αὐτοὺς
ποὺ δὲν θεωροῦν τὸν ἑαυτὸ τοὺς θρησκευόμενο. Συνήθως ἡ πλειονότητα θεωρεῖ ὡς
θέση τῆς Ἐκκλησίας τὶς ἀπαγορεύσεις καὶ τὰ ὅρια τὸν Ἱερῶν Κανόνων. Αὐτὸ εἶναι
μόνον ἐν μέρει σωστό. Γιὰ νὰ κατανοήσει κανεὶς τοὺς Ἱεροὺς Κανόνες πρέπει νὰ ἔχει
γνώση τοῦ θεολογικοῦ περιεχομένου καὶ τῆς ποιμαντικῆς τους στόχευσης, δηλαδὴ τοῦ
πνεύματός τους. Εἶναι λάθος οἱ ἱεροὶ κανόνες νὰ ἐκλαμβάνονται ὅπως οἱ νόμοι τοῦ
κράτους. Καταρχὴν ἡ ἰσχὺς τῶν κανόνων τῆς Ἐκκλησίας ἀρχίζει ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ὁ
ἄνθρωπος ἐλεύθερα καὶ συνειδητὰ θέτει τὸν ἑαυτό του στὸν τρόπο ζωῆς ποὺ
διδάσκει ἡ Ἐκκλησία καί στὴν προοπτική της αἰωνιότητας στὴν ὁποία αὐτὸς ὁδηγεῖ.
Ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἄποψη ἔχει δίκιο τὸ
κείμενο τῆς κυπριακῆς ἰστοσελίδας ὅταν μιλᾶ γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς προσωπικῆς
συνείδησης. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ ὅμως, ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ
σύνολη ἡ ἀνθρωπολογία της ἔχουν ἕνα σαφὲς περιεχόμενο. Ἀντιλαμβάνεται τὸν ἄνθρωπο
ἐξ ἄκρας συλλήψεως ὡς ὂν – πρόσωπο μὲ τὸ ἀναφαίρετο δικαίωμα νὰ διεκδικήσει γιὰ
τὸν ἑαυτὸ του τὴν ἀπόλυτη ἐλευθερία καὶ τὴν αἰωνιότητα. Ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖ αὐτὸ ὡς
τὸ ὑπέρτατο ἀνθρώπινο δικαίωμα. Γιὰ τὴν διαφύλαξη καὶ τὴν ἀνάπτυξη αὐτοῦ τοῦ
δικαιώματος ἀνάλωσε ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή της στὴν ἱστορία καὶ ἔχυσε ποταμοὺς
μαρτυρικοῦ αἵματος καὶ προσευχητικῶν δακρύων. Γιὰ τὸ δικαίωμα αὐτὸ ἕνας ὁλόκληρος
Θεὸς σαρκώνεται καὶ γίνεται ἄνθρωπος. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τιμᾶται στὴν Ἐκκλησία «ἐξ
ἄκρας συλλήψεως» μὲ τὴν ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. «Ἐξ ἄκρας συλλήψεως» τιμῶνται
καὶ δύο ἄλλα πρόσωπα ποὺ συμμετεῖχαν στὴν Θεία Ἐνανθρώπιση, ἡ Παναγία καὶ ὁ
Πρόδρομος. «Ἐξ ἄκρας συλλήψεως» θὰ μποροῦσε νὰ τιμᾶται καὶ νὰ ἑορτάζεται ἀπὸ τὴν
Ἐκκλησία καὶ «πᾶς ἄνθρωπος ἐρχόμενος εἰς τὸν κόσμον».
Θεωρώντας ἡ Ἐκκλησία τὸν ἄνθρωπο ὡς
Πρόσωπο – Ὑπόσταση μοναδικὸ καὶ ἐλεύθερο, δὲν τοῦ ἀναγνωρίζει μόνο τὴ
δυνατότητα ἐλευθερίας τῆς ἐπιλογῆς. Τοῦ ἀναγνωρίζει καὶ τὴν δυνατότητα τῆς ἐλευθερίας
στὴν ὕπαρξη, στὸ εἶναι. Κάθε σκόπιμη ἀνθρωπογενὴς ἀπόπειρα διακοπῆς αὐτῆς τῆς
πορείας γιὰ τὴν Ἐκκλησία συνιστᾶ ἀναπόφευκτα φόνο, σὲ ὅποιο στάδιο καὶ ἂν ἐπιτελεῖται.
Ἡ Ἐκκλησία ζεῖ καὶ κινεῖται στὸν χῶρο τῆς πνευματικῆς ἐλευθερίας τῶν σχέσεων τοῦ
Θεοῦ καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Μέσα σὲ αὐτὸ τὸ πνεῦμα ἐπιθυμεῖ νὰ προσλάβει καὶ νὰ
μεταμορφώσει ὁλόκληρη τὴν κοινωνία καὶ τὸν κόσμο. Ὡστόσο αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ
γίνει μὲ μέσα ποὺ μεταχειρίζονται πολιτικὲς δυνάμεις καὶ ἄλλοι θεσμοί. Σύμφωνα
μὲ τὸν Γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ, ἡ Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο μόνον
διὰ τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ σταυρικοῦ παραδείγματος, ἑλκύοντας ἐλεύθερα τὴν ἀνθρώπινη
προαίρεση. Μέσα στὴν προοπτικὴ αὐτὴ μπορεῖ νὰ συνομιλήσει μὲ τὶς κοινωνικὲς καὶ
πολιτικὲς δυνάμεις γιὰ τὴν ἄρση τῶν αἰτίων ποὺ ὁδηγοῦν στὴν ἄμβλωση. Ἐκεῖ μπορεῖ
νὰ ἀρθρώσει τὸν λόγο της καὶ νὰ δείξει αὐτὸ ποὺ εὔστοχα παρατηρεῖ ὁ καθηγητὴς
Κωνσταντῖνος Ἀγόρας γιὰ τὴν ἄμβλωση ὅτι εἶναι: «μία ἀπὸ κοινοῦ ἀποτυχία ἀγάπης,
δηλαδὴ ἀποτυχία σχέσεων: γιὰ τὸ ἔμβρυο καὶ τὴ μητέρα, γιὰ τοὺς γονεῖς καὶ τὴν
κοινωνία καί, τέλος γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα καὶ τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ» (Πίστη καὶ Βίωμα
τῆς Ὀρθοδοξίας, τόμ. Α’, Ε.Α.Π., Πάτρα 2013, σ. 348).
Νίκος Κόϊος, Διευθυντὴς Σύνταξης
τῆς Πεμπτουσίας
* Προτιμοῦμε τὸν ὄρο ἄμβλωση ἀπὸ
τοὺς συναφεῖς ἔκτρωση ἢ διακοπῆ κύησης λόγω του ὅτι χρησιμοποιεῖται μὲ τὸ νόημα
αὐτὸ συχνότερα τόσο στὰ ἀρχαῖα ὅσο καὶ στὰ σύγχρονα ἰατρικὰ κείμενα συχνότερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου