Ἅγιον Πνεῦμα καί Ἐκκλησία στήν Πατερική Παράδοση

  Πρωτοπρεσβύτερος  Θεόδωρος Ζήση

1.Ἡ ἐκτός της Ἐκκλησίας δράσις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

 α'. Ἅγιον Πνεῦμα καί Ἐκκλησία.

 Ἡ ζωή καί ἡ ὕπαρξις τῆς Ἐκκλησίας συνδέονται στενώτατα πρός τήν ἐν αὐτή παρουσίαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ Πεντηκοστή, κατά τήν ὁποίαν ἀπεστάλη τό Ἅγιον Πνεῦμα εἰς τούς ἀποστόλους, ἴνα μένη εἰς τόν αἰώνα μετ' αὐτῶν καί ὁδηγῆ αὐτούς εἰς πάσαν τήν ἀλήθειαν, ἀποτελεῖ τήν γενέθλιόν της Ἐκκλησίας ἡμέραν· "εἰ μή Πνεῦμα παρήν, οὐκ ἄν συνέστη ἡ Ἐκκλησία, εἰ δέ συνίσταται ἡ Ἐκκλησία, εὔδηλον ὅτι τό Πνεῦμα παρεστιν", παρατηρεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος εἰς ὁμιλίαν τοῦ εἰς τήν Πεντηκοστήν[1]. Ἡ ἐσωτέρα ὑφή καί δομή τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὅλη ὑπόστασις αὐτῆς εἶναι πνευματική.

 Ὡς πρός τήν ἰδιαιτέραν θέσιν, ἤν ἐν τή Ἐκκλησία ἔχουν ὁ Χριστός καί τό Ἅγιον Πνεῦμα, διδάσκεται ὑπό τῶν Πατέρων καί ὑπό νεωτέρων περί Ἐκκλησίας καί Πνεύματος καθορισμῶν ὅτι ὁ Χριστός ἀποτελεῖ τήν κεφαλήν, τό δέ Ἅγιον Πνεῦμα τήν ψυχήν τῆς Ἐκκλησίας, τήν ζωοποιοῦσαν τό σῶμα αὐτῆς καί συνδέουσαν τά μέλη πρός τήν κεφαλήν καί πρός ἄλληλα[2].

 Ἰδιάζουσα ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος ἐν τή...

 Ἐκκλησία εἶναι ἡ συνέχισις τοῦ ἀπολυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Κυρίου καί ἡ εἰς ἕκαστον τῶν μελῶν αὐτῆς μετάδοσις τῶν καρπῶν τῆς ἀπολυτρώσεως. Ἄνευ τῆς δράσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν τή Ἐκκλησία ἡ ὑπό τοῦ Χριστοῦ πρόσληψις τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἡ ἀποκάθαρσις, ἡ ἀφθαρτοποίησις καί ἡ θέωσις αὐτῆς θά παρέμενον ψιλόν ἐπίτευγμα ἄνευ σωτηριώδους ἀντικρύσματος ἤ, διά νά χρησιμοποιήσωμεν ἄριστα ἐν προκειμένω ἁρμόζουσαν συνήθη φράσιν, θά παρέμενον "δῶρον ἄδωρον". Ἡ διά τοῦ Χριστοῦ ἐπιτευχθεῖσα νίκη κατά τοῦ θανάτου καί τῆς ἁμαρτίας θά παρέμενεν ἀπρόσιτον διά τόν ἀσθενῆ ἄνθρωπον κατόρθωμα, ἐάν δέν διηγείρετο καί δέν ἐνεδυναμοῦτο ὑπό τοῦ Πνεύματος. Αὐτήν τήν ἔννοιαν ἔχει καί ὁ ἀποκλεισμός τῆς δυνατότητος τῆς σωτηρίας ἐκτός της Ἐκκλησίας, τό exrta ecclesiam nulla salus, ἰδέα ἀναπτυχθεῖσα ὑπό πολλῶν Πατέρων καί ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων. Χαρακτηριστικῶς ἀναφέρομεν τήν γνώμην τοῦ Ὠριγένους παρατηροῦντος ὅτι ἀφ' ἑαυτοῦ, ἄνευ τῆς ἐνεργείας τῶν ἁγιαστικῶν της Ἐκκλησίας μέσων, οὐδείς σώζεται, ἀλλά περιπίπτει εἰς τόν θάνατον[3].

Διά τοῦτο καί ἡ περίοδος ἐν τή ὁποία ἐκδιπλοῦται ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας χαρακτηρίζεται ὡς ὁ ἰδιαίτερος χρόνος τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· Ubi enim Ecclesia, ibi et Spiritus Dei, et ubi Spiritus Dei, illic Ecclesia et omnis gratia, κατά τόν Ἅγιον Εἰρηναῖον[4]. Ἐκκλησία καί Ἅγιον Πνεῦμα συνδέονται ὀντολογικῶς θά ἔλεγε τίς λαμβάνων μάλιστα ὑπ' ὄψιν τήν εἰκόνα τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς, καί ὡς πρός τήν ἐν τή ἱστορία ἔκφανσιν τῶν τό ἐν προσδιορίζει τήν παρουσίαν τοῦ ἑτέρου.

Ἤδη εἰς τήν Καινήν Διαθήκην ἡ παρουσία τοῦ Ἅγιου Πνεύματος ἐμφανίζεται ὡς συνέπεια τῆς ὑπό τοῦ Χριστοῦ τελειώσεως τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας· "συμφέρει ὑμίν, ἴνα ἐγώ ἀπέλθω· ἐάν γάρ μή ἀπέλθω, ὁ Παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρός ὑμᾶς ἐάν δέ πορευθῶ, πέμψω αὐτόν πρός ὑμᾶς"[5]. Πρό τοῦ Σταυροῦ καί τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ δέν εἶχε δοθῆ τό Ἅγιον Πνεῦμα· "οὐδέπω γάρ ἤν Πνεῦμα ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη"[6]. Ἡ ἀφαίρεσις τοῦ σκέποντος τόν ἄνθρωπον Πνεύματος ἐν τῷ παραδείσω ὠφείλετο εἰς τήν ἐκ τοῦ Θεοῦ αὐτεξούσιον ἀπομάκρυσιν αὐτοῦ· μένων ἐν τῷ Θεῶ ὁ πρωτόπλαστος ἐσκέπετο ὑπό τῆς Θ. Χάριτος. Ἔπρεπε διά τοῦτο νά προηγηθῆ ἡ διά τοῦ Χριστοῦ ἐπαναπροσέγγισις Θεοῦ καί ἀνθρώπου καί ἐν συνέχεια νά δοθῆ τό Ἅγιον Πνεῦμα ὡς "καταλλαγῆς τεκμήριον" κατά τόν Χρυσόστομον[7].

Ἡ περί Ἁγίου Πνεύματος ἰδέα ὡς προσώπου διακεκριμένου ἐν τή Τριάδι ἀποτελεῖ χριστιανικήν καθαρῶς διδασκαλίαν, ὡς ἄλλωστε καί τό περί Τριάδος δόγμα. Ἡ γνῶσις δέ τοῦ Πνεύματος συνδέεται περισσότερον πρός τήν ἐν τή Ἐκκλησία ἐνέργειαν αὐτοῦ, παρά πρός τήν ἐκ τῆς Γραφῆς πληροφορίαν. Οἱ αἱρετικοί στηριζόμενοι εἰς τό γεγονός τῆς ἀπουσίας ρητῆς ἐν τή Ἁγία Γραφή μνείας τῆς Θεότητος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατηγοροῦν τούς ὑποστηρίζοντας ταύτην, ὡς εἰσάγοντας "ξένον Θεόν καί ἄγραφον". Διά τοῦτο καί ἡ ἐναντίον τῶν πνευματομάχων ἐπιχειρηματολογία τῶν πατέρων στηρίζεται ὄχι μόνον ἐπί τῆς Γραφῆς, ἀλλά καί ἐπί τῆς ἐν τή Ἐκκλησία βιώσεως τῆς ἀνακαινιστικῆς καί θεωτικής δυνάμεως τοῦ Πνεύματος[8].

Διαβάστε τήν συνέχεια ἐδῶ: Ι.Μ.Παντοκράτορος