Ὅταν οἱ ἄρχοντες ἀθετοῦν τὶς ὑποσχέσεις τους

Γράφει ὁ Φώτης Μιχαὴλ, Ἰατρὸς

Ἡ ἐκπλήρωση τῶν ὑποσχέσεων, γιὰ ἕναν ἄρχοντα, εἶναι ἴσως ἡ πιὸ ἀσφαλὴς ὀχύρωση τῆς ἀξιοπιστίας του ἀπέναντι στὸν λαό. Ἐντούτοις, τὸ φαινόμενο νὰ ἀθετοῦνται ἀπὸ μέρους τῶν ἀρχόντων οἱ ὑποσχέσεις καὶ νὰ ποδοπατοῦνται τὰ "συμβόλαια τιμῆς" μὲ τοὺς ἀρχόμενους, ὄχι μονάχα δὲν εἶναι σπάνιο, ἀλλὰ εἶναι σταθερὸ χαρακτηριστικὸ ὅλων τῶν ἐποχῶν. Εἶναι τακτικὴ πολιτικῆς συμπεριφορᾶς γνωστὴ καὶ ἐφαρμοσθεῖσα ἀπὸ τότε, ποὺ οἱ ἄνθρωποι ὀργανώθηκαν σὲ πόλεις καὶ κράτη καὶ ἀνέδειξαν τὶς πρῶτες ἡγεσίες τους, καὶ συνεχίζεται, δυστυχῶς, μέχρι καὶ σήμερα.

Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος μὲ τὴν λαμπρή του προσωπικὴ μαρτυρία ἐπιβεβαιώνει, ὅτι ἡ ἀθέτηση τῆς πίστης γιὰ ἕναν ἡγέτη εἶναι ἡ πιὸ αἰσχρὴ ἀνομία. Κάποια στιγμή, ὁ Παρμενίων, ὁ φημισμένος στρατάρχης του, τὸν προέτρεπε νὰ κάνει κάτι ἀντίθετο ἀπὸ τὴν πίστη καὶ ἀπὸ τὸ σωστό, λέγοντάς του: Ἂν ἐγὼ ἤμουν Ἀλέξανδρος, θὰ τὸ ἔκανα. Καὶ ποιὰ ἦταν ἡ ἀπάντηση τοῦ Ἀλεξάνδρου; Κι ἐγὼ θὰ τὸ ἔκανα, ἂν ἤμουν Παρμενίων.

Στὸ ἔργο τοῦ Νικόλαου Μαυροκορδάτου "Πολιτικόν θέατρον"(*) διαβάζουμε: "Χωρίς τὴν ἀξιοπιστία, δηλαδὴ χωρὶς τὴν βάση τῆς δικαιοσύνης, τί ἄλλο εἶναι τὸ βασίλειο ἀπὸ ἕνα μεγάλο καὶ Δημόσιο λησταρχεῖο"; Αὐτὸ τὸ εἶχε ἀντιληφθεῖ ὁ Σταγειρίτης Ἀριστοτέλης, γι’ αὐτὸ μεταξὺ τῶν ἄλλων παραγγελμάτων, ποὺ ἄφησε στὸν βασιλιὰ Ἀλέξανδρο, ὡς δάσκαλός του, ἦταν καὶ ἡ τήρηση τοῦ λόγου. Πρόσεχε, τοῦ ἔλεγε, μὴν παραβεῖς τὴν ὑπόσχεση, ποὺ...

ἔδωσες, διότι αὐτὸ οὔτε στοὺς ἀπίστους δὲν ἁρμόζει.

Εἶναι ὄντως ἄτιμο καὶ αἰσχρότατο, νὰ παραβιάζει ὁ ἄρχοντας τὶς ὑποσχέσεις ποὺ ἔδωσε κάποτε. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Ἀλκιβιάδης, ὁ περίφημος ἐκεῖνος στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων, ὁμολογοῦσε συχνά, ὅτι κάθε φορᾶ ποὺ συναντοῦσε τὸν Σωκράτη, γινόταν κατακόκκινος ἀπὸ τὴν ντροπή, διότι δὲν ἦταν καθόλου συνεπὴς στὶς ὑποσχέσεις, ποὺ τοῦ εἶχε δώσει.

Ὁ Λυκοῦργος, ὁ μέγας νομοθέτης τῆς Σπάρτης, ὑποστήριζε ὅτι ὄχι μονάχα στὰ ἔργα τῆς εἰρήνης, ἀλλὰ ἀκόμα καὶ στὸν πόλεμο ἀπέναντι στοὺς ἐχθρούς, ἡ ἀπάτη συνιστᾶ ἀτιμία καὶ ἔνδειξη μικροψυχίας. Γι’ αὐτὸ καὶ θεωροῦσε ἀνάξια ἐπαίνου τὴν μάχη ἐκείνη, στὴν ὁποία δὲν κυριαρχοῦσε ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ πολεμικὴ ἑτοιμότητα, ἀλλὰ τὸ ψεῦδος καὶ ἡ ἀπάτη.

Στὸ "Πολιτικό θέατρο" τοῦ Νικόλαου Μαυροκορδάτου διαβάζουμε καὶ τὸ ἑξῆς σχετικό: "Ἁρμόζει ἐδῶ κι ἐκεῖνο ποὺ ἀναφέρει ὁ Σενέκας γιὰ τὸν Νέρωνα. Σὲ μία φιλικὴ συζήτηση εἶπε ὁ βασιλιάς: Τὸ ξίφος προστατεύει τοὺς πρίγκιπες. Ὄχι, ἀπήντησε ἀμέσως ὁ Σενέκας, τοὺς προστατεύει περισσότερο ἡ πίστις, δηλαδὴ ἡ ἐκπλήρωση τῶν ὑποσχέσεών τους. Τώρα ὅμως, στοὺς καιρούς μας, περισσότερο ὑπολογίζεται ἡ ἀπάτη καὶ τιμᾶται ἡ ὑποκρισία, παρὰ ἡ τήρηση τῆς πίστεως καὶ τοῦ λόγου".

Ὁ Κικέρων, ὁ γνωστὸς Ρωμαῖος φιλόσοφος, γράφει: ’’Μὲ δύο τρόπους γίνεται ἡ ἀδικία, ἢ μὲ τὴν βία ἢ μὲ τὴν ἀπάτη. Ἡ ἀπάτη εἶναι γνώρισμα τῆς ἀλεποὺς καὶ ἡ βία τοῦ λιονταριοῦ. Τόσο ἡ ἀπάτη ὅσο καὶ ἡ βία εἶναι ξένα πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Ἀπὸ τὶς δύο, ὅμως, περισσότερο ἀξιομίσητη εἶναι ἡ ἀπάτη’’. Ἐναντίον αὐτῆς τῆς συνετῆς γνώμης, τί θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ ὁ κάθε τυχὸν δυσσεβῆς πολιτικός της ἐποχῆς μας;

Δανειζόμαστε κάτι ἀκόμα ἀπὸ τὸ "Πολιτικό θέατρο" τοῦ Μαυροκορδάτου καὶ μὲ αὐτὸ κλείνουμε: "Αὐτὸ καὶ μόνον παρακαλῶ τὸν Κύριο καὶ παρακαλῶ καὶ τοὺς Ὀρθοδόξους Ἡγεμόνες, νὰ προτιμοῦν μᾶλλον τὴν ἀκρόαση τῆς σοφίας τοῦ Θεανθρώπου Λόγου, παρὰ αὐτὰ τὰ σοφίσματα τοῦ διαβόλου, ποὺ τοὺς καταγκρεμίζουν στὰ βάραθρα τοῦ ἅδου. Διότι οἱ δυνατοὶ θὰ ἔχουν μεγάλες τὶς τιμωρίες στὴν γέεννα τοῦ πυρός. Ἀλλά, ἂν ποθεῖτε, ὢ Ἡγεμόνες, νὰ γνωρίσετε ἐμπράκτως αὐτὰ ποὺ λέχθηκαν, σκεφθεῖτε ἐκείνους τοὺς βασιλεῖς, ποὺ ἦταν καὶ λιοντάρια καὶ ἀλεποῦδες καὶ θὰ δεῖτε, ὅτι ἡ μὲν ζωὴ τοὺς ἦταν γεμάτη κινδύνους καὶ θλίψεις, τὸ δὲ τέλος τοὺς γεμάτο δειλία καὶ τρόμο.

Μὲ σταθερὴ λοιπὸν πίστη, ὢ Ἡγεμόνες, καὶ μὲ ἀγάπη εἰλικρινῆ θὰ συνεργάζονται ὅλοι μαζί σας, ἐὰν ἀπορρίπτοντας τὸν δόλο καὶ τὴν ἀπάτη, ἀντλεῖτε τὸ θάρρος σᾶς μόνον ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ στρέφετε πρὸς Αὐτὸν μόνον τὴν ἐλπίδα σας, διότι "ἐὰν μὴ Κύριος φυλάξη πόλιν, εἰς μάτην ἠγρύπνησεν ὁ φυλάσσων".

_______________________________________________

(*) Ὁ Νικόλαος Μαυροκορδάτος ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς διασημότερους Ἕλληνες λογίους ἐπὶ τουρκοκρατίας. Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1670. Διακρίθηκε γιὰ τὴν ὀξύνοια τοῦ πνεύματος καὶ τὴν εὐρυμάθειά του. Διορίσθηκε ἡγεμόνας τῆς Μολδαυΐας καὶ ἀργότερα τῆς Βλαχίας. Ἀσχολήθηκε ἰδιαίτερα μὲ τὴν ἵδρυση Ἑλληνικῶν Σχολείων στὶς παραδουνάβιες χῶρες. Τὸ ἔργο του ’’Πολιτικόν θέατρον’’ ἐκδόθηκε γιὰ τελευταία φορὰ τὸ 1992 ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Ο.Χ.Α. Λυδία.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ