12 ἐρωταποκρίσεις περὶ Ὀρθόδοξης Μαρτυρίας καὶ Λατρείας

12 ἐρωταποκρίσεις περὶ Ὀρθόδοξης Μαρτυρίας καὶ Λατρείας

Γιὰ τὴν καταγραφή: Α.Δ. Κοντογιαννακοπούλου

Τὴν Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου κατόπιν προσκλήσεως ἀπὸ μία προτεσταντικὴ θεολογικὴ σχολὴ (μεταπτυχιακὸ τμῆμα), ποὺ βρίσκεται ἔξω ἀπ’ τὴν Σεούλ, ὁ Σέβ. Μητροπολίτης Κορέας π. Ἀμβρόσιος ἔδωσε δύο διαλέξεις σὲ 35 μεταπτυχιακοὺς φοιτητές, ὅλοι πάστορες. Τὰ μαθήματα, στὰ πλαίσια τῶν ὁποίων δόθηκαν οἱ διαλέξεις, ἦταν ἡ Ἱεραποστολικὴ καὶ ἡ Λειτουργική.  Καταγράψαμε, κατὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος, τὴ συζήτηση ποὺ ἀκολούθησε μετὰ ἀπὸ κάθε μία διάλεξη καὶ τὴν παραθέτουμε κατωτέρω, γιατί πιστεύουμε ὅτι τόσο τὰ θέματα ποὺ θίγονται ὅσο καὶ ὁ τρόπος μεταδόσεως τῆς ὀρθόδοξης μαρτυρίας στὴν Κορέα παρουσιάζουν ἐξαιρετικὸ ἐνδιαφέρον.

****

Α’

1η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Πῶς κατανοεῖτε τὴν ἱεραποστολὴ στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κατ’ ἀρχὰς ὁ ὅρος «ἱεραποστολὴ» δὲν ἐκφράζει τὸ πνεῦμα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.  Τὸν χρησιμοποιοῦμε συγκαταβατικὰ ἐπειδὴ ἔχει ἐπικρατήσει διεθνῶς.  Ἀντ’ αὐτοῦ προτιμοῦμε τὸν ὄρο «μαρτυρία».  Ὁ ὅρος ἱεραποστολή, ποὺ εἶναι δημιούργημα τῆς δυτικῆς θεολογίας, δὲν βρίσκεται στὴν Ἁγία Γραφή, ἐνῶ ὁ ἀντίθετα ὁ ὅρος μαρτυρία ἀπαντᾶται πολλὲς φορές.  Τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου δὲν σημαίνει: λέγω ὡραία λόγια γιὰ...

τὸν Χριστό, ἀλλὰ δίνω καθημερινῶς μαρτυρία γιὰ τὸν Χριστὸ μὲ τὸ λόγο καὶ τὴ σιωπή μου, μὲ τὰ ἔργα καὶ τὸ παράδειγμά μου. Καὶ ἐπιπλέον, ἂν χρειαστεῖ, μαρτυρῶ γιὰ τὸν Χριστό, δηλαδὴ χύνω τὸ αἷμα μου γιὰ τὸν Χριστό, ὅπως τὸ ἔπραξαν ἑκατομμύρια Μάρτυρες καὶ Ὁμολογητὲς τῆς πίστεως.

2η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Ποιὰ εἶναι ἡ γνώμη σας γιὰ τὸν προσηλυτισμό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θεωροῦμε τὸν προσηλυτισμὸ μεγάλη ἁμαρτία, γιατί δὲν σέβεται τὸν ἄνθρωπο.  Καταπατεῖ τὸ πολύτιμο θεϊκὸ δῶρο τῆς ἐλευθερίας του καὶ ὑποβιβάζει τὴν προσωπικότητά του.  Προσηλυτισμὸς σημαίνει ὅτι ἐπιβάλλω στὸν ἄλλο τὸ πιστεύω μου μὲ θεμιτὰ καὶ ἀθέμιτα μέσα, ἐνῶ μαρτυρία περὶ Χριστοῦ σημαίνει ἀγωνίζομαι νὰ ζῶ κατὰ Χριστὸν καὶ ἐπαναλαμβάνω μὲ τὸ λόγο καὶ τὴ ζωή μου τὸ διαχρονικὸ «ἔρχου καὶ ἴδε» τοῦ ἀποστόλου Φιλίππου πρὸς τὸν ὁποιονδήποτε καλοπροαίρετο «Ναθαναὴλ» - «πλησίον» μου.  Τὰ ὀλέθρια ἀποτελέσματα ἀπὸ τὸν προσηλυτισμὸ στὶς λεγόμενες ἱεραποστολικὲς χῶρες ἐκ μέρους τοῦ δυτικοῦ Χριστιανισμοῦ, τὰ ὁποία γευόμαστε μέχρι σήμερα, δὲν ἀφήνουν, νομίζω, κανένα περιθώριο γιὰ τὴν μὴ ὁριστικὴ καταδίκη της προσηλυτιστικῆς τακτικῆς.

3η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Ποιὰ διαδικασία ἀκολουθεῖται στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία προκειμένου νὰ ἐργαστεῖ κάποιος ἱεραποστολικά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία οἱ διάκονοι τοῦ Εὐαγγελίου δὲν εἶναι αὐτόκλητοι, ἀλλὰ ἑτερόκλητοι.  Μ’ ἄλλα λόγια δὲν ἀποφασίζει κάποιος μόνος του νὰ ἐργαστεῖ ἱεραποστολικά, ἀλλὰ τὸν ἀποστέλλει ἡ Ἐκκλησία.  Ἡ ὑπακοὴ στὴν Ἐκκλησία εἶναι ἡ μόνη ψυχοσωτήρια ὁδός.  Ἐὰν θυμηθοῦμε π.χ. τὴν περίπτωση τῶν ἀποστόλων Βαρνάβα καὶ Παύλου θὰ δοῦμε ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τοὺς ἐξέλεξε καὶ ἡ Ἐκκλησία μὲ προσευχὴ καὶ νηστεία τοὺς ἀπέστειλε στὸ ἔργο τοῦ εὐαγγελισμοῦ (Πράξ. 13,3). Καὶ αὐτοὶ ὅταν ἐπιστρέφουν στὰ Ἱεροσόλυμα ἀναφέρουν στὴν ἀποστέλλουσα Ἐκκλησία «ὅσα ὁ Θεὸς ἐποίησε μετ’ αὐτῶν» (Πράξ. 15,4).

Τὸ θέμα αὐτὸ ἔχει τεράστια θεολογικὴ σημασία γιὰ τὴ διάδοση τῆς ὀρθῆς πίστης καὶ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας.  Ἐὰν ὁ καθένας ἐνεργεῖ κατὰ τὴ γνώμη του καὶ τὴν ἐπιθυμία του, τότε κινδυνεύει καὶ ἡ πίστη καὶ ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας.

Στὸ σημεῖο αὐτό, ἐπιτρέψτε μου νὰ σᾶς ἀναφέρω τὸ ἑξῆς περιστατικό:  Κάποτε συνταξίδευα ἀεροπορικῶς ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ γιὰ Ἑλλάδα μὲ μία ἀμερικανίδα αὐτοαποκαλούμενη ἱεραπόστολο.  Ὅταν τὴ ρώτησα γιατί διάλεξε τὴν Ἑλλάδα ὡς τόπο ἱεραποστολῆς, μοῦ εἶπε ὅτι θαυμάζει πολύ τους Ἕλληνες, ἐπειδὴ γνωρίζει πολλὰ γιὰ τὴν ἔνδοξη ἀρχαία ἱστορία τους, καὶ γι’ αὐτὸ ἔχει μεγάλο ζῆλο νὰ τοὺς κάνει Χριστιανούς.

- Γνωρίζετε σὲ τί πιστεύουν οἱ Νεοέλληνες; τὴν ρώτησα.

- Βεβαίως, στοὺς δώδεκα θεοὺς τοῦ Ὀλύμπου! μοῦ ἀπάντησε.

- Ξέρετε, τῆς εἶπα, ὅτι 2.000 χρόνια πρὶν ἀπὸ σᾶς κάποιος ἄλλος ἀπόστολος, ὁ μέγας ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος πῆγε στὴν Ἑλλάδα καὶ κήρυξε τὸ Χριστιανισμό;  Καὶ ὅτι οἱ Ἕλληνες ἀπὸ τότε μέχρι σήμερα ἔχουν μία ἀδιάκοπη χριστιανικὴ ὀρθόδοξη παράδοση;

Τέτοια εὐτράπελα καὶ πολὺ χειρότερα συμβαίνουν ὅταν πίσω ἀπὸ τὸν κάθε αὐτόκλητο ἱεραπόστολο δὲν ὑπάρχει ἡ ἀποστέλλουσα Ἐκκλησία.

4η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Κατηγορήσατε τὴν κυρία ἀπὸ τὴν Ἀμερική, ποὺ πῆγε γιὰ ἱεραποστολὴ στὴν Ἑλλάδα.  Ἐσεῖς γιατί ἤρθατε στὴν Κορέα; Τὸ ἴδιο δὲν κάνετε καὶ σεῖς;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Ὄχι, δὲν κάνω τὸ ἴδιο.  Καὶ οὔτε κατηγόρησα τὴν κυρία. Ἁπλῶς ἀνέφερα τὸ περιστατικὸ γιὰ νὰ δείξω τί μπορεῖ νὰ συμβεῖ ἐὰν τὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο τοῦ καθενὸς δὲν ἔχει σωστὲς ἐκκλησιολογικὲς βάσεις.  Γνωρίζετε καλύτερα ἀπὸ ἐμένα ὅτι στὴν Κορέα ὑπάρχουν ἑκατομμύρια ἀνθρώπων ὄχι μόνον μὴ Χριστιανῶν ἀλλὰ καὶ ἀθρήσκων.  Ἐνῶ ἡ Ἑλλάδα εἶναι μία χώρα μὲ δύο χιλιάδες χρόνια χριστιανικῆς ἱστορίας καὶ μὲ ποσοστὸ πάνω ἀπὸ 90% Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν.  Ἐὰν ἡ Κορέα ἦταν μία χριστιανικὴ χώρα δὲν θὰ μὲ ἔστελνε τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο στὴν Κορέα.

Γιὰ νὰ γίνω πιὸ σαφὴς ἐπιτρέψτε μου νὰ προσθέσω καὶ τὸ ἑξῆς: Στὸ πανεπιστήμιο ποὺ διδάσκω οἱ γονεῖς μίας φοιτήτριάς μας βρίσκονται στὴν Ἑλλάδα ὡς αὐτόκλητοι ἱεραπόστολοι.  Καὶ μάλιστα διάλεξαν ὡς τόπο ἱεραποστολικῆς δράσης τὸ ἱερὸ νησὶ τῆς Πάτμου! Τὸ νησὶ τῆς Ἀποκαλύψεως, στὸ ὁποῖο τὰ ἴχνη τοῦ Εὐαγγελιστοῦ τῆς ἀγάπης Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου εἶναι ἀκόμη ὁλοζώντανα.  Στὸ νησὶ αὐτό, στὸ ὁποῖο ἔζησαν καὶ ἔδρασαν μεγάλοι χριστιανοὶ ἅγιοι, ὑπάρχουν ἀναρίθμητες ἐκκλησίες καὶ μοναστήρια, καὶ ποὺ ἡ ὀρθόδοξη πίστη τῶν κατοίκων τοῦ ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀποστολικὴ ἐποχή.  Ἀναρωτιέται κανεὶς τί μποροῦν νὰ διδάξουν στοὺς Ὀρθόδοξους κατοίκους τοῦ νησιοῦ γιὰ τὸν Χριστὸ δύο Κορεάτες, ποῦ ἔγιναν Χριστιανοὶ πρὶν ἀπὸ κάποια χρόνια; Δὲν νομίζετε ὅτι δὲν εἶναι τίμιο νὰ προσπαθεῖς νὰ ἀλλάξεις τὴν πίστη ἀνθρώπων ποῦ κουβαλοῦν μέσα στὸ DNA τοὺς μία παράδοση εἴκοσι αἰώνων;  Ὅπως τίμιο δὲν ἦταν καὶ αὐτὸ ποὺ ἔπραξε ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία τὴ δεκαετία τοῦ ’90, μετὰ τὴν πτώση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος, στὴ Ρωσία.  Ἀμέσως ἔτρεξαν οἱ Οὐνίτες νὰ κάνουν ὕπουλά τους Ρώσους, μὲ τὴν μακραίωνη ὀρθόδοξη παράδοσή τους, Ρωμαιοκαθολικούς.  Ἐὰν κάποιος ἐπιθυμεῖ νὰ κάνει ἱεραποστολὴ ἂς στραφεῖ σὲ ἄλλες μὴ χριστιανικὲς χῶρες.

5η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Θὰ θέλατε νὰ μᾶς μιλήσετε γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ ἱεραποστόλου;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ἀπαντώντας στὴν πολὺ οὐσιαστικὴ ἐρώτησή σας, θὰ προσπαθήσω νὰ ἐξηγήσω πολὺ σύντομα ποιὸς εἶναι θεωρητικὰ ὁ ἰδεώδης τύπος ἱεραποστόλου.  Χωρίς, βέβαια, νὰ ὑποστηρίζω ὅτι τὸ δέον συμβαδίζει πάντοτε μὲ τὴν πράξη.  Ὁ ἐργαζόμενος, λοιπόν, στὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας θὰ πρέπει νὰ ἔχει ὡς πρότυπό του τὸν Χριστὸ καὶ ὅσους ἀκολούθησαν τὰ ἴχνη τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τοὺς Ἁγίους.  Ὁ ἱεραπόστολος πρέπει ἀναμφίβολα νὰ εἶναι πρόσωπο μὲ πολλὰ προσόντα, τὸ κυριώτερο ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι τὸ νὰ εἶναι ἄνθρωπος ἀγωνιζόμενος κατὰ τῶν παθῶν του.  Ἡ κάθαρση γιὰ τὴν ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι τὸ πρῶτο βῆμα.  Καὶ ἀπὸ τὴν κάθαρση προχωρεῖ κανεὶς μετὰ στὸ φωτισμὸ καὶ στὴ θέωση.  Δὲν μπορεῖς νὰ μεταδώσεις στὸν ἄλλο τίποτε ποὺ δὲν ἔχεις.  Γιὰ νὰ δώσεις μαρτυρία γιὰ τὸν Χριστὸ πρέπει ἀπαραιτήτως νὰ ἔχεις ἐσὺ ὁ ἴδιος γευθεῖ τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ στὴ ζωή σου.

6η ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιὰ εἶναι ἡ ἱεραποστολικὴ μέθοδος τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀκολουθοῦμε τὴν πράξη τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας ὅπως τὴν βρίσκουμε ἀποτυπωμένη στὸ βιβλίο τῶν Πράξεων.  Οἱ Ἀπόστολοι ὅταν εἶδαν πὼς οἱ πολλὲς φροντίδες γιὰ τὴ διακονία τῶν τραπεζῶν τοὺς «ἔκλεβαν» τὸ χρόνο ἀπὸ τὸ κύριο ἔργο τους, τότε ὑπέδειξαν νὰ ἐκλέξουν ἑπτὰ διακόνους καὶ γιὰ τὸν ἑαυτὸ τοὺς ἀνακοίνωσαν σὲ ὅλους τὴν ἑξῆς εἰλημμένη ἀπόφαση: «ἠμεῖς δὲ τὴ προσευχὴ καὶ τὴ διακονία τοῦ λόγου προσκαρτερήσωμεν» (Πράξ. 6,4).  Μ’ ἄλλα λόγια ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀκολουθώντας τὴν ἀποστολικὴ παράδοση προτάσσει τοῦ κηρύγματος τὴ λατρεία.  Αὐτὸ μπορεῖ κανεὶς εὔκολα νὰ τὸ διακρίνει ἐὰν ἐπισκεφθεῖ μία λατρευτικὴ σύναξη σὲ ὀρθόδοξο ναὸ καὶ ἀντίστοιχα ἕναν προτεσταντικὸ εὐκτήριο οἶκο.  Ἡ ἔμφαση στὴ σύναξη τῶν ὀρθοδόξων δίδεται στὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ στοὺς προτεστάντες στὸ κήρυγμα.  Γι’ αὐτὸ ἀκοῦμε συχνὰ ἀπὸ προτεστάντες ποὺ γνώρισαν τὴν Ὀρθοδοξία ὅτι «στὶς συνάξεις μᾶς ἀκούγαμε πολλὰ λόγια, ἐνῶ στὸν ὀρθόδοξο ναὸ προσευχόμαστε πολὺ καὶ ἀκοῦμε λίγα».

Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι, τὸ ἱερὸ εὐαγγέλιο, τὸ ὁποῖο ἔχουμε πάντοτε στὸ κέντρο τῆς Ἁγίας Τράπεζας, γιὰ νὰ μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ πρέπει νὰ εἶναι στὸ κέντρο τῆς καθημερινῆς ζωῆς μας, τὸ διδασκόμαστε κατὰ τὴ θ. Λατρεία μὲ τρεῖς τρόπους: Πρῶτον τὸ διαβάζουμε.  Σὲ κάθε ἱερὴ Ἀκολουθία ἀναγινώσκονται ἁγιογραφικὰ ἀναγνώσματα.  Ἰδιαιτέρως σὲ κάθε θ. Λειτουργία ἀκοῦμε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸ ἀποστολικὸ καὶ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα καὶ ἀπὸ τὸ θ. Κήρυγμα ποὺ ἀκολουθεῖ.  Δεύτερον τὸ ψάλλουμε.  Οἱ θαυμάσιοι θεολογικότατοι ὕμνοι τῆς ὀρθόδοξης λατρείας στὴν πλειονότητά τους εἶναι κατάμεστοι ἀπὸ ἔμμεσες ἢ ἄμεσες ἁγιογραφικὲς ἀναφορές.  Σὲ πολλὲς περιπτώσεις μάλιστα, μὲ τὴν ἀντιπαραβολὴ τῶν κειμένων διαπιστώνεται ὅτι ὁρισμένοι ὕμνοι εἶναι κατὰ λέξη παράθεση τοῦ βιβλικοῦ κειμένου.  Μ΄ ἄλλα λόγια ἔχουμε «μελοποιημένο»  τὸ κείμενο τῆς Ἁγίας Γραφῆς.  Καὶ τρίτον τὸ βλέπουμε.  Βλέπουμε τὸ Εὐαγγέλιο στὶς ὀρθόδοξες εἰκόνες.  Δηλαδὴ οἱ εἰκόνες εἶναι ἕνα «εἰκονογραφημένο» Εὐαγγέλιο. Ἐὰν π.χ. προσέξουμε τὴν εἰκόνα τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος θὰ διαπιστώσουμε ὅτι ὁ ἁγιογράφος μὲ τὰ σχέδια καὶ τὰ χρώματα ἐπαναλαμβάνει εἰκονογραφικὰ τὰ λόγια τῶν εὐαγγελιστῶν, οἱ ὁποῖοι περιγράφουν τὸ θαῦμα τῆς Μεταμορφώσεως.  Συμπερασματικὰ λέμε ὅτι στὴ λατρεία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας διαθέτουμε ἕνα ἄριστο ὀπτικοακουστικὸ σύστημα τῆς εὐαγγελικῆς διδαχῆς.

7η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Εἴπατε πὼς στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἡ λατρεία προηγεῖται τοῦ κηρύγματος.  Ὅμως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὸν Ἄρειο Πάγο ἔκανε μόνο κήρυγμα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μιλώντας γιὰ πρώτη φορὰ στοὺς Ἀθηναίους εἰδωλολάτρες ἦταν λογικὸ νὰ ἀρχίσει μὲ τὸ κήρυγμα περὶ τοῦ «ἀγνώστου Θεοῦ».  Σὲ ποιὸ Θεὸ νὰ προσευχόταν μὲ τοὺς εἰδωλολάτρες;  Σ’ ἄλλες ὅμως περιπτώσεις, ὅπως μᾶς διδάσκουν οἱ Πράξεις, οἱ Ἀπόστολοι ἀκολουθοῦσαν τὴν ἱεραποστολικὴ μέθοδο τῆς λατρείας μετὰ κηρύγματος.  Οἱ συνάξεις τοὺς εἶχαν ὡς κύριο σκοπὸ τὴν «κλάση τοῦ ἄρτου» καὶ τὴ διδαχή.

Β’

8η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Μᾶς μιλήσατε διὰ πολλῶν γιὰ τὴ λατρεία καὶ τὸ κέντρο της,  ποὺ εἶναι, ὅπως εἴπατε, ἡ θ. Εὐχαριστία.  Πῶς πιστεύετε ὅτι ὁ ἄρτος καὶ ὁ οἶνος εἶναι σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πιστεύουμε ὅτι τὸ μεγαλύτερο ἔργο ποὺ τελεῖται ἐπὶ τῆς γὴς εἶναι ἡ θ. Λειτουργία.  Κι αὐτὸ γιατί κατὰ τὴ θ. Εὐχαριστία ζοῦμε τὴν τέλεση τοῦ Μ. Δείπνου γιὰ τὴν ἀπολύτρωση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.  Ὅπως τότε στὸ ὑπερῶο τῶν Ἱεροσολύμων ὁ Χριστὸς παρέδωσε τὸ Σῶμα Του καὶ τὸ Αἷμα Του στοὺς Μαθητές του, ἔτσι καὶ σὲ κάθε θ. Λειτουργία ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶναι ἀοράτως παρὼν ὑποστατικῶς καὶ οὐδιωδῶς ὡς θύμα καὶ θύτης καὶ μεταδίδει τὸ Σῶμα Του καὶ τὸ Αἷμα Του στοὺς βαπτισμένους πιστούς, ποὺ κατέχουν τὴν θέση τῶν Ἀποστόλων.  Καὶ βεβαίως ὅσοι μεταλαμβάνουν τὴ θ. Κοινωνία πιστεύουμε ὅτι κοινωνοῦμε αὐτὸ τὸ τίμιο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον».  Ὄχι συμβολικά, γιατί ὁ Χριστὸς δὲν εἶπε κατὰ τὸ Μ. Δεῖπνο στοὺς Μαθητὲς Τοῦ «Λάβετε, φάγετε, αὐτὸ εἴναι σαν το σῶμα μου», ἢ «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, αὐτὸ εἴναι σαν το αἷμα μου», ἀλλὰ «τοῦτό ἐστι τὸ Σῶμα μου» καὶ «τοῦτό ἐστι τὸ Αἷμα μου».

9η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Δηλαδὴ αὐτὸ ποῦ κάνουμε ἐμεῖς στὴ λατρεία μας δὲν εἶναι τίποτε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Ἡ μεγάλη διαφορὰ μεταξύ της ὀρθόδοξης λατρείας καὶ τῆς δικῆς σας ὑφίσταται στὸ γεγονὸς ὅτι στὴ δική σας λατρεία γίνεται μία φανταστικὴ ἀναπαράσταση τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ μία εἰκονικὴ πράξη τοῦ Μ. Δείπνου.  Ἀντίθετα στὴν ὀρθόδοξη θ. Λειτουργία καθίστανται παρόντα ὁ Μ. Δεῖπνος, ἡ Σταύρωση καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, καὶ ὁ Χριστὸς δίδεται «πάλιν καὶ πολλάκις» «εἰς βρῶσιν καὶ πόσιν» τῶν πιστῶν, «πάντοτε ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε δαπανώμενος».  Τὴν παράδοση τῆς τελέσεως τοῦ Μ. Δείπνου παρέλαβαν ἀπὸ τὸν Κύριον οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, οἱ ὁποῖοι τὴν παρέδωσαν στοὺς μαθητές τους κι αὐτὴ τὴν παράδοση τὴν συνεχίζει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέχρι σήμερα ἀδιαλείπτως.  Στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία τῆς Ἀρχαίας Ἐκκλησίας ὑπάρχουν πάμπολλες ἀναφορὲς ἀπὸ τὴν περίοδο τῶν διωγμῶν καὶ τῶν κατακομβῶν, ποὺ μαρτυροῦν τὸ ζῆλο τῶν πρώτων Χριστιανῶν καὶ τοὺς κινδύνους ποὺ ἀψηφοῦσαν προκειμένου νὰ συμμετάσχουν στὶς εὐχαριστιακὲς συνάξεις γιὰ νὰ κοινωνήσουν τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

Γιὰ μᾶς τοὺς Ὀρθοδόξους εἶναι ἀκατανόητο τὸ πῶς ἑρμηνεύει ἡ προτεσταντικὴ θεολογία ἁγιογραφικὰ χωρία, ποὺ μιλοῦν σαφέστατα περὶ τοῦ οὐρανίου Ἄρτου, ὅπως π.χ. αὐτὰ ποὺ περιέχονται στὸ κέφ. 6 τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου.  Ὁ Χριστὸς τὸ εἶπε μὲ τρόπο ἀπόλυτο:  «Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον, καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τὴ ἐσχάτη ἡμέρα» (Ἰω. 6,54) καὶ «ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει, καγῶ ἐν αὐτῶ» (Ἰω. 6,56).  Ὅπως τὸ σῶμα μᾶς ἔχει ἀπόλυτη ἀνάγκη ἀπὸ πραγματικὴ καὶ ὄχι συμβολικὴ τροφὴ καὶ πόση γιὰ νὰ συντηρηθεῖ στὴ ζωή, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ μᾶς ἔχει ἀπόλυτη ἀνάγκη ἀπὸ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ μὴν πεθάνει πνευματικά.  Δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε οὔτε σ’ αὐτὴν οὔτε στὴν ἄλλη ζωὴ ἐὰν δὲν φᾶμε τὴ Σάρκα καὶ δὲν πιοῦμε τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.  Ὁ λόγος ἴσως νὰ ἀκούγεται σκληρός.  Ἂς θυμηθοῦμε ὅμως ὅτι πολλοὶ ἀπὸ τοὺς μαθητὲς ἔπαψαν νὰ ἀκολουθοῦν τὸν Χριστὸ μετὰ ἀπὸ ὅσα τοὺς τόνισε γιὰ τὴ Σάρκα καὶ τὸ Αἷμα Του. Καὶ ἀπευθυνόμενος στοὺς δώδεκα τοὺς εἶπε: «Μὴ καὶ ἠμεῖς θέλετε ὑπάγειν;» (Ἰω. 6,67).  Τὸ ἴδιο ἐπαναλαμβάνει καὶ σὲ ὅλους ὅσοι σήμερα θέλουν νὰ εἶναι Χριστιανοί, ἀλλὰ δὲν θέλουν νὰ πιστέψουν καὶ νὰ ἐγκολπωθοῦν ὁλόκληρη τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. 

10η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Μόνο μὲ τὸ κήρυγμα δὲν σώζεται ὁ ἄνθρωπος;  Γιατί ἐπιμένετε τόσο πολὺ στὸ θέμα τῆς λατρείας; 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Τὸ σωτηριολογικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἐξαντλεῖται μόνο μὲ τὸ κήρυγμα.  Ἀκούοντας κάποιος τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ λέγοντας «εἶμαι σεσωσμένος» δὲν σημαίνει ὅτι ἔχει ἤδη σωθεῖ.  Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐκτὸς ἀπὸ τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ προσφέρει στὸν ἄνθρωπο καὶ τὴ μυστηριακὴ ζωή.  Συμμετέχοντας ὁ ἄνθρωπος στὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ἁγιάζεται καὶ θεώνεται.  Ἡ μετάδοση π.χ. τῆς θ. Κοινωνίας στοὺς πιστοὺς γίνεται «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν αἰώνιον».  Οἱ πιστοὶ μέσω τῆς θ. Εὐχαριστίας ἑνώνονται μυστικὰ μὲ τὸν Χριστὸ καὶ γίνονται «θείας κοινωνοὶ φύσεως» (Β’ Πέτρ. 1,4).  Τί ἄλλο εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου πέρα ἀπὸ αὐτό;

11η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Πῶς μπορεῖτε νὰ μᾶς ἐξηγήσετε τί εἶναι Μυστήριο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Εἶναι δύσκολο νὰ πιστέψει κανεὶς στὴ μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας ἐὰν δὲν κατανοήσει πρῶτα τί σημαίνει ἡ λέξη «Μυστήριο».  Μυστήριο εἶναι κάτι ποὺ τὸ βλέπουμε νὰ τελεῖται ἀλλὰ εἶναι ἀδύνατο στὸν ἀνθρώπινο νοῦ νὰ καταλάβει τὸ πῶς τελεῖται. Ἐὰν καταλαβαίναμε τὸν τρόπο τελέσεως τοῦ Μυστηρίου τότε δὲν θὰ ἦταν Μυστήριο, ἀλλὰ μία συνηθισμένη καθημερινὴ ἀνθρώπινη πράξη.

Λέμε π.χ. ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Τριαδικός. Σᾶς ἐρωτῶ: Ποιὸς ἀπὸ μᾶς καταλαβαίνει τὸ Μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος;  Τρία Πρόσωπα, μία Οὐσία!  Τὸ Μυστήριο αὐτὸ κρινόμενο μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ εἶναι παράλογο.  Ἐὰν τὸ δεῖ ὅμως κανεὶς μὲ τὴ διάσταση τῆς Πίστης τότε καταλαβαίνει ὅτι δὲν εἶναι παράλογο, ἀλλὰ ὑπερλόγο.  Ποιὸς μπορεῖ νὰ καταλάβει τί εἶναι ὁ Θεός; Ποιὰ εἶναι, δηλαδὴ ἡ Οὐσία τοῦ Θεοῦ; ΚΑΝΕΙΣ!  Κι ὅμως πιστεύουμε στὸν Θεό.  Ὄχι γιατί τὸν καταλαβαίνουμε, ἀλλὰ γιατί αἰσθανόμαστε μυστικὰ τὴν παρουσία Του καὶ γευόμαστε καρδιακὰ τὴν ἀγάπη Του.  Δηλαδὴ μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὶς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, ὅπως πολὺ ὡραία θεολόγησαν μεγάλοι πατέρες τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἀλλὰ ὄχι ὅμως καὶ τὴν Οὐσία Του.  Ἂς δοῦμε στὴ Γραφὴ τί εἶπε ὁ Θεὸς στὸ Μωυσῆ ὅταν ζήτησε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τοῦ δείξει τὴ δόξα Του:  «ἐγὼ παρελεύσομαι πρότερός σου τὴ δόξη μου… οὐ δυνήση ἰδείν μου τὸ πρόσωπον οὐ γὰρ ἴδη ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται…» (Ἐξ. 33,18-20). Τὸ ἴδιο συμβαίνει μὲ ὅλα τὰ θέματα τῆς πίστεως, ποὺ ὑπερβαίνουν τοὺς φυσικοὺς νόμους.  Τὰ «βλέπουμε χωρὶς νὰ τὰ βλέπουμε», «τὰ γνωρίζουμε χωρὶς νὰ τὰ γνωρίζουμε» γιατί ὅλα εἶναι τυλιγμένα μέσα στὸν «θεῖο γνόφο» (Γρήγ. Νύσσης).  Τὰ ζοῦμε καὶ συμμετέχουμε σ’ αὐτὰ μόνον μὲ τὴ δύναμη τῆς Πίστεως.  Ἐὰν ἐπιμένουμε νὰ πιστεύουμε μόνο σὲ ὅσα κατανοοῦμε μὲ τὴν πεπερασμένη λογική μας τότε στενεύουμε ἀφάνταστα τὸν πνευματικό μας ὁρίζοντα καὶ τελικῶς δὲν μποροῦμε νὰ εἴμαστε Χριστιανοί.  Γιατί σὲ τελευταία ἀνάλυση «πίστις ἐστὶ ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Ἑβρ. 11,1).  Καὶ βέβαια ἡ πίστη προϋποθέτει ἀληθινὴ ταπείνωση, μὲ τὴν ὁποία προσελκύουμε τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ.  Γιατί «ὁ Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν» (Ἰακ. 4,6).  Ὁ ταπεινός, ποὺ ἐμπιστεύεται τὸν Θεὸ περισσότερο ἀπὸ τὴ λογική του, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, μπορεῖ νὰ καταλάβει τὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας.

12η ΕΡΩΤΗΣΗ:  Πῶς μπορεῖ κάποιος νὰ σπουδάσει στὴν Κορέα ὀρθόδοξη θεολογία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Ἐπειδὴ ἡ ὀρθόδοξη θεολογία εἶναι σχεδὸν ἄγνωστη στὴν Κορέα, γι’ αὐτὸ ἡ Ὀρθόδοξη Μητρόπολη Κορέας προσπαθεῖ νὰ ἱδρύσει μία Ὀρθόδοξη Θεολογικὴ Σχολή, ποὺ θὰ εἶναι ἡ πρώτη ὄχι μόνο στὴν Κορέα, ἀλλὰ καὶ σ’ ὁλόκληρη τὴν Ἀνατολικὴ Ἀσία, προκειμένου νὰ δώσει τὴ δυνατότητα σὲ ὅποιον ἐπιθυμεῖ νὰ ἔχει πρόσβαση στὸν πολύτιμο αὐτὸ θησαυρό.  Εὐχηθεῖτε ἡ ἐπιθυμία μᾶς αὐτὴ νὰ γίνει σύντομα πραγματικότητα πρὸς δόξαν Θεοῦ.

[Οἱ δύο διαλέξεις, ποὺ μὲ τὶς ἐρωταποκρίσεις διήρκεσαν τρεῖς καὶ πλέον ὧρες (μὲ ἕνα δεκάλεπτο ἐνδιάμεσο διάλειμμα) τελείωσαν μὲ τὸν ἑξῆς ἐπίλογο:]

Ἀγαπητοί μου, πρὶν νὰ ἐγκαταλείψω τὸ βῆμα θὰ ‘θελα πρῶτον νὰ σᾶς εὐχαριστήσω γιὰ τὴν εὐγενικὴ πρόσκλησή σας καὶ γιὰ τὶς ἐξαιρετικὰ εὔστοχες ἐρωτήσεις σας.  Δεύτερον ζητῶ συγνώμη γιατί ἐνδεχομένως κάποιος νὰ ἐνοχλήθηκε ἀπὸ τὶς ἀπαντήσεις ποὺ δόθηκαν.  Πρόθεσή μου δὲν ἦταν νὰ θίξω κανέναν.  Ἐπειδὴ πιστεύω ὅτι γιὰ νὰ εἶναι ἕνας διάλογος οὐσιαστικὸς καὶ καρποφόρος (κανένας νομίζω δὲν ἦρθε ἐδῶ σήμερα γιὰ νὰ ἀκούσει κενὲς βαττολογίες χάνοντας τὸ χρόνο του), πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ πρυτανεύει ἡ εἰλικρίνεια καὶ ἡ ἀγάπη, γι’ αὐτὸ σας εἶπα αὐτὰ ποὺ πιστεύω μὲ τὴν γλώσσα τῆς ἀλήθειας καὶ τῆς ἀγάπης. Τὸ «ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπη» (Ἐφεσ. 4,15) καὶ τὸ «γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς» (Ἰω. 8,32) ἦταν τὸ ἁγιογραφικὸ ὑπόβαθρο τῶν σκέψεών μου.  Καὶ τέλος θέλω νὰ προσθέσω πρὸς ἀποφυγὴν παρεξηγήσεως ὅτι δὲν σᾶς εἶπα ὅτι ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι εἴμαστε ὅλοι ἅγιοι.  Στόχος μας, βεβαίως, εἶναι ἡ ἁγιότητα καὶ γι’ αὐτὴν ἀγωνιζόμαστε.  Ὅμως τί κάνει ὁ καθένας στὴν προσωπική του ζωή, αὐτὸ θὰ τὸ κρίνει ὁ Θεός.  Αὐτὸ ποὺ προσπάθησα νὰ σᾶς πῶ εἶναι ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι πιστεύομε ἀκράδαντα ὅτι ἔχουμε τὴν ὀρθὴ Πίστη.  Συνεχίζουμε τὴν Πίστη τῆς μίας ἀδιαίρετης Ἐκκλησίας τῆς πρώτης χιλιετίας, ἔχοντες κατὰ νοῦν τὴν ἀποστολικὴ παραγγελία:  «Ἀδελφοί, στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἂς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου, εἴτε δὶ’ ἐπιστολῆς ἠμῶν» (Β’ Θέσ. 2,15).

Σᾶς εὐχαριστῶ θερμῶς.

ΠΗΓΗ: ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΘΝΗ 

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

ΤΕΥΧΟΣ 116

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Ἀπό:Ι.Μ.Παντοκάτορος