Ὁ Πατριάρχης Γεωργίας Ἠλίας Β΄ πρὸς τὸν Πάπα Φραγκίσκο: «Μόνο ἡ ἀληθινὴ πίστη καὶ ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη θὰ ἀνοίξει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἑνότητα»

Τῶν π. Πέτρου Χὶρς καὶ π. Ἀναστάσιου Γκοτσόπουλου

Δόξα καὶ εὐχαριστία ὀφείλουμε στὸν Τριαδικὸ Θεό, διότι σὲ κρίσιμες στιγμὲς γιὰ τὴν Ἐκκλησία Του φανερώνει προσωπικότητες ποὺ λειτουργοῦν ὡς σημεῖα ἀναφορᾶς καὶ ἀξιομνημόνευτα παραδείγματα Ὀρθοδόξου αὐτοσυνειδησίας καὶ ἀξιοπρέπειας.  Ἀσφαλῶς ἀναφερόμαστε στὸν Μακαριώτατο Προκαθήμενο τῆς μικρῆς ἀλλὰ ἱστορικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας Ἠλία Β΄ καὶ στὴν στάση ποὺ τήρησε κατὰ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ πάπα Φραγκίσκου στὴ Γεωργία (30.9-2.10.16). 

Ὁρισμένοι θὰ ἐπιθυμοῦσαν ὁ Πατριάρχης νὰ περιφρονήσει τελείως τὸν πάπα. Νὰ μὴ συμμετάσχει καθόλου στὴν ὑποδοχὴ καὶ νὰ μὴν συναντηθεῖ καθόλου μαζί του. Ἡ αὐστηρὴ αὐτὴ προσέγγιση δὲν ξέρω κατὰ πόσο μπορεῖ πρακτικὰ νὰ ἐφαρμοστεῖ στὶς σημερινὲς συνθῆκες, τόσο λόγω τῶν συγκεκριμένων σχέσεων Κοινωνίας-Κράτους-Ἐκκλησίας στὴ Γεωργία, ὅσο καὶ τοῦ εὐρύτερου πλαισίου τῶν διεθνῶν γεωπολιτικῶν συνθηκῶν. Ἃς μὴ ξεχνᾶμε ὅτι ὁ πάπας εἶναι καὶ ἀρχηγὸς τοῦ Κράτους τοῦ Βατικανοῦ. 

Μελετώντας μὲ προσοχὴ τὰ ἄρθρα τῶν ἀνταποκριτῶν τοῦ Βατικανοῦ καὶ τῶν δυτικῶν εἰδησεογραφικῶν Πρακτορείων εἶναι ἐμφανὴς ἡ προκατάληψή τους ἔναντί της Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας, τὴν ὁποία παρουσιάζουν ὡς....
στερούμενη καὶ αὐτῆς τῆς κοινωνικῆς ἀγάπης καὶ δέσμια ἀκροδεξιῶν στοιχείων ποὺ δὲν ἐπιθυμοῦν οὔτε τὴν ἁπλὴ ἐπικοινωνία μὲ ὁτιδήποτε προερχόμενο ἀπὸ τὴ Δύση. Ἔτσι ἡ τυχὸν ἄρνηση τοῦ Πατριαρχείου ὁποιασδήποτε συνεργασίας στὴν παπικὴ ἐπίσκεψη μᾶλλον θὰ εὐνοοῦσε τὰ σχέδια τῶν παπικῶν οἱ ὁποῖοι, περιφρονώντας τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θὰ δημιουργοῦσαν γέφυρα ἐπικοινωνίας ἀπευθείας μὲ τὴν πολιτικὴ ἡγεσία τῆς χώρας! Ἃς μᾶς ἐπιτραπεῖ νὰ μὴν ποῦμε περισσότερα ἐπ’ αὐτοῦ...

Νομίζω ὅμως ὅτι τὸ κρίσιμο σημεῖο δὲν εἶναι ἂν ὑπῆρξε ἢ ὄχι συνάντηση, ἀλλὰ τὸ πλαίσιο καὶ τὸ περιεχόμενό της. Ἄλλωστε καὶ ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν εἶναι ἀπόλυτη στὸ σημεῖο αὐτό, καθὼς ποικίλει κατὰ περίπτωση ἀνάλογα μὲ τὶς ἑκάστοτε συνθῆκες, πάντοτε ὅμως στὰ αὐστηρὰ πλαίσια τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησιολογίας καὶ κανονικῆς παραδόσεως. 

Πρὶν σχολιάσουμε τὰ τῆς ἐπισκέψεως τοῦ πάπα στὴ Γεωργία, ἀξίζει νὰ ἐπισημάνουμε τὴ στάση τοῦ Πατριαρχείου τῆς Γεωργίας ἔναντί των Ὀρθοδόξων Γεωργιανῶν ποὺ διαμαρτυρήθηκαν γιὰ τὴν ἐπίσκεψη. Οὔτε περιφρόνηση οὔτε ἀπαξιωτικοὶ καὶ ὑβριστικοὶ χαρακτηρισμοὶ (ταλιμπάν, φονταμενταλιστές, φανατικοί, ψυχασθενεῖς, ζηλωτὲς κόκ), ἀλλὰ μὲ ἀξιομίμητο σεβασμὸ πρὸς τοὺς πιστούς του τὸ Πατριαρχεῖο σὲ ἐπίσημο ἀνακοινωθὲν τοῦ ἐνημερώνει μὲ σαφήνεια ὅτι ἡ ἐπίσκεψη τοῦ πάπα στὴ Γεωργία «στοχεύει στὴν ἐνίσχυση τῶν διεθνῶν σχέσεων μὲ σκοπὸ τὴν διατήρηση τῆς εἰρήνης στὴν περιοχή», ἐνῶ «ἡ προσευχητικὴ-μυστηριακὴ κοινωνία μεταξὺ ἠμῶν καὶ τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης ἔχει διακοπεῖ ἀπὸ τοὺς μεσαιωνικοὺς χρόνους, καὶ γιὰ ὅσο καιρὸ ὑφίστανται δογματικὲς διαφορὲς μεταξύ μας, σύμφωνα μὲ τοὺς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ Ὀρθόδοξοι δὲν λαμβάνουν μέρος στὶς ἀκολουθίες τους»! Τέλος, τὸ ἀνακοινωθὲν Πατριαρχείου Γεωργίας καταλήγει: «Ἡ Ἐκκλησία τῆς Γεωργίας ἔχει κρατήσει αὐστηρὴ στάση σὲ θέματα οἰκουμενισμοῦ, ἀφοῦ διέκοψε τὴν συμμετοχή της στὸ Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν ἀπὸ τὸ 1983 καὶ ἐπίσης ἀπεῖχε ἀπὸ τὴν πρόσφατη πανορθόδοξη συνάντηση στὴν Κρήτη, διατυπώνοντας μάλιστα κριτικὴ ἐπὶ τῶν ἐγγράφων τῆς συναντήσεως, ὡς καὶ ἐπὶ τῆς κοινῆς δήλωσης ποὺ προέκυψε ἀπὸ τὴν πρόσφατη συνάντηση μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Καθολικῶν στὸ Chieti τῆς Ἰταλίας» (ἀνακοινωθὲν Πατριαρχείου Γεωργίας, 28.9.16). Μακάρι ὅλες οἱ Ἡγεσίες τῶν κατὰ τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν νὰ ἀκολουθήσουν τὸ παράδειγμα τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας στὴν ἀντιμετώπιση τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν τους! 

Ἃς ἔρθουμε στὰ τῆς ἐπισκέψεως τοῦ πάπα: Ὅποιος παρακολούθησε μὲ προσοχὴ τὶς πολύωρες τηλεοπτικὲς μεταδώσεις τοῦ CTV (τηλεόραση τοῦ Βατικανοῦ) καὶ τὶς ἀνταποκρίσεις Διεθνῶν Εἰδησεογραφικῶν Πρακτορείων μπορεῖ χωρὶς δυσκολία νὰ διαπιστώσει τὴν καθ’ ὅλα ἀξιοπρεπῆ καὶ ὀρθόδοξη στάση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας ἀπέναντι στὸν κατὰ κόσμο ὑψηλὸ προσκεκλημένο ἀρχηγὸ τοῦ Κράτους τοῦ Βατικανοῦ καὶ ἡγέτη τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν, πάπα Φραγκίσκο. Αὐτὴ ἀκριβῶς τὴν ἐκτίμηση τὴν ἐπιβεβαιώσαμε καὶ σὲ ἐπικοινωνία ποὺ εἴχαμε μὲ Γεωργιανοὺς φίλους στὴν Τιφλίδα. 

Δὲν μποροῦμε νὰ μὴν ἐπισημάνουμε τὴν ἀρχοντικὴ ἀγάπη καὶ φιλόξενη διάθεση, ἡ ὁποία δὲν κατέληξε σὲ φθηνὴ ἀγαπολογία ποὺ «κνήθει τας ακοας τῆς παπικῆς μοναρχοκεντρικῆς ἐκκλησιολογίας», τὶς εὐγενεῖς προσρήσεις μέσα στὰ αὐστηρὰ ὅρια τῆς Ὀρθοδόξου ἐκκλησιολογίας καὶ τὸν ἀπόλυτο σεβασμὸ στὴν ἐκκλησιαστικὴ κανονικὴ παράδοση ἐκ μέρους τοῦ Πατριάρχου, καὶ συνολικά τῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας. Ἔτσι, δόξα τῷ Θεῶ, δὲν ὑπῆρξε ἡ παραμικρὴ συμπροσευχὴ οὔτε συντάχθηκαν γιὰ τὴν περίπτωση βλάσφημοι «ὕμνοι» οὔτε ἀκούσαμε ἀπαράδεκτες προσφωνήσεις οὔτε τοποθετήθηκαν ἀσεβῆ πανὸ (π.χ. «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου»), οὔτε πραγματοποιήθηκαν ἀτελῆ συλλείτουργα οὔτε λειτουργικοὶ ἀσπασμοὶ οὔτε ἐκφωνήθηκε ἀπὸ τὸν πάπα τὸ «Πάτερ ἠμῶν», οὔτε… οὔτε… οὔτε… Μάλιστα κατὰ τὴν ἐπίσκεψη στὸν Καθεδρικὸ Ναὸ τῆς Mtskheta (1.10.16) ὁ Πατριάρχης πρὸ τῆς ἀφίξεως τοῦ πάπα εἰσῆλθε στὸν Ι. Βῆμα, προσκύνησε μόνος του καὶ μετὰ βγῆκε γιὰ νὰ ὑποδεχθεῖ τὸν πάπα κλείνοντας τὴν Ἁγία Πύλη τοῦ Βήματος! Ὅποιος ἀναλογίζεται τὸ τί συμβαίνει κάθε φορᾶ ποὺ πάπας ἐπισκέπτεται τὴν ἕδρα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στὸ Φανάρι, δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εὐφραίνεται γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς Γεωργίας καὶ νὰ θλίβεται γιὰ τὴν περιφρόνηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως στὰ καθ’ ἠμᾶς … 

Στὴ Γεωργία, δόξα τῷ Θεῶ, δὲν σημειώθηκαν χειροφιλήματα στὸν Πάπα ἀπὸ πατριαρχικοὺς ἀρχιδιακόνους ἢ ἀκόμα καὶ ἐπισκόπους, ὅπως μὲ θλίψη εἴδαμε πρὸ ἡμερῶν στὴν Ἀσίζη, μπροστὰ στὰ μάτια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου! 

Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴ χαροῦμε ἀφοῦ ζοῦμε, ἐπιτέλους, τὸ αὐτονόητο: «Ναὶ» στὴν ἐπικοινωνία καὶ τὶς συναντήσεις, ἀλλὰ ἀπολύτως καμμία ἐν τῇ λατρεία κοινωνία μὲ τὸν πάπα. Ὁ Πατριάρχης Ἠλίας σεβόμενος τὴν ἐκκλησιαστικὴ τάξη δὲν ἔστειλε οὔτε τυπικὴ ἀντιπροσωπεία στὴ παπικὴ λειτουργία στὸ στάδιο τῆς Τιφλίδας, γεγονὸς ποὺ κακοφάνηκε ἰδιαίτερα στὸ Βατικανό, ἂν κρίνουμε ἀπὸ τὰ μᾶλλον πικρὰ σχόλια τῶν ἀνταποκριτῶν του! Ὅπως δὲ μετέδωσε τὸ πρακτορεῖο Reuters οἱ παπικοί τῆς Γεωργίας ἀνέμεναν «πολὺ μεγαλύτερη προσέλευση ἀπὸ τοὺς περίπου 3.000 ἀνθρώπους ποὺ ἦρθαν στὴ λειτουργία σὲ ἕνα στάδιο στὴν πρωτεύουσα ποὺ ἔχει χωρητικότητα 25.000. Ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ μικρότερα πλήθη ποὺ συγκεντρώθηκαν ποτὲ σὲ ὑπαίθρια παπικὴ λειτουργία στὰ 16 ταξίδια τοῦ πάπα Φραγκίσκου στὸ ἐξωτερικό. Ἐπίσης, ἡ ἀντιπροσωπεία ποὺ ἐκπροσωπεῖ τὸν Πατριάρχη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας, Ἠλία ΙΙ, τὴν ὁποία ἀνέμενε τὸ Βατικανὸ νὰ παραστεῖ στὴ Θ. Λειτουργία, δὲν ἐμφανίστηκε»! (Philip Pullella and Margarita Antidze, Richard Balmforth). Στὴν ἀνταπόκριση αὐτὴ ὑπονοεῖται ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο εἶχε ὑποσχεθεῖ ὅτι θὰ στείλει ἀντιπροσωπεία, ἀλλὰ τελικὰ ὑπαναχώρησε. Ὅμως, ὅπως μᾶς ἐνημέρωσαν κατηγορηματικὰ ἀπὸ τὴ Γεωργία, τὸ Πατριαρχεῖο εἶχε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ καταστήσει ἀπολύτως σαφὲς στοὺς παπικοὺς ὅτι δὲν θὰ ὑπάρξει καμία Ὀρθόδοξη ἀντιπροσωπεία του στὴν παπικὴ λειτουργία. 

Σημαντικὲς εἶναι οἱ προσφωνήσεις τοῦ Πατριάρχου Ἠλία στὶς δύο συναντήσεις του μὲ τὸν πάπα: Μὲ τὴν προσφώνηση στὸ Πατριαρχικὸ Μέγαρο (30.9.16) ἀπάντησε ἐμμέσως πλὴν σαφῶς στὴν κακόβουλη δυτικὴ προπαγάνδα ἐναντίον τῆς πιστότητας τῆς Γεωργιανῆς κοινωνίας στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ τὶς ἠθικὲς ἀρχὲς τοῦ Εὐαγγελίου. Στὴν προσφώνησή του στὸν περίφημο Καθεδρικὸ Ναὸ Svetitskhoveli τῆς Mtskheta (1.10.16), ὁ Πατριάρχης Ἠλίας δὲν δίστασε καταλήγοντας νὰ «χτυπήσει» τὸν συγκρητιστικὸ οἰκουμενισμὸ στὴν ἀχίλλειο πτέρνα τοῦ τονίζοντας τὴν μοναδικὴ ἀξία τῆς ἀληθινῆς πίστης καὶ ἀγάπης στὴν ἑνότητα τῶν Χριστιανῶν. Ἀξιοσημείωτη λεπτομέρεια: τὸ ἀρχικὸ κείμενο κατέληγε: «Εἴθε ὁ Θεὸς νὰ ἑνώσει τοὺς χριστιανοὺς ἐπὶ τῇ βάσει τῆς ἀληθοῦς πίστεως, ἀμήν!», ἐνῶ ὁ Πατριάρχης συνέχισε τὴν προσφώνησή του καὶ εἶπε μὲ ἰδιαίτερη ἔμφαση στὸν πάπα ἐκτὸς χειρογράφου: «Μόνο ἡ ἀληθινὴ πίστη καὶ ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη θὰ ἀνοίξει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἑνότητα». Ἐπίσης, λίγο νωρίτερα πάλι τόνισε: «Ἡ ἀληθινὴ πίστη, ταπείνωση, μετάνοια καὶ ἡ φιλανθρωπία συνθέτουν τὸ συντομότερο δρόμο πρὸς τὴ σωτηρία». Ἡ σπουδαιότητα τῶν Πατριαρχικῶν λόγων δὲν ἔμεινε ἀσχολίαστη ἀπὸ τὴν ἀνταποκρίτρια τοῦ Βατικανοῦ Ines San Martin! 

Δὲν μποροῦμε νὰ μὴν ἐπισημάνουμε ὅτι ὁ Γεωργιανὸς Προκαθήμενος δὲν “ὑπέκυψε” στὴν λεκτικὴ “πίεση” ποὺ δέχθηκε ἀπὸ τὸν πάπα, ὁ ὁποῖος στὴν προσφώνησή του ἀναφέρθηκε πολλὲς φορὲς στὴν ἑνότητα τοῦ «χριστιανικοῦ βαπτίσματος». Ὁ Πατριάρχης δὲν προέβη στὸ, δυστυχῶς, σύνηθες ἀτόπημα ἄλλων Ὀρθοδόξων Προκαθημένων ποὺ ἐκφράζοντας ἄλλη ἐκκλησιολογία, ἀλλότρια πρὸς τὴν Ὀρθόδοξη, ἀναγνωρίζουν τὴν κανονικότητα καὶ ἐγκυρότητα τοῦ βαπτίσματος τῶν αἱρετικῶν. 

Ἡ ἀξιοπρέπεια τῆς Γεωργιανῆς ἐκκλησιαστικῆς Ἡγεσίας ἔναντί του πάπα ἐκδηλώθηκε καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἀρνήθηκε νὰ τὸν ἀκολουθεῖ ὡς θεραπαινὶς τοῦ κατὰ πόδας, σὲ ὅλες τὶς ἐμφανίσεις καὶ συναντήσεις ποὺ εἶχε στὴν Γεωργία. Ἡ εἰκόνα ἄλλων Προκαθημένων ἐπ’ αὐτοῦ - μὲ πιὸ πρόσφατη αὐτὴ τοῦ Οἰκουμενικοῦ στὴν Ἀσσίζη - εἶναι τουλάχιστον ἀξιοθρήνητη… 

Ἴσως τὸ μήνυμα ποὺ ἔλαβε ὁ πάπας ἀπὸ τὴν καθ’ ὅλα Ὀρθόδοξη στάση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας νὰ εἶναι πολὺ πιὸ ἔντονο ἀπὸ τὴν ἀπόλυτη περιφρόνηση ποὺ ὁρισμένοι πρότειναν... 

Μακαρίζαμε τοὺς Γεωργιανοὺς Ὀρθοδόξους γιὰ τὴν καθοδηγητικὴ στάση τῆς Ἐκκλησίας τους στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης. Τοὺς μακαρίζουμε γιὰ τὴν πνευματική τους Ἡγεσία, γιὰ τὸν Πατριάρχη καὶ τοὺς Ἐπισκόπους τους, οἱ ὁποῖοι κράτησαν καὶ τώρα στάση ἀξιοπρεπῆ καὶ σύμφωνη μὲ τὴν Ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστικὴ παράδοση. 

Τοὺς εὐχαριστοῦμε πολύ! Εὐχόμαστε καὶ προσευχόμαστε νὰ ἀκολουθήσουν τὸ παράδειγμά τους καὶ οἱ λοιπὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. 

Ἡλιοῦ 

τοῦ Μακαριωτάτου καὶ θεοπροβλήτου Πατριάρχου 

Μετσχέτης καὶ Τιφλίδος καὶ πάσης Ἰβηρίας (Γεωργίας) 

πολλά τα ἔτη! 

ΥΓ: Στὸ ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρον ἄρθρο τοῦ ὁ Jesse Dominick εὔστοχα ἐπισημαίνει μεταξὺ ἄλλων: «Ὁ Πατριάρχης Ἠλίας συναντήθηκε μὲ τὸν πάπα μὲ σεβασμὸ καὶ ἀξιοπρέπεια, ἀλλὰ δὲν τὸν ἀντιμετώπισε ὡς ὀρθοτομοῦντα τὴν Ἀλήθεια ἐπίσκοπό τῆς ἀληθινῆς Ἐκκλησίας. Δὲν τὸν κάλεσε νὰ κηρύξει κατὰ τὴ διάρκεια Ὀρθόδοξης Θ. Λειτουργίας, οὔτε νὰ εὐλογήσει τοὺς ὀρθοδόξους πιστούς, οὔτε τὸν ἀνέβασε σὲ ἐπισκοπικὸ θρόνο, οὔτε ἀντάλλαξε τὸν λειτουργικὸ ἀσπασμὸ τῆς εἰρήνης, ἐνέργειες ποὺ μόνο τραυματίζουν τὴν Ὀρθόδοξη συνείδηση τῶν πιστῶν, προκαλώντας σύγχυση καὶ θυμό. 

Ὡς σοφὸς καὶ ἀπαιτητικὸς ποιμένας, ὁ Πατριάρχης Ἠλίας II, διατηρεῖ μιὰ ἰσορροπία μεταξύ τοῦ σεβασμοῦ τοῦ ἐπισκέπτου του καὶ τοῦ σεβασμοῦ πρὸς τὸ δικό του ποίμνιο καὶ τὴν Ἐκκλησία του, καὶ τὴ δική του ἀρχιερωσύνη, μὲ ὅλες τὶς ἐπακόλουθες εὐθύνες της, δίνοντας τὸ παράδειγμα γιὰ τὶς σχέσεις μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Καθολικῶν, καὶ προσφέροντας φωνὴ στὴν Ὀρθόδοξη ἀλήθεια στὴ δική του ὁμιλία του στὸν καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Svetitskhoveli: "Ἡ ἀληθινὴ πίστη, ἡ ταπείνωση καὶ οἱ παραδόσεις μας, αὐτοὶ εἶναι οἱ ἀρχαῖοι θησαυροὶ ποὺ διατηροῦμε καὶ θὰ συνεχίσουμε νὰ τὸ κάνουμε στὸ μέλλον. Σᾶς χαιρετῶ καὶ πάλι καὶ ὁμολογῶ ὅτι ἡ ἑνότητά μας εἶναι στὴν ἀληθινὴ πίστη. Μόνο ἡ ἀληθινὴ πίστη καὶ ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη θὰ ἀνοίξει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἑνότητά μας"» (www.pravoslavie.ru/english/97534.htm).