29 Οκτ 2025

1940: Ἕνα ἀπὸ τὰ ἐνδοξότερα «ΟΧΙ» τῶν Ἑλλήνων

Τοῦ Κωνσταντίνου Χασόγια, Θεολόγου τοῦ ΕΚΠΑ
«Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτέρόν ἐστὶν ἡ Πατρὶς καὶ σεμνοτέρον καὶ ἀγιωτέρον καὶ ἐν μείζονι μοῖρᾳ καὶ παρὰ θεοῖς καὶ παρ’ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσιν» Σωκράτης (Πλάτωνος, Κρίτων, 51α, 51β). Μὲ αὐτὰ τὰ διαχρονικὰ λόγια ὁ ἀρχαῖος φιλόσοφος τόνιζε ὅτι τὸ πολυτιμότερο πρᾶγμα γιὰ ἕναν Ἕλληνα ἦταν ἡ πατρίδα του. Πράγματι, οἱ Ἕλληνες στὴν ἱστορική τους πορεία ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι τὶς μέρες μας κλήθηκαν πολλὲς φορὲς νὰ ὑπερασπισθοῦν τὴν ἱερή τους γῆ πολεμῶντας γιὰ τὴν ὑπέρτατη ἀξία τῆς ἐλευθερίας. Ἀπὸ τὴν μάχη τῶν Θερμοπυλῶν μὲ τὸ ἡρωικὸ «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» τῶν Σπαρτιατῶν ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ βασιλιᾶ Λεωνίδα ἀπέναντι στοὺς Πέρσες του Ξέρξη, μέχρι τον «μαρμαρωμένο» αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο ποὺ ἀρνήθηκε νὰ παραδώσει τὴν Κωνσταντινούπολη ἀμαχητὶ στὸν Μωάμεθ Β΄, τὸ «ΟΧΙ» εἶναι μία ἔννοια ποὺ ἔχει συνδεθεῖ μὲ τὸ ἑλληνικὸ DNA. 
Ἦταν ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ ἔμφυτη πίστη στὰ ἰδανικὰ τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς διαφύλαξης τῆς πατρίδας ἔναντι κάθε ἐπίδοξου κατακτητῆ, ἐκείνη ποὺ ὁδήγησε... τὴν Ἑλλάδα νὰ γράψει χρυσὲς σελίδες δόξας γιὰ ἄλλη μία φορὰ κατὰ τὸ ἔπος τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μόλις ὁ ἦχος τοῦ πολέμου ἔφθασε στὸ κατώφλι τῆς Ἑλλάδος, χωρὶς δεύτερη σκέψη ὁ ἑλληνικὸς λαὸς πῆρε τὰ ὅπλα κι ἀγωνίσθηκε μὲ αὐτοθυσία ὑπερβαίνοντας ἑαυτὸν μὲ τὴν ἐνεργὴ συμμετοχή του στὸ πλευρὸ τοῦ ἐλεύθερου κόσμου. Μετὰ τὴν ἀπόκρουση τῆς ἰταμῆς ἰταλικῆς εἰσβολῆς, ἀκολούθησε ἡ ἀντεπίθεση τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ καὶ ἡ ἔνδοξη νίκη ἔναντι τῶν ἰταλικῶν στρατευμάτων, ἡ ὁποία προκάλεσε τὴν ἔκπληξη καὶ τὸν θαυμασμὸ τῶν λαῶν τῆς Εὐρώπης. Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι τὸ 1940 οἱ δυνάμεις τοῦ Ἄξονα (Γερμανία καὶ Ἰταλία) ἐπικρατοῦσαν στὰ πεδία τῶν μαχῶν καὶ κατ’ ἐπέκταση εἶχαν κυριαρχήσει μέχρι τότε στὴν Εὐρώπη. Ἡ μόνη ἀχτίδα φωτὸς τὴν περίοδο ἐκείνη ἦταν τὸ μικρὸ Βασίλειο τῆς Ἑλλάδος ποὺ ἀντιστέκετο ἠρωϊκά, καθὼς καὶ οἱ μακρινὲς βρετανικὲς νῆσοι τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου. 

Ὑπὸ αὐτὲς τὶς συνθῆκες, τὸ νὰ ἐκστομίσει ἡ τότε ἑλληνικὴ ἡγεσία τὸ ἱστορικὸ «ΟΧΙ», τὰ ξημερώματα τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1940, ὡς ἀπάντηση στὸ ἰταλικὸ τελεσίγραφο, δὲν ἦταν καθόλου μία εὔκολη ἀπόφαση, ἀλλὰ ὅμως ἦταν ἐκείνη τὴν ὁποία ἐπέβαλλε ἡ μακραίωνη ἑλληνικὴ ἱστορία. Τὸ «Alors, c’est la guerre» δηλ. «Λοιπόν, αὐτὸ σημαίνει πόλεμο» τοῦ Στρατηγοῦ Ἰωάννη Μεταξᾶ πρὸς τὸν Ἰταλὸ πρέσβη Ἐμμανούελε Γκράτσι, εἰπώθηκε συνειδητά, μὲ σθένος καὶ γενναιότητα, καὶ πέρασε στὶς Δέλτους τῆς Ἱστορίας ὡς τὸ νέο «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» ποὺ εἰπώθηκε αὐτὴν τὴ φορὰ στὸν Ἰταλὸ εἰσβολέα. Ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἱστορικὴ στιγμὴ κι ἔπειτα, τὴ σκυτάλη τοῦ «ΟΧΙ» τῆς ἑλληνικῆς Ἡγεσίας, τὴν πῆραν οἱ ἀξιωματικοί, ὑπαξιωματικοὶ καὶ ὁπλῖτες τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ καὶ μετέφεραν τὴ φλόγα τῆς ἀντίστασης στὰ βουνὰ τῆς Πίνδου. Γιὰ μιὰ τετραετία ὁ Στρατηγὸς Μεταξᾶς ἐξόπλιζε τὴ χώρα καὶ προετοίμαζε ψυχολογικὰ τὸν ἑλληνικὸ λαὸ ὥστε νὰ μπορέσει νὰ ἀντισταθεῖ ἐπάξια σὲ ὅποια ἀπειλὴ θὰ δεχόταν ἡ Πατρίδα. Ἔτσι ἡ κήρυξη τοῦ Ἑλληνοϊταλικοῦ Πολέμου βρῆκε τὶς Ἔνοπλες Δυνάμεις ἐκπαιδευμένες, ἐξοπλισμένες καὶ μὲ ὑψηλὸ ἠθικό, νὰ ἐπανδρώνουν τὰ ὀχυρωματικὰ ἔργα τῆς Γραμμῆς Μεταξᾶ σὲ Μακεδονία καὶ Θράκη καὶ νὰ πολεμοῦν μὲ γενναιότητα στὰ βουνὰ τῆς Ἠπείρου κλείνοντας τὰ περάσματα καὶ καταδιώκοντας τὸν εἰσβολέα. Ἀκολουθῶντας τὴν κοινὴ ἀπόφαση τοῦ Ἀνώτατου Ἄρχοντα τῆς χώρας Βασιλέως Γεωργίου Β΄ καὶ τοῦ Πρωθυπουργοῦ Ι. Μεταξᾶ, ὁ Ἑλληνικὸς Στρατὸς ἦταν ἀποφασισμένος νὰ πολεμήσει ἕως ἐσχάτων. 
28-10-1940. Πολεμικὸ συμβούλιο ὑπὸ τὴν Προεδρία τοῦ Βασιλέως Γεωργίου Β΄, διακρίνονται ἐξ ἀριστερῶν ὁ Ἄγγλος Στρατηγὸς Πάρρυ, ὁ Πρωθυπουργὸς Ι. Μεταξᾶς, ὁ Ἄγγλος Πτέραρχος Ντ΄ Ἀλμπιὰκ καὶ ὁ Ἀρχιστράτηγος Ἀλ. Παπάγος (πηγή: ΓΕΣ/ΔΙΣ) 

Δίπλα στὸν ἡρωικὸ Στρατό μας στεκόταν μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις τὸ ἔθνος τῶν Ἑλλήνων, ποὺ ἦταν ἀποφασισμένο νὰ μὴν ἀφήσει τὸν ἐχθρὸ νὰ περάσει. Ἡ ὁμοψυχία καὶ τὸ γενναῖο φρόνημα τὸ ἑλληνικοῦ λαοῦ διακρίνεται καὶ στὰ ἱστορικὰ πρωτοσέλιδα τοῦ τύπου τῆς ἐποχῆς. Καὶ τὸ μεγάλο θαῦμα ἦταν οἱ γυναῖκες τῶν χωριῶν τῶν Ἰωαννίνων, γυναῖκες Ἠπειρώτισσες, θαυμάσματα τῆς φύσης, οἱ ὁποῖες ἀψήφησαν τὶς δυσμενεῖς καιρικὲς συνθῆκες τῆς βαρυχειμωνιᾶς, ἀγνόησαν τὰ ἐχθρικὰ πυρά, καὶ προσέφεραν μέγιστη ὑπηρεσία μεταφέροντας στὶς πλάτες τους πολεμοφόδια καὶ τρόφιμα στὰ μαχόμενα στὴν πρώτη γραμμὴ τμήματα τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ. 

Ἐνώπιον αὐτῆς τῆς ὁρμῆς καὶ τῆς ἀποφασιστικότητας, οἱ Ἰταλοὶ ἀπέτυχαν καὶ ντροπιάστηκαν στὰ βουνὰ τῆς Ἠπείρου. Ἔτσι, τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1941, ἔσπευσαν σὲ βοήθεια τοὺς οἱ Γερμανοί, μὲ τὴν ἄψογη πολεμική τους μηχανή, γιὰ νὰ εἰσπράξουν κι ἐκεῖνοι ἕνα δεύτερο ἑλληνικὸ «ΟΧΙ», τὸ ἴδιο ἡρωικὸ καὶ τὸ ἴδιο ὑπερήφανο ὅπως καὶ τὸ πρῶτο. Παρὰ τὴν ἡρωικὴ ἀντίσταση τῶν Ἑλλήνων μαχητῶν στὰ ὀχυρὰ τῆς «γραμμῆς Μεταξᾶ» στὴ Μακεδονία, οἱ Γερμανοὶ ἀφοῦ πρῶτα διέρρηξαν τὴ γιουγκοσλαβικὴ ἀμυντικὴ γραμμὴ ἔπειτα εἰσῆλθαν στὴν ἑλληνικὴ ἐπικράτεια μὲ τελικὴ συνέπεια τὴν εἴσοδο τοῦ γερμανικοῦ στρατοῦ στὴν Ἀθήνα στὶς 27 Ἀπριλίου 1941. Ὡστόσο, τὸ ἑλληνικὸ φρόνημα δὲν κάμφθηκε καὶ διατρανώθηκε ἕνα ἀκόμα «ΟΧΙ» μὲ τὴ θρυλικὴ μάχη τῆς Κρήτης. Ἤδη ἀπὸ τὶς 23 Ἀπριλίου 1941, εἶχε μεταβῇ στὴ μεγαλόνησο ὁ βασιλέας Γεώργιος Β΄ καὶ ἡ ἑλληνικὴ Κυβέρνηση μὲ πρωθυπουργὸ τὸν Ἐμμανουὴλ Τσουδερό. Κατὰ τὸν Γερμανὸ Ἀντιπτέραρχο Στοῦντεντ: «ἡ Κρήτη ὑπῆρξε ὁ τάφος τῶν Γερμανῶν ἀλεξιπτωτιστῶν». 

Ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν κατάληξη τῆς Κρήτης ἀπὸ τοὺς Γερμανοὺς ἡ ἀλληλουχία τῶν «ΟΧΙ» καὶ τῆς ἑλληνικῆς ἀντίστασης δὲν σταμάτησε. Ἡ ἐπίσημη Ἑλληνικὴ κυβέρνηση ὑπὸ τὸν Γεώργιο Β΄ δὲ συνθηκολόγησε ποτὲ μὲ τὸν ἐχθρό, ἀλλὰ συνέχισε τὸν πόλεμο στὴ βόρειο Ἀφρικὴ δοξάζοντας τὰ ἑλληνικὰ ὅπλα (μάχη Ἐλ Ἀλαμέϊν κλπ). Στὸ ἐξωτερικὸ ὁ Βασιλιᾶς Γεώργιος Β΄ ἦταν τὸ σύμβολο τῆς νομιμότητας καὶ τοῦ συνεχιζόμενου ἑλληνικοῦ ἀγῶνα στὰ μέτωπα τοῦ πολέμου, ἐνῷ, τὴν ἴδια στιγμή, στὴν κατεχομένη Ἑλλάδα ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρύσανθος ἀρνεῖτο νὰ ὁρκίσει τὴν κυβέρνηση δωσιλόγων ὑπὸ τὸν Στρατηγὸ Τσολάκογλου δηλώνοντας ὅτι: «Δὲν μπορῶ νὰ ὁρκίσω Κυβέρνηση προβληθεῖσα ἀπὸ τὸν ἐχθρό, ἐμεῖς γνωρίζουμε ὅτι τὶς κυβερνήσεις τὶς ὁρίζει ὁ λαὸς ἢ ὁ Βασιλεύς», μὲ συνέπεια νὰ χάσει τὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο του. Ἐπίσης, στὰ μαῦρα χρόνια τῆς τριπλῆς Κατοχῆς γενναῖοι Ἕλληνες ἔδειξαν τὴν ἀγωνιστικότητά τους στελεχώνοντας ὀργανώσεις Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως, προκαλῶντας μὲ τὴ δράση τους ἀπώλειες στοὺς κατακτητές. 

Ἀναντίρρητα τὸ ΟΧΙ τοῦ 1940 ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ ἐνδοξοτέρα τῶν Ἑλλήνων. Συμπερασματικά, τὰ ἀποτελέσματα ἀπὸ τὰ «ΟΧΙ» τῶν Ἑλλήνων τῆς γενιᾶς τοῦ 1940 ὑπῆρξαν λαμπρά. Ἀναγνωρίσθηκε ἡ συμβολὴ τῆς Ἑλλάδος στὸν πόλεμο γιὰ τὴν τελικὴ νίκη τῶν Συμμαχικῶν δυνάμεων τόσο ἀπὸ τοὺς συμμάχους ὅσο καὶ ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς. Χάρη στοὺς μαχητὲς τοῦ Ἔπους τῶν ἐτῶν 1940-‘41 κλονίσθηκε ὁ θρῦλος περὶ τοῦ «ἀήττητου τοῦ Ἄξονα» καὶ δόθηκε ἐλπίδα στοὺς φοβισμένους λαοὺς τῆς Εὐρώπης. Ἡ εἰσβολὴ στὴν ΕΣΣΔ καθυστέρησε καὶ ὁ «Στρατηγὸς Χειμῶνας» ἔπνιξε κυριολεκτικὰ μέσα στὸ χιόνι τὴ γερμανικὴ πολεμικὴ μηχανὴ ποὺ εἰσέβαλε στὶς στέπες τῆς Ρωσίας. Τὸ φωτεινὸ παράδειγμα τῶν τότε Ἑλλήνων ὑποδεικνύει στὶς ἑπόμενες γενιὲς τοῦ Ἔθνους τὸν δύσκολο καὶ αἱματοβαμμένο δρόμο τοῦ χρέους καὶ τῆς ἀρετῆς, τὸν δρόμο τοῦ καθήκοντος ποὺ εἶναι ὁ μόνος ποὺ ταιριάζει στὸν Ἕλληνα μὲ τὴ μακραίωνη Ἱστορία του. Εἴθε νὰ σταθοῦμε καὶ ἐμεῖς ἀντάξιοι τοὺς ὅταν ἡ πατρίδα μας, μᾶς χρειαστεῖ. 
Ἡ ἐφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 28 Ὀκτωβρίου 1940 
biblosistoria

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.