Πόλεμος... ταυτότητας στὴν Τουρκικὴ ἡγεσία καὶ Τουρκικὴ ἐλὶτ

Νίκου Χειλαδάκη

Δημοσιογράφου –Συγγραφέα-Τουρκολόγου

Σε καμία χώρα στὸν κόσμο τὸ ζήτημα τῆς πραγματικῆς ταυτότητας τῆς πολιτικῆς καὶ πνευματικῆς ἡγεσίας της, δὲν θὰ ἦταν θέμα ἀντιπαράθεσης ἀλλὰ καὶ ἔντονης ἱστορικῆς ἀμφισβήτησης τῆς ὅλης πορείας της στὸ διεθνὲς στερέωμα. Αὐτὸ συμβαίνει στὴν σύγχρονη Τουρκία, στὴν ὁποία  τὸ περίφημο «Kimlik Meselesi», (Πρόβλημα Ταυτότητας),  ἔχει προκαλέσει συχνὰ ἀπροσδόκητες κρίσεις συνειδήσεως, ἀλλὰ καὶ μεγάλους τριγμοὺς στὰ ἴδια τὰ θεμέλιά της.

Τελευταία ἔχει ἀναπτυχτεῖ καὶ μία ἔντονη πολεμική, μὲ τὸ χαρακτηριστικὸ τῶν ἀλληλοκατηγοριῶν, γιὰ τὴν ταυτότητα τῶν ἡγετικῶν προσώπων τῆς χώρας αὐτῆς, ποὺ ἔχουν κυριαρχήσει τὶς τελευταῖες δεκαετίες στὸ πολιτικὸ στρατιωτικὸ καὶ ὄχι μόνο στερέωμα. Ἔτσι ὅταν τὸν Ἰούνιο τοῦ 2009 ὁ Τοῦρκος πρωθυπουργός, Ταΐπ Ἐρντογᾶν, ἐπισκέφτηκε τὴν γενέτειρά του, τὸ χωριὸ Ποταμιὰ στὴν περιοχὴ τῆς Ριζούντας τοῦ Πόντου, ἕνα ἀρχαῖο ἑλληνικὸ χωριό, κατηγορήθηκε ἀπὸ τὴν τουρκικὴ ἀντιπολίτευση ὅτι ἔχει ἕλληνες ρίζες. Τότε  δημοσιεύτηκαν καὶ τὰ ἱστορικὰ ἀρχεῖα τῆς κοινότητας, ὅπου ἀποδεικνύονταν  ὅτι ἡ οἰκογένεια τοῦ Ἐρντογᾶν κατάγονταν ἀπὸ οἰκογένεια χριστιανῶν γενιτσάρων ποὺ εἶχε ἐξισλαμιστεῖ. Μάλιστα ἡ ἐφημερίδα Radikal εἶχε γράψει τότε χαρακτηριστικά: «Tayyip Erdogan kendisi de Rum kokenlidir», ὁμολογόντας οὐσιαστικὰ πὼς ὁ Ἐρντογᾶν ἔχει μαλον...

ρωμαίικη καταγωγή.  

Ὅμως ἡ περίπτωση τοῦ Πόντιου Ἐρντογᾶν δὲν εἶναι ἡ μοναδική.  Πρὶν ἀπὸ δύο χρόνια  καὶ ἕνας ἄλλος πρώην Τοῦρκος πρωθυπουργὸς εἶχε κατηγορηθεῖ γιὰ ἑλληνποντιακὴ καταγωγή. Συγκεκριμένα τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2010, εἶχε ἀποκαλυφτεῖ, πάλι ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα Radikal, ὅτι ὁ Μεσοὺτ Γιλμὰζ ποὺ κατάγετε ἀπὸ τὴν Τραπεζούντια τοῦ Πόντου, εἶναι ποντιόφωνος καὶ μάλιστα μαζὶ μὲ τὸν ἀδελφό του, Τουργκοὺτ Γιλμάζ, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν γυναίκα του, Μπερνᾶ, μιλοῦσε στὴν ποντιακὴ γλώσσα. Τὸ ἐκπληκτικὸ εἶναι πὼς τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶχε προκαλέσει τὶς τουρκικὲς μυστικὲς ὑπηρεσίες νά… τὸν παρακολουθοῦν γιὰ νὰ διαπιστώσουν τί ἀκριβῶς ἔλεγε στὶς μεταξύ τους ἰδιωτικὲς συνομιλίες, ἐνῶ εἶχε φακελωθεῖ σὰν …ἑλληνικῆς ποντιακῆς καταγωγῆς.

Τώρα μαθαίνουμε ὅτι καὶ ὁ ἀρχηγὸς τῆς σημερινῆς τουρκικῆς ἀντιπολίτευσης, ὁ Κεμὰλ Κιλιτσντάρογλου, ἀρχηγὸς τοῦ Λαϊκοῦ Κόμματος, κατηγορεῖτε ὅτι εἶναι ἀρμενικῆς καταγωγῆς. Ἡ ἀποκάλυψη αὐτὴ ἔγινε σὲ μία τηλεοπτικὴ ἐκπομπὴ στὴν τουρκικὴ πρωτεύουσα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν δήμαρχο τῆς Ἄγκυρας, Μελὶχ Γκιοκσέλ. Ὁ Γκιοκσὲλ στὴν ἐκπομπὴ αὐτὴ ὑποστήριξε ὅτι ὁ Κεμὰλ Κιλιτσντάρογλου εἶναι ἀρμενικῆς καταγωγῆς καὶ ὅτι αὐτὸ τὸ γεγονὸς τὸ ἔχει ἀποκρύψει γιὰ εὐνόητους λόγους, δηλαδὴ γιὰ νὰ μὴν ἐπηρεαστεῖ ἡ πολιτικὴ τοῦ καριέρα. Μάλιστα ὁ δήμαρχος τῆς τουρκικῆς πρωτεύουσας ἔδωσε καὶ στοιχεῖα γιὰ τὴν μητέρα τοῦ Κιλτσντάρογλου, ποὺ ὀνομάζονταν Γιεμοὺς Χανούμ, καὶ ἡ ὁποία ἦταν Ἀρμένισα ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοῦ Τούντζελι.  Γεγονὸς εἶναι πὼς ὁ Κιλιτσντάρογλου εἶναι Ἀλεβίτης, δηλαδὴ δὲν εἶναι ὀρθόδοξος μουσουλμάνος καὶ κατὰ καιροὺς οἱ Ἀλεβῆτες στὴν Τουρκία ἔχουν κατηγορηθεῖ ὅτι εἶναι κρυπτοχριστιανοί.

Ἀλλὰ ἀρμενικῆς καταγωγῆς ἔχει κατηγορηθεῖ ὅτι εἶναι καὶ ὁ ἴδιος ὁ πρόεδρος τῆς σημερινῆς Τουρκίας, ὁ Ἀμντουλὰχ Γκιούλ, ὁ ὁποῖος κατάγετε ἀπὸ τὴν Καισάρεια. Σύμφωνα μὲ τὶς μέχρι πρὸ τινὸς πληροφορίες ὁ Γκιοὺλ ἦταν ἀραβικῆς καταγωγῆς, δηλαδὴ μουσουλμανικῆς. Τελευταία ὅμως ἔχει καταγγελθεῖ ὅτι ὁ πρόεδρος τῆς Τουρκίας εἶναι ἀρμενικῆς καταγωγῆς. Τὴν καταγγελία αὐτὴ τὴν ἔκανε ἐπίσημα στὴν τουρκικὴ βουλὴ ὁ βουλευτὴς τοῦ κόμματος τῆς ἀντιπολίτευσης,  Canan Ar?tman   ὁ ὁποῖος ὑποστήριξε ὅτι ὁ Γκιοὺλ κατάγετε ἀπὸ παλιὰ ἀρμενικὴ οἰκογένεια τῆς Καισαρείας ποὺ εἶχε ἀλλαξοπιστήσει πρὶν ἀπὸ μερικὲς δεκαετίες. Ἡ δήλωση αὐτὴ ἔγινε σὲ μία κοινοβουλευτικὴ ἐπιτροπὴ ποὺ συζητοῦσε γιὰ τὸ θέμα τῆς ἀρμενικῆς γενοκτονίας.  Ο  Canan  Ar?tman ὑποστήριξε ὅτι ὁ θεῖος τοῦ Γκιούλ, Ahmet Satoglou καὶ ἡ μητέρα του, δηλαδὴ ἡ γιαγιὰ τοῦ Γκιούλ, ἦταν ἀρμένικης καταγωγῆς.

Ἡ ἴδια ἄποψη γιὰ μὴ τουρκικὴ καταγωγή, (ἀλήθεια ποιὸς εἶναι Τοῦρκος στὴν σημερινὴ Τουρκία;), ἔχει ἀπασχολήσει στὸ παρελθὸν τὴν τουρκικὴ δημοσιότητα γιὰ τὸν Μπουλὲντ Ἐτσεβίτ, (ὑποστηρίχτηκε ὅτι ἔχει ἀρμενικὴ καταγωγή), τὴν Ταντσοὺ Τσιλέρ, (ὅτι εἶναι Ντονμές, δηλαδὴ Ἑβραία ἐξισλαμισμένη),  ὅπως καὶ γιὰ τους   Ἰσμαὴλ Τζὲμ καὶ Κεμὰλ Ντερβίς. Ὁ κατάλογος εἶναι ἀτέλειωτος καὶ αὐτὸ δείχνει τὴν πλαστότητα τῆς τουρκικῆς ταυτότητας ὅπως τὴν κατασκεύασε ὁ ἐπίσης ἀμφισβητήσιμης καταγωγῆς, πατέρας τῆς σύγχρονης Τουρκίας, Κεμὰλ Ἀτατούρκ.

Ἀλλὰ ἐνδιαφέρων εἶναι πὼς καὶ στὴν ὅλη ἱστορικὴ διαδρομή   τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ἐλὶτ ποὺ κυβέρνησε αὐτὴ τὴν ἀχανῆ αὐτοκρατορία, εἶναι ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ὅπως ὁμολογεῖτε σήμερα μετὰ ἀπὸ πολλοὺς δισταγμοὺς καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τους Τούρκους. Αὐτὸ εἶναι πράγματι ἕνα σημαντικὸ κεφάλαιο γιατί ἔτσι ξαναγράφετε ἡ ἱστορία μὲ τελείως διαφορετικοὺς ὅρους ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἤθελε νὰ ἐπιβάλει ὁ Κεμὰλ Ἀτατούρκ, περὶ ἀπόλυτης τουρκικότητας ὅλης της αὐτοκρατορίας. Γιὰ τὴν ἐπιβεβαίωση  ἀναφέρουμε  δειγματικὰ μόνο μερικοὺς Ὀθωμανοὺς σουλτάνους, ἑλληνικῆς καταγωγῆς, γιὰ νὰ μὴν ἀναφερθοῦμε στὸν Μωάμεθ τὸν Πορθητή, γιὰ τὸν ὁποῖο ἔχουν γραφτεῖ πολλὰ σχετικὰ μὲ τὴν πραγματικὴ θρησκευτική του ταυτότητα.

Ὁ Σουλτάνος Ἀχμὲτ ὁ Πρῶτος, (1590–1617). Ἡ μητέρα τοῦ ἦταν ἡ ἙλληνίδαΧανταν Σουλτᾶν. Τὸ πραγματικό της ὄνομα ἦταν Ἑλένη σύζυγος τοῦ σουλτάνου Μεχμὲτ τοῦ τρίτου.

Ὁ Σουλτάνος Ἀχμὲτ ὁ Τρίτος, (1673-1736), γιὸς τῆς Ἑλληνίδας Ἐμετουλὰχ Ραμπία, τὸ ἑλληνικό της ὄνομα Εὐφημία, κόρη Ἑλληνορθόδοξου ἱερέα ἀπὸ τὴν Κρήτη.

Ὁ Βαγιαζὴτ ὁ Πρῶτος, (1354–1403),  γιὸς τῆς Ἑλληνίδας Γκιουλτσιτσὲκ χανούμ, συζύγου τοῦ Μουρὰτ τοῦ πρώτου.

Ὁ Βαγιαζὴτ ὁ Δεύτερος, (1447–1512), γιὸς τῆς Ἑλληνίδας ΓκιουλΜπαχὰρ ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα, γνωστῆς στὸν Πόντο σὰν ἡ Ρωμιὰ Σουλτάνα.

Ὁ περίφημος Πρῶτος μεγάλος ναύαρχος τοῦ Ὀθωμανικοῦ Στόλου,   Χαιρεντὶν Βαρβαρόσα, ἦταν ἀπὸ τὴν Μυτιλήνη καὶ ἡ μητέρα τοῦ ἦταν Ἑλληνίδα καὶ ὀνομάζονταν Κατερίνα.

Ὁ Μουρὰτ ὁ Πρῶτος,  (1360–1389), γιὸς τῆς Νιλουφὲρ Χατοῦν ποὺ ἦταν ἡ  βυζαντινὴ πριγκηπέσα Ἑλένη.

Ὁ Μουρὰτ ὁ Τέταρτος, (1612–1640), γιὸς τῆς Ἑλληνίδας Κιοσὲμ Σουλτᾶν, ποὺ τὸ πραγματικό της ὄνομα ἦταν Ἀναστασία.

Ὁ Μουσταφὰ ὁ Πρῶτος, (1591–1639), γιὸς ἐπίσης τῆς Ἑλληνίδας Χαντᾶν Σουλτᾶν, ποὺ τὸ πραγματικό της ὄνομα ἦταν Ἑλένη.

Ὁ Μουσταφὰ ὁ Δεύτερος,   (1664–1703), γιὸς της  Ουματουλὰχ Ραμπία, Ἑλληνίδα ἀπὸ τὴν Κρήτη ποὺ τὸ πραμγαικο τῆς ὄνομα ἦταν Εὐφημία.

Ὁ Ὀσμᾶν ὁ Δεύτερος, (1604–1622), γιὸς τῆς Ἑλληνίδας Μαχφιρουζὲ Σουλτᾶν, ποὺ τὸ πραγματικό της ὄνομα ἦταν Μαρία.

Σελὶμ ὁ Πρῶτος, γιὸς τῆς Ἑλληνίδας Γκιουλμπαχὰρ Σουλτᾶν. Ὁ πατέρα τοῦ ὁ Βαγιαζὴτ ὁ Πρῶτος ἦταν μισὸς Ἕλληνας ἀπὸ τὴν

μητέρα τοῦ Ἀμίνα Γκιουλμπαχὰρ ποὺ ἦταν ἀπὸ ἑλληνικὴ οἰκογένεια ποὺ εἶχε προσηλυτιστεῖ στὸ Ἰσλάμ. Ἔτσι ὁ Σελὶμ ὁ Πρῶτος ἦταν κατὰ τρία τέταρτα ἑλληνικῆς καταγωγῆς.

Ὁ περίφημος Σουλεϊμᾶν ὁ Μεγαλοπρεπὴς ἀπὸ τὸν πατέρα τοῦ ἦταν σὲ μεγάλο βαθμὸ ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ἐνῶ ἡ μητέρα τοῦ ἦταν χριστιανὴ ἀπὸ τὴν Κριμαία.

Ἐκτὸς ἀπὸ αὐτοὺς ὑπάρχει ἕνας μακρὺς κατάλογος ἀξιωματούχων, βεζίρηδων, πολιτικῶν,  διπλωματῶν ἀκόμα καὶ θεολόγων, ὅπως ὁ αἱρετικὸς Σεΐχης Μπεντρεντίν, (1359–1420), ὁ ὁποῖος ἦταν ἀπὸ ἑλληνικὴ οἰκογένεια ἐξισλαμισμένη Ὀθωμανῶν, ποὺ ἦταν ἑλληνικῆς καταγωγῆς. Ὅλο αὐτὸ τὸ περίγραμμα κατατρέχει μέχρι σήμερα τὴν τουρκικὴ ἱστορία σὰν μία μεγάλη «σκιὰ» ταυτότητας ἀλλὰ καὶ συνείδησης. Αὐτὸ φαίνεται καὶ ἀπὸ τὴν πεισματικὴ ἄρνηση τῆς ἐπίσημης Τουρκίας νὰ ἀναγνωρίσει αὐτὴ τὴν ἀλήθεια.

Ἡ «σκιὰ» αὐτὴ φαίνεται πὼς πέρασε καὶ στὸν σύγχρονο τουρκικὸ λαό, ἀλλὰ τὸ πιὸ ἐνδιαφέρων εἶναι πὼς μετατράπηκε σὲ ἕνα ἄτυπο πόλεμο ταυτότητας στὴν τουρκικὴ ἡγεσία καὶ ἐλίτ, μὲ συχνὲς ἀπροσδόκητες ἀποκαλύψεις ποὺ πραγματικὰ ἐκπλήσσουν κάθε οὐδέτερο παρατηρητή. Οἱ ἀποκαλύψεις αὐτὲς γιὰ τὴν ἴδια τὴν ταυτότητα τῆς σημερινῆς Τουρκιᾶς, προκαλοῦν σεισμικὲς δονήσεις στὸ μεγαλοπρεπές, ἀλλὰ γυάλινο μὲ πολλὲς ρωγμές, σύγχρονο οἰκοδόμημα τῆς τουρκικῆς δημοκρατίας.

enromiosini.gr