Γέροντας Ἰωσὴφ Βατοπαιδινός: Ἡ ταπεινοφροσύνη

Τὸ θέμα τῆς ταπεινώσεως δὲν μποροῦμε νὰ τὸ περιγράψωμεν, ἐφ’ ὅσον δὲν μπόρεσαν νὰ τὸ περιγράψουν κορυφαῖοι Πατέρες. Ἄλλα ἀμυδρῶς ἀναφέρομε ἐλάχιστα ψήγματα, πού νὰ μπορέσουν αὐτὰ τὰ λίγα νὰ μᾶς βοηθήσουν στὸν στόχο αὐτό.

Ὁ μοναχός  καὶ κατ’ ἐπέκταση ὁ κάθε χριστιανὸς ποὺ θὰ χάση τὸ νόημα τῆς ταπεινοφροσύνης, ἀμφιβάλλω ἂν θὰ ἐπιτύχη τὸν σκοπό του.

Τώρα ὅμως ἐκεῖνο τὸ ἐλάχιστο θὰ ἀναφέρωμε, ξεκινώντας ἀπὸ τὴν προσωπικότητα τοῦ Δεσπότου μας Χριστοῦ, ὁ ὁποίος «κλίνας οὐρανοὺς κατέβη, ἐκένωσεν ἑαυτὸν καὶ φόρεσε τὴν ἡμετέραν φύσιν», ὄντας «ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ», στὸν ὅποιον «ἐδόθη πάσα ἐξουσία ἓν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς».

Παρ’ ὅλα ὅμως αὐτά, ἀρκέστηκε νὰ ὀνομάζεται «ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ»· ὁπόταν τὸ «ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ» στὴν θεοπρεπῆ μεγαλοσύνη δὲν εἶναι ἕνα διακοσμητικὸ ἐπίθετο, ἀλλὰ μία ὀντολογικὴ πραγματικότης, κάτι τὸ ὅποιο σαφῶς δείχνει τὸ τί σημαίνει Θεὸς καὶ ἄνθρωπος μαζί. Ἄρα ἡ ταπείνωση εἶναι τρόπον τινὰ ἡ βάση τῆς πραγματικότητος.

Διότι μόνο στὴν ταπείνωση ὑπάρχει ἡ ἀληθινὴ προσωπικότης, ἡ σταθερότης, ἡ βεβαιότης, ἡ ἀκινησία, ἡ ἀλήθεια. Ἐκεῖ πού δὲν ὑπάρχει ἡ ταπείνωση, ὑπάρχει ἡ φοβία καὶ τὸ ἀβέβαιον. Αὐτὸ πού χαρακτηρίζει κυρίως τὸν διάβολον, εἶναι τὸ ἀταπείνωτο καί, ἐξ αἰτίας αὐτοῦ, εἶναι συνεχῶς ταραγμένος, ἀσταθὴς καὶ ἀβέβαιος, συνεχῶς δὲ ἀμφιβάλλει. Τίποτε δὲν κατέχει καὶ γιὰ...

τίποτε δὲν μπορεῖ νὰ ἀμεριμνήση, πάντοτε φοβᾶται.

Τὴν ταπείνωση εἶναι ἀδύνατον νὰ τὴν περιγράψωμε, διότι τώρα ἔγινε στολὴ τῆς θεότητος. Τὸ κέντρο τῆς ἀγάπης μας, ὁ Ἰησοῦς μας, τὴν ἐφόρεσε καὶ μέσω αὐτῆς μᾶς ἐξεδήλωσε τὸν χαρακτήρα Του. Λέγοντας τὸ «μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ ὅτι πράος εἰμί καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ», εἶναι σὰν νὰ μᾶς χάραξε τὴν μορφὴ Του ἐξωτερικά, γιὰ νὰ μπορέσωμε στὰ κτιστὰ καὶ ταπεινά μας περιθώρια νὰ τὸν ἀντιγράψωμε.

Τώρα λοιπὸν τί ἄλλο ἔχομεν ἐμεῖς νὰ κάνωμε; Ἀφοῦ τὸ κέντρο τῆς ἀγάπης καὶ τῆς προσπάθειάς μας, τὸ κέντρο ὁλοκλήρου τοῦ ἐνδιαφέροντός μας εἶναι Αὐτὸς τοῦτος ὁ «ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ», ἄρα δὲν εἶναι πλέον καθῆκον σὲ μᾶς τὸ θέμα τῆς ταπεινοφροσύνης; 

Στὴν ταπεινοφροσύνη δὲν ἐπειγόμεθα, ὅπως στὶς ὑπόλοιπες ἀρετὲς τὶς ὁποίες ἀσκοῦμε ἀνάλογα μὲ τὴν πίεση τῆς ἀντίστοιχης κακίας, ἀλλὰ βαδίζομε πρὸς αὐτήν, θέτοντάς την ὡς κύριο στόχο καὶ σκοπὸ τῆς ζωῆς μας. Γιατί μέσω αὐτῆς θὰ ἀνακτήσωμε καὶ ‘μεῖς μία προσωπικότητα πού ἀκριβῶς νὰ εἶναι Ἴδια μὲ τὸ πρότυπό μας, τὸ κέντρο τοῦ εἶναι καὶ τῆς ἀγάπης μας.

Ἂν λοιπὸν ὁ Ἰησοῦς μᾶς ἔχει αὐτὸν τὸν χαρακτήρα καὶ ‘μεῖς τὸν στερούμεθα, τότε θὰ κριθοῦμε μὲ τὸ φοβερὸ ἐκεῖνο ἀπειλητικὸ ρῆμα τοῦ Παύλου, «ἄρα νόθοι ἐστέ καὶ οὒχ υἱοί».

Ὅποιος λοιπὸν θέλει νὰ ἀπόκτηση τὸν χαρακτήρα τοῦ Πατρός του, ἐλεύθερα δὲ νὰ εἴσελθη καὶ νὰ γίνη κληρονόμος μὲ αὐτὸν πού ἐπικαλεῖται ὡς Θεὸ καὶ Πατέρα, πρέπει νὰ ἔχη πάνω του χαραγμένη ἀκριβῶς αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν μορφὴ- καὶ ὅταν τὸν ἀντικρύσουν οἱ Ἄγγελοι στὴν ὥρα τοῦ θανάτου καὶ στὴν ὥρα τῆς κρίσεως καὶ τῆς παλιγγενεσίας, τότε, κρατώντας πάνω του αὐτὴ τὴν μορφή, θὰ εἶναι βέβαιος ὅτι θὰ εἴσελθη ἐλεύθερα, γιατί ἐσφραγίσθη καὶ ἀπεδείχθη γνήσιος υἱὸς τοῦ Πατρός του.

Μ.Βεροίας