Ἡ Ἀρμενία ὑπῆρξε σημαντική κοιτίδα τοῦ Χριστιανισμοῦ κατά τούς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες. Σύμφωνα μέ τήν παράδοση, οἱ πρῶτοι πού ἔφεραν τό χριστιανικό μήνυμα στίς χῶρες τοῦ Καυκάσου, ἦταν οἱ ἀπόστολοι Θαδδαῖος καί Βαρθολομαῖος. Ἀλλά οἱ διωγμοί ἐκ μέρους τῶν εἰδωλολατρῶν ἡγεμόνων τῆς περιοχῆς δέν ἐπέτρεψαν νά ἀναπτυχθοῦν ἰδιαίτερα οἱ ἐκεῖ χριστιανικές κοινότητες. Αὐτά μέχρι τήν ἐμφάνιση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, ὁ ὁποῖος ἔλαβε τήν προσωνυμία του Φωτιστῆ τῆς Ἀρμενίας.
Ἔζησε στά χρόνια πού αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Διοκλητιανός (284-305), ὁ πλέον φανατικός καί θρησκομανής ρωμαῖος αὐτοακράτορας, ὁ μεγαλύτερος διώκτης τῶν...Χριστιανῶν. Ἦταν Πάρθος στήν καταγωγή καί γόνος ἐπιφανοῦς οἰκογένειας. Ὁ πατέρας του ὀνομάζονταν Ἀνάκ καί ἦταν συγγενής τοῦ βασιλιᾶ τῆς Ἀρμενίας Κουσαρώ, φανατικοῦ εἰδωλολάτρη καί σφοδροῦ διώκτη τῶν Χριστιανῶν. Χιλιάδες Χριστιανοί συνελήφθησαν, βασανίστηκαν καί βρῆκαν τραγικό θάνατο ἀπό τούς δημίους του.
Ὁ Γρηγόριος κατηχήθηκε στήν χριστιανική πίστη καί βαπτίστηκε Χριστιανός. Παράλληλα δέ ἔλαβε σπουδαῖα μόρφωση, λόγῳ τῆς εὐγενικῆς καί πλούσιας οἰκογένειάς του. Ἐπίσης διακρίνονταν γιά τήν εὐσέβειά του καί τόν ἐνάρετο βίο του καί γι' αὐτό ἔχαιρε μεγάλης ἐκτιμήσεως ἀπό τούς συμπατριῶτες του.
Τόν Κουσαρώ διαδέχτηκε στό θρόνο ὁ γιός τοῦ Τιριδάτης, φανατικός καί αὐτός εἰδωλολάτρης, ὁ ὁποῖος ἀνανέωσε τή διαταγή τοῦ πατέρα του, ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν τοῦ βασιλείου του. Οἱ στρατιῶτες του εἰσέβαλλαν στίς πόλεις καί τά χωριά καί συλλάμβαναν ὅσους καταγγέλλονταν ὡς Χριστιανοί. Μαζί τους συνελήφθη καί ὁ Γρηγόριος, ὁ ὁποῖος σύρθηκε σιδηροδέσμιος στόν βασιλιᾶ. Ὁ γενναῖος Χριστιανός στάθηκε μέ θάρρος καί παρρησία μπροστά στόν θηριώδη ἡγεμόνα καί ὁμολόγησε τήν πίστη του στόν ἀληθινό Τριαδικό Θεό καί στηλίτευσε τήν εἰδωλολατρία, ὡς λατρεία τῶν πονηρῶν πνευμάτων. Κάθε ἄλλη λατρεία, ἐκτός τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, πού μᾶς ἀποκάλυψε ὁ ἔνσαρκος Λόγος Του, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, εἶναι λατρεία τῶν δαιμόνων, ὅπως ρητά ἀποφαίνεται ἡ Ἁγία Γραφή, «πάντες οἱ θεοί τῶν ἐθνῶν (εἶναι) δαιμόνια» (Ψάλμ.95,5).
Ὁ Τιριδάτης θύμωσε τόσο πολύ ὥστε ἀλλοιώθηκε ἡ ὄψη τοῦ ἀπό τήν ἀπολογία τοῦ Χριστιανοῦ Γρηγορίου. Τόν φοβέρισε ὅτι θά τόν ὑπέβαλλε σέ φρικτά βασανιστήρια καί πώς θά τόν σκότωνε ἄν δέν θυσίαζε στούς «θεούς» του. Ὅμως ἐκεῖνος ἔμεινε ἀμετάπειστος καί ἑδραῖος στήν πίστη του στό Χριστό. Τότε ὁ βασιλιᾶς διέταξε νά τόν βασανίσουν μέ τά πλέον ἐπώδυνα καί φρικτά μέσα. Κάποιος τόν πληροφόρησε γιά τήν ταυτότητα τοῦ Γρηγορίου, ὅτι ἦταν γιος τοῦ Ἀνάκ τοῦ Πάρθου, ὁ ὁποῖος εἶχε δολοφονήσει τόν πατέρα τοῦ Κουσαρώ. Αὐτό τόν ἐξόργισε ἔτι περισσότερο καί σκέφτηκε νά τόν θανατώσει μέ ἀργό καί βασανιστικό τρόπο, προκειμένου νά πάρει ἐκδίκηση γιά τόν πατέρα του. Ἔδωσε διαταγή νά ἀνοίξουν ἕνα βαθύ λάκκο, στήν πόλη Ἀρταξά καί ἀφοῦ ἔδεσαν πισθάγκωνα το Γρηγόριο, τόν ἔριξαν στήν τάφρο γιά νά φαγωθεῖ ἀπό τά θηρία καί τά δηλητηριώδη ἑρπετά, τά ὁποῖα ἔριξαν μαζί του.
Κανένας δέν ἀσχολήθηκε πιά μέ αὐτόν, διότι θεώρησαν βέβαιο το θάνατό του. Ὅμως ὁ ἅγιος δέν βλάφτηκε, τά θηρία καί τά ἑρπετά δέν τοῦ προξένησαν τήν παραμικρή βλάβη. Ἐκεῖ ξεχασμένος ἔζησε δεκαπέντε ὁλόκληρα χρόνια, μέ λίγο ψωμί καί νερό πού τοῦ πήγαινε κρυφά μιά εὐσεβής Χριστιανή χήρα. Ἡ θεία χάρις τόν ἐπισκίασε καί τόν προστάτευε ὅλα αὐτά τά χρόνια. Ἐπί τῇ εὐκαιρίᾳ ἐπισημαίνουμε πώς αὐτές οἱ θαυμαστές διηγήσεις «ξενίζουν» τούς ὀρθολογιστές καί ἀπίστους, ὡς μυθώδη γεγονότα. Ἀλλά γιά τούς πιστούς εἶναι ἡ δυναμική φανέρωση τῶν ἄκτιστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο. Κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο: «Πίστει νοοῦμενν κατηρτίσθαι τους αἰῶνας ρήματι Θεοῦ, εἰς τό μή ἐκ φαινομένων τά βλεπόμενα γεγονεναι» (Ἔβρ.11,3), Διότι εἶναι «μεγάλα τά τῆς πίστεως κατορθώματα» καί «ὅπου Θεός δέ βούλεται, νικᾶται φύσεως τάξις»!
Ὅμως συνέβη τό ἑξῆς παράδοξο γεγονός. Ὁ θηριώδης βασιλιᾶς Τιριδάτης εἶχε παραφρονήσει καί ἔτρεχε στά βουνά καί τά ὄρη κάνοντας παρέα μέ τούς χοίρους, βόσκοντας χόρτα ὅπως τά ζῶα καί τρώγοντας συχνά τίς σάρκες τοῦ κορμιοῦ του. Οἱ συγγενεῖς του παλατιανοί βρισκόταν σέ ἀπόγνωση γιά τήν τραγική κατάσταση τοῦ ἡγεμόνα. Κάποιο βράδυ ἔγινε τό θαῦμα. Ἡ ἀδελφή του Τιριδάτη Κουσαροδούκτα εἶδε ἕνα παράξενο ὄνειρο καί ἄκουσε μιά ὑπερκόσμια φωνή, ἡ ὁποία τήν πληροφοροῦσε πώς «ὅσο καιρό θά βρίσκεται στό λάκκο ὁ Γρηγόριος καί δέν τόν βγάζετε ἀπό ἐκεῖ, δέν πρόκειται νά βρεῖ γιατρειά ὁ ἀδελφός σου»!
Τό παράξενο ὄνειρο συντάραξε τήν πριγκίπισσα, ἡ ὁποία τό διηγήθηκε στούς ἀξιωματούχους τοῦ ἀνακτόρου. Ἐκεῖνοι δέν ἤξεραν γιά κανέναν Γρηγόριο, ὁ ὁποῖος βρίσκεται σέ λάκκο, διότι ἡ ὑπόθεση αὐτή εἶχε ξεχασθεῖ. Ὅμως κάποιος γέρος θυμήθηκε τό γεγονός καί τούς ὁδήγησε στόν τόπο, ὅπου κείτονταν ὁ ἀθλητής τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖ πράγματι οἱ ἄρχοντες βρῆκαν τόν Γρηγόριο ἀπόλυτα ὑγιῆ καί τά θηρία καί ἑρπετά νά τόν προσκυνοῦν! Τόν ἔβγαλαν ἀπό τό λάκκο καί τόν ὁδήγησαν στό παλάτι, στό βασιλικό διαμέρισμα τοῦ ἄρρωστου Τιριδάτη. Ὁ Γρηγόριος ἀφοῦ προσευχήθηκε, τόν σταύρωσε καί ὁ βασιλιᾶς ἔγινε ἀμέσως καλά!
Τότε ὁ Τιριδάτης κράτησε κοντά του τόν Γρηγόριο, γιά νά τόν κατηχήσει στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ. Ἀφοῦ περατώθηκε ἡ κατήχηση, ὁ Γρηγόριος τόν βάπτισε. Ὁ πρώην διώκτης βασιλιᾶς ἔγινε ἔνθερμος Χριστιανός καί προστάτης τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Χριστιανῶν. Πρότεινε δέ στόν Γρηγόριο νά χειροτονηθεῖ Ἐπίσκοπος τῆς Μεγάλης Ἀρμενίας. Ἐκεῖνος δέχτηκε καί ἀπό τότε ἄνοιξε μιά νέα σελίδα γιά τόν Ἀρμενικό λαό.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος διακρινόταν γιά τίς ἀρετές του, τήν ἀκλόνητη πίστη του στό Θεό καί τήν ἱεραποστολική του θέρμη. Κήρυττε καί θαυματουργοῦσε, ὡς τεκμήριο τῆς ἀληθινῆς πίστης πού δίδασκε στούς συμπατριῶτες του. Ὀργάνωσε πολυπληθεῖς ἱεραποστολές σέ ὅλη τή χώρα, ὥστε σέ μικρό χρονικό διάστημα νά μεταστραφοῦν στό Χριστιανισμό ἡ μεγάλη πλειοψηφία τοῦ Ἀρμενικοῦ λαοῦ.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀνήκει στούς μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Γιά τούς Ἀρμενίους θεωρεῖται ὁ φωτιστῆς τούς καί γι' αὐτό τόν ἀποκαλοῦν Ἀουσάβοριτς, δηλαδή φωτιστῆ, διότι αὐτός τούς ἔβγαλε ἀπό τά σκοτάδια τῆς εἰδωλολατρίας καί τούς ὁδήγησε στό Φῶς τό ἀληθινό, τόν Ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, τό Λυτρωτή τοῦ κόσμου, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ὑπῆρξε λοιπόν ὁ οὐσιαστικός ἱδρυτής τῆς Ἀρμενικῆς Ἐκκλησίας καί ὁ μεγάλος φωτιστῆς τοῦ Ἀρμενικοῦ λαοῦ καί γι' αὐτό τιμᾶται ὑπερβαλλόντως ἀπό τούς Ἀρμενίους. Τό ἱεραποστολικό του ἐνδιαφέρον ἐκτάθηκε καί σέ ἄλλες ὅμορες χῶρες τοῦ Καυκάσου. Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ἅγιος Γρηγόριος βάπτισε στόν Εὐφράτη ποταμό πάνω ἀπό τέσσερα ἑκατομμύρια Ἀρμενίους, Ἀσσυρίους καί Πέρσες. Μαζί τους τόν Τιριδάτη. Ἔχτισε τρεῖς περίλαμπρους ναούς πρός τιμή τῆς ἁγίας Μάρτυρος Γαϊανής καί των σύν αὐτῆς ἁγίων Παρθένων.
Ὅταν ὁλοκλήρωσε τό τιτάνιο ἱεραποστολικό του ἔργο, θέλησε νά ἀποσυρθεῖ στήν ἔρημο γιά νά ἀφιερώσει χρόνο γιά τήν δική του τελείωση. Πρίν ἀναχωρήσει χειροτόνησε τρεῖς Ἐπισκόπους, νά συνεχίσουν τον ἔργο του, τόν Ὀλβιανό, τόν Εὐθάλιο καί τόν Βάσσο. Συνολικά χειροτόνησε, στίς περιοχές πού ἐκχριστιάνισε, περισσότερους ἀπό τετρακόσιους Ἐπισκόπους.
Κοιμήθηκε εἰρηνικά στίς 30 Σεπτεμβρίου τοῦ 325. Τήν ἡμέρα αὐτή τιμᾶται ἡ μνήμη του.
Ἀτυχῶς ὅμως ἡ Ἀρμενική Ἐκκλησία, «ἡ ἄμπελος ἤν,ἥν,ἦν ἐφύτευσεν» ὁ ἅγιος Γρηγόριος, παρέκλινε ἀπό τήν Ὀρθόδοξη πίστη τον 5ο αἰῶνα, ἀπέρριψε τίς ἀποφάσεις τῆς Ἁγίας Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (451) καί συντάχτηκε μέ τούς αἱρετικούς Μονοφυσίτες, ἀκολουθῶντας ἕναν μετριοπαθῆ Μονοφυσιτισμό, τόν ὁποῖο ἀκολουθεῖ μέχρι σήμερα. Εὐχή μας εἶναι, ὁ ἀδελφός μας μαρτυρικός Ἀρμενικός λαός, ὁ ὁποῖος βίωσε, στό διάβα τῆς ἱστορίας του, ἀπίστευτες διώξεις καί μαρτύρια, νά βρεῖ ξανά τήν ἀληθινή πίστη καί νά ἐνταχθεῖ στούς κόλπους τῆς Μίας, Ἁγίας, καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, στήν Ὀρθοδοξία μας, τήν ἀληθινή Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου