Παρόλες, ὅμως, αὐτὲς τὶς διαδοχικὲς ξένες ἐπικυριαρχίες, ὁ δωδεκανησιακὸς λαὸς διατήρησε τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, τὴν ὀρθοδοξία καὶ γενικὰ τὰ ἑλληνικὰ ἤθη καὶ ἔθιμα.
Καὶ ἐπὶ αἰῶνες ἀγωνίστηκε κατὰ τῆς ξένης καταπίεσης, ἐπιδιώκοντας τὴν Ἕνωση -στὴν κυριολεξία τὴν ἐπανένωση- μὲ τὴν Ἑλλάδα. Ὁ διακαὴς αὐτὸς πόθος ἄρχισε νὰ παίρνει πιὸ συγκεκριμένη μορφὴ ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς δεύτερης δεκαετίας τοῦ 20ού αἰώνα.
Εἰδικότερα, ἡ Ἐθνικὴ αὐτὴ ἐπιταγὴ τῶν Δωδεκανησίων, ἀμέσως μὲ τὴν ἔναρξη τῆς ἰταλοκρατίας, ἐκφραζόταν στὸ αἴτημα τῆς Αὐτοδιάθεσης - Ἑνώσης καὶ ἔκτοτε οἱ κάθε εἴδους ἐκδηλώσεις ἦταν συνεχεῖς, τόσο σὲ τοπικό, ὅσο καὶ σὲ διεθνὲς ἐπίπεδο.
* * *
Περιοριζόμαστε στὴν περιληπτικὴ διαχρονικὴ πορεία ἀπὸ τὴν τούρκικη κατοχή. Εἶναι γνωστό, ὅτι στὴ διάρκεια τῆς τουρκοκρατίας τὰ Δωδεκάνησα ἦταν στὸ μεγαλύτερο χρονικὸ διάστημα αὐτόνομη καὶ αὐτοδιοίκηση περιοχή. Ὡστόσο, κατὰ τὸν διακανονισμὸ τῶν συνόρων τοῦ 1830, τὰ Δωδεκάνησα περιῆλθαν στὴν Τουρκία μαζὶ μὲ τὴ Σάμο, μὲ ἀντάλλαγμα τὴν Εὔβοια, τὴν ὁποία κρατοῦσαν ἀκόμη οἱ Τοῦρκοι.
Στὶς 29 Σεπτεμβρίου τοῦ 1911 ἡ Ἰταλία, προκειμένου νὰ καταστήσει τὴν Τριπολίτιδα καὶ τὴν Κυρηναϊκὴ (τὴ σημερινὴ Λιβύη) ἀποικία της, κήρυξε τὸν πόλεμο στὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, καθόσον ἡ τελευταία εἶχε ὑπὸ τὴν κυριαρχία της τὰ προαναφερθέντα ἐδάφη.
Καὶ γιὰ νὰ ἐμποδιστεῖ ὁ ἀνεφοδιασμὸς τῶν Ἀράβων πολεμιστῶν ἀπὸ τοὺς Τούρκους, μὲ τὴ δικαιολογία, ὅτι οἱ ἐκεῖ παράκτιες ἀραβικὲς φυλὲς πρόβαλλαν ἀντίσταση στὰ ἰταλικὰ στρατεύματα, οἱ Ἰταλοὶ κατέλαβαν τὰ Δωδεκάνησα τὸ Μάϊο τοῦ 1912, ἐκτός τοῦ Καστελορίζου, ὑπὸ τύπον, καθὼς ἔλεγαν, τῆς προσωρινότητας.
Ὅταν ὁ ἰταλοτουρκικὸς πόλεμος τελείωσε, ἡ συνθήκη εἰρήνης πρόβλεπε καὶ μὲν νὰ παραχωρηθοῦν στοὺς Ἰταλοὺς τὰ ὀθωμανικὰ ἐδάφη στὴν Ἀφρική, ὅπου ὑπῆρχαν ἰταλικὰ ἐμπορικὰ καὶ ἄλλα ζωτικὰ συμφέροντα, οἱ ἰταλοί, ὅμως, θὰ ἔπρεπε νὰ ἐκκενώσουν τὰ Δωδεκάνησα, ποὺ εἶχαν καταλάβει, ὡς προαναφέρεται.
Ἔτσι, ἐνῶ οἱ Ἰταλοὶ πῆραν αὐτὸ ποὺ ἤθελαν, ὡστόσο, δὲν ἔφυγαν ἀπὸ τὰ δωδεκανησιακὰ ἐδάφη.
• Στὶς 29 Ἰουλίου 1919 ὑπογράφεται Συνθήκη μεταξὺ τῶν Κυβερνήσεων Ἑλλάδας - Ἰταλίας. Ἡ Συνθήκη αὐτή, γνωστὴ ὑπὸ τὸ ὄνομα Tittoni - Βενιζέλου, ἀναπτέρωσε τὶς ἐλπίδες τοῦ δωδεκανησιακοῦ λαοῦ, καθόσον, σύμφωνα μὲ τοὺς ὅρους της, ἡ Ἰταλία παραχωροῦσε στὴν Ἑλλάδα ἀμέσως τὴν κυριαρχία τῆς Δωδεκανήσου, ἐκτός τῆς Ρόδου, ἡ ὁποία θὰ παραδιδόταν μετὰ πενταετία μὲ Δημοψήφισμα. Μὲ τὴν ἴδια Συνθήκη ἡ Ἰταλία, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ Δωδεκάνησα, παραχωροῦσε στὴν Ἑλλάδα καὶ τὴ Βόρειο Ἤπειρο.
Ἕνα χρόνο ἀργότερα, στὶς 22 Ἰουλίου 1920, καταγγέλλεται ἀπὸ τὴν Ἰταλία ἡ προαναφερθεῖσα Συνθήκη. Τὸν Αὔγουστο, ὅμως, τοῦ ἴδιου ἔτους ὑπογράφεται ἡ Συνθήκη τῶν Σεβρῶν καὶ μὲ τὴ συμφωνία Bonino - Βενιζέλου ἐπικυρώνεται, σχεδόν, ἡ προηγούμενη Tittoni - Βενιζέλου, μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι τὸ Δημοψήφισμα γιὰ τὴ Ρόδο θὰ διενεργεῖτο μετὰ 15 χρόνια.
Ἡ ζηλότυπη, ὅμως, μοίρα τοῦ δωδεκανησιακοῦ λαοῦ θέλησε ἄλλη τροπὴ τῶν πραγμάτων. Μὲ τὴν πτώση τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου, τὸ Νοέμβριο τοῦ 1920 καὶ ἀφοῦ ἐν τῷ μεταξὺ μεσολάβησε ἡ Μικρασιατικὴ καταστροφὴ τοῦ 1922, ἡ Ἰταλία καταγγέλλει τὴ Συνθήκη τῶν Σεβρῶν καὶ ἀθετεῖ, ἐκ νέου, τὴν ὑπογραφή της.
Μὲ τὴ Συνθήκη τῆς Λωζάνης, 24 Ἰουλίου 1923, ἡ Τουρκία παραχωρεῖ στὴν Ἰταλία τὰ δικαιώματά της στὰ Δωδεκάνησα, κι ἔτσι μονιμοποιεῖται ἡ ἰταλικὴ κατοχή.
Ἐν τῷ μεταξύ, μὲ τὴν ἄνοδο στὴν ἐξουσία τοῦ φασισμοῦ στὴν Ἰταλία τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1922, ὁ Μουσολίνι ἀντιμετώπιζε τὸ δωδεκανησιακὸ σύμπλεγμα, ὡς ἰταλική, πλέον, κτήση καὶ μὲ διάφορα μέτρα προσπαθοῦσε νὰ καταπνίξει τὸ ἑλληνικὸ φρόνημα, ἐνισχύοντας καὶ τὸ καθολικὸ στοιχεῖο σὲ βάρος τῶν ὀρθόδοξων.
Ὁ διορισμὸς τοῦ ΝτεΒέκκι, τὸ Δεκέμβριο τοῦ 1936, ὡς πολιτικοῦ καὶ στρατιωτικοῦ διοικητῆ τῆς Δωδεκανήσου ἐπιδεινώνει τὴν κατάσταση. Κλείνουν τὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα καὶ ἡ Παιδεία προσαρμόζεται, ὡς πρὸς τὴ διδακτέα ὕλη, μὲ ἐκείνη τῆς Μητροπολιτικῆς Ἰταλίας.
Πολλοὶ Δωδεκανήσιοι, μὲ πρώτη εὐκαιρία ἐγκαταλείπουν τὴν πατρώα γῆ, κι ἔτσι ὁ πληθυσμὸς τῶν νησιῶν ἀπὸ 143.080 ποὺ ἀνερχόταν τὸ 1912, μειώθηκε στὶς 100.180.
Ἀρχές, δέ, τοῦ 1939 ὁ Μουσολίνι μὲ τοὺς συνεργάτες ἐκπονεῖ σχέδιο ἐγκατάστασης στὴ Δωδεκάνησο ἐντὸς μίας πενταετίας 100.000 φασιστῶν. Λόγω, ὅμως, κήρυξης τοῦ δεύτερου παγκοσμίου πολέμου ἀρχὲς Σεπτεμβρίου τοῦ ἴδιου χρόνου, τὸ σχέδιο δὲν ὑλοποιεῖται.
Ἡ Ἑλλάδα ποτὲ δὲν ἔπαψε νὰ ζητᾶ ἀπὸ τὴν Ἰταλία τὰ Δωδεκάνησα. Ὡστόσο, ἡ Ἰταλία μὲ παρελκυστικὴ τακτική, λόγω καὶ τῶν συγκυριῶν τοῦ Μεσοπολέμου κατὰ τὸν 20ό αἰώνα, κατάφερε νὰ κρατήσει τὸ ὅλο θέμα σὲ ἐκκρεμότητα μέχρι τὸ 1940, ὁπότε κήρυξε τὸν Ὀκτώβριο τὸν πόλεμο στὴν Ἑλλάδα.
Ἡ νικηφόρα, ὅμως, λήξη τοῦ δευτέρου παγκοσμίου πολέμου ἀνέτρεψε τὶς προβλέψεις καὶ τὰ σχέδια τῶν φασιστῶν καὶ ἤδη ἀπὸ τὸ 1944 ἄρχισε ἡ Ἀπελευθέρωση ὁρισμένων μικρῶν νησιῶν.
Στὶς 8 Σεπτεμβρίου 1943 ἡ Ἰταλία γονατίζει ὑπὸ τὸ βάρος τῆς ἥττας της καὶ τὴν αὐγὴ τῆς ἑπόμενης ἡμέρας ἀποβιβάζονται στὴν εὐλίμενη περιοχὴ τοῦ Καστελλορίζου ἱκανὸς ἀριθμὸς ἀπὸ βρετανικὰ μητροπολιτικὰ καὶ αὐτοκρατορικὰ στρατεύματα.
Στὶς 13 τοῦ αὐτοῦ μήνα εἰσπλέει τὸ ἑλληνικὸ ἀντιτορπιλικὸ Παῦλος Κουντουριώτης ἔμφορτο στρατοῦ. Ἀπὸ τότε, οἱ Καστελλορίζιοι καὶ ἡ Πολιτεία, ἀναγνωρίζουν τὴν ἡμέρα αὐτή, ὡς χρονικὸ σταθμὸ τῆς Ἀπελευθέρωσης τοῦ πρώτου ἑλληνικοῦ ἐδάφους.
Τὴν 8η Μαΐου 1945 ὁ Γερμανὸς Στρατηγὸς Wagener, Ἀρχηγὸς τῶν κατοχικῶν δυνάμεων τοῦ δωδεκανησιακοῦ συμπλέγματος, ὑπογράφει στὴ Σύμη τὴν ἄνευ ὅρων παράδοση τῆς Δωδεκανήσου, παρουσία τοῦ Ἂγγλου Ταξίαρχη Moffat, τοῦ Συνταγματάρχη Acland καὶ τοῦ Διοικητῆ τοῦ Ἱεροῦ Λόχου Ἕλληνα Συνταγματάρχη Χρήστου Τσιγάντε.
Μὲ τὴν πράξη αὐτὴ ὁλοκληρώθηκε ἡ ἀγγλικὴ κατοχὴ τῆς Δωδεκανήσου. Ἡ διαδικασία ποὺ προηγήθηκε, καθὼς καὶ ἡ ὑπογραφὴ τοῦ Πρακτικοῦ τῆς παράδοσης ἔγιναν σὲ ἕνα παλιὸ ἀρχοντικό τῆς Σύμης, τὸ ὁποῖο χρησιμοποιοῦσαν οἱ Σύμμαχοι, ὡς ἕδρα Διοίκησης καὶ στὸ ὁποῖο ὑπάρχει σήμερα ἐντοιχισμένη ἀναμνηστικὴ πλάκα.
Στὶς 9 Μαΐου ἀγγλικὲς Δυνάμεις μὲ ἄνδρες τοῦ Ἱεροῦ Λόχου ἀποβιβάζονται στὴ Ρόδο. Ἐγκαθίσταται ἡ ἀγγλικὴ Διοίκηση Δωδεκανήσου, ὅποτε τερματίζεται καὶ ἡ τελευταία κατοχή, τὴν ὁποία ἐκπροσωποῦσαν οἱ Γερμανοφασίστες.
Στὶς 15 Μαΐου 1945, ὁ Ἀντιβασιλέας - Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος Δαμασκηνός, πρὶν ἀκόμη ἐκδηλωθοῦν ἐπίσημα οἱ ἀποφάσεις τῶν νικητῶν τοῦ Πολέμου γιὰ τὴν παραχώρηση τοῦ δωδεκανησιακοῦ συμπλέγματος, κηρύσσει στὴ Ρόδο τὸν ἀρραβώνα τῆς Δωδεκανήσου μὲ τὴ Μητέρα - Πατρίδα.
Ἡ ὁμόφωνη, κατ’ ἀρχήν, Συμφωνία γιὰ τὴν παραχώρηση τῆς Δωδεκανήσου στὴν Ἑλλάδα ἀποφασίστηκε στὶς 27 Ἰουνίου 1946 στὸ Παρίσι, ἀπὸ τὸ Συμβούλιο τῶν Ὑπουργῶν τῶν Ἐξωτερικῶν τῶν νικητριῶν Μεγάλων Δυνάμεων. Ἡ ἀπόφαση, ὅμως, αὐτὴ δὲν ἔτυχε ἄμεσης ἐφαρμογῆς, γιατί ἔπρεπε νὰ προηγηθεῖ ἡ ἐπικύρωση τῆς Συνθήκης μεταξύ τῆς Ἑλλάδας καὶ Ἰταλίας.
Στὶς 2 Φεβρουαρίου 1947, ὑπογράφεται Συνθήκη Εἰρήνης Ἰταλίας καὶ Συμμάχων καὶ στὸ ἄρθρο 14 ἀναφέρεται: Ἡ Ἰταλία ἐκχωρεῖ εἰς τὴν Ἑλλάδα ἐν πλήρη κυριαρχία τὰς νήσους τῆς Δωδ/σου: Ἀστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τῆλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Σύμη, Κῶ καὶ Καστελλόριζο, ὡς καὶ τὰς παρακειμένας νησίδας».
Τὴν 31 Μαρτίου 1947 ὁ Ἀγγλος Ταξίαρχος Parker ὑπογράφει στὴ Ρόδο τὸ πρωτόκολλο παράδοσης τῆς Δωδεκανήσου στὸν Ἕλληνα Στρατιωτικὸ Διοικητὴ Ἀντιναύαρχο Περικλῆ Ἰωαννίδη.
Στὸ πρωτόκολλο αὐτὸ ἀναφέρονται τὰ ἑξῆς: «Ἡ κατοχὴ τῆς Δωδεκανήσου τὴν μεσημβρίαν ἀπὸ τὴν Βρετανικὴ Στρατιωτικὴ Διοίκησιν εἰς τὴν Ἑλληνικὴν τοιαύτην, συμφώνως πρὸς τοὺς ὅρους τῆς Συμφωνίας τῆς ὑπογραφείσης ἐν Ἀθήναις ὑπὸ τῶν Ἀντιπροσώπων τῶν Κυβερνήσεων Μεγάλης Βρετανίας καὶ Ἑλλάδος».
Ἡ Στρατιωτικὴ Ἑλληνικὴ Διοίκηση ἦταν μεταβατικὴ περίοδος μέχρι τὴν Ἐνσωμάτωση.
Στὶς 22 Ὀκτωβρίου 1947 ἐπικυρώνεται ἡ Συνθήκη Ἑλλάδας - Ἰταλίας καὶ στὶς 28 τοῦ ἴδιου μήνα γίνεται ἡ προσάρτηση καὶ ἡ Δωδεκάνησος ἀποτελεῖ, πλέον, ἑλληνικὸ ἔδαφος. Δὲν ἔμενε, παρὰ νὰ ὁριστεῖ ἡ ἐπίσημη, τυπικὴ τελετὴ τῆς Ἐνσωμάτωσης.
Στὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως 7/9.1.1948 δημοσιεύεται ὁ Νόμος 518/48 «περὶ ποσαρτήσεως τῆς Δωδεκανήσου εἰς τὴν Ἑλλάδα», ὁ ὁποῖος στὴν πρώτη παράγραφο τοῦ μόνου ἄρθρου ἀναφέρει: «Αἱ νῆσοι τῆς Δωδεκανήσου Ρόδος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Ἀστυπάλαια, Νίσυρος, Πάτμος, Χάλκη, Κάσος, Τῆλος,Σύμη, Κῶς, Λέρος καὶ Καστελλόριζον, ὡς καὶ αἱ παρακείμεναι νησίδες εἶναι προσηρτημέναι εἰς τὸ Ἑλληνικὸν Κράτος ἀπὸ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1947».
Στὶς 7 Μαρτίου 1948, μὲ τὴν παρουσία τοῦ ἐπισήμου Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἤτοι τοῦ Ἀνωτάτου Ἄρχοντα, τῶν Μελῶν τῆς Κυβέρνησης καὶ τῆς Στρατιωτικῆς Ἡγεσίας ἐπισφραγίζεται σὲ ἐπίσημη τελετὴ ἡ Ἐνσωμάτωση τῆς Δωδεκανήσου μὲ τὴν Ἑλλάδα. Ἦταν ἡ ἡμέρα τῆς δικαίωσης τῶν ἀγώνων καὶ τῆς ἀνταμοιβῆς τῶν θυσιῶν τοῦ δωδεκανησιακοῦ λαοῦ.
Ὕστερα ἀπὸ 638 χρόνια σκλαβιᾶς...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου