Τὰ ἀντιβιοτικὰ εἶναι σημαντικὰ φάρμακα, ἴσως τὰ πιὸ σημαντικά, «ἰδιαίτερα σὲ ἕναν κόσμο μὲ «ἕνα ἄνευ προηγουμένου κύμα νέων καὶ παλαιῶν λοιμώξεων», ὅπως ἔγραψαν ἐπιστήμονες τῆς Κλινικῆς Μάγιο στὶς ΗΠΑ. Συχνὰ ὅμως χρησιμοιποῦνται μὲ κακὸ τρόπο: ὑπερσυνταγογραφοῦνται, λαμβάνονται λανθασμένα ἀπὸ τοὺς ἀσθενεῖς καὶ χορηγοῦνται σὲ φάρμες ζώων.
Ἔτσι τὰ σωτήρια ἀντιβιοτικὰ χάνουν τὴν ἀποτελεσματικότητά τους πιὸ γρήγορα ἀπὸ ὅσο ἀναπτύσσονται ἄλλα γιὰ νὰ ἀντικατασταθοῦν. Γι’ αὐτὸ ὁ Παγκόσμιος Ὀργανισμὸς Ὑγείας ἔχει ἀνακηρύξει τὴν ἀνθεκτικότητα τῶν μικροβίων στὰ ἀντιβιοτικὰ ὡς τὸ βασικὸ θέμα τῆς φετινής Παγκοσμιας Ἡμέρας Ὑγείας 7 Ἀπριλίου.
Μία ἔκθεση ποὺ δημοσιεύτηκε τὸν περασμένο Φεβρουάριο ἀπὸ τρεῖς εἰδικοὺς ἐπιστήμονες στὰ λοιμώδη νοσήματα τῆς Κλινικῆς Μάγιο – Σούρμπι Λέκχα, Κριστὶν Τέρελ καὶ Ράνταλ Ἐντσον – προτρέπει τοὺς γιατρούς, μὲ βάση τὶς ὁδηγίες τῆς Ἑταιρείας Λοιμωδῶν Νοσημάτων τῆς Ἀμερικῆς, νὰ ἀφήσουν τὴν προσέγγιση «one size» γιὰ ὅλους τους ἀσθενεῖς.
Πολλοὶ παράγοντες πρέπει νὰ λαμβάνονται ὑπόψη πρὶν ἀπὸ...
τὴ χορήγηση ἑνὸς ἀντιβιοτικοῦ, τονίζουν, ὅπως:
τὴ χορήγηση ἑνὸς ἀντιβιοτικοῦ, τονίζουν, ὅπως:
* Κατάσταση νεφρῶν καὶ ἥπατος. Ἐὰν τὰ ὄργανα αὐτὰ δὲν λειτουργοῦν καλά, τὰ τοξικὰ ἐπίπεδα τῶν ἀντιβιοτικῶν μπορεῖ νὰ συσσωρευτοῦν στὴν κυκλοφορία τοῦ αἵματος.
* Ἡλικία. Ἐὰν πρόκειται νὰ πάρετε ἕνα νέο ἀντιβιοτικό, δὲν εἶναι ἡ κατάλληλη στιγμὴ νὰ πεῖτε ψέματα γιὰ τὴν ἡλικία σας! «Ἀσθενεῖς στὶς ἀκραῖες ἡλικίες ἀνταποκρίνονται στὰ φάρμακα διαφορετικά, λόγω κυρίως τῶν διαφορῶν στὸ μέγεθος τοῦ σώματος καὶ στὴ λειτουργία τῶν νεφρῶν», ἔγραψαν οἱ εἰδικοί της Κλινικῆς Μάγιο.
* Ἐγκυµοσύνη καὶ θηλασµός. Ὁρισμένα ἀντιβιοτικὰ μπορεῖ νὰ ἐπιδράσουν βλαπτικὰ στὸ ἔμβρυο καὶ τὸ νεογνό, γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ ἐνημερώνετε τὸν γιατρὸ ἐὰν εἶστε ἔγκυος (ἢ μπορεῖ νὰ εἶστε) ἢ θηλάζετε. Ὁ κίνδυνος γενετικῶν ἀνωμαλιῶν λόγω φαρμάκων εἶναι ὑψηλότερος στὸ πρῶτο τρίμηνό της κύησης. Στὸ τελευταῖο τρίμηνο τὰ φάρμακα ἀποβάλλονται πιὸ γρήγορα ἀπὸ τὸν ὀργανισμὸ καὶ ἴσως νὰ χρειάζονται μεγαλύτερες δόσεις γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ τὸ θεραπευτικὸ ἀποτέλεσμα.
* Ἀλλεργία σὲ φάρµακα. Ἐνημερῶστε τὸν γιατρὸ σᾶς ἐὰν εἴχατε ποτὲ κάποια ἀντίδραση σὲ ἕνα ἀντιβιοτικό. Ἐὰν ὑπάρχει ὑποψία, νὰ τὴν ἐπιβεβαιώσετε μὲ δερματικὸ τέστ (μόνο στὸ 10-20% τῶν ἀσθενῶν ποὺ ἀναφέρουν ἀλλεργία στὴν πενικιλίνη αὐτὴ ἐπιβεβαιώνεται τελικὰ στὸ τέστ).
* Πρόσφατη χρήση ἀντιβιοτικῶν. Πεῖτε στὸν γιατρὸ ἐὰν πήρατε πρόσφατα ἀντιβιοτικά. Ἐὰν περάσατε μία βακτηριακὴ ἀσθένεια μέσα σὲ τρεῖς μῆνες ἀπὸ τὴν ἀντιβιοτικὴ θεραπεία, μπορεῖ νὰ ἔχετε μία λοίμωξη ἀνθεκτικὴ στὰ φάρμακα, ποὺ χρειάζεται πλέον διαφορετικὴ ἀντιμετώπιση.
* Γενετικὰ χαρακτηριστικά. Ὁρισμένοι ἄνθρωποι ἔχουν γεννηθεῖ μὲ παράγοντες ποὺ τοὺς καθιστοῦν ἐξαιρετικὰ εὐάλωτους στὶς παρενέργειες ὁρισμένων ἀντιβιοτικῶν. Π.χ. ἡ χορήγηση ὁρισμένων ἀντιβιοτικῶν σὲ ἀσθενεῖς μὲ ἀνεπάρκεια τοῦ ἐνζύμου C6PD μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει σὲ καταστροφὴ τῶν ἐρυθρῶν αἰμοσφαιρίων τους.
Οἱ συγγραφεῖς τονίζουν τὴ σημασία τῆς ἐργαστηριακῆς καλλιέργειας γιὰ τὴν ταυτοποίηση τοῦ ὑπεύθυνου μικροοργανισμοῦ ὅταν: 1) H πιθανὴ αἰτία τῶν συμπτωμάτων δὲν εἶναι ἐμφανής, 2) ὅταν ὁ ἀσθενὴς δὲν ἔχει ὠφεληθεῖ ἀπὸ τὴν ἀρχικὴ ἐπιλογὴ ἀντιβιοτικοῦ καὶ 3) ὅταν ὑπάρχει σοβαρὴ λοίμωξη.
«Πάρτι» ἀνθεκτικῶν μικροβίων
Πρώτη παραμένει πάντα ἡ Ἑλλάδα μεταξὺ 28 χωρῶν τῆς Εὐρώπης στὴν κατανάλωση ἀντιβιοτικῶν καὶ στὴν ἀνοχὴ τῶν μικροβίων.
«Ἔχουμε τεράστιο πρόβλημα καὶ δὲν ἔχουμε βελτιωθεῖ καθόλου», λέει ἡ λοιμωξιολόγος, ἀναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Κυριακὴ Κανελλακοπούλου. «Τὸ μεγάλο πρόβλημα στὴν Ἑλλάδα εἶναι τὰ gram ἀρνητικὰ μικρόβια. Ἡ ἀνθεκτικὴ κλεπσιέλα πνευμονίας, ποὺ εἶναι ἕνα τοξικό, πολὺ λοιμωξιογόνο μικρόβιο, ἐνδημεῖ πιὰ μονίμως ἐδῶ καὶ 4-5 χρόνια σὲ ὅλα τὰ τριτοβάθμια νοσοκομεῖα τῆς χώρας – καὶ δὲν τὴν πιάνει τίποτα (εἶναι πολυανθεκτικὴ ἕως πανανθεκτική)!».
Στοιχεῖα ἀπὸ τὸ δίκτυο Moonet (2010) δείχνουν ὅτι ἡ κλεπσιέλα ἔχει ἀντοχὴ κατὰ 54-94% στὰ σύγχρονα ἰσχυρὰ ἀντιβιοτικά, ἡ ἀερογόνος ψευδομονάδα κατὰ 48-64% καὶ τὸ acinetobacter κατὰ 63% ἕως 100% .
«Τὰ ἀνθεκτικὰ στελέχη τῶν μικροβίων παράγονται μὲ τὴ χρήση ἀντιβιοτικῶν, ἀλλὰ ἐξαπλώνονται στὸν νοσοκομειακὸ χῶρο μὲ τὴ μὴ τήρηση τῶν μέτρων ὑγιεινῆς, ἰδίως τῶν χεριῶν», τονίζει ἡ κ. Κανελλακοπούλου.
Ὄχι μόνο ὅμως στὰ νοσοκομεῖα, ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν ἑλληνικὴ κοινότητα, πολλὰ ἀντιβιοτικὰ χάνουν τὴν ἀξία τοὺς λόγω τῆς κατάχρησής τους. Μελέτη σὲ 1.936 οὐροκαλλιέργειες ἀπὸ διάφορα ἐργαστήρια τῆς χώρας, ἡ ὁποία δημοσιεύτηκε στὴν ἐπιθεώρηση «International Journal of Antimicrobial Agents», δείχνει ὅτι τὸ κολοβακτηρίδιο (Ε. Coli) – τὸ πιὸ κοινὸ μικρόβιο – ἦταν ἀνθεκτικὸ κατὰ 25,8% στὴν ἀμοξισιλίνη, κατὰ 19,2% στὴν κοτριμοξαζόλη, κατὰ 14,9% στὴν κεφαλοθίνη, κατὰ 10,7% στὴ ντροφουραντοΐνη κ.α.
«Πρόκειται γιὰ ποσοστὰ ὑψηλὰ γιὰ τὴν κοινότητα», σχολιάζει ἡ κ. Κανελλακοπούλου, «ποὺ σημαίνει ὅτι δὲν ἔχουμε τὸ δικαίωμα νὰ δίνουμε ἐμπειρικὰ μέσα στὸ πρῶτο καὶ δεύτερο εἰκοσιτετράωρο ἕνα ἀντιβιοτικὸ (γιατί ἔχουμε πολλὲς πιθανότητες νὰ ἀποτύχουμε), ἀλλὰ μόνο ὕστερα ἀπὸ καλλιέργεια».
Ἐπιπλέον, πανεπιστημιακὴ μελέτη ἀπὸ τὸ Ἀττικὸ Νοσοκομεῖο δείχνει ὅτι ὁ πνευμονιόκοκκος ποὺ προκαλεῖ κυρίως πνευμονία, ἀλλὰ καὶ χρόνια βρογχίτιδα, μηνιγγίτιδα κ.α., ἔχει ἀντοχὴ μέσα στὴν ἑλληνικὴ κοινότητα κατὰ 48% στὴν πενικιλίνη καὶ κατὰ 46% στὶς μακρολίδες (ἐρυθρομυκίνη, κλαρυθρομυκίνη κ.α.).
Ἐπίσης, δεδομένα τῆς Ἑλληνικῆς Μικροβιολογικῆς Ἑταιρείας δείχνουν ὅτι ὁ πυογόνος στρεπτόκοκκος (ποὺ προκαλεῖ συχνὰ φαρυγγίτιδες καὶ ἀμυγδαλίτιδες στὰ παιδιὰ) εἶναι ἀνθεκτικὸς κατὰ 20-25% στὰ κοινὰ ἀντιβιοτικὰ μακρολίδες.
Τὰ πολυανθεκτικὰ μικρόβια, ὅπως ἐπισημαίνει τὸ Εὐρωπαϊκὸ Κέντρο Ἐλέγχου Νοσημάτων, μποροῦν νὰ προκαλέσουν μεγάλο εὖρος λοιμώξεων: ἀπὸ οὐρολοίμωξη, πνευμονία καὶ δερματικὴ νόσο ἕως διάρροια καὶ βακτηριαιμία.
Ἄγνοια καὶ σύγχυση ὁδηγοῦν στὴν κατάχρηση
Ἕνας στοὺς 4 Ἕλληνες πῆρε ἀντιβιοτικὰ μέσα στὸ τελευταῖο ἑξάμηνο, σύμφωνα μὲ δημοσκόπηση τῆς ἑταιρείας Μέτρον – Ἀνάλυσις σὲ δεῖγμα ἄνω τῶν 2.000 ἀνθρώπων σὲ ὅλη τὴ χώρα γιὰ λογαριασμὸ τῆς Δ’ Παθολογικῆς Κλινικῆς του Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. «Τὸ ποσοστὸ αὐτὸ εἶναι πολὺ ὑψηλὸ γιὰ τὸν γενικὸ πληθυσμό», λέει ἡ κ. Κανελλακοπούλου.
Στὴν ἐρώτηση «Τὰ ἀντιβιοτικὰ θεραπεύουν τὸ κρυολόγημα, τὴ γρίπη κ.λπ.;» τὸ 38% ἀπάντησε λανθασμένα «ναί». Στὴν ἐρώτηση «Τὰ ἀντιβιοτικὰ ρίχνουν τὸν πυρετό;» τὸ 35% ἀπάντησε ἐπίσης λανθαμένα θετικά. Καὶ στὴν ἐρώτηση «Τὰ ἀντιβιοτικὰ σκοτώνουν τοὺς ἰούς;» τὸ 64% ἀπάντησε λάθος «ναί». «Ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματα τῆς δημοσκόπησης συμπεράναμε ὅτι τὸ ἑλληνικὸ κοινὸ βρίσκεται σὲ σύγχυση σχετικὰ μὲ τὴ χρήση τῶν ἀντιβιοτικῶν», καταλήγει ἡ καθηγήτρια.
Συμβουλὲς ἔξυπνης χρήσης
1. Μην παίρνετε ποτὲ μόνοι σας ἀντιβιοτικά.
2. Μην ἐπιμένετε στὸν γιατρὸ νὰ σᾶς δώσει ἀντιβιοτικὰ ποὺ δὲν χρειάζονται.
3. Μη ζητᾶτε ἀπὸ τὸν φαρμακοποιὸ νὰ σᾶς συστήσει ἀντιβιοτικὸ (ἀπαγορεύεται ἀπὸ τὸν νόμο νὰ τὸ κάνει).
4. Συμβουλευτείτε γιατρὸ ἐὰν τὰ συμπτώματα εἶναι πολὺ ἔντονα (π.χ. πολὺ ὑψηλὸς πυρετὸς ἢ ἔκκριση πύου ἀπὸ τὸ αὐτί), ἐὰν ἐπιμένουν πάνω ἀπὸ μία ἑβδομάδα (ἐκεῖνος θὰ κρίνει ἐὰν ὑπάρχει ἐπιμόλυνση μὲ μικρόβια ἢ πρόκειται γιὰ ἀλλεργία) ἢ ἐὰν πρόκειται γιὰ βρέφος ἢ ἡλικιωμένο.
5. Μην παίρνετε ἀντιβιοτικὰ στὶς ἰογενεῖς ἀναπνευστικὲς λοιμώξεις (κοινὸ κρυολόγημα, συνάχι, βήχας, πονόλαιμος, γρίπη κ.α.), γιατί αὐτὰ δὲν καταπολεμοῦν τοὺς ἰούς. Ἀνακουφίστε τὰ συμπτώματα μὲ ἁπλὰ μέσα, ὅπως ἤπια ἀντιπυρετικά, παυσίπονα καὶ ἀποσυμφορητικά, ἀνάπαυση, πολλὰ ὑγρά, διακοπὴ τοῦ καπνίσματος, ὕγρανση τῆς ἀτμόσφαιρας κ.α.
6. Να προτιμᾶτε τὰ ἀντιβιοτικὰ στενοῦ – καὶ ὄχι εὐρέως – φάσματος ὅταν ἡ λοίμωξη τὸ ἐπιτρέπει (ἔτσι δὲν γίνονται καὶ ἄλλα βακτήρια ἀνθεκτικά).
7. Να μὴ μειώνετε τὴ διάρκεια τῆς θεραπείας μὲ ἀντιβιοτικὰ ἢ τὶς δόσεις τους, οὔτε νὰ ἀλλάζετε τὴ συνιστώμενη ἀπὸ τὸν γιατρὸ συχνότητα λήψης τους.
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ (31-3-2011)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου