Γράφει ὁ Λαυρέντζος Ἀναστάσιος
Ἡ παροῦσα ἱστορικὴ φάση χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὴν πύκνωση τῶν φαινομένων ποὺ ἀποκαλοῦμε παγκοσμιοποίηση. Ἡ διαδικασία αὐτὴ ποὺ στὴν πραγματικότητα ἔχει ξεκινήσει αἰῶνες πρίν, στὴν ἐποχὴ μᾶς ἀποκτᾶ πρωτόγνωρη ἔνταση καὶ ταχύτητα. Ὁ λόγος εἶναι ὅτι διάφορες τεχνολογικὲς ἐξελίξεις –διαδίκτυο, νέα κινητὰ τηλέφωνα, ψηφιακὲς τηλεπικοινωνίες, νέες δυνατότητες στὶς μεταφορές– δημιουργοῦν πρωτόγνωρες συνθῆκες στὴ μαζικὴ διάδοση τῶν πληροφοριῶν καὶ στὴν ἀπρόσκοπτη διακίνηση κεφαλαίων καὶ ἀγαθῶν σὲ ὁλόκληρο τὸν πλανήτη.Σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο, κάποιοι βιάζονται νὰ θεωρήσουν ὅτι τὸ ἑπόμενο ἐξελικτικὸ βῆμα εἶναι ἡ ἐλεύθερη διακίνηση τῶν ἀνθρώπων. Μία τέτοια παραδοχὴ ὅμως συνεπάγεται τὴ διάλυση τῶν ἐθνῶν κρατῶν, ὅπως αὐτὰ καθιερώθηκαν μετὰ τὴ γαλλικὴ ἐπανάσταση. Διότι στὴν πραγματικότητα ἡ ἐλεύθερη, κατὰ βούληση μετακίνηση τῶν ἀνθρώπων, ὑπὸ τὴ μορφὴ ἑνὸς νέου τύπου ἀνθρώπινου δικαιώματος συνεπάγεται ἄμεσα καὶ κατηγορηματικὰ τὴν.... κατάργηση τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας. Εἶναι λοιπὸν τὰ σύνορα ἕνας ἀναχρονισμός, καταδικασμένος νὰ καταρρεύσει ὑπὸ τὸ βάρος τῶν καταιγιστικῶν ἐξελίξεων;
Οἱ δυνάμεις ποὺ θεωροῦν ὅτι ἔχουν νὰ ὠφεληθοῦν ἀπὸ τὴν ἐγκαθίδρυση μίας παγκόσμιας, πληθυσμιακὰ ἰσοπεδωμένης ἀγορᾶς πιστεύουν πὼς ναί. Ἢ τουλάχιστον ἔτσι θέλουν νὰ μᾶς κάνουν νὰ πιστεύουμε. Ἀνάμεσά τους εἶναι πολυεθνικοὶ οἰκονομικοὶ σχηματισμοί, οἱ ὁποῖοι ὡς νέες συλλογικὲς ὀντότητες παγκόσμιας ἐμβέλειας παίρνουν θέση δίπλα στὸν βασικὸ κυρίαρχό της Ἱστορίας ποὺ μέχρι τώρα ἦταν τὸ ἐθνικὸ κράτος. Εἶναι ὅμως καὶ συγκεκριμένες χῶρες, οἱ ὁποῖες ἱππεύουν τῆς παγκοσμιοποίησης, ὅπως π.χ. ἡ Γερμανία, ἡ ὁποία μέσω τῆς εὐρωπαϊκῆς ἐνοποίησης ἐπιχειρεῖ νὰ διευρύνει τὴν πολιτικὴ τῆς ἐπιρροή, ἡγούμενη μίας ὑπερεθνικῆς κρατικῆς ὀντότητας νέου τύπου.
Σὲ αὐτοὺς ποὺ προωθοῦν ἢ ἐπιθυμοῦν τὴν κατάλυση τῶν ἐθνικῶν κρατῶν διὰ τῆς μαζικῆς μετανάστευσης, ἀνήκουν γενικὰ ὅσοι θεωροῦν ὅτι ἔχουν τὴν ἐσωτερικὴ ὑποδομὴ καὶ τὴν αὐτοπειθαρχία νὰ ἐλέγξουν ἕναν πολτοποιημένο διεθνῆ χῶρο, ποὺ θὰ τοὺς δίνει ἄπειρες δυνατότητες παρέμβασης, ἐκμετάλλευσης πλουτοπαραγωγικῶν πηγῶν καὶ ἐπιβολῆς τοπικῶν διευθετήσεων ποὺ θὰ μεγιστοποιοῦν τὸ δικό τους ὄφελος.
Ἔλλειμμα δημοκρατίας καὶ μετανάστευση
Ἀπὸ τὰ παραπάνω προκύπτει ἤδη ἕνα βασικὸ πρόβλημα αὐτῆς τῆς χωρὶς ὅρια καὶ σύνορα παγκοσμιοποίησης: Μὲ τὴν κατάργηση τῶν ἐθνικῶν συνόρων καὶ τὰ ἐθνικῶν κρατῶν, ἢ ἔστω μὲ τὸν περιορισμὸ τῶν ἐξουσιῶν τῶν ἐθνικῶν κυβερνήσεων, δημιουργεῖται ἕνα κενὸ ἐξουσίας. Ποιὸς θὰ τὸ καλύψει;
Κατὰ πάσα πιθανότητα θὰ τὸ καλύψουν διάφορες ὑπερεθνικὲς δομές, οἱ ὁποῖες θὰ ἀποφασίζουν γιὰ τοπικὰ θέματα μὲ γνώμονα εὐρύτερα συμφέροντα ἢ μὲ βάση τοὺς σχεδιασμοὺς τῶν ἰσχυρῶν παικτῶν. Καὶ αὐτὸ μᾶλλον θὰ τὸ κάνουν χωρὶς δημοκρατικὸ ἔλεγχο καὶ λογοδοσία. Ἡ κατάργηση τῶν ἐθνικῶν κρατῶν ἑπομένως συνεπάγεται ἕνα πρόβλημα δημοκρατίας.
Η de facto κατάργηση τῶν ἐθνικῶν κρατῶν συνεπάγεται ὅμως καὶ ἕνα ἄλλο πρόβλημα, τὸ ὁποῖο ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴ σταθερότητα τῶν λεγόμενων πολυπολιτισμικῶν κοινωνιῶν: σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ ποὺ μποροῦν νὰ ἔχουν πλήρη ἀντικαταστασιμότητα καὶ νὰ λειτουργοῦν μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ἀνεξαρτήτως τόπου, οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἀπείρως πιὸ σύνθετες ὀντότητες, οἱ ὁποῖες μποροῦν νὰ συνυπάρξουν δημιουργικὰ καὶ ἀποτελεσματικὰ μόνο σὲ σύνολα ποὺ ἔχουν κάποια συνοχή, βασισμένη σὲ ὁρισμένες κοινὲς ἀξίες καὶ ἐπιδιώξεις.
Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ ἀπότομη καὶ μαζικὴ ἀνάμιξη πληθυσμῶν ποὺ ἔχουν πολὺ διαφορετικὲς πολιτισμικὲς ἀναφορὲς μπορεῖ νὰ λειτουργήσει ὡς ὄχημα γιὰ τὴ σύγκρουση τῶν πολιτισμῶν, δηλαδὴ νὰ ὁδηγήσει σὲ μία "κοινωνία" τῆς ὁποίας τὰ συνιστώντα μέρη θὰ εἶναι σὲ διαρκῆ σύγκρουση.
Σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο ὑπάρχουν καὶ χῶρες οἱ ὁποῖες ἀξιοποιοῦν τὶς μαζικὲς μεταναστευτικὲς ροὲς ὡς μία μορφὴ πολέμου. Ἀνάμεσα σὲ αὐτὲς τὶς χῶρες εἶναι καὶ ἡ Τουρκία, ποὺ ἀπὸ νωρὶς διεῖδε τὶς δυνατότητες ποὺ τὶς ἔδιναν οἱ μαζικὲς μεταναστευτικὲς ροές, οἱ ὁποῖες κατὰ κανόνα ἀφοροῦν μουσουλμανικοὺς πληθυσμοὺς ποὺ μετακινοῦνται ἀπὸ τὴν ἀφροασιατικὴ περίμετρο πρὸς τὴν Εὐρώπη.
Σὲ αὐτὴ τὴ βάση λοιπόν, ἡ Τουρκία ὄχι μόνο δὲν προσπάθησε νὰ ἀποφύγει αὐτὲς τὶς ροές, ἀλλὰ ἀντιθέτως ἐπιδίωξε νὰ τὶς ἕλξει. Ἔτσι λ.χ. οὐσιαστικὰ κατάργησε τὴ βίζα γιὰ μεγάλο ἀριθμὸ ἀφροασιατικῶν χωρῶν καὶ παράλληλα καθιέρωσε πολὺ φθηνὰ ἀεροπορικὰ εἰσιτήρια. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ἡ Τουρκία κατάφερε νὰ γίνει βασικὴ χοάνη διοχέτευσης τῆς παράνομης μετανάστευσης στὴν Εὐρώπη, μετατρέποντας τὴ μαζικὴ μετανάστευση σὲ πολιτικὸ ὅπλο της.
Μεταβολὴ πληθυσμοῦ
Σήμερα ἡ Τουρκία χρησιμοποιεῖ ἀνοικτὰ τὶς παράνομες μεταναστευτικὲς ροὲς ὡς πολιτικὸ ἐργαλεῖο, γιὰ νὰ προσποριστεῖ οἰκονομικὰ καὶ πολιτικὰ ὀφέλη ἀπὸ τὴν Εὐρώπη. Παράλληλα, ἐγκαθιστώντας στὴν Εὐρώπη μεταναστευτικοὺς πληθυσμούς, μὲ τοὺς ὁποίους ἔχει πολιτιστικὴ συνάφεια, μπορεῖ νὰ τοὺς χρησιμοποιεῖ ὡς "δούρειους ἵππους" γιὰ νὰ ἀσκεῖ πολιτικὸ ἔλεγχο πέρα ἀπὸ τὰ σύνορά της. Αὐτὴ εἶναι κατ’ ἐξοχὴν ἡ ἐπιδίωξη τῆς ἀπέναντι στὴν Ἑλλάδα, τὴν ὁποία βραχυχρονίως καταπονεῖ, ἐνῶ στὸν μακροχρόνιο ὁρίζοντα τὴν ἀλλοιώνει πληθυσμιακά, προκειμένου νὰ τὴν δορυφοροποιήσει γεωπολιτικά.
Νὰ σημειώσουμε ἐδῶ ὅτι μία ἐνδεχόμενη μεταβολὴ τῆς πληθυσμιακῆς ὑπόστασης τῆς Ἑλλάδας καὶ κατ’ ἐπέκταση τῆς γεωπολιτικῆς της συμπεριφορᾶς, δὲν θὰ ἔχει δραματικὲς συνέπειες μόνο γιὰ τὴν Ἑλλάδα. Θὰ ἀλλάξει καὶ τὶς ἰσορροπίες στὴν εὐρύτερη περιοχή: Τὸ νὰ γίνει σταδιακὰ ἡ Ἑλλάδα μία χώρα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, σημαίνει ὅτι τὸ Ἰσραὴλ θὰ χάσει τὸν στρατηγικὸ διάδρομο ποὺ τοῦ προσφέρουν ἡ Κύπρος καὶ ἡ Ἑλλάδα.
Σημαίνει ἐπίσης ὅτι θὰ βρεθεῖ περισσότερο ἀπὸ ποτὲ περικυκλωμένο ἀπὸ κράτη τὰ ὁποῖα δὲν θὰ εἶναι ἢ δὲν θὰ μποροῦν νὰ εἶναι φιλικὰ πρὸς αὐτό. Γιὰ αὐτὸ ἡ διατήρηση τῆς πληθυσμιακῆς συνοχῆς τῆς Ἑλλάδας καὶ τῆς ἐσωτερικῆς της ὁμοιογένειας, στοιχεῖο τὸ ὁποῖο θὰ τῆς δώσει τὰ ἐσωτερικὰ στηρίγματα γιὰ νὰ συνεχίσει νὰ ἀντιπαρατίθεται στὴν Τουρκία, ἀποτελεῖ παράγοντα πρωταρχικῆς σημασίας γιὰ τὴ διατήρηση τῶν ἰσορροπιῶν στὴν περιοχή.
Δύο θεμελιώδη προβλήματα τῆς Ἑλλάδας
Ἡ Ἑλλάδα ἂν θέλει νὰ ἔχει ἱστορικὴ προοπτική, θὰ πρέπει νὰ ἐπιλύσει ἄμεσα δύο θεμελιώδη προβλήματα: Τὸ ἕνα εἶναι βεβαίως ἡ ἀνάσχεση τῆς ἀφροασιατικῆς μεταναστευτικῆς πλημμυρίδας ποὺ τῆς διοχετεύει ἡ Τουρκία. Τὸ ἄλλο εἶναι τὸ ὀξὺ δημογραφικό της πρόβλημα.
Δυστυχῶς, παρὰ τὴν ὑπαρξιακὴ σημασία καὶ τῶν δύο αὐτῶν ζητημάτων τὸ ἑλληνικὸ πολιτικὸ σύστημα δὲν ἔχει διαμορφώσει κάποια ἐθνικὴ στρατηγικὴ γιὰ τὴν ἀντιμετώπισή τους. Εἰδικὰ τὸ δημογραφικό, τὸ ὁποῖο πραγματικὰ εἶναι τὸ μεῖζον ἐθνικὸ ζήτημα, οἱ ἑλληνικὲς κυβερνήσεις οὐσιαστικὰ δὲν τὸ διαχειρίζονται. Ἀκόμη καὶ τὰ ἐλάχιστα ἐπιδοματικὰ μέτρα ποὺ ἐλήφθησαν πρόσφατα, εἶναι προσχηματικοῦ χαρακτήρα καὶ ἐντελῶς ἀνεπαρκῆ.
Γιὰ τὴ λύση τοῦ δημογραφικοῦ ὅμως ἀπαιτεῖται μίας ἄλλης τάξεως προσπάθεια, ἡ ὁποία θὰ εἶναι διακομματικὴ καὶ μακρᾶς διάρκειας. Διότι τὸ μεῖζον στὸ δημογραφικὸ πρόβλημα εἶναι τελικὰ ἡ διαμόρφωση τῆς κατάλληλης δέσμευσης ἀπὸ τὸ σύνολο τοῦ πολιτικοῦ συστήματος γιὰ τὴν ἐπίλυσή του. Μία δέσμευση ἀνάλογη μὲ ἐκείνη ποὺ ἐπέδειξε τὸ Ἰσραήλ, τὸ ὁποῖο μὲ συντοντες προσπάθειες πολιτικῶν ἡγεσιῶν, πνευματικῶν ἐλὶτ καὶ λαοῦ ἔχει καταφέρει ἐπὶ μισὸ αἰώνα νὰ διατηρεῖ ἕναν ρυθμὸ γεννήσεων ἄνω τῶν 3 παιδιῶν ἀνὰ γυναίκα. Ἔτσι πέτυχε στὸ διάστημα αὐτὸ νὰ τριπλασιάσει τὸν πληθυσμό του!
Παράνομη μετανάστευση καὶ ἀνατροπὴ συσχετισμῶν
Αὐτὰ ποὺ περιγράφουμε σὲ τοπικὸ ἐπίπεδο, δηλαδὴ γιὰ τὴν Ἀνατολικὴ Μεσόγειο, βρίσκουν ἐφαρμογὴ καὶ σὲ εὐρωπαϊκὴ κλίμακα. Πράγματι, οἱ ἀναμενόμενες μαζικὲς μεταναστευτικὲς ροὲς ἀπὸ τὴν Ἀσία καὶ κυρίως ἀπὸ τὴν Ὑποσαχάρια Ἀφρικὴ στὶς ἑπόμενες δεκαετίες θὰ ἀποτελέσουν τὴ μεγαλύτερη πρόκληση ποὺ ἔχει νὰ ἀντιμετωπίσει ἡ Εὐρώπη. Πρόκειται γιὰ πρωτόγνωρες, θεμελιακοῦ χαρακτήρα ἐξελίξεις, οἱ ὁποῖες σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴ δημογραφικὴ κάμψη τῆς Εὐρώπης ἔχουν τὴ δυναμικὴ νὰ μεταβάλουν τὴν πληθυσμιακή της σύνθεση καὶ κὰτ΄ ἐπέκταση τὴ φυσιογνωμία της.
Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ εἶναι σαφὲς ὅτι οἱ μαζικὲς μεταναστευτικὲς ροὲς θὰ ἀποτελέσουν σταθερὰ πηγὴ πολιτικῶν ἐξελίξεων, καθὼς σὲ λίγες μόνο δεκαετίες εἶναι δυνατὸν ἐξαιτίας τοὺς νὰ ὑπάρχει μία ἄλλη Εὐρώπη ἀπὸ αὐτὴ ποὺ γνωρίσαμε καὶ βέβαια μία ἄλλη Εὐρώπη ἀπὸ αὐτὴ ποὺ ξεκίνησε κάποτε νὰ ἑνωθεῖ. Σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο, ἡ ἐπιδίωξη διαφόρων κύκλων –καὶ ὅπως φαίνεται, καὶ τῆς εὐρωγραφειοκρατίας– οἱ πόρτες τῆς Εὐρώπης νὰ εἶναι ἀνοικτὲς σὲ αὐτὲς τὶς μεταναστευτικὲς ροές.
Καὶ αὐτό, τὸ θέλουν ὄχι μόνο στὴ βάση μίας "οἰκονομίστικης" προσέγγισης (π.χ. φθηνὰ ἐργατικὰ χέρια), ἀλλὰ καὶ γιατί ἔτσι μποροῦν νὰ ἀδυνατίσουν τὶς ἐθνικὲς ἀναφορὲς τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν. Ἑπομένως, νὰ ἀποδομήσουν ἔτσι καὶ τὶς ἐθνικὲς πολιτικές, οἱ ὁποῖες θὰ μποροῦσαν νὰ ἀντιπαρατεθοῦν σὲ ἕναν ἄνωθεν ἐπιβαλλόμενο εὐρωφεντεραλισμό.
Ἀπὸ τὰ ὅσα εἴπαμε, εἶναι σαφὲς ὅτι οἱ μαζικὲς παράνομες μεταναστευτικὲς ροὲς ποὺ ἀναμένονται στὶς ἑπόμενες δεκαετίες ἔχουν τὴ δυναμικὴ νὰ ἀποτελέσουν ἕνα ἰσχυρὸ παράγοντα μεταβολῆς τῶν πολιτικῶν συσχετισμῶν, μεταβάλλοντας τὴν ὑπόσταση καὶ τὴ συμπεριφορὰ τῶν γεωπολιτικῶν ὑποκειμένων. Μὲ αὐτὴ τὴ λογικὴ λειτουργοῦν ὡς ἕνας ἀκήρυχτος πόλεμος, καὶ ὡς τέτοιος θὰ πρέπει νὰ ἀντιμετωπιστοῦν τόσο ἀπὸ τὰ ἐθνικὰ κράτη, ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν κυρίαρχη πλανητικὰ δύναμη, τὶς ΗΠΑ.
Πράγματι, οἱ ΗΠΑ, μπορεῖ νὰ εἶναι ἀκόμη ἀρκετὰ ἰσχυρὲς γιὰ νὰ ἐπιβάλλουν τὴν εἰρήνη διὰ τῶν ὅπλων, ἀλλὰ ὅπως ἴσως σύντομα διαπιστώσουν, μία ἀνεξέλεγκτη μεταναστευτικὴ πλημμυρίδα μπορεῖ ὡς ἀκήρυχτος πόλεμος νὰ μεταβάλλει ἀθόρυβά τους πολιτικοὺς συσχετισμοὺς καὶ μάλιστα πρὸς μία κατεύθυνση ποὺ ἴσως δὲν ἐπιθυμοῦν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου