1.700 χρόνια ἀπὸ τὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο

Γιορτάζουμε ἐφέτος τὰ 1.700 χρόνια ἀπὸ τὴ σύγκληση τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας τὸ 325 μ.Χ., προκειμένου νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν κακοδοξία τοῦ Ἀρείου· καὶ ἀποτέλεσε κομβικὸ σημεῖο, ποὺ καθόρισε τή μετέπειτα πορεία τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ ἀφορμὴ τοὺς ἑορτασμοὺς ποὺ ἔγιναν, ἐκφωνήθηκαν διάφοροι λόγοι, πραγματοποιήθηκαν θεολογικὰ Συνέδρια ποὺ ἐξῆραν τὴ σημασία τῆς Συνόδου αὐτῆς, καὶ μάλιστα σὲ ἐποχὴ ποὺ ἡ Ἑλλάδα, ἡ Εὐρώπη ἀλλὰ καὶ ὅλος ὁ δυτικὸς κόσμος βιώνει πολυεπίπεδες κρίσεις ταυτότητας. Δυστυχῶς, ὅμως, ἔχουμε τὴν αἴσθηση ὅτι κάποιες εἰσηγήσεις ποὺ ἐκφωνήθηκαν στὰ σχετικὰ Συνέδρια, δὲν ἀποσκοποῦσαν ἀποκλειστικὰ στὴν ἀνάδειξη τοῦ κύρους τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἀλλὰ καὶ στὸ νὰ εἰσαγάγουν ἀπόψεις θεολογικὰ ἐπιλήψιμες, μὲ συγκεκριμένες στοχεύσεις καὶ ἐλατήρια ἀλλότρια.
Εἶναι σημαντικό, ὅταν ἀναφερόμαστε στὸ κύρος τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, νὰ μὴν περιοριζόμαστε μόνο σὲ σχετικοὺς διθυραμβικοὺς λόγους, ἀλλὰ... νὰ ὁδηγοῦμε τοὺς ἀκροατὲς σ’ ἕνα γόνιμο προβληματισμὸ γιὰ τὴ σημερινὴ πραγματικότητα, ποὺ εἶναι τόσο ζοφερή.

Ὅταν, γιὰ παράδειγμα, ἐξαίρουμε τὴν ἀξία τῆς Συνοδικότητος, τὸ δημοκρατικὸ δηλαδὴ πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας, θὰ πρέπει ταυτόχρονα νὰ εἴμαστε ξεκάθαροι ὅτι δὲν πρόκειται ποτὲ οἱ Ὀρθόδοξοι νὰ ἀναγνωρίσουμε «πρωτεῖο ἐξουσίας» στὸν θρόνο τῆς Ρώμης καὶ ἄρα νὰ κινηθοῦμε πρὸς τὴν κατάργηση τῆς Συνοδικότητος.

Ἔπειτα, ὅταν ἀναφερόμαστε στὸ ἀλάθητο τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, πρέπει ταυτόχρονα νὰ καυτηριάζουμε τὴν φρικτὴ αἵρεση τοῦ ἀλάθητου τοῦ Πάπα. Στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι ξεκάθαρη καὶ σαφὴς ἡ ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁποία ἀναφέρει: «Δὲν μπορεῖ… κάποιος ἐπίσκοπος ἢ πατριάρχης ἢ πάπας νὰ δογματίζει ἔγκυρα καὶ αὐθεντικά, διότι αὐτὸ εἶναι ἀποκλειστικὸ δικαίωμα καὶ ἔργο μόνον τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων».

Ὅταν ἐπίσης ἐξαίρουμε τὴν ὕπαρξη ὁμοφωνίας στὶς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συν­όδου, πρέπει παράλληλα νὰ στιγματίζουμε τὶς ἐπικίνδυνες σύγχρονες διολισθήσεις σὲ θεολογικοὺς ἀκροβατισμούς, ποὺ περιφρονοῦν τὴν Ὀρθόδοξη θεολογία καὶ πνευματικότητα 2.000 χρόνων.

Δὲν μποροῦμε ἀκόμη νά τονίζουμε τὴν ὕψιστη σημασία τοῦ ὅρου «ὁμοούσιος» τῆς Α΄ Οἰ­κουμενικῆς Συνόδου καὶ ταυτόχρονα νὰ ὑποστηρίζουμε ὅτι δὲν ἔχουμε οὐσιαστικὲς διαφο­ρὲς μὲ τοὺς Μονοφυσίτες, νὰ ἰσχυριζόμαστε δὲ ὅτι οἱ ὅποιες διαφορές μας ἀποτελοῦν συνέπεια κάποιας γλωσσικῆς δυσκολίας, ὡς πρὸς τὴν κατανόηση τῶν σχετικῶν ὅρων.

Ἡ σχετικὴ ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ἀναφέρει χαρακτηριστικὰ ὅτι «στὶς δογματι­κὲς ἀποφάσεις τῶν Συνόδων ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀποδίδει εὐλόγως αἰώνιο κύρος, ἀπόλυτη ἀξία καὶ αὐθεντία καὶ καθολικὸ καὶ ὑποχρεωτικὸ χαρακτήρα», καὶ ὅτι «οἱ ἀποφάσεις τῶν Συνόδων ἀποτελοῦν ὅρο σωτηρίας γιὰ τοὺς πιστούς, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς».

Πόσο προσεκτικοὶ λοιπὸν πρέπει νὰ εἴμαστε ὅλοι μας, καὶ μάλιστα ὅσοι κατέχουν θέση εὐθύνης, ὅταν ἀναφερόμαστε σ’ αὐτές. Δὲν ἔχουμε κανένα ἀπολύτως δικαίωμα, στὸ ὄνομα δῆθεν κάποιας ἀγαπητικῆς προσεγγίσεως μὲ τοὺς ἑτεροδόξους ἢ κάποιας οἰκονομίας, νὰ σχετικοποιοῦμε ἢ νὰ δίνουμε διαφορετικὴ ἑρμηνεία σὲ δόγματα ἢ ἱεροὺς κανόνες πού σεβάσθηκε ἡ Ἐκκλησία μας ἐπὶ εἴκοσι αἰῶνες!

osotir