19 Νοε 2014

Τί εἶναι πραγματικὰ ἡ Γιόγκα;

Tοῦ Γιοχάννες Ἄαγκααρντ, 
Καθηγητο Θρησκειολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Ἄαρχους τῆς Δανίας
Μετάφραση Γρηγόριος Μπάγκαβος, θεολόγος-φιλόλογος
1. Εσαγωγή
Ὑπάρχουν πολλὲς καινούργιες λέξεις καὶ ἔννοιες ποὺ εἰσέρχονται στὴ γερμανικὴ γλώσσα τῆς καθημερινότητος χωρὶς νὰ εἶναι πάντα σαφὲς τί σημαίνουν στὴν πραγματικότητα. Εἶναι σημαντικὸ ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ νὰ γνωρίσουμε αὐτὲς τὶς ἔννοιες, γιὰ νὰ τὶς κατανοήσουμε καλύτερα, διαφορετικὰ δὲν θὰ μπορέσουμε νὰ τοποθετηθοῦμε πραγματικὰ ἀπέναντι στὶς ἔννοιες ποὺ αὐτὲς οἱ λέξεις μεταφέρουν.
2. Όλα εἶναι στάχτη!
Ἡ στάση ζωῆς τῆς Γιόγκα ἐκφράζεται ὡς ἀκολούθως: «Ἡ στάχτη εἶναι φωτιά, ἡ στάχτη εἶναι νερό, ἡ στάχτη εἶναι γῆ, ὅλα εἶναι στάχτη, ὁ αἰθέρας εἶναι στάχτη, οἱ αἰσθήσεις εἶναι στάχτη, τὰ μάτια καὶ κάθε ἄλλος τρόπος ἀντίληψης εἶναι στάχτη» (Ἀτάρβα Σίρας). Μὲ αὐτὰ τὰ λόγια ὑπογραμμίζεται ὅτι ὅλα εἶναι πρόσκαιρα, προσωρινά, πόνος, βάσανα καὶ θάνατος. Ἡ ζωὴ μὲ τὰ βάσανά της καὶ μὲ τὸ θάνατο συνεχίζεται σὲ ἕναν αἰώνιο κύκλο (περιπλανήσεις ψυχῶν), ἀπὸ τὸν...
ὅποιο δὲν μπορεῖ νὰ ξεφύγει κανένας ἄνθρωπος.  αιώνια ζωὴ εἶναι τὸ ἀτελείωτο καὶ ἀνυπέρβλητο βάσανο. Ο συνεχείς επαναγεννήσεις θά γεμίζουν τὸ μέλλον καὶ τὸ ἂν θὰ πάει κανεὶς πρὸς τὰ πάνω, πρὸς μία καλύτερη ζωή, εἴτε πρὸς τὰ κάτω, πρὸς μία χειρότερη ζωή, αὐτὸ δὲν ἔχει καμμία σημασία, γιατί ὅλη ἡ ζωὴ εἶναι στάχτη.
Οἱ διάφορες ἰνδουιστικὲς θρησκεῖες ἔχουν αὐτὸ τὸ κοινὸ σημεῖο: ἐπιδιώκουν νὰ ἐξέλθουν αὐτοῦ το κύκλου τῆς ζωῆς, γιὰ νὰ γλυτώσουν ἀπὸ τὸ βάσανο τῆς ζωῆς! Αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ τὸ χαρακτηρίσει κανεὶς ὡς ὤθηση πρὸς θάνατο, διότι ἐπιδιώκουν νὰ ξεφύγουν καὶ ἀπὸ τὸν θάνατο ἐπίσης. Κάποιος θὰ μποροῦσε νὰ τὸ προσδιορίσει μᾶλλον ὡς φόβο ἐνώπιόν τς ζωῆς, διότι ἡ ζωὴ εἶναι ποὺ τρομοκρατεῖ τοὺς Ἰνδουιστὲς καὶ αὐτὸ γιὰ εὔλογες αἰτίες, ἀφοῦ ἡ ζωὴ εἶναι σκληρὴ στὴν ἰνδικὴ χερσόνησο: ἀρρώστιες κάθε εἴδους, λιμοὶ ἐξαιτίας ξηρασιῶν καὶ πλημμύρων, πόλεμοι καὶ καταπίεση ἔχουν κάνει τοὺς Ἰνδοὺς νὰ βιώνουν τή ζωὴ ὡς μία ἀφόρητη σειρὰ ἀπὸ ἧττες καὶ βάσανα. Αυτό διαπλάθει τὴ θρησκευτικότητα τῶν ἀνθρώπων. Κατὰ πρῶτο λόγο ἐμφανίζεται ὁ Σίβα καὶ ἡ συμπαίκτριά του Κάλι ὡς ἔκφραση αὐτῆς τῆς ὀδυνηρῆς βιώσεως τῆς ζωῆς.

3. Ὁ φόβος ἐνώπιόν το θανάτου
Τὰ διάφορα ἀπολυτρωτικὰ συστήματα ποὺ ἔχουν ὡς βάση τὸν Ἰνδουισμὸ εἶναι ἀπόπειρες ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ ἀπὸ τὸν θάνατο ἐπίσης. Ἂν ὅμως δὲν μπορεῖ νὰ πετύχει κανεὶς μία πλήρη ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ τὸν θάνατο, ἐν τούτοις μπορεῖ σὲ κάθε περίπτωση νὰ μειώσει τὶς ἐκδηλώσεις τῆς ζωῆς.  Γιόγκα εἶναι ἔκφραση τῆς ἀντιλήψεως ὅτι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἐλαττώσει τὰ βάσανα καὶ νὰ ξεπεράσει τὸ δισταγμὸ του μπροστὰ στὸ θάνατο μέσω τοῦ περιορισμοῦ ἢ τῆς ἀπραξίας τῶν φυσιολογικῶν ζωτικῶν λειτουργιῶν. Ἕνα σημαντικὸ κείμενο μέσα ἀπὸ τὴ φιλολογία τῆς Χάθα Γιόγκα (Γκοράκσα Σατάκα) τὸ ἐκφράζει αὐτὸ ὡς ἀκολουθίας:
«91. Ἐν ὄσω παραμένει στὸ σῶμα ἡ ζωτικὴ δύναμη (πράνα), δὲν φεύγει ἡ ζωὴ (γίβα), ἀλλὰ ἂν διαφύγει ἡ ζωτικὴ δύναμη, τότε ἔρχεται ὁ θάνατος. Γι' αὐτὸ πρέπει νὰ γίνει κανεὶς κυρίαρχος στὴ συγκράτηση τῆς πράνα.
92. Ἐν ὄσω κρατιέται ἡ πράνα μέσα στὸ σῶμα μέσω τς συγκρατήσεως τῆς ἀναπνοῆς, παραμένει ἐπίσης ἡ συνείδηση (κίττα) ἐλεύθερη ἀπὸ ἀρρώστια. Τί λόγος ὑπάρχει τότε νὰ φοβᾶται κανεὶς τὸ θάνατο φ' ὅσον παραμένει στεριωμένη ἡ δράση ἀνάμεσα στὰ φρύδια;
93. Ἐξ αἰτίας τοῦ φόβου ἐνώπιον του θανάτου ὁ Βράχμα (Θεὸς-Δημιουργὸς) εἶναι ἀπησχολημένος μὲ τὸ νὰ συγκρατεῖ τὴν ἀναπνοὴ (πράνα-γιάμα). Τὸ ἴδιο ἰσχύει γιὰ τοὺς γιόγκι καὶ τὰ ἅγια πρόσωπα. Γι' αὐτὸ πρέπει κανεὶς νὰ συγκρατεῖ τὴν ἀναπνοή».
Σ' αὐτὸ τὸ κείμενο τὸ κίνητρο γιὰ νὰ κάνει κάποιος Γιόγκα εἶναι ὁ φόβος ἐνώπιον το θανάτου καὶ τὸ μέσον γιὰ νὰ ξεφύγει κανεὶς ἀπὸ αὐτὸν εἶναι ἡ συγκράτηση τῆς ἀναπνοῆς. Ἀλλὰ αὐτὸ ἰσχύει ἀντίστοιχα καὶ γιὰ ἄλλες ζωτικὲς λειτουργίες, ἔτσι ὥστε νὰ τὶς φρενάρει κανείς, νὰ τὶς σταματήσει ἢ νὰ τὶς θέσει ἐκτὸς λειτουργίας. Γιὰ νὰ τὸ πετύχει κανεὶς αὐτὸ χρησιμοποιεῖ τὶς διάφορες τεχνικὲς της Χάθα Γιόγκα.

4. Τεχνικές της Χάθα Γιόγκα
Οἰ ασκήσεις ἀναπνοής (πράνα-γιάμα) ποὺ διδάσκεται κανείς δεν ἔχουν ὡς στόχο νὰ μάθουν κάποιον νὰ ἀναπνέει καλύτερα, ἀλλὰ νὰ μειώσουν τὴν ἀναπνοὴ ἢ καλύτερα νὰ τὴν σταματήσουν τελείως, ὅπως διδάσκει τὸ παρατεθὲν κείμενο. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ὑποτίθεται ὅτι λειτουργοῦν καὶ οἱ διάφορες σωματικὲς στάσεις (ἀσάνες), δηλαδή να θεσουν ἐκτὸς λειτουργίας ὁλόκληρο τὸ σῶμα. Τὸ σῶμα ὀφείλει νὰ γίνει ἐντελῶς ἄκαμπτο καὶ ἀπολύτως ἀκίνητο καὶ σκληρὸ σὲ ἀσάλευτες στάσεις. Οἱ λέξεις γιὰ διαλογισμὸ (μάντρας) ποὺ δίδονται σὲ κάποιονυποτιθεται οτι ἀποβλέπουν στὸ νὰ θέσουν ἐκτὸς λειτουργίας τὴ σκέψη καὶ τὴν συνείδηση. Συχνὰ πρόκειται γιὰ ὀνόματα θεῶν καὶ σύντομες προσευχές.
Οἰ συμβολικὲς κινήσεις το σώματος (μουντράς και μπαντας) στὶς ὁποῖες ἐξασκεῖται κανεὶς ἀποσκοποῦν κυρίως στὸ νὰ κλείσουν καὶ τὶς «ἐννέα πύλες τοῦ σώματος», ἔτσι ὥστε νὰ μὴν φθάνει καμμία αἰσθητηριακὴ ἀντίληψη στὴ συνείδηση. Τὸ σῶμα πρέπει νὰ λιμοκτονήσει ἀπὸ ἐξωτερικὲς ἀντιλήψεις. Ὅταν συμβεῖ αὐτό, τὸ σῶμα ἐπιθυμεῖ μόνο του νὰ ἐξασφαλίσει ὑποκατάστατες ἀντιλήψεις ἐσωτερικῆς φύσεως: ἐσώτερο φῶς, ἐσώτερους ἤχους, ἐσώτερη ὄσφρηση, ἐσώτερη ἀπόλαυση.

Στόχος ἑπομένως τῆς Γιόγκα δὲν εἶναι νὰ βελτιώσει τὴ ζωὴ τοῦ ἄνθρωπου, ἀλλὰ νὰ τοῦ προσπορίσει μία ἄλλη, ἐσωτερικὴ ζωὴ ὡς ὑποκατάστατο τῆς ζωῆς ἀπὸ τὴν ὁποία θέλει νὰ ξεφύγει. Ένα ἐντελῶς διαφορετικὸ σύμπαν, μία ἐντελῶς νέα διάσταση ἀναμένει τὸν διαλοξόμενο ποὺ εἶναι πρόθυμος νὰ γίνει μαθητὴς καὶ νὰ ἀκολουθήσει τὴν ὁδὸ τοῦ γκουρού. Αὐτὸ εἶναι τὸ καίριο σημεῖο ποὺ θὰ πραγματευθοῦμε στὰ τελευταῖα ἀποσπάσματα. Ὅλες αὐτὲς οἱ τεχνικὲς διδάσκονται στὶς σχολὲς τῆς Γιόγκα. Σὲ καμμία περίπτωση δὲν εἶναι οὐδέτερες τεχνικές, ἀλλὰ πρόκειται γιὰ τεχνικὲς ὑπερβάσεως τόσο τῆς ζωῆς ὅσο καὶ τοῦ θανάτου καὶ ὑπηρετοῦν τοὺς σκοποὺς τῆς ἀνωτέρας Γιόγκα.

5. Τάντρα Γιόγκα
H ἀνωτέρα Γιόγκα ἔχει πολλὰ ὀνόματα. Ἀρχικὰ γίνεται ἡ διάκριση ἀνάμεσα στὴ Γιόγκα τοῦ αἰσθήματος ἢ τῆς λατρείας (Μπάκτι). Στὴ Γιόγκα τῆς δράσεως (Κάρμα) καὶ στὴ Γιόγκα τῆς γνώσεως (Γκνάνα). Ὅμως ἀκόμη πιό σημαντικῆ εναι ἡ μεγάλη ἢ ὑψηλὴ Γιόγκα, ποὺ ὀνομάζεται Τάντρα-Γιόγκα (ἔχει καὶ ἄλλα ὀνόματα π.χ. Κρίγια-Γιόγκα, Λάγια-Γιόγκα, Κουνταλίνι-Γιόγκα ἢ Ράτζα-Γιόγκα). Οἱ τρεῖς κλασσικοὶ δρόμοι μέσω αἰσθήματος, δράσεως καὶ γνώσεως ἀπαιτοῦν πολλὲς ζωὲς καὶ πολὺ ἄσκηση, γιὰ νὰ ὁδηγήσουν κάποιον ἔξω ἀπὸ τὸν κύκλο τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου. Ἀπέναντι σ' αὐτούς η Τάντρα-Γιόγκα εἶναι ὁ γρήγορος, ἀλλὰ συνάμα καὶ ὁ σκληρὸς δρόμος. Ατό διότι οἱ περισσότερες σχολὲς Γιόγκα διδάσκουν ὅτι βρισκόμαστε προσωρινὰ σὲ μία περίοδο παρακμῆς (Κάλι-Γιούγκα) ποὺ ἡ χροντροκοπιὰ της πρέπει νὰ πληρώνεται μὲ τὸ ἴδιο νόμισμα καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ Τάντρα-Γιόγκα. Οἱ περισσότερες σχολὲς Γιόγκα εἶναι μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο ταντρικές.
Ἐνῶ οἱ περισσότερες ἰνδουιστικὲς θρησκεῖες μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο ἀρνοῦνται τὴ ζωὴ καὶ εἴτε ἀπορρίπτουν τὴ σεξουαλικότητα ἢ πάντως τὴν μειώνουν, ἡ Τάντρα-Γιόγκα υἱοθετεῖ μία πλήρως διαφορετικὴ στάση. Καὶ ἡ Τάντρα θέλει νὰ βγεῖ ἔξω ἀπὸ τὸν κύκλο τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου. Καὶ ἡ Τάντρα θεωρεῖ τὴ ζωὴ τὴν ἴδια ὡς ἕνα δηλητήριο. Ἀλλά η Τάντρα ἰσχυρίζεται ὅτι πρέπει κανεὶς νὰ ἐκδιώκει τὸ κακὸ μὲ κακὸ καὶ τὸ δηλητήριο μὲ δηλητήριο.
Σὲ αὐτὴ τὴ συνάφεια ἡ σεξουαλικότητα παίζει ἕνα σημαντικὸ ρόλο μέσα στὴ Γιόγκα. Αὐτὸ τὸ παρατηρεῖ κανεὶς βέβαια μόλις μετὰ ἀπὸ μία ἀρκετὰ μακρὰ περίοδο ἐνασχόλησης μὲ αὐτὴ τὴ μορφὴ τῆς Γιόγκα, ἐπειδὴ ἡ Γιόγκα (ὅπως καὶ πολλὲς ἄλλες ἀνατολικὲς θρησκεῖες) δροῦν σὲ δύο ἐπίπεδα καὶ ἐπιδεικνύουν γι' αὐτὸ τὸ λόγο ἕνα πρόσωπο πρὸς τὰ ἔξω καὶ ἕνα ἄλλο πρόσωπο πρὸς τὰ μέσα. Σὲ αὐτὸ τὸ γεγονὸς ἀντιστοιχεῖ μία ἰδιαίτερη γλώσσα, ποὺ εἶναι σαφῶς διφορούμενη καὶ ἡ ὁποία ὅσο φανερώνει, ἄλλο τόσο κρύβει. Οἱ κεντρικὲς ἔννοιες τῆς Γιόγκα, π.χ. μπίντου καιπρανα, ἔχουν ἐν μέρει μία πολὺ συγκεκριμένη σωματικὴ σημασία καὶ ἐν μέρει περισσότερο συμβολικὲς καὶ πνευματικὲς σημασίες.

6. Ο μυστικισμὸς τὸν σπέρματος
Εἶναι μία πάγια πεποίθηση στὰ κείμενα τῆς Γιόγκα ὅτι ὁ ἄνθρωπος καταναλώνει τὴ ζωτική του ἐνέργεια καὶ ἐκθέτει τὸν ἑαυτό του στὴν ἀρρώστια καὶ τὸ θάνατο, ὅταν δραστηριοποιεῖται σεξουαλικὰ μὲ φυσιολογικὸ τρόπο. Γι' αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ συγκρατεῖται μόνο ἡ πράνα μὲ τὴν ἔννοια τῆς ἀναπνοῆς, ἀλλὰ καὶ τὸ σπέρμα (μπίντου). Ἡ συγκράτηση τῆς ἀναπνοῆς καὶ ὅλες οἱ ἄλλες τεχνικὲς ὑπηρετοῦν αὐτὸ τὸ σκοπό. Μέσω τῆς συγκρατήσεως τοῦ σπέρματος1 μπορεί κανεὶς νὰ κερδίσει τὴν ἀθανασια ὴ πάντως νὰ ξανανιώσει ὁ ἴδιος καὶ νὰ ἀναβάλλει τὸ θάνατο. Ἀλλὰ ἂν εἶναι νὰ συμβεῖ αὐτό, τότε πρέπει τὸ σπέρμα νὰ μεταβληθεῖ σὲ νέκταρ, ἀμβροσία, ἐλιξίριο ζωῆς ἢ ὅπως ἀλλιῶς μπορεῖ νὰ ὀνομάσει κανεὶς αὐτὸ τὸ ζωτικὸ ποτό. Κατά βάθος, αὐτὸ εἶναι τὸ κύριο ἀντικείμενο τῆς Γιόγκα.

7. Το φίδι τῆς κουνταλίνι
Σὲ αὐτὴ τὴ συνάφεια δὲν μποροῦν νὰ περιγραφοῦν οἱ διάφορες λεπτομέρειες, ἀλλὰ ἡ ἀποκορύφωση τῆς Γιόγκα στὶς διάφορες σχολὲς της εἶναι ἡ γενετήσια ἕνωση ὡς τελετουργικὸ (Μαϊτούνα) συνδεδεμένο μὲ διάφορες τεχνικὲς Χάθα Γιόγκα. Δηλαδή ἡ Γιόγκα ἐπιχειρεῖ νὰ ἐπιστρατεύσει τὸν ὀργασμὸ ὡς τὴν ἀποφασιστικὴ ἐμπειρία ἀπελευθερώσεως τόσο ἀπὸ τὴ ζωὴ ὅσο καὶ ἀπὸ τὸ θάνατο καὶ ὡς μία ἐνοποίηση μὲ τὸ θεϊκό. Ναί, πρόκειται πράγματι γιὰ μία θεοποίηση2 του ἀνθρώπου. Αὐτὸ συμβαίνει κυρίους μέσω το διαλογισμο που ἔχει ὡς ἀντικείμενο τὸ φίδι τῆς κουνταλίνι.  πράνα ή ἡ ζωτικὴ δύναμη (γιὰ τὴν ὁποία ἔγινε λόγος στὸ παραπάνω παράθεμα) εἶναι ταυτόσημη μὲ τὴ σεξουαλικότητα, ἡ ὁποία αναπαρισταται μὲ ἕνα φίδι ποὺ ὀνομάζεται κουνταλίνι (σημαίνει «τυλιγμένο μαζί»).
Ἡ κουνταλίνι πιστεύουν ὅτι ἐξαναγκάζεται νὰ ἀρχίσει νὰ κινεῖται ἀπὸ τὴ θέση της κάτω ἀπὸ τὸν κόκκυγα μεσω ἑνὸς καναλιοῦ στὴ ραχοκοκκαλιὰ πρὸς τὰ ἐπάνω. Κατὰ τὴν πορεία αὐτὴ θὰ διατρέξει μία σειρὰ ἀπὸ σταθμοὺς ποὺ ὀνομάζονται τσακρας. Σὲ κάθε περαιτέρω σταθμὸ κερδίζει ὁλοένα καὶ μεγαλύτερη δύναμη καὶ γίνεται συνεχώς θεϊκοτερη. Αὐτὴ ἡ ψευδὴς θεοποίηση ἐκφράζεται μέσω τοῦ γεγονότος ὅτι ὁ διαλογιζόμενος ἀποκτά υπερφυσικες ἱκανότητες, π.χ. μπορεῖ, ὅπως λένε, νὰ μετεωρίζεται ἐλεύθερα στὸν ἀέρα καὶ νὰ περνάει μέσα ἀπὸ τοίχους. Αὐτὰ τὰ «σίντις» καὶ ἡ ἐπονομαζόμενη «Σίντα-Γιόγκα» ὑπάρχουν τώρα σὲ ὅλο τὸν κόσμο καὶ ἐκπροσωποῦνται ἀπὸ τὸν «Ὑπερβατικὸ Διαλογισμὸ» ποὺ ἔναντι ἀδρᾶς ἀμοιβῆς ὑπόσχεται στὸν διαλογιζόμενο τὴν ἱκανότητα νὰ ὑπερνικήσει τὴ βαρύτητα.

8. Ὁ μέγας ΘΑΝΑΤΟΣ ἢ ἡ ἀθανασία.
Ὅταν τὸ φίδι τῆς κουνταλίνι, μετὰ ἀπὸ τὶς ἐπίπονες ἀσκήσεις Γιόγκα, ὅπου ἐφαρμόζονται ὅλες οἱ τεχνικές τς Χάθα-Γιόγκα καὶ ἀποκτοῦν τὸ νόημά τους, πιεστεῖ τελικὰ πρὸς τὰ πάνω μέσα στὴν κορυφὴ τοῦ ἐγκεφάλου, τότε λαμβάνει χώρα ἠ κοσμικὴ ἀπολύτρωση μέσω ἑνὸς εἴδους σοῦπερ ὀργασμοῦ. Στὴν πραγματικότητα μιλᾶμε γιὰ ὀργασμικὲς ἐμπειρίες, ποὺ διαμέσου ἰσχυρῶν παραισθησιακῶν αἰσθημάτων προσλαμβάνουν ἕναν ἰδιαίτερα βιαιο χαρακτηρα. Καὶ αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ἐμπειρία ἐκλαμβάνεται ὡς μία γενετήσια ἕνωση μεταξύ το θεο Σιβα, ποὺ θρονιάζεται πάνω-πάνω στὸν ἐγκέφαλο, καὶ τῆς συμπαίκτριάς του τς Κάλι, ποὺ ὡς ἡ δύναμή του (σάκτι) ταυτίζεται μὲ τὴν κουνταλίνι. Αὐτὴ ἡ ὀργασμικὴ ἐμπειρία γίνεται ἀντιληπτὴ ὠς ο μεγάλος ΘΑΝΑΤΟΣ, μέσω τοῦ ὁποίου ξεφεύγει κανεὶς ἀπὸ τὸν κόσμο τῆς πολλαπλότητας καὶ βιώνει τὴ μεγάλη ἐλευθερία. Ἀπὸ ἐκεῖ ξαναγυρίζουν μονάχα οἰ εκλεκτοί, ποὺ ὡς γκουρο ἀφοσιώνονται στὴν ἀπελευθέρωση ἄλλων ἀνθρώπων. Ὅλοι οἱ συνηθισμένοι ἄνθρωποι, σύμφωνα μὲ τὴν ἴδια τὴ διδασκαλία τῆς Γιόγκα, πεθαίνουν τρεῖς ἑβδομάδες μετὰ τὴν πλήρη ἀπελευθέρωση. Αὐτὸς ὁ θάνατος (καὶ μόνο αὐτὸς) ὁδηγεῖ μακριὰ ἀπὸ κάθε ζωὴ καὶ κάθε θάνατο πρὸς τὴν ὁλοκληρωτικὴ ἐλευθερία.

9. Ἡ φυγὴ ἀπὸ τὸν θάνατο πρὸς τὸν θάνατο.
Εἶναι ἀξιοσημείωτο μία θρησκευτικότητα ποὺ ὠθεῖται ἀπὸ τὴν ἀγωνία ἐνώπιον το θανάτου νὰ ὁδηγεῖται ἴσα-ἴσα πρὸς τὸ μεγάλο ΘΑΝΑΤΟ. Αὐτὸ ἐξηγεῖται π' τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Γιόγκα, ὅπως εἰπώθηκε. καθορίζεται ὄχι μόνο ἀπὸ τὸ φόβο ἐνώπιον το θανάτου, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ φόβο ἐνώπιόν της ζωῆς. Ὡς ἐκ τούτου ἡ Γιόγκα ἐπιζητεῖ νὰ φθάσει πέραν τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου, ἐκεῖ ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ τὸ ὀνομάσει κανεὶς αἰώνιο θάνατο, ἐλεύθερο ἀπὸ κάθε τί ἐφήμερο, ἀρρώστια καὶ ἂπ’ ὅλα τὰ βάσανα.
Ὅταν κανεὶς διαβάσει μὲ ἐμβρίθεια τὰ κεντρικὰ κείμενα τῆς Γιόγκα, θὰ ἀνακαλύψει ὅτι εἶναι πλήρους καθορισμενα απο τὰ προβλήματα τῆς γηράνσεως. Ἡ Γιόγκα εἶναι ἠ απόπειρα τοῦ ἀνθρώπου νὰ σταματήσει τὴ φθορὰ τοῦ σώματος, νὰ ἀναβάλει τὸ θάνατο καὶ ταυτόχρονα νὰ προετοιμάσει τὸ θάνατο μέσω τῆς ἀποχωρήσεως ἀπὸ τὴ ζωή. Αὐτὴ ἡ ἀπόσυρση συμβαίνει εν μέρει κοινωνικά μὲ τὸ νὰ παραιτεῖται κανεὶς ἀπὸ τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις καὶ νὰ φεύγει στὸ δάσος ἢ στὸ βουνό, γιὰ νὰ ζήσει μόνος καὶ ἐν μέρει μὲ τὸ νὰ ἀπομακρύνεται κανεὶς πνευματικὰ ἀπὸ τὰ συμβάντα τῆς ζωῆς. Τὸ τελευταῖο μπορεῖ νὰ τὸ κάνει κάποιος ἀκόμη καὶ παραμένοντας στὶς κοινοτικές του σχέσεις ὡς ἀρχηγὸς οἰκογενείας. Ἑπομένως ἡ Γιόγκα εἶναι κάτι γιὰ γέρους, στὴ πραγματικότητα μόνο γιὰ γέρους. Αὐτὸ ἔγκειται στὴ φύση τοῦ πράγματος ὡς συνέπεια ἤδη τοῦ μυστικισμοῦ τοῦ σπέρματος, γιὰ τὸν ὁποῖο ἔγινε λόγος.

10. Γιόγκα γιὰ τὸ καλό τς ὑγείας.
Πολλοὶ μαθητὲς ἐξασκούμενου στὴ Γιόγκα θά ντιτείνουν τι ὅλη αὐτὴ ἡ θεωρητικολογία τους εἶναι ἀδιάφορη, ἐπειδὴ αὐτοὶ εἶχαν καλὲς προσωπικὲς ἐμπειρίες ἀπὸ τὴ Γιόγκα. Λένε ὅτι χάρις σ' αὐτὴ ἔγιναν ὑγιέστεροι. Αὐτὸ ὀφείλει κάποιος νὰ τὸ σεβαστεῖ, ἀλλὰ καὶ νὰ τὸ κατανοήσει σωστά.
Ἕνα παράδειγμα μπορεῖ νὰ τὸ φωτίσει αὐτό: ὑπάρχουν πράγματι πολλοὶ νεαροὶ ἄνδρες, στοὺς ὁποίους ὁ χρόνος τῆς στρατιωτικῆς θητείας ἔχει κάνει καλό. Γυμνάσθηκαν σωματικὰ καὶ ἔμαθαν ὡς ἕνα βαθμὸ νὰ ἐλέγχουν τὸν ἑαυτό τους. Αὐτὸ ἐνίσχυσε τὴν ὑγεία τους. Αὐτὸ ὄμως δέν ἀναιρεῖ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ στρατὸς ἔχει ἕναν ἐντελῶς διαφορετικὸ σκοπό. Κατὰ παρόμοιο τρόπο ὁ στόχος τῆς Γιόγκα δὲν ταυτίζεται μὲ τὶς θετικὲς παρενέργειες ποὺ διαπιστεύονται. Στήν πραγματικότητα συμβαίνει ὥστε πολλοὶ διαλογιζόμενοι μετὰ ἀπὸ μία περίοδο θετικῶν παρενεργειών3 να βιώνουν ἄκρως ἀνησυχητικὲς βλαβερὲς ἐπιδράσεις. Ἐμεῖς τὶς χαρακτηρίζουμε ὡς βλαβερὲς ἐπιδράσεις, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα προκειται γιὰ τὶς ἐπιδιωκόμενες ἐπιδράσεις. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι βῆμα πρὸς βῆμα χάνει κανεὶς τὴν ἱκανότητα νὰ ζεῖ μία ζωὴ στραμμένη πρὸς τὰ ἔξω μέσα σὲ ἀγάπη καὶ ἐξάρτηση ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Η Γιόγκα ἀπομονώνει τὸν ἀνθρωπο βήμα πρὸς βῆμα, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν μπορεῖ κάποιος πλέον νὰ προσεγγίσει τὸν ἄλλο. Ταυτόχρονα γίνεται κανεὶς σὺν τοῖς ἄλλοις ἀσυνείδητα ὅλο καὶ πιὸ ἰνδουιστής, ἀφοῦ ἡ πρακτική τς Γιόγκα δημιουργεῖ καὶ θεωρία τῆς Γιόγκα.

11. Ὁδηγεῖται κανεὶς πρὸς τὰ ἐκεῖ ποὺ δὲν θέλει.
Ὅταν κάποιος ἀρχίζει νὰ κάνει Γιόγκα ἐπειδὴ θέλει νὰ γίνει ἰνδουιστής, τότε ὅλα εἶναι φυσικὰ ἐντάξει, διότι πρέπει νὰ σεβασθοῦμε τὴν θρησκευτικὴ ἐλευθερία. Ἐν τούτοις τό πρόβλημα εἶναι ὅτι οἱ περισσότεροι μέσω τῆς Γιόγκα ὁδηγοῦνται πρὸς τὰ ἐκεῖ ὅπου δὲν θέλουν πραγματικὰ νὰ πᾶνε. Γίνονται ἄνθρωποι ποὺ ἐντάσσονται σὲ ἄλλο σύστημα κανόνων καὶ ἀξιολογήσεων. Μεταβάλλονται σὲ ἰνδουιστὲς καὶ αὐτὸ δὲν ἦταν καθόλου ἐπιδίωξή τους. Άρχισαν μὲ τὴ Γιόγκα ἐπειδὴ τοὺς τὴν προσέφεραν ὡς μία τέχνη ζωῆς, ἀλλὰ ἡ Γιόγκα εἶναι, ὅπως δείξαμε, μία τέχνη θανάτου ποὺ γεννήθηκε ἀρχικὰ γιὰ νὰ βοηθήσει γερασμένους Ἰνδοὺς νὰ ξεπεράσουν τὸ φόβο τοῦ θανάτου στὰ τελευταῖα δύσκολα χρόνια τς ζωῆς τους.

Ὅταν κάποιος θέλει νὰ αὐτοθεοποιηθεῖ καὶ ὅταν θέλει νὰ δραπετεύσει ἀπὸ τὴν καθημερινὴ ζωὴ ὅπου ζεῖ μὲ ἄλλους ἀνθρώπους, τότε ἡ Γιόγκα εἶναι ὁ δρόμος ποὺ πρέπει νὰ τοῦ ὑποδειχθεῖ. Ὅταν κάποιος θέλει βῆμα πρὸς βῆμα νὰ ἀποχωρισθεῖ ἀπὸ τὴ χριστιανική του πίστη καὶ ἀπὸ τὴν ἀγάπη ποὺ αὐτὴ ἡ πίστη συνεπάγεται πρὸς τοὺς συνανθρώπους καὶ τὴ ζωή, τότε ἡ Γιόγκα εἶναι τὸ μοναδικὰ σωστό. Όμως οἱ περισσότεροι καταλήγουν ἀνυποψίαστοι στὴ Γιόγκα, διότι ἀνάμεσα στὰ ἄλλα ὑπάρχουν πολλοί Χριστιανοι πού ὑπερασπίζονται τὴ Γιόγκα καὶ ποὺ ἀρνοῦνται τὶς πραγματικὲς προθέσεις της. Γι' αὐτὸ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ κάνουμε γνωστὴ τὴν ἀλήθεια γιὰ τὴ Γιόγκα, ὄχι γιὰ νὰ κλέψουμε τὸ ψωμὶ ἀπὸ τοὺς δασκάλους τῆς Γιόγκα ἢ τοὺς μαθητὲς ἀπὸ τοὺς γκουρού, ἀλλὰ γιὰ νὰ παραχωρήσουμε κάποιες συμβουλὲς σὲ ἐκείνους ποὺ δὲν μποροῦν νὰ διακρίνουν τὴν κατάσταση μόνοι τους.

Γιὰ ἐκείνους ποὺ πιστεύουν ὅτι τοὺς εἶναι ἀπαραίτητος ὁ διαλογισμὸς μποροῦμε νὰ τοὺς παραπέμψουμε στὸν χριστιανικὸ διαλογισμό4 ως λύση. Αὐτὸς ὅμως εἶναι διαμετρικὰ ἀντίθετος μὲ τὴ Γιόγκα. Ὁ χριστιανικὸς διαλογισμὸς δὲν ἐπιδιώκει νὰ μᾶς κάνει θεοὺς καὶ νὰ μᾶς «ἀπελευθερώσει» ἀπὸ ζωὴ καὶ θάνατο, ἀλλὰ νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὸν Θεό, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν Ἀνάσταση μᾶς ἔχει λυτρώσει ἀπὸ τὸ δίλημμα τοῦ ὁποίου ἔκφραση ἀποτελεῖ ἡ Γιόγκα.

12. Παρατηρήσεις.
Τὰ σημαντικότερα κείμενα γιὰ τὴ κατανόηση τῆς Γιόγκα εἶναι τὰ λεγόμενα «Γκοράκσα Σατάκα», τὰ ὁποῖα προέρχονται ἴσως ἀπὸ τὸν 12ο αιώνα, δηλαδὴ εἶναι σύγχρονα το δικοῦ μας Μεσαίωνα. Τρία ἔγκυρα κείμενα χρησιμοποιήθηκαν γιὰ αὐτὴ τὴν παρουσίαση, τὰ ὁποία καὶ τὰ τρία εἶναι μεταγενέστερες γραφές:
Τὸ «Σίβα Σαμχίτα», μετάφρ. Ρ.Β.Σ.Κ. Βάσου. Νέο Δελχὶ 1979,87 σελίδες.
Τὸ «Γκεράντα Σαμχίτα», μετάφρ. Ρ.Β.Σ.Κ. Βάσου, Νέο Δελχὶ 1975,59 σελίδες.
Τὸ «Χάθα Γιόγκα Πραντιπίκα», μετάφρ. Π. Σίν, Νέο Δελχὶ 1975, 68 σελίδες (διανέμεται ἀπὸ τὸ Σωματεῖο Ἀνατυπώσεως Ἀνατολικῶν Βιβλίων, Ὁδὸς Ράνι Γιάνσι 54, Νέο Δελχὶ 110055 Ἰνδία).
Αὐτὰ τὰ κείμενα εἶναι ἐπίσης τμῆμα τῶν «Ἱερῶν βιβλίων τῶν Ἰνδουιστῶν», τόμος 15,1-4 (No 4: Φιλοσοφία τῆς Γιόγκα), Ὀργανισμὸς Ἀλλαχαμπάντ. Ἰνδία 1911-15, παρατίθεται ἀπὸ τὴν ἔκδοση ΑΜΣ Πρές. Νέα Ὑόρκη 1974.
Ἐπίσης ἡ κλασσικὴ ἔκθεση τῆς Γιόγκα στὸ «Πατάντξαλι Γιόγκα Σούτρα» ποὺ ἀνάγεται στὴν πρὸ Χριστοῦ ἐποχὴ («Ἱερὰ βιβλία τῶν Ἰνδουιστῶν», Τόμος 4, ΑΜΣ Πρές, Νέα Ὑόρκη 1974).
Ἡ σημαντικότερη δυτικὴ παρουσίαση τῆς Γιόγκα εἶναι τοῦ Μίρτσεα Ἐλιάντε «Γιόγκα, ἀθανασία καὶ ἐλευθερία», 515 σελίδες, Φρανκφούρτη, Ἴνζελ Φερλὰγκ 1977.

13. Γλωσσάριο.
Ἀσάνα: κατὰ λέξη «κάθισμα» ἢ «στάση», ἰδιαίτερη στάση τοῦ σώματος στὸ σύστημα τῆς Γιόγκα.
Βράχμα: ἀπὸ τὸ «βρχ», ποὺ σημαίνει «ἀνάπτυξη», ὁ θεὸς-δημιουργὸς στὸν Ἰνδουισμό.
Τσάκρα: κατὰ λέξη «τροχός», ἐνεργειακὸ κέντρο τοῦ σώματος.
Κάλι Γιούγκα: ἀπὸ τὸ «κάλι» (=σκοτεινὸ) καὶ «γιούγκα» (=συμπαντικὸς χρόνος), δηλαδὴ ἡ τελευταία καὶ σκοτεινώτερη ἀπὸ τὶς ἐπαναλαμβανόμενες ἐποχές.
Μόκσα: ἀπὸ τὸ «μκς» (ἀποτινάξω, ἀπελευθερώνομαι), ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὸν κύκλο τῶν μετενσαρκώσεων.
Μούντρα: κατὰ λέξη «σφραγίδα» ἢ «σημάδι», τελετουργικὲς χειρονομίες καὶ κινήσεις τῶν δακτύλων.
Πράνα: «νὰ ἀναπνέεις ἀπὸ τὴ μύτη καὶ τὸ στόμα», δηλαδὴ ἡ ζωτικὴ ἐνέργεια.
Σάκτι: κατὰ λέξη «δύναμη», ἢ σύντροφος ἀνδρικῶν θεοτήτων.
Σίβα: κατὰ λέξη «ἐπιτυχής», «εὐνοϊκός», ἀπὸ πολλοὺς Ἰνδοὺς λατρεύεται ὡς ὁ ὕψιστος θεός, ἐκπροσωπεῖ τὴν ἀρχὴ τῆς καταστροφῆς καὶ τοῦ θανάτου, ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἐκπηγάζει συνεχῶς καινούργια ζωή.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Σημ. Π.: Αὐτὸ δὲν σημαίνει κατ’ ἀνάγκην ἀποχὴ ἀπὸ τὴ σεξουαλικὴ δραστηριότητα, ἀλλὰ-ὅπως τὸ λέγει ὁ Δανὸς καθηγητὴς- σημαίνει συγκράτηση τοῦ σπέρματος στὴ διάρκεια τῆς σεξουαλικῆς δραστηριότητος. Πρόκειται γιὰ τὴν σεξουαλικὴ μαγεία ἢ ἐρωτικὴ ἀλχημεία τοῦ ἀποκρυφισμοῦ-νεογνωστικισμοῦ.
2. Σημ. Π.: ἔνν. ψευδῆ.
3. Σημ. Π.: Αὐτὲς θὰ τὶς εἶχαν, ἔτσι κι’ ἀλλιῶς, ὁποιαδήποτε σωματικὴ ἄσκηση καὶ ἂν ἔκαναν. Ἕνα ἀπὸ τὰ προβλήματα εἶναι καὶ τὸ ὅτι μὲ τὴν ἄσκηση τῆς Γιόγκα ανατρεπεται ἡ ὁρμονικὴ ἰσορροπία στὸ ἀνθρώπινο σῶμα, λόγω τῆς πιέσεως ποὺ ὑφίστανται οἱ ἐνδοκρινεῖς ἀδένες κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἀφύσικων στάσεων (ἀσάνες) ποὺ παίρνει ὁ ἀσκούμενος στὴ Γιόγκα (βλ. σχετικὰ τὸ βιβλίο τοῦ Διονυσίου Φαρασιώτη. Οι γκουρού, ὁ νέος καὶ ὁ Γέροντας Παΐσιος, Θεσσαλονίκη 2000. Ἀλλὰ βέβαια τὸ σημαντικότερο πρόβλημα εἶναι οἱ πνευματικὲς (κυρίως) καὶ οἱ ψυχολογικὲς (κατὰ δεύτερο λόγο) παρενέργειες τῆς Γιόγκα.
4. Σημ. Π.: Ἴσως μὲ τὸν ὄρο αὐτὸν ὁ Δανὸς καθηγητὴς ἐννοεῖ τὴν ἡσυχαστικὴ νοερὰ προσευχή.
  
Ἀπὸ τὸ περιοδικὸ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ τεῦχος 44  14/8/2010
http://www.filologos-hermes.info/p/via-wwwfilologos-hermesinfo.html?%20http://www.egolpion.com/tieinai_yoga.print.el.aspx#axzz3Iq6Wof8N
opougis

3 σχόλια:

  1. Οσον αφορα παντως και το θεμα απο καθαρα γυμναστικης αποψης,εγω εκανα μια φορα τη σταση του ''λωτου'' και ξεγοφιαστικα...μπερδεγουε'ι' για βλαμενους

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. otan ENA thema den to gnorizoume den to akoumpame.ase na milisoun oi agioi mas.....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ἡ γυμναστική,χάθα γιόγκα,ΣΚΕΤΗ,εἶναι πολύ καλή γιά τό σῶμα.
    Τό διευρύνει χωρίς νά τό βιάζει.
    Ὅλα τά ἄλλα εἶναι ἐπιζήμια γιά τήν ψυχική ἰσορροπία,εἰδικά τῶν Ἑλλήνων
    πού ὑποκρίνονται χωρίς νά τό καταλάβουν-ἀναπνοές καί χορτοφαγίες διαλογισμοί καί ''ἠρεμίες''
    ἔξω ἀπό τήν καταγωγή τους καί τήν ἀλήθεια τους.
    Εἶναι ''ὡραῖο'' καί χρησιμότατο ὄχημα τῆς Νέας Ὑποκρισίας πού κυριαρχεῖ.
    Καλλιόπη

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.