Τότε πού οἱ Ἑλλαδίτες ἀντιστέκονταν στήν βαρβαρότητα τῶν Ἄγγλων καί τούς ἀπαγχονισμούς τῶν ἀδελφῶν μας στήν Κύπρο - Τέσσερις νεκροί διαδηλωτές στήν Ἀθήνα

ΑΘΗΝΑ: 9η Μαΐου 1956 ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΗΣ ΑΓΧΟΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΩΝ ΣΤΑ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΑ ΜΝΗΜΑΤΑ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΚΑΡΑΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΔΡΕΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΣΤΗΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Τό πρωτοσέλιδό τῆς ἀθηναϊκῆς ἐφημερίδας «Τά Νέα» πού κυκλοφόρησε τό μεσημέρι τῆς Πέμπτης 10 Μαΐου 1956, ἀφοῦ εἶχαν ἀπαγχονισθεῖ ἀπό τόν Χάρντινγκ στήν Κύπρο, πρίν τά ξημερώματα οἱ δύο Πρωτομάρτυρες ΚΑΡΑΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ  

1. Ευάγγελος Γεροντής 28χρ. ἀπ’ τόν Ἅγιο Νικόλαο Λασιθίου Κρήτης,

2. Ἰωάννης Κωνσταντόπουλος 28χρ. ἀπ’ τό Ράδο Τρίπολης,

3. Φραγκίσκος Νικολάου 33χρ. ἀπ’ τόν Πειραιά,

4. Κωνσταντίνος Γιαννακούρης ἀπ’ τό Ευπάλιο Δωρίδας, 

Αὐτοί ἦσαν οἱ Τέσσερεις Νεκροί στήν Ἀθήνα, τήν Τετάρτη τῆς Διακαινησίμου, 9η Μαΐου 1956, στίς συγκρούσεις διαδηλωτῶν - ἀστυνομίας, στή μεγάλη ἀντι-βρετανική διαδήλωση τήν παραμονή τοῦ Ἀπαγχονισμοῦ ἀπό τούς Ἄγγλους στήν ἐπαναστατημένη Κύπρο τῶν δύο πρώτων Ἀγωνιστῶν τῆς Ε.Ο.Κ.Α. Μιχαλάκη Καραολή καί Ἀνδρέα Δημητρίου πού ὁδηγήθηκαν στήν ἀγχόνη, τοῦ Κυβερνήτου τῆς Colony of Cyprus, στρατάρχου σέρ Τζῶν Χάρντινγκ τῆς ἄχρι καί νῦν Χέρ Μάτζεστι Ἐλισάβετ Β΄....

Παραθέτουμε ἀπόσπασμα τῆς ὁμιλίας τοῦ φιλόλογου, ἱστορικοῦ ἐρευνητῆ, λυκειάρχη καί μέλους τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Σ.Ι.Μ.Α.Ε. κ. Δημήτρη Ἤρ. Ταλιαδώρου πού ἐκφώνησε τήν Κυριακή 23 Ἀπριλίου 2017 στό θέατρο τοῦ Ἱδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης» στήν Ἀθήνα, ὅπου πραγματοποιήθηκε ἐκδήλωση μνήμης καί τιμῆς πρός τίς οἰκογένειες τῶν φονευθέντων στήν παλλαϊκή διαδήλωση διαμαρτυρίας τῆς 9ης Μαΐου 1956 στήν Ἀθήνα κατά τῆς ἀπόφασης ἐκτέλεσης δί? ἀπαγχονισμοῦ τῶν ἡρώων του Ἀπελευθερωτικοῦ Ἀγώνα τῆς Ε.Ο.Κ.Α. Μιχαλάκη Καραολή καί Ἀνδρέα Δημητρίου: 

…«Ἤδη ἀπό τή μέρα τῆς καταδίκης σέ θάνατο τοῦ Μιχαήλ Καραολῆ προκλήθηκε στήν Ἑλλάδα τεράστια ἀγανάκτηση καί ξεσηκωμός. Ὅταν τόν Νοέμβριο τοῦ 1955 ἀπορρίφθηκε ἡ ἔφεση τοῦ Καραολῆ, ἡ Ἑταιρεία Ἑλληνικῶν Σπουδῶν, πού εἶχε ἕδρα τῆς τήν Ἀθήνα, ἀνέλαβε πανελλήνια σταυροφορία γιά νά ἀποτραπεῖ ἡ ἐκτέλεσή του. Ἡ σταυροφορία ἀφοροῦσε τή συγκέντρωση ὑπογραφῶν ἀπό ἐνήλικες Ἕλληνες καί Ἑλληνίδες, καί ἡ ἐπιτυχία τῆς στηρίχθηκε σέ συνεργεῖα πού προσέφεραν τό Σῶμα Ἑλλήνων Προσκόπων, τό Σῶμα Ἑλληνίδων Ὀδηγών καί οἱ μαθητές τῶν Κατηχητικῶν Ὁμάδων. Ἡ ἐκστρατεία ξεκίνησε στίς 15 Νοεμβρίου 1955 καί κράτησε δέκα μέρες. Τό ἀποτέλεσμά της ἦταν ἰδιαίτερα σημαντικό, καθώς συγκεντρώθηκαν 1.642.688 ὑπογραφές. Στή Θεσσαλονίκη οἱ νεαροί πρόσκοποι κατόρθωσαν νά συγκεντρώσουν 169.802 ὑπογραφές, δηλαδή ἐξασφάλισαν τήν ὑπογραφή περίπου τοῦ 70% τῶν Θεσσαλονικέων πού εἶχαν δικαίωμα νά ὑπογράψουν. 

Οἱ ἐκδηλώσεις ἀγανάκτησης τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ γιά τόν ἐπικείμενο ἀπαγχονισμό τῶν Καραολή καί Δημητρίου κορυφώθηκαν στήν ἑλληνική πρωτεύουσα στίς 9 Μαΐου 1956, παραμονή τῆς ἐκτέλεσης τῶν δύο ἀγωνιστῶν τῆς κυπριακῆς ἐλευθερίας. Ἡ καταδίκη τῶν δύο νέων, τῶν ὁποίων τό μόνο ἔγκλημα ἦταν ὅτι ἀγωνίζονταν γιά τήν λευτεριά τῆς πατρίδας τους, προκάλεσε πανελλήνιο ξεσηκωμό. Χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στήν πλατεία Ὁμονοίας καί φώναζαν συνθήματα γιά τήν Κύπρο. Κατά τίς 4 τό μεσημέρι, ἀφοῦ τελείωσε ἡ ὁμιλία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Δωρόθεου, προέδρου τῆς Πανελλήνιας Ἐπιτροπῆς Ἑνώσεως Κύπρου, χιλιάδες διαδηλωτές κινήθηκαν πρός τίς ὁδούς Σταδίου καί Πανεπιστημίου, πορευόμενοι πρός τή Βρετανική Πρεσβεία στό Κολωνάκι.

Φτάνοντας στήν ὁδό Πεσμαζόγλου συνάντησαν ἰσχυρή ἀστυνομική δύναμη, πού εἶχε ἐντολή νά ἐμποδίσει τούς διαδηλωτές νά πλησιάσουν τίς ξένες πρεσβεῖες. Στή συμβολή τῶν ὁδῶν Σταδίου καί Πεσμαζόγλου οἱ διαδηλωτές ἀνακόπηκαν ἀπό τούς ἀστυνομικούς, καί ἀκολούθησαν ἰσχυρές συγκρούσεις μεταξύ ἀστυνομικῶν καί διαδηλωτῶν. Οἱ διαδηλωτές ἐπιτέθηκαν στούς ἀστυνομικούς μέ καδρόνια καί πλακάτ πού κρατοῦσαν, καί οἱ ἀστυνομικοί τους χτυποῦσαν μέ τά γκλόπ. Οἱ ἑκατέρωθεν ἐπιθέσεις ἔγιναν ἀκόμα πιό βίαιες ὅταν οἱ διαδηλωτές ἅρπαξαν τοῦβλα ἀπό τήν Τράπεζα πού ἦταν ὑπό κατασκευή στήν ὁδό Πεσμαζόγλου, καί τά πέταξαν πρός τούς ἀστυνομικούς, τραυματίζοντας τόν Διευθυντή τῆς Ἀστυνομίας. Πρός στιγμήν οἱ διαδηλωτές κατάφεραν νά ξεφύγουν ἀπό τήν ἀστυνομία καί κατευθύνθηκαν πρός τά γραφεῖα τῆς Ἀμερικάνικης Ὑπηρεσίας Πληροφοριῶν, τά ὁποία καί κατέστρεψαν. Ἡ ἀπάντηση τῆς Ἀστυνομίας ἦταν ἄμεση, καθώς μέλη τῆς κτυποῦσαν καί τραυμάτιζαν πολλούς διαδηλωτές καί πυροβολοῦσαν πρός τό μέρος τους. Κανείς δέν πίστευε ὅτι οἱ σφαῖρες ἦταν πραγματικές, ἐνῶ οἱ περισσότεροι θεώρησαν ὅτι ἦταν πυροβολισμοί ἐκφοβισμοῦ. 

Ὁ ἀπολογισμός τῶν αἱματηρῶν συγκρούσεων στό κέντρο τῶν Ἀθηνῶν ἦταν τραγικός. Συνολικά τραυματίστηκαν 189 ἄτομα (59 ἀστυνομικοί καί 130 φοιτητές καί μαθητές). Τό τραγικότερο ὅμως εἶναι ὁ θάνατος τεσσάρων Ἑλλαδιτῶν ἀδελφῶν, τῶν ὁποίων ἡ θυσία ἦλθε νά προστεθεῖ στόν μακρύ κατάλογο ὅσων ἔπεσαν γιά τήν ἱερή ὑπόθεση τῆς κυπριακῆς ἀπελευθέρωσης. Ἀκριβῶς στή διασταύρωση τῶν ὁδῶν Σταδίου καί Πεσμαζόγλου ἄφησαν τήν τελευταία τους πνοή τρεῖς πολίτες καί ἕνας ἀστυνομικός. Οἱ συνθῆκες κάτω ἀπό τίς ὁποῖες ἔχασαν τή ζωή τους δέν ἔχουν διευκρινιστεῖ πλήρως, καθότι ὑπάρχουν ἀντικρουόμενες ἀπόψεις. Ἡ τότε Ἀντιπολίτευση θεώρησε ὑπεύθυνη τήν Ἀστυνομία καί ζήτησε τήν παραίτηση τῆς Ἑλληνικῆς Κυβέρνησης. Ἡ ἴδια ἡ Ἀστυνομία ὑποστήριξε ὅτι ἔκαμε μέν χρήση πυροβόλων ὅπλων πρός ἐκφοβισμό τῶν διαδηλωτῶν, ἀλλά οἱ δολοφονικές σφαῖρες προέρχονταν ἀπό ὄπλα μικρότερου διαμετρήματος ἀπό αὐτά πού εἶχαν στή διάθεσή τους οἱ ἀστυνομικές δυνάμεις. 

Ἡ θέα τῶν νεκρῶν ἄλλαξε ἄρδην τό σκηνικό. Σύμφωνα μέ τόν τύπο τῆς ἐποχῆς: «Οἱ ἀστυνομικοί ἠναγκάσθησαν νά σταματήσουν καί ἐντός ὀλίγων λεπτῶν τά πράγματα ἔλαβον μίαν ἐντελῶς παράδοξον τροπήν. Ἀστυνομικοί καί διαδηλωταί, οἱ ὁποῖοι μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκείνης ἐμάχοντο λυσσωδῶς ἐναντίον ἀλλήλων ἔδωσαν τάς χείρας καί ἤρχισαν νά ζητωκραυγάζουν μαζί ὑπέρ τῆς ἑνώσεως, ἐκφράζοντες ἐπίσης ἀπό κοινοῦ τήν ἀγανάκτησιν τῶν διά τό σχεδιαζόμενον ἔγκλημα [τόν ἀπαγχονισμό τῶν Καραολή-Δημητρίου]». 

Οἱ τέσσερεις νεκροί ἦταν οἱ: Ἰωάννης Κωνσταντόπουλος ἐτῶν 28 ἀπό τό χωριό Ράδος τῆς Τρίπολης, Φραγκίσκος Νικολάου ἐτῶν 33 ἀπό τόν Πειραιά, Εὐάγγελος Γεροντής ἐτῶν 28 ἀπό τόν Ἅγιο Νικόλαο Λασιθίου καί ὁ ἀστυνομικός Κωνσταντῖνος Γιαννακούρης ἀπό τό Εὐπάλιο Δωρίδας. 

Ἡ Κυπριακή Πολιτεία ἔχει ἤδη κατατάξει τούς τέσσερις νεκρούς ἀνάμεσα στά θύματα τοῦ ἐθνικοαπελευθερωτικοῦ Ἀγώνα τῆς ΕΟΚΑ»… 

Λάζαρος Μαῦρος 8.5.2019  

SigmaLive