Μία βαθύτερη κριτική τῆς τηλεόρασης

Γιατί ἡ τηλεόραση θέλει πέταμα

ἄρθρο τοῦ Μόσχου Ἔμμ. Λαγκουβάρδου

«Ὑπάρχει μία ζωή ἀόρατη, ἡ ζωή τῆς ψυχῆς»

Ἡ τηλεόραση θέλει πέταμα ὄχι γιατί δέν ἔχει καλά προγράμματα. Ἡ τηλεόραση θέλει πέταμα εἴτε μέ καλά εἴτε μέ κακά προγράμματα. Θέλει πέταμα γιατί εἶναι ἐπικίνδυνη σάν διαδικασία. Ἡ τηλεόραση στερεῖ τόν θεατή ἀπό τήν δυνατότητα ἐπαφῆς μέ τόν ἐσωτερικό του κόσμο. Τον ἀποξενώνει ἀπ’ τήν πνευματική του ζωή. Ὁ κόσμος γίνεται ἕνας τόπος, πού ὅπως λέει ὁ Καμύ, δέν ἔχεις πού νά ἀκουμπήσεις τήν καρδιά σου.

Ὁ θεατής τῆς τηλεόρασης ἀκόμα κι ὅταν ἐπιλέγει τά καλύτερα προγράμματα κινεῖται μέσα σ΄ ἕναν εἰκονικό κόσμο, σάν τόν ὀνειροπόλο πού ἔχει χάσει τήν ἐπαφή του μέ τήν πραγματικότητα. Στόν ἀληθινό ἄνθρωπο ὁ νοῦς εἶναι ὁ κυρίαρχος καί ἡ φαντασία ὑπακούει. Στον θεατή τῆς τηλεόρασης ἡ φαντασία καί ὁ εἰκονικός της κόσμος εἶναι ὁ κυρίαρχος καί ὁ νοῦς ὁ ὑπηρέτης. Η τηλεόραση μετατρέπει τό θεατή σέ χαλασμένο ἀσύρματο πού δέν ἔχει πιά καμιά ἐπαφή μέ τόν ἐσωτερικό ἄνθρωπο καί τόν ἐσωτερικό του κόσμο..................

Τό παράδοξο εἶναι ὅτι ὁ θεατής πείθεται ὅτι μέ τήν τηλεόραση εἶναι μέσα στά πράγματα. Δέν εἶναι σέ θέση νά ξεχωρίσει τήν εἰκόνα ἀπό τήν πραγματικότητα, τήν οὐσία ἀπό τά ἐπιφαινόμενα, σύμφωνα μέ τή διάκριση τοῦ Ἀριστοτέλη. Ὁ Πλάτων θεωροῦσε τόν εἰκονικό κόσμο «τρίτον τί τῆς ἀληθείας» κι ὁ Πίνδαρος ὀνόμαζε τόν ἄνθρωπο πού δέν ἔχει ἐσωτερική ζωή «σκιᾶς ὄναρ», δηλαδή μία σκιά τοῦ Ἅδη, πού ὀνειρεύεται. Μόνο ἕνα θαῦμα σάν αὐτό τῆς ἀνάστασης τῶν νεκρῶν μπορεῖ νά δώσει ζωή σ΄ αὐτόν τόν ἄνθρωπο.

Ὁ Θεατής τῆς τηλεόρασης ἐκλαμβάνει τίς εἰκόνες τῆς πραγματικότητας ὡς τήν ἴδια τήν πραγματικότητα. Η σύγχυσή του αὐτή ἐπεκτείνεται καί στήν καθημερινή του ζωή. Σκέφτεται τή ζωή ἀντί νά τή ζεῖ. Συγχέει τό πρᾶγμα μέ τήν εἰκόνα. Κανείς δέν μπορεῖ νά ἔχει μία πραγματική σχέση μέ τήν νοερή εἰκόνα κάποιου. Ἡ πραγματική σχέση «ἀπαιτεῖ ζωντανή συνάντηση μέ τό ἄλλο πρόσωπο. Ἀπαιτεῖ ἀλληλεπίδραση στήν καρδιά, στήν ψυχή, στό μυαλό καί στό σῶμα.» (Ματθαίου Γκαλατίν). Ὁ ἄνθρωπος αὐτός χάνει τή ζωή του.

Φαντασθεῖτε λοιπόν ἕναν κόσμο γεμάτο ψεύτικους ἀνθρώπους, πού νομίζουν ὅτι ζοῦν ἐνῷ εἶναι νεκροί. Σύμφωνα μέ τήν ἀρχαία ἑλληνική μυθολογία, πάντοτε κυκλοφοροῦσαν ἀνάμεσα στούς ζωντανούς καί μερικοί νεκροί, ἀλλά ἦταν λίγοι. Ἦταν αὐτοί πού δραπέτευσαν ἀπό τόν Ἅδη, ὅταν ὁ Ἡρακλῆς σκότωσε γιά λίγα μῆλα τόν κέρβερο τόν φύλακα τοῦ Ἅδη καί ἔμεινε ὁ Ἅδης ἀφύλακτος.

Τό ἴδιο ἔγκλημα μέ τόν Ἡρακλῆ κάνει κι ἡ τηλεόραση,πού κλέβει τήν ἀληθινή ζωή καί τήν ἀντικαθιστᾶ μέ μία ψεύτικη, εἰκονική ζωή. Οἱ ἀρχαῖοι πίστευαν ὅτι ὁ Ἅδης εἶναι ὁ σκοτεινός ἐκεῖνος τόπος, ὅπου οἱ ψυχές δέν βλέπουν τά ἀληθινά πρόσωπα τῶν ἀνθρώπων καί βλέπουν μόνο σκιές. Μήπως τώρα στόν εἰκονικό κόσμο τῆς τηλεόρασης βλέπει κανείς τά ἀληθινά πρόσωπα τῶν ἀνθρώπων;

Μικρά Δοκίμια