Οἱ νέες θεολογικὲς προκλήσεις τῆς Ἀκαδημίας Βόλου

Τοῦ Ἰωάννη Τάτση, Θεολόγου

Ἡ γνωστὴ μικρὴ ἀλλὰ θορυβοῦσα ὁμάδα νεωτεριστῶν θεολόγων καὶ κληρικῶν ἔχει εἰσάγει τὰ τελευταία χρόνια νέους καινοφανεῖς ὅρους γιὰ νὰ περιγράψει τὴν «θεολογία» ποὺ προσπαθεῖ νὰ ἐπιβάλλει στὰ ἐκκλησιαστικὰ καὶ θεολογικά μας πράγματα. Ἐκτός τῆς γνωστῆς στοὺς πολλοὺς «μεταπατερικῆς θεολογίας», οἱ θεολόγοι αὐτοὶ μᾶς ἔμαθαν τὴν «θεολογία τῆς ἑτερότητας», τὴν «φενιστικὴ θεολογία», τὴν «θεολογία τῆς πολυπολιτισμικότητας» καὶ τὴν «συναφειακὴ θεολογία» ἢ «θεολογία τῆς συνάφειας». Κάποιοι ἀπὸ τοὺς ὅρους αὐτοὺς ἀποτελοῦν μεταφορὰ στὰ ἑλληνικὰ ἀντίστοιχων ὅρων τῆς προτεσταντικῆς ἢ ἄλλων ὁμολογιῶν «θεολογίας». Τὸ μεῖζον ζήτημα ὡστόσο δὲν βρίσκεται στὴν προέλευση τῶν ὅρων – μολονότι ἔχει καὶ αὐτὴ τὴ σημασία της – ἀλλὰ στὸ περιεχόμενο ποὺ αὐτοὶ ἐκφράζουν.

Ἡ πρὸ ὀλίγων ἐτῶν ἐμφανισθεῖσα ἀπὸ τὴν «Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν» τῆς Μητροπόλεως Δημητριάδος «μεταπατερικὴ θεολογία» ἀπεδείχθη ὅτι ἀποτελεῖ αἱρετικὴ ἀπόκλιση, εὐθεία ἀμφισβήτηση τῆς διδασκαλίας καὶ τῆς πείρας τῶν Ἁγίων Πατέρων, ἡ ὁποία ἐτίθετο ὑπὸ ἀναθεώρηση ἢ καὶ ὑπέρβασή της σὲ ὅσα σημεῖα δὲν «συνέφεραν» τοὺς νεωτεριστὲς κληρικοὺς καὶ θεολόγους.

Ὡστόσο παρὰ τὴν θύελλα τῶν ἀντιδράσεων ποὺ ξεσήκωσε ἡ «μεταπατερικὴ θεολογία» οἱ εἰσηγητὲς της ἐπιχειροῦν τώρα νέα...
«ἀναθεώρηση», αὐτὴ τὴ φορὰ ὄχι τῶν συγγραμμάτων τῶν Ἁγίων Πατέρων ἀλλὰ τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ «Ἀκαδημία» τοῦ Βόλου διοργανώνει ἀπὸ τὶς 8 Μαΐου συνέδριο μὲ τίτλο «Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καὶ σύγχρονες προκλήσεις» καὶ στὸ ἐνημερωτικὸ σύντομο κείμενο ἀναφέρει:

«Ὅπως κάθε πατερικὸ κείμενο ποὺ ἀποτελεῖ στοιχεῖο τῆς ἐκκλησιαστικῆς παράδοσης, ἔτσι καὶ ὁ κάθε κανόνας προέρχεται ἀπὸ μία συγκεκριμένη ἐποχὴ καὶ ἀπηχεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ διαχρονικὴ σωτηριώδη ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας, καὶ τὰ συγχρονικὰ χαρακτηριστικά τοῦ τόπου καὶ χρόνου διαμόρφωσής του. Τὸ κεντρικὸ ζήτημα ποὺ τίθεται γιὰ μία ἀκόμη φορᾶ εἶναι ἐὰν ὑπάρχει ἡ δυνατότητα ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία, ὅσον ἀφορᾶ εἰδικὰ στὴν κανονική της παράδοση, νὰ κατανοηθεῖ καὶ νὰ λειτουργήσει ὄχι μόνο ὡς «παραδοσιακή», μένοντας ἀμετακίνητα πιστὴ στὸ γράμμα μίας ὑποτιθέμενης «παράδοσης», ἀλλὰ καὶ ὡς συναφειακή, ὑπερβαίνοντας τὶς συντεταγμένες ἑνὸς πρὸ-νεωτερικοῦ κοσμοειδώλου, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ τελεσίδικα παρελθὸν γιὰ τὸν χρόνο τῆς Ἐκκλησίας. Τίθεται, λοιπόν, τὸ ἀγωνιῶδες ἐρώτημα κατὰ πόσο, μέσα στὸ ἀναμφισβήτητο κύρος ποὺ τοὺς περιβάλλει, οἱ κανόνες αὐτοὶ διατηροῦν τὴν ὑπαρκτικὴ δυναμική τους, γιὰ νὰ ἀνταποκρίνονται στὰ αἰτήματα τοῦ ὁλοένα καὶ περισσότερο μεταβαλλόμενου κόσμου».

Οἱ προθέσεις τῶν διοργανωτῶν τοῦ συνεδρίου εἶναι σαφεῖς. Θὰ ἐπιδιώξουν τὴν ὑπέρβαση τῶν ὁριζομένων στοὺς ἱεροὺς Κανόνες ὥστε νὰ τοὺς καταστήσουν «συναφεῖς» πρὸς τὶς ἀπαιτήσεις τοῦ σύγχρονου κόσμου. Μὲ ἁπλούστερα λόγια, ὁ κόσμος ἄλλαξε, οἱ Κανόνες εἶναι αὐστηροί, οἱ οἰκουμενιστικοὶ μας σχεδιασμοὶ σκοντάφτουν στὶς ἀπαγορεύσεις τῶν Κανόνων γιὰ συμπροσευχὲς καὶ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς αἱρετικούς, ἡ νηστεία μᾶς φαίνεται πλέον ἀσήκωτο βάρος καὶ γιὰ ὅλα αὐτὰ καὶ ἄλλα ἀκόμη ὀφείλουμε νὰ θέσουμε τοὺς ἱεροὺς Κανόνες στὸ χρονοντούλαπο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας. Τὰ αἰτήματα τοῦ μεταβαλλόμενου κόσμου δὲν μποροῦν νὰ περιορίζονται ἀπὸ αὐστηροὺς Κανόνες καὶ ἡ πνευματική μας ζωὴ δὲν μπορεῖ πλέον νὰ παραμένει ἀσκητική, ὅπως αὐτὴ τῶν ἁγίων Πατέρων ποὺ συνέταξαν τοὺς Κανόνες.

Οἱ «συναφειακοὶ» Θεολόγοι καὶ κληρικοὶ εἶναι ξεκάθαρο ὅτι κινοῦνται μὲ περισσὸ θράσος σὲ χώρους ἀντιευαγγελικούς, ἀντιπατερικοὺς καὶ ἀντικανονικούς. Μετὰ τὴν ἀμφισβήτηση τῆς ἁγιοπνευματικῆς διδασκαλίας τῶν Ἁγίων Πατέρων ἑτοιμάζονται νὰ «ξεπεράσουν» καὶ τὶς ἀποφάσεις τῶν ἁγίων Συνόδων καὶ νὰ «ἀναθεωρήσουν» τὰ προβλεπόμενα στοὺς ἱεροὺς Κανόνες. Ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας ὅμως δὲν εἶναι «συναφειακῆ». Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς τὸ εἶπε: «Εἰ ἐκ τοῦ κοσμου ἦτε, ὁ κόσμος ἂν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅτι δὲ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ, ἀλλ' ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου, διά τοῦτο μισεῖ ὑμᾶς ὁ κόσμος» (Ἰω. 15,19). Γιατί λοιπὸν σπεύδουμε νὰ προσαρμόσουμε τὴ θεολογία μας στὶς ἀπαιτήσεις τοῦ σύγχρονου κόσμου; Γιὰ νὰ μᾶς ἀγαπᾶ ὁ κόσμος; Τότε ὅμως δὲν θὰ ἁγιάσει ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ θεολογία Της τὸν κόσμο ἀλλὰ ὁ κόσμος θὰ ὁδηγήσει στὴν ἐκκοσμίκευση τῆς θεολογίας.

Πέραν τῆς ἐκκοσμικευμένης, χλιαρῆς, ἀντιασκητικῆς ζωῆς καὶ θεολογίας ποὺ πρεσβεύουν οἱ «συναφειακοὶ» θεολόγοι εἶναι φανερὸ ὅτι ὑπηρετοῦν, σὲ θεωρητικὸ ἐπίπεδο, τὸν οἰκουμενιστικὸ βηματισμὸ ὑψηλόβαθμων κληρικῶν. Οἱ φιλίες μεταξὺ τῶν δύο ὁμάδων εἶναι γνωστὲς σὲ ὅλους ἀλλὰ ἐδῶ πρόκειται γιὰ βαθύτερο καὶ ἐπικινδυνότερο σχεδιασμό. Ὡς γνωστὸν ἤδη προαναγγέλθηκε καὶ προετοιμάζεται ἡ σύγκληση τῆς λεγόμενης «Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδοξίας» τὸ 2016. Καὶ εἶναι γνωστὸ ὅτι στὴ Σύνοδο αὐτὴ θὰ ἐπιδιωχθεῖ ἀναθεώρηση τῶν προβλέψεων τῶν ἱερῶν Κανόνων γιὰ τὶς σχέσεις μὲ τοὺς αἱρετικοὺς ἑτεροδόξους. Τοῦτο γιατί οἱ οἰκουμενιστὲς γνωρίζουν πὼς ἡ συμμετοχή τους σὲ συμπροσευχές, τακτικὴ ποὺ ἔχουν πλέον καθιερώσει, ἀπαγορεύεται ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς Κανόνες. Ἀκούγεται μάλιστα ὅτι ἴσως ὑπάρξουν καὶ ἀλλαγὲς στὶς προβλέψεις γιὰ τὴ νηστεία, καὶ ἀσφαλῶς ὄχι γιὰ αὐστηροποίησή της. Οἱ «συναφειακοὶ» θεολόγοι σπεύδουν λοιπὸν νὰ «ἀνακαλύψουν» τὰ στοιχεῖα τῶν Κανόνων ποὺ ἐπιδέχονται «βελτίωσης», «ἀναθεώρησης» καὶ «ὑπέρβασης». Τέτοιες ὅμως θεολογικὲς «ἀνακαλύψεις» ὁδηγοῦν μακράν τῆς ἁγιοπατερικῆς παραδόσεως, πείρας καὶ διδαχῆς καὶ τοιουτρόπως μακράν τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ κατέστηκε σκεύη ἐκλογῆς τοὺς Ἁγίους Πατέρες.

Ὑπάρχει καὶ μία ἀκόμη σημαντικὴ παράμετρος τοῦ ὅλου ζητήματος. Οἱ Ἱεράρχες ποὺ πρωτοστατοῦν τῶν ἀνωτέρω «συναφειακῶν» νεωτερισμῶν εἶναι συγκεκριμένοι. Ἀτυχῶς αὐτοὶ οἱ ἴδιοι φαίνεται πὼς θὰ συμμετάσχουν ἐνεργὰ τόσο στὸ ἔργο τῆς Διορθοδόξου Ἐπιτροπῆς ποὺ θὰ προετοιμάσει τὴ «Μεγάλη Σύνοδο» ὅσο καὶ σὲ αὐτὴ τὴν ἴδια τὴ «Μεγάλη Σύνοδο». Οἱ ἴδιοι ἀποτελοῦσαν ἄλλωστε τὴ συνοδεία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱερωνύμου στὶς ἐργασίες τῆς Συνάξεως τῶν Προκαθημένων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ποὺ πραγματοποιήθηκε τὸν περασμένο Μάρτιο στὴν Κωνσταντινούπολη. Εἶναι ἐπιτακτικὴ ἡ ἀνάγκη τῆς παρέμβασης ἐντός τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ μέλη της, ἀγωνιστὲς παραδοσιακοὺς Ἱεράρχες ποὺ οἱ ἴδιοι θὰ πρέπει νὰ ἀναλάβουν ἐνεργὸ δράση ἐκπροσωπώντας τὴν Ἐκκλησία μας στὸ προπαρασκευαστικὸ ἀλλὰ καὶ στὸ κυρίως ἔργο τῆς «Μεγάλης Συνόδου». Ἂν ἀφήσουν ἐλεύθερο τὸ πεδίο στοὺς γνωστοὺς συνεπισκόπους τους, θὰ βρεθοῦμε ὁπωσδήποτε μπροστὰ σὲ δυσάρεστες ἐξελίξεις καὶ νέους κλυδωνισμοὺς τοῦ πλοίου τῆς Ἐκκλησίας μας. 

Ὀρθόδοξος Τύπος, 9/5/2014

Θρησκευτικά