Σὲ ἐπικίνδυνο ἀτραπὸ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος (Α΄ μέρος)

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου 

Σέ ἐπικίνδυνο ἀτραπὸ εἰσέρχεται ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Ἐκεῖ τὴν ὁδηγεῖ ἡ ἀπόφαση τῶν Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν Δογματικῶν καὶ Νομοκανονικῶν Ζητημάτων καὶ Διορθοδόξων καὶ Διαχριστιανικῶν Σχέσεων γιά τὸ Οὐκρανικό. Οἱ δύο Ἐπιτροπὲς συνεδρίασαν ἀπὸ κοινοῦ στὶς 23 Μαΐου στὸ Συνοδικὸ Μέγαρο καὶ συναποφάσισαν νὰ προτείνουν στὴν Ἱεραρχία τὴν ἀναγνώριση τῆς σχισματικῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, τὴν ὁποία μονομερῶς καὶ ἀντικανονικῶς τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἀνακήρυξε «Αὐτοκέφαλη». Τὸ κείμενο τῆς προτάσεως πρὸς τὴν Ἱερὰ Σύνοδο ἔχει στὰ χέρια του ὁ Μητροπολίτης Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνός, πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς Νομοκανονικῶν, ὁ ὁποῖος καὶ ἀνέλαβε να  το παραδώσει στὴν Ἱερὰ Σύνοδο.

Ἡ συνεδρίαση τῆς 23ης Μαΐου θὰ μείνει στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία γιὰ τὰ ἐπιχειρήματα, ποὺ ἀνέπτυξαν τά μέλη της. Τὰ περισσότερα ἀναμάσησαν τὰ γνωστὰ ἕωλα γραφέντα...

ἀπὸ ὅσους ὑποστηρίζουν τὴν ἐνέργεια τοῦ Φαναρίου. Οὐδὲν ἔθεσε πρὸς συζήτηση τὰ ἐπιχειρήματα τῆς ἄλλης πλευρᾶς καὶ τὰ ἐκκλησιολογικὰ ζητήματα ποὺ ἔθιξε διὰ τῶν ἐπιστολῶν του πρὸς τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων καὶ πάσης Ἀλβανίας Ἀναστάσιος, ἀρνούμενος νὰ ἀναγνωρίσει τὴν σχισματικὴ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ὡς κανονικὴ καὶ «Αὐτοκέφαλη». Οὐδὲν μέλος σκέφθηκε ὅτι τὸ κείμενο περὶ τῆς ἀπονομῆς τοῦ Αὐτοκεφάλου ἐνέκριναν ΟΜΟΦΩΝΩΣ  οἱ κατὰ τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καί  προβλέπει τὴν ΟΜΟΦΩΝΗ ἀπόφαση ὅλων γιὰ νὰ ἀπονεμηθεῖ. 

Οἱ ὑπὲρ τοῦ Φαναρίου ζηλωτές, κληρικοὶ καὶ λαϊκοὶ ἔφτασαν νὰ ἰσχυριστοῦν ὅτι ὁ Τόμος τοῦ 1850 καὶ τὸ ἰσχῦον Σύνταγμα ἐπιβάλλουν στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νὰ ἀκολουθεῖ τυφλὰ καὶ χωρὶς δική Της ἄποψη τὶς ἀποφάσεις καὶ τὶς ἐνέργειες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου! Φυσικὰ οὔτε ὁ Τόμος προβλέπει ὅτι ἡ Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος εἶναι ὑποτελὴς στὸ Φανάρι, οὔτε ὅτι δὲν ἔχει  δική της ἄποψη. Ἐπίσης τὸ Σύνταγμα στὸ Ἄρθρο 3 προβλέπει ὅτι εἶναι «δογματικὰ» ἑνωμένη μὲ τὴν Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ «μὲ κάθε ἄλλη ὁμόδοξη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ», καὶ βέβαια ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΗ καὶ ἑπομένως ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ.

Ἄλλο μέλος γιὰ νὰ πείσει περὶ τῆς ἀναγκαιότητας νὰ γίνει ἀποδεκτὴ ἡ ἀπόφαση τοῦ Οἰκ. Πατριάρχου γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ἐπέσεισε τὴν ἀπειλή, πώς ἂν ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος δὲν τὴν ἐγκρίνει, Αὐτός  θά Τῆς ἀποσπάσει τὶς Νέες Χῶρες! Κληρικός, ἐκ τῶν μελῶν τῶν Ἐπιτροπῶν,  σημείωσε στὸν ὑπογράφοντα: «Δὲν ἔχεις καταλάβει  ὅτι εἴμαστε  μία ὑποτελὴς στὸ Φανάρι Ἐκκλησία;». Προφανῶς ἀγνοήθηκαν ἀπὸ τὸν ἐν λόγω κληρικὸ καὶ τὰ ὑπόλοιπα μέλη τῶν Ἐπιτροπῶν ἡ περὶ Ἐπισκόπου καὶ Τοπικῆς Συνόδου διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, καθὼς καὶ οἱ Ἱεροὶ Κανόνες καὶ ἡ ἐπὶ αἰῶνες πρακτική τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἔλαβαν τὴν ἀπόφαση νὰ ἀκολουθήσουν τὸν Οἰκ. Πατριάρχη στὴν ἀπονενοημένη του ἐνέργεια.

Ἕνας ἐξ ὅσων μετὰ πάθους ὑποστήριξαν τὴ «συναίνεση» (Σήμ. γρ. Πρόκειται περὶ λάθους. Συναίνεση δίδεται ΠΡΙΝ ἀπὸ τὴν ἐνέργεια, ΜΕΤΑ δίδεται ἔγκριση) στὴν ἐνέργεια τοῦ κ. Βαρθολομαίου ἤταν  ο καθηγητὴς κ. Βλ. Φειδᾶς. Πάλι, κατὰ τὰ γνωστά, ἀνέτρεξε στὸ παρελθὸν γιὰ νὰ ἀποδείξει ὅτι δὲν ἰσχύει τὸ ἐκκλησιαστικὸ καθεστώς  στήν Οὐκρανία ποὺ ὑπάρχει ἐπὶ τετρακόσια καὶ πάνω χρόνια ἐκεῖ καὶ ποὺ ἀποδέχονται ὅλες οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καὶ ὁ ἀνήκων ἐκκλησιαστικὰ στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο Μητροπολίτης Διοκλείας Κάλλιστος. Ὅμως ὁ ἴδιος ὁ κ. Φειδᾶς ἄλλα ἔχει γράψει στὸ παρελθὸν γιὰ τὴν ἀπονομὴ τοῦ αὐτοκεφάλου. Συγκεκριμένα σὲ ἄρθρο του, μὲ τίτλο «Τὸ Αὐτοκέφαλον καὶ τὸ Αὐτόνομον ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ», τὸ ὁποῖο δημοσιεύτηκε στὸ «Ἐκκλησιαστικὸν Περιοδικὸν Σύγγραμμα ΝΕΑ ΣΙΩΝ» τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων (Τόμος ΟΑ΄ 1979) γράφει, μεταξὺ τῶν ἄλλων, στὶς «Συμπερασματικὲς προτάσεις» του (Σελ. 31 - 32):

 «Ἡ κὰθ΄ ὅλου Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, κατὰ τὴν κανονικήν της διοικητικὴν διάρθρωσιν, ἀνακηρύσσει τοπικὴν τινὰ ἐκκλησίαν ὡς αὐτοκέφαλον, διό καί ἡ αὐθαίρετος, ἡ αὐτογνώμων, ἢ ἡ ὑπὸ ὁμάδος αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν μονομερὴς ἀνακήρυξις, μὴ ὑπηρετοῦσα τὴν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ προσκρούουσα εἰς τὴν κανονικὴν παράδοσιν αὐτῆς, εἶναι ἀντικανονική...

Κανονικῶς ἁρμόδιον διὰ τὴν ἀνακήρυξιν τοῦ “αὐτοκεφάλου” ὄργανον εἶναι ἡ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος καὶ κατ’ ἀκολουθίαν διὰ τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ἡ Πανορθόδοξος Σύνοδος, ἡ ὁποία ἐφαρμόζουσα τὴν κανονικὴν παράδοσιν καὶ ἰδία τὰ ἀνωτέρω κανονικὰ κριτήρια προβαίνει διὰ κανονικῆς διαδικασίας εἰς τὴν ἀνακήρυξιν.

Εἰς ἑξαιρετικᾶς περιπτώσεις εἶναι δυνατὴ ἡ κατ’ ἀρχὴν ἀνακήρυξις ἐκκλησίας τινὸς ὡς αὐτοκεφάλου διὰ τῆς ὁμοφώνου ἐκφράσεως τοῦ φρονήματος τῶν αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἀλλ’ ἡ τοιαύτη κατ’ ἀρχὴν δι’ ἐφαρμογῆς τῆς ἐκκλ. Οἰκονομίας ἀνακήρυξις τελειοῦται μόνον δι’ ἀποφάσεως Πανορθοδόξου Συνόδου». Κατά τὴν διατυπωθεῖσα τὸ 1979 ἄποψη τοῦ καθηγητῆ Φειδᾶ ἡ ἐνέργεια τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου ἀποδόσεως αὐτοκεφαλίας στοὺς σχισματικούς τῆς Οὐκρανίας εἶναι ΑΝΤΙΚΑΝΟΝΙΚΗ.

            

ΟΛΑ τὰ μέλη τῶν δύο Ἐπιτροπῶν παραμέρισαν πάντως τὰ ὅποια ἐπιχειρήματα ἀνέφεραν καὶ συμφώνησαν ὅτι πρέπει νὰ στείλουν θετικὴ πρόταση στὴν Ἱεραρχία, ἐπειδὴ τὸ θέλει ὁ Πατριάρχης καὶ συμφώνησε πρόσφατα μαζὶ του  ὁ Αρχιεπίσκοπος! «Μὴ γελιόμαστε», εἶπε ἕνας ἐκ τῶν συμμετασχόντων στὴ σύσκεψη, «τὸ ζήτημα ὡς ἐκκλησιολογικὸ ἔχει ἰσχυρὸ ἀντίλογο, νὰ ἀποδεχθοῦμε λοιπὸν ὅλοι μας ὅτι τὸ θέμα εἶναι ΠΟΛΙΤΙΚΟ καὶ νὰ τὸ στείλουμε στὴν Ἱεραρχία, ἡ ὁποία καὶ ἔχει τὴν ἁρμοδιότητα νὰ ἀποφασίσει».... Βεβαίως οἱ συμμετασχόντες στὴ σύσκεψη Μητροπολίτες καὶ καθηγητὲς Πανεπιστημίου δὲν ἀπαλλάσσονται τῆς εὐθύνης τῆς πρότασής τους. Δὲν εἶναι δυνατὸν ἡ ἐπισκοπική τους εὐθύνη καὶ ἡ ἐπιστημονική τους ἐγκυρότητα νὰ θυσιάζεται στὴν πολιτικὴ διάσταση τοῦ θέματος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας.