Ἡ θρησκεία εἶναι νευροβιολογικὴ ἀρρώστια, ἡ δέ Ὀρθοδοξία ἡ θεραπεία της

π.Ἰωάννης Ρωμανίδης

Ι. Ἡ θεραπεία τῆς ἀσθένειας τῆς θρησκείας, οἱ Ἐννιὰ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι καὶ οἱ λοιπὲς Ἐκκλησιαστικὲς Σύνοδοι μέχρι τὸ 1453

1. Ἡ θρησκεία εἶναι νευροβιολογικὴ ἀρρώστια καὶ ἔχει συγκεκριμένη θεραπεία ποὺ μᾶς παρέδωσαν οἱ Προφῆτες καὶ οἱ Ἀπόστολοι τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης καὶ διέσωσαν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὴ τὴ θεραπεία ὑπερασπίσθηκαν οἱ Ἐννέα ρωμαϊκὲς Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι ποὺ συγκάλεσαν οἱ ρωμαῖοι αὐτοκράτορες, μὲ πρῶτο τὸ Μέγα Κωνσταντῖνο, σὲ συνεργασία μὲ τὰ ρωμαϊκὰ Πατριαρχεῖα τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης, τῆς Νέας Ρώμης, τῆς Ἀλεξανδρείας, τῆς Ἀντιοχείας καὶ τελικὰ τῶν Ἱεροσολύμων ἀπὸ τὸ 451. Αὐτὲς οἱ Σύνοδοι εἶναι (1) τῆς Νικαίας 325, (2) Κωνσταντινουπόλεως 381, (3) Ἐφέσου 431, (4) Χαλκηδόνος 451, (5) Κωνσταντινουπόλεως 553, (6) Κωνσταντινουπόλεως 680, (7) Νικαίας 786/7, (8) Κωνσταντινουπόλεως 879, καὶ (9) Κωνσταντινουπόλεως 1341. Ἐννέα Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι ποὺ δημοσιεύτηκαν ὡς ρωμαϊκοὶ νόμοι ὑπογεγραμμένοι ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα ἀφοῦ προηγουμένως τὰ πρακτικὰ τοὺς ὑπογράφτηκαν ἀπὸ τοὺς πέντε ρωμαίους Πατριάρχες, τοὺς Μητροπολίτες καὶ...ἐπισκόπους τους. Ἑξαιρεῖται ἡ Ἔνατη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος τοῦ 1341 ποὺ τὰ πρακτικὰ τῆς προσυπέγραψαν μόνο τέσσερις ρωμαῖοι Πατριάρχες καὶ ἐπικύρωσε ὁ ρωμαῖος αὐτοκράτορας. Ἀπουσίαζε τώρα τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης ποὺ ἐν τῷ μεταξὺ εἶχε καταληφθεῖ βίαια ἀπὸ τοὺς Φράγκους, Λογγοβάρδους, καὶ Γερμανοὺς μὲ τὴ βοήθεια τῶν Νορμανδῶν. Μία σφοδρὴ ἐπίθεση ποὺ ξεκίνησε τὸ 983 καὶ ὁλοκληρώθηκε τὸ 1009 - 1046. Μετὰ τὸ 1045 οἱ Πάπες τῆς Ρώμης ἐκτός του Βενέδικτου τοῦ 10ου (1058-9), δὲν ἤσαν πλέον Ρωμαῖοι ἀλλὰ μέλη τῆς φραγκολατινικῆς ἀριστοκρατίας ποὺ εἶχε ὑποδουλώσει τὸν ρωμαϊκὸ πληθυσμό. Τον καιρὸ τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1789 ὁ πληθυσμὸς τῶν ὑπόδουλων γάλλο-ρωμαίων ἦταν τὸ 85% τοῦ συνόλου τῶν κατοίκων τῆς Φραγκιάς.

2. Ἡ ἡγεσία τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας ἄρχισε νὰ συνειδητοποιεῖ ὅτι ἡ θρησκεία εἶναι ἀσθένεια τῆς ὁποίας ἡ θεραπεία ἦταν ἡ καρδιὰ καὶ ὁ πυρήνας τῆς Χριστιανικῆς παράδοσης ποὺ τόσο εἶχε καταδιώξει. Αὐτοὶ οἱ ὀξυδερκεῖς Ρωμαῖοι ἡγέτες ἄλλαξαν τὴν πολιτικὴ τοὺς ὅταν συνειδητοποίησαν ὅτι αὐτὴ ἡ θεραπεία θὰ γινόταν ἀποδεκτὴ ἀπὸ ὅλο καὶ περισσότερους Ρωμαίους πολίτες. Ὁδηγούμενοι ἀπὸ τὸ Μέγα Κωνσταντῖνο, οἱ Ρωμαῖοι ἡγέτες ἀποδέχτηκαν αὐτὴ τὴ θεραπεία ἀκριβῶς ὅπως οἱ σημερινὲς κυβερνήσεις ἀποδέχονται τὴ σύγχρονη ἰατρικὴ μὲ σκοπὸ νὰ προστατέψουν τοὺς πολίτες τους ἀπὸ κομπογιαννίτες. Πόσο μᾶλλον ποὺ ὑπῆρχε ἡ πιθανότητα αὐτὴ ἡ θεραπεία νὰ ἐμπλουτίσει τὴ κοινωνία μὲ πολίτες ποὺ εἶχαν ἀντικαταστήσει τὴν ἀρρωστημένη ἀναζήτηση τῆς εὐδαιμονίας μὲ τὴν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη τοῦ δοξασμοῦ (θέωση), ἀφοσιωμένους στὸ κοινὸ καλό.

3. Ἡ τρέχουσα ἄποψη πολλῶν Ὀρθοδόξων ὅτι μία Οἰκουμενικὴ Σύνοδος εἶναι ἔγκυρη ὅταν ἀναγνωρίζεται ἀπὸ κάποια μεταγενέστερη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο δὲν ἔχει καμιὰ βάση στὸ Ρωμαϊκὸ Δίκαιο. Κάθε Σύνοδος γινόταν Ρωμαϊκὸς Νόμος ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ τὰ πρακτικὰ τῆς ὑπέγραφαν ἐπὶ τόπου τὰ μέλη της, Πατριάρχες καὶ Μητροπολίτες, καὶ συνυπέγραφε ὁ ἴδιος ὁ Αὐτοκράτορας. Οἱ Αἱρετικοὶ καὶ οἱ αἱρέσεις τοὺς καταδικάζονταν ἐκείνη τὴ στιγμὴ καὶ ὄχι ἀπὸ κάποια ἑπόμενη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Τὰ Σύμβολα καὶ οἱ Ὄροι τοὺς γίνονταν Ρωμαϊκοὶ νόμοι αὐτοστιγμεί. Τὸ Σύμβολο τοῦ 381 ἔγινε Ὀρθόδοξο Σύμβολο τῆς Πίστεως ἀμέσως καὶ ὄχι τὸ 431 ὅταν ἡ Γ' Οἴκ. Σύνοδος ἁπλὰ ἐπανέλαβε τὸ Σύμβολο τοῦ 381 ὅπως ἔκαμνε κάθε μεταγενέστερη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος.

4. Ὁ Αὐτοκράτορας συγκαλοῦσε αὐτὲς τὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους σὲ συνεργασία μὲ τὰ Πέντε Ρωμαϊκὰ Πατριαρχεῖα τῆς ἃ) Πρεσβυτέρας Ρώμης, β) Κωνσταντινουπόλεως καὶ Νέας Ρώμης, γ) Ἀλεξανδρείας, δ) Ἀντιοχείας, στὰ ὁποῖα προστέθηκε τὸ 451 ἐ) τῶν Ἱεροσολύμων. Ἀλλὰ μεταξύ του 1009 καὶ τοῦ 1046 οἱ Φράγκο-Γερμανοὶ προκάλεσαν μία σοβαρὴ κρίση σ' αὐτὴ τὴ ρωμαϊκὴ παράδοση ὅταν κατέλαβαν τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἐπίθεσης ποὺ ἄρχισε τὸ 983 καὶ ὁλοκληρώθηκε τὸ 1009. Τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ Νέας Ρώμης ἦταν ὑποχρεωμένο νὰ πάρει τὴ θέση τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης κατὰ τὴ τάξη τῶν "Πρεσβείων Τιμῆς" μία καὶ ἡ Κωνσταντινούπολη ἀπὸ τὸ 451 "τῶν ἴσων ἀπολαβοῦσα πρεσβείων δευτέρα μετὰ τὴν Ρώμη" ὑπῆρχε, ἀφοῦ κτίσθηκε ὡς Νέα Ρώμη τὸ 330.

5. Δὲν ὑπάρχουν πρωτοκαθεδρίες ἢ πρωτεῖα σύμφωνα μὲ τὸ ὀρθόδοξο ρωμαϊκὸ Κανονικὸ Δίκαιο, παρὰ μόνο ἐπίσκοποι μὲ "Πρεσβεία Τιμῆς" καθὼς ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι εἶναι δογματικὰ ἴσοι. Ἡ φράγκο-λατινικὴ καὶ προτεσταντικὴ μετάφραση τοῦ ὄρου "Πρεσβεία Τιμῆς" μὲ τὸν ὄρο "Πρωτεῖο Τιμῆς" εἶναι δικιά τους κι ὄχι δικιά μας.

ΙΙ. Ὁ Καρλομάγνος καταδίκασε τὴν Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία ὡς αἱρετικὴ καὶ Γραικικὴ τὸ 794 καὶ τὸ 809

Αὐτὴ ποὺ ὀνόμασε Γραικικὴ Αὐτοκρατορία ἀργότερα μετατράπηκε σὲ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία ἀπὸ τὴ Βρετανική, Γαλλικὴ καὶ Ρωσικὴ Αὐτοκρατορία στὰ πλαίσια τῶν σχεδίων τους γιὰ τὴ Βαλκανοποίηση τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ τμήματος τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ποὺ τότε ἀκόμη ὀνομαζόταν "Χώρα τῶν Ρωμαίων" τ.ε. Ρούμελη.

6. Ὁ Καρλομάγνος καταδίκασε τοὺς Ρωμαίους ὡς αἱρετικοὺς λόγω τῶν Εἰκόνων καὶ ὡς "Γραικοὺς" (εἰδωλολάτρες) στὴ Σύνοδο τῆς Φραγκφούρτη τὸ 794, καὶ μάλιστα παρουσία τῶν ἀντιπροσώπων τοῦ Πάπα Ἀδριανοῦ πιστοῦ ὑποστηρικτῆ τῆς Ἕβδομης Οἰκουμενικῆς Συνόδου περὶ τῶν Εἰκόνων. Ὁ Καρλομάγνος ἐπανέλαβε τὴν καταδίκη τῶν Ρωμαίων, τώρα ἄρχισε νὰ τοὺς ἀποκαλεῖ "Γραικοὺς" ποὺ ἀκόμη καὶ μέχρι τὸ 794 σήμαινε εἰδωλολάτρες, στὴ Σύνοδό του στὸ Ἄαχεν τὸ 809. Πιστεύοντας ἢ ὄχι, αὐτὸς ὁ ἀγράμματος βάρβαρος εἶχε τὸ θράσος νὰ καταδικάσει τοὺς Ρωμαίους ὡς αἱρετικοὺς γιατί ἀρνήθηκαν νὰ δεχτοῦν τὸ Filioque τοῦ ποὺ εἶχε προσθέσει στὸ ρωμαϊκὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως ποὺ εἶχε συνταχθεῖ ἀπὸ τὴ Δεύτερη ρωμαϊκὴ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ἀπὸ μερικοὺς ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τὸ 381. Τὴ στιγμὴ ποὺ οἱ ὑποτιθέμενοι εἰδικοί του Καρλομάγνου δὲν γνώριζαν οὔτε ἕναν Πατέρα κάποιας Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ὡστόσο, τὸ Filioque τοῦ Αὐγουστίνου, ὅπως καὶ αὐτὸ τοῦ Ἀμβρόσιου, εἶναι σὲ κάθε περίπτωση Ὀρθόδοξο. Ἀλλὰ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ χρησιμοποιηθεῖ στὸ Σύμβολο τοῦ 381 γιατί ἐκεῖ ὁ ὅρος "ἐκπόρευσις" ἀναφέρεται στὸ ὑποστατικὸ ἰδίωμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐνῶ στὸ Filioque τῆς δυτικῆς ρωμαϊκῆς Ὀρθοδοξίας ἡ "ἐκπόρευσις" τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ σημαίνει τὴν "κοινωνία" τῆς ἄκτιστης κοινῆς οὐσίας. Στὸ Σύμβολο τοῦ 381 ὁ ὅρος "ἐκπόρευσις" σημαίνει μόνο τὸ "ὑποστατικὸ ἰδίωμα".

III. Ἡ ρωμαϊκὴ Ὀρθοδοξία μετὰ τὸ 1453

7. Μετὰ τὴ πτώση τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καὶ τοῦ αὐτοκράτορα, τὸ 1453 τὰ τέσσερα ρωμαϊκὰ Πατριαρχεῖα τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ Νέας Ρώμης, Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας καὶ Ἱεροσολύμων συνέχισαν νὰ συγκαλοῦν Συνόδους μὲ τὶς ὁποῖες συνέχισαν τὴ παράδοση τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Ὁ μόνος λόγος ποὺ αὐτὲς οἱ Σύνοδοι δὲν ὀνομάστηκαν "Οἰκουμενικὲς" εἶναι ἁπλὰ γιατί ὁ τίτλος αὐτὸς σημαίνει "Αὐτοκρατορικὲς" ἐπειδὴ οἱ ἀποφάσεις αὐτῶν τῶν Συνόδων γίνονταν τμῆμα τοῦ Ρωμαϊκοῦ Δικαίου. Μὲ ἄλλα λόγια οἱ ἀποφάσεις τῶν ρωμαϊκῶν Συνόδων μετὰ τὸ 1453 εἶναι τμήματα τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαίου, ἀλλὰ ὄχι πλέον τοῦ αὐτοκρατορικοῦ Δικαίου. Δὲν ὑπῆρχε πλέον Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία καὶ ρωμαῖος αὐτοκράτορας νὰ ἐκδίδει ρωμαϊκοὺς Νόμους. Ἔτσι αὐτὲς οἱ Ἐννέα Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι ἦταν ταυτόχρονα καὶ ἐκκλησιαστικοὶ Νόμοι καὶ ρωμαϊκοὶ Νόμοι. Οἱ Σύνοδοι ποὺ συνῆλθαν μετὰ τὸ 1453 εἶναι τμήματα τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαίου μὲ ὄχι μικρότερο κύρος ἀπὸ τὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ φαντασία τῶν συγχρόνων Ὀρθοδόξων ποὺ ἔχουν ἐξαπατηθεῖ ἀπὸ τὴν ρωσικὴ Ὀρθοδοξία τοῦ Μέγα Πέτρου.

8. Ἔτσι ὑπάρχουν σήμερα Ὀρθόδοξοι ποὺ αὐτοαποκαλοῦνται Ἐκκλησία τῶν Ἑπτὰ Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Πολλοὶ Ὀρθόδοξοι ἀγνοοῦν τὴν Ὄγδοη καὶ τὴν Ἔνατη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Ἡ Ὄγδοη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος τὸ 879 ἁπλὰ καταδίκασε αὐτοὺς ποὺ "προσθέτουν" ἢ "ἀφαιροῦν" ἀπὸ τὸ Σύμβολο τοῦ 381 καθὼς καὶ ὅσους δὲν ἀποδέχονται τὴ διδασκαλία περὶ Εἰκόνων τῆς Ἕβδομης Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Οἱ Φράγκοι ποὺ καταδικάζονται πρὸς τὸ παρὼν δὲν ἀναφέρονται καθαρὰ μὲ σκοπὸ νὰ τοὺς δοθεῖ ἡ εὐκαιρία νὰ ἀναθεωρήσουν.

9. Ἡ Ἔνατη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος τὸ 1341 καταδίκασε τὸ πλατωνικὸ μυστικισμὸ τοῦ Βαρλαὰμ τοῦ Καλαβροῦ. Ὁ ὁποῖος εἶχε ἔρθει ἀπὸ τὴ Δύση ὡς προσήλυτος στὴν Ὀρθοδοξία. Φυσικὰ ἡ ἀπόρριψη τοῦ πλατωνικοῦ τύπου μυστικισμοῦ ἦταν παραδοσιακὴ πρακτικὴ τῶν Πατέρων.