Μητροπολίτης Γόρτυνος Ἱερεμίας: Ἀπὸ τὸ Συναξάριο τῆς Κυριακῆς

Ἱερὰ Μητρόπολις Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως 

Τὸ κήρυγμα τῆς Κυριακῆς

1. Στό σημερινό ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἀδελφοί χριστιανοί, ἀκούσαμε γιά τό θαῦμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τήν θεραπεία στούς δέκα λεπρούς ἄνδρες. Ἀλλά λέπρα εἶναι καί ἡ ἁμαρτία, ἀπό τήν ὁποία ὅλοι, ἄλλος λίγο καί ἄλλος πολύ, βασανιζόμαστε. Γι᾽ αὐτό ἄς κράξουμε καί ἐμεῖς στόν Χριστό, ὅπως οἱ λεπροί: «Κύριε ἐλέησον ἡμᾶς». Καί ὁ Ἰησοῦς Χριστός θά μᾶς πεῖ, ὅπως εἶπε καί στούς δέκα λεπρούς, νά πᾶμε στούς ἱερεῖς καί νά δείξουμε τόν ἑαυτό μας σ᾽ αὐτούς. Νά πᾶμε στούς ἐξομολόγους ἱερεῖς, γιά νά δείξουμε μέ μετάνοια τίς πληγές τῆς λέπρας μας, τά ἁμαρτήματά μας δηλαδή, καί θά καθαριστοῦμε ἀπ᾽ αὐτά μέ τήν συγχωρητική τους εὐχή. Καί μετά, σάν τόν εὐγνώμονα λεπρό, πού εἶπε σήμερα τό Εὐαγγέλιο, ἄς εὐχαριστοῦμε γιά πάντα τόν Χριστό μας γιά τήν ψυχική ὑγεία πού μᾶς χάρισε μέ τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας.

2. Ἀλλά στά ὀλίγα λεπτά τοῦ κηρύγματος πού ἔχουμε, θέλω, ἀγαπητοί μου, νά σᾶς πῶ ὀλίγα καί ἀπό τό Συναξάριο τῶν ἁγίων τῆς ἑβδομάδας πού μᾶς ἔρχεται. Παρακαλῶ ἀκοῦστε τα: Τήν Τρίτη, 17 τοῦ μηνός, θά γιορτάσουμε τόν ἅγιο ἀββᾶ Ἀντώνιο. Τόν εἶπαν «μέγα» Ἀντώνιο. Καί πραγματικά εἶναι πολύ μεγάλος ἅγιος. Τό πόσο μεγάλος εἶναι φαίνεται ἀπό αὐτό πού θά σᾶς πῶ: Γράφει τό Γεροντικό γιά ἕναν διακριτικό Γέροντα, ὁ ὁποῖος παρεκάλεσε τόν Θεό νά δεῖ τούς...

κοιμηθέντες ὁσίους Πατέρες. 

Τούς εἶδε, ἀλλά δέν εἶδε μεταξύ αὐτῶν τόν ἀββᾶ Ἀντώνιο. «Τί λοιπόν», σκέφτηκε, «δέν σώθηκε ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος;» Γι᾽ αὐτό ρώτησε τόν ἄγγελο πού δείκνυε τούς ἁγίους Πατέρες: «Ποῦ εἶναι ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος;». Καί ὁ ἄγγελος τοῦ ἀπάντησε: «Ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος εἶναι παραπάνω ἀπό αὐτούς. Βρίσκεται στόν τόπο ὅπου εἶναι ὁ Θεός»! Καί τόν ξαναρωτάει ὁ Γέροντας: «Γιατί ὁ Ἀντώνιος ἀξιώθηκε τόση δόξα παραπάνω ἀπό τούς ἄλλους Πατέρες;». «Γιατί ἀγάπησε τόν Θεό παραπάνω ἀπό ἐκείνους», τοῦ ἀπάντησε ὁ ἄγγελος. 

Καί πάλι γιά τόν ἅγιο Ἀντώνιο διαβάζουμε στό Γεροντικό ὅτι πῆγε κάποτε σ᾽ αὐτόν ὁ μεγάλος ἀσκητής Ἀμμοῦν ὁ Νιτριώτης καί τοῦ εἶπε: «Γιατί, ἐνῶ ἐγώ κάνω μεγαλύτερη ἄσκηση ἀπό σένα, ὅμως τό δικό σου ὄνομα δοξάζεται περισσότερο ἀπό τό δικό μου;». Καί ὁ ἅγιος Ἀντώνιος τοῦ ἀπάντησε: «Αὐτό συμβαίνει ἐπειδή ἐγώ ἀγάπησα τόν Θεό περισσότερο ἀπό σένα»! Γι᾽ αὐτό καί ὁ μακάριος Ἀντώνιος, ἀδελφοί μου, συνήθιζε νά λέει: «Ἐγώ δέν φοβᾶμαι πιά τόν Θεό, γιατί τόν ἀγαπῶ. Ἡ δέ τέλεια ἀγάπη διώχνει τόν φόβο»!

3. Τήν ἴδια ἡμέρα, πού θά γιορτάσουμε τόν ἅγιο Ἀντώνιο, θά γιορτάσουμε καί τόν εὐσεβῆ βασιλέα ἅγιο Θεοδόσιο τόν Μέγα. Αὐτός ἔλεγε ὅτι νοιώθει πολύ πιό εὐτυχισμένος πού ἀνήκει στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ παρά ἀπό τό νά ἦταν βασιλιᾶς σ᾽ ὅλη τήν οἰκουμένη! Ἀλλά πότε, ἀδελφοί χριστιανοί, ἀνήκουμε πραγματικά στήν Ἐκκλησία; Αὐτό θά μᾶς τό πεῖ ὁ ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, πού θά γιορτάσουμε αὐτή τήν ἑβδομάδα, τό Σάββατο, στίς 21 τοῦ μηνός. Αὐτός ὁ μεγάλος πάλι ἅγιος μᾶς λέγει ὅτι ἀνήκουμε στήν Ἐκκλησία ὅταν ὁμολογοῦμε τήν ὀρθόδοξη πίστη. Στά χρόνια αὐτοῦ τοῦ ἁγίου ὁ Πατριάρχης καί ὁ Αὐτοκράτορας εἶχαν προσχωρήσει στήν αἵρεση τῶν μονοφυσιτῶν καί μόνο αὐτός, ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, μέ ὀλίγους πιστούς παρέμειναν στήν ὀρθόδοξη πίστη. 

Οἱ αἱρετικοί τοῦ ἔλεγαν: «Ἐσύ σέ ποιά Ἐκκλησία ἀνήκεις; Τοῦ Βυζαντίου, τῆς Ρώμης, τῆς Ἀντιοχείας, τῆς Ἀλεξανδρείας, τῶν Ἱεροσολύμων; Ὁρῖστε ὅλες αὐτές ἑνώθηκαν μέ ἐμᾶς». Καί σ᾽ αὐτούς, πού τοῦ ἔλεγαν αὐτά, ὁ ἅγιος Μάξιμος ἀπαντοῦσε: «Καθολική Ἐκκλησία εἶπε ὁ Κύριος ὅτι εἶναι ἡ ὀρθή καί σωτήρια ὁμολογία τῆς πίστεως»! Γι᾽ αὐτόν τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή ἔχω νά σᾶς πῶ ἀκόμη, χριστιανοί μου, ὅτι ἦταν πολύ μεγάλος καί βαθύς θεολόγος. Ἀπό τά θεολογικά του μοῦ ἀρέσει ἰδιαίτερα αὐτό πού λέγει ὅτι ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε ἀπό τόν Θεό γιά νά εἶναι ἱερέας σ᾽ ὅλο τόν κόσμο. Γιά νά κάνει μιά παγκόσμια λειτουργία! Ναί, ὁ ἄνθρωπος ἔγινε γιά νά λειτουργεῖ στήν κτίση σάν ἱερέας καί νά φέρει ὅλη τήν κτίση στόν Θεό. Ἀπέτυχε ὅμως ὁ ἄνθρωπος στόν ὑψηλό του αὐτόν σκοπό, γι᾽ αὐτό καί ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ σαρκώθηκε, γιά νά πετύχει αὐτό πού δέν πέτυχε ὁ ἄνθρωπος.

4. Ἀλλά μοῦ άρέσει πολύ αὐτό τό ὡραῖο πού διαβάζουμε γιά τόν ὅσιο Μακάριο τόν πολιτικό, πού θά γιορτάσουμε στίς 19 τοῦ μηνός, τήν Τετάρτη. Αὐτός, λέγει τό Συναξάριό του, ἐνῶ καθόταν στήν αὐλή τοῦ Μοναστηριοῦ του καί συνομιλοῦσε μέ τούς ἀδελφούς, ἔρχεται μία ὕαινα, ἕνα ἄγριο ζῶο, καί τοῦ ἔφερε τό μικρό της, πού ἦταν τυφλό, καί τό ἔριξε στά πόδια του. Τότε ὁ ὅσιος Μακάριος ἔπτυσε στά τυφλά μάτια τοῦ ζώου καί τό ἔκανε νά δεῖ. Ἡ ὕαινα ἔπειτα ἔλαβε τό μικρό της καί ἔφυγε. Θέλοντας ὅμως νά δώσει κάτι στόν ἅγιο γιά τό καλό πού ἔκανε στό γέννημά της, πῆγε καί σπάραξε ἕνα πρόβατο καί τό πρωί ἔφερε στόν ἅγιο τό δέρμα του. Ὁ ἅγιος ὅμως τῆς εἶπε: «Ἐγώ πράγματα ἀπό ἀδικία δέν δέχομαι»! Τότε ἡ ὕαινα ἔκλινε τό κεφάλι της καί ἔφυγε. Καί τά ἄγρια ζῶα, ἀγαπητοί μου, καθυποτάσσουν οἱ ἅγιοι μέ τήν χάρη τῆς ἁγιότητάς τους.

5. Ἀλλά, χριστιανοί μου, μήν παραλείψουμε τόν μεγάλο ἀγωνιστή καί ὑπέρμαχο τῆς ὀρθόδοξης πίστη μας κατά τῶν παπικῶν, τόν ἅγιο Μᾶρκο τόν Εὐγενικό, πού θά γιορτάσουμε στίς 19 τοῦ μηνός, τήν προσεχῆ Πέμπτη. Ὅταν τό Βυζάντιο πιεζόταν ἀσφυκτικά ἀπό τούς Τούρκους, οἱ Παπικοί δέν ἔλεγαν νά τοῦ δώσουν οἰκονομική καί στρατιωτική βοήθεια, ἄν αὐτό δέν ἔκανε πρῶτα τήν ἕνωση μαζί τους. Δηλαδή, ἤθελαν νά ὑποτάξουν τήν Ὀρθοδοξία στόν Παπισμό. Στά χρόνια ὅμως αὐτά, ἀδελφοί μου, ὁ Θεός ἀνέδειξε ἕναν μεγάλον ὑπερασπιστή τῆς ὀρθόδοξης πίστης μας, τόν ἅγιο Μάρκο τόν Εὐγενικό, ἐπίσκοπο Ἐφέσου. Αὐτός ἔγινε δυνατός ὁμολογητής τῆς πίστης μας, ἀφοῦ ὅμως πρῶτα ἀσκήθηκε ὡς μοναχός. Ζοῦσε μέ ἔντονη ἄσκηση καί προσευχή, ἀλλά καί μελετοῦσε πολύ τήν Ἁγία Γραφή καί τούς Ἁγίους Πατέρες. 

Στά χρόνια του ὁ αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου Ἰωάννης Η´ ὁ Παλαιολόγος ἑτοίμαζε μεγάλη Σύνοδο, γιά νά ἐπιτευχθεῖ ἡ ἕνωση μέ τούς Παπικούς, ἐλπίζοντας ἔτσι ὅτι μέ αὐτό θά ἔχει τήν ὑποστήριξη τοῦ Πάπα καί τῶν Εὐρωπαϊκῶν δυνάμεων ἐναντίον τῶν Τούρκων. Σ᾽ αὐτή τήν μεγάλη Σύνοδο, πού ἔγινε στήν Φερράρα τῆς Ἰταλίας τό 1438-1439 συμμετεῖχε καί ὁ Μητροπολίτης Ἐφέσου Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός μαζί μέ ἄλλους 700 περίπου ἀντιπροσώπους ἀπό τό Βυζάντιο. Ὁ ἅγιος Μάρκος ἤθελε καί αὐτός τήν ἕνωση μέ τούς Λατίνους, ἀλλά ἕνωση μέ τήν ἐπιστροφή αὐτῶν τῶν Λατίνων στήν Ὀρθόδοξη πίστη καί ὄχι μέ τήν ὑποταγή τῶν Ὀρθοδόξων στίς πλάνες τοῦ Παπισμοῦ. Στήν Σύνοδο ἔγιναν ἄγονες συζητήσεις. Ἀπό τήν Φερράρα ἡ Σύνοδος μεταφέρθηκε στήν Φλωρεντία. 

Ὁ ἅγιος Μάρκος, ἔχοντας καθαρμένο τό πνεῦμα του μέ τήν ἄσκηση καί τήν προσευχή, καί στήν Φερράρα καί στήν Φλωρεντία, ὑπεράσπιζε τήν ὀρθόδοξη πίστη μέ τήν διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν ἁγίων Πατέρων, πού ἐγνώριζε καλά. Ἔγιναν ὅμως ἀπό πολλούς καί προδοσίες στήν Σύνοδο: Οἱ Μητροπολῖτες Νικαίας Βησσαρίων καί Κιέβου Ἰσίδωρος, γιά παράδειγμα, ἔγιναν ἔνθερμοι θιασῶτες τῆς ἕνωσης καί μηχανεύονταν στά παρασκήνια τρόπους γιά νά πείσουν καί ἄλλους Ἱεράρχες ὅτι ἡ διδασκαλία τῶν Λατίνων περί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν εἶναι αἱρετική. Κουρασμένοι, τέλος πάντων, οἱ Ὀρθόδοξοι Ἱεράρχες ἀπό τίς ἄγονες συζητήσεις καί ἀγωνιοῦντες γιά τήν τύχη τῆς Κωνσταντινούπολης, πού βρισκόταν ὑπό τήν ἀπειλή τῶν Τούρκων, καί πιεζόμενοι ἀπό τόν αὐτοκράτορα καί τόν Πατριάρχη, ὑπέκυψαν τελικά σέ μιά συμβατική ἕνωση. 

Μόνο ὁ ἅγιος Μᾶρκος δέν παρασύρθηκε καί δέν ὑπέγραψε τήν ἕνωση. Οἱ ἄλλοι τόν ἐπίεζαν, ἀκόμη δέ καί τόν ὕβριζαν γιά τήν στάση του αὐτή, ἀλλά αὐτός ἔμεινε ἀκλόνητος καί ἔλεγε: «Δέν ἐπιτρέπεται νά κάνουμε συμβιβασμούς στό θέμα τῆς πίστεως»! Στήν οὐσία αὐτό πού ἔγινε δέν ἦταν ἕνωση, ἀλλά ψευδοένωση. Κατά τήν ἐπίσημη λειτουργία πού τελέστηκε ἐνώπιον τοῦ Πάπα καί ὅλης τῆς Συνόδου, στίς 6 Ἰουλίου 1439, δέν κοινώνησε κανένας Ἕλληνας καί οἱ δύο ἀντιπροσωπεῖες δέν ἀντάλλαξαν τόν ἀσπασμό τῆς εἰρήνης. Ὁ Πάπας Εὐγένιος μαθαίνοντας ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Ἐφέσου Μάρκος δέν ὑπέγραψε τήν ἕνωση εἶπε: «Ὁ Μᾶρκος δέν ὑπέγραψε, ἄρα τίποτα δέν κάναμε»! 

Ὅταν ἔφθασαν στήν Κωνσταντινούπολη οἱ πρωτεργάτες τῆς ψευδοένωσης, ὕστερα ἀπό 17 μῆνες ἀπουσία, ὁ κλῆρος καί ὁ λαός τούς περιφρόνησε καί τούς ἀπεδοκίμασε καί δέν πήγαιναν στούς Ναούς, ὅπου λειτουργοῦσαν κληρικοί, πού ἦταν μέ τούς ἑνωτικούς. Ὅλοι τους προσκολλήθηκαν στόν ἅγιο Μάρκο, ὁ ὁποῖος, μέ τήν προσευχή του πρῶτα καί μέ τά κηρύγματά του καί τά γραπτά του ἔπειτα, ἔκανε ἀγώνα γιά τόν στηριγμό τοῦ λαοῦ στήν Ὀρθόδοξη πίστη καί τόν χωρισμό του ἀπό τούς παπικούς, ἀφοῦ αὐτοί δέν ἀπαρνοῦνται τίς πλάνες τους. Ἔλεγε: «Εἶμαι πεπεισμένος ὅτι ὅσο ἀπομακρύνομαι ἀπό τούς ἑνωτικούς, τόσο πλησιάζω τόν Θεό καί ὅλους τούς ἁγίους. Καί ὅσο ἀποχωρίζομαι ἀπό αὐτούς, τόσο ἑνώνομαι πιό πολύ μέ τήν ἀλήθεια»!

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμίας

Γιά πνευματική ἐπικοινωνία μαζί σας (ἐξομολόγηση ἤ θεολογικά ἐρωτήματα) στείλετε, ἄν θέλετε, μήνυμα στό τηλ. 6976013647 καί θά ἀπαντήσω.