22 Μαρ 2014

«Πὰντ΄ ἀνοιχτά, πὰντ΄ ἄγρυπνα τα μάτια τῆς ψυχῆς μου...»

Γράφει ὁ Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος
Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα Κυριακῆς Γ' Νηστειῶν (Μάρκου Η' 34-Θ' 1)
Ἤδη βρισκόμαστε στὸ μέσον τς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Στὸ Ι. Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα ποὺ θὰ ἀκούσουμε στοὺς Ἱερούς μας Ναούς, ὁ Κύριος μας ὁμιλεῖ περὶ τοῦ δρόμου τοῦ Σταυροῦ ποὺ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀκολουθήσουμε ἐὰν θέλουμε νὰ εἴμαστε δικοί του καὶ περὶ τῆς ὁμολογίας ποὺ θὰ πρέπει νὰ δίνουμε στὸ περιβάλλον μας καὶ στὸν κόσμο γενικότερα, γιὰ νὰ σώσουμε τὴν ψυχή μας. Θέτει μάλιστα τὸ ἐρώτημα: “Τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;” (Μάρκ. Ἡ' 37). Δηλ. ἐὰν ἕνας ἄνθρωπος χάσει τὴν ψυχὴ τοῦ τί θὰ δώσει ὡς ἀντάλλαγμα, μὲ τὸ ὁποῖο θὰ ἐξαγοράσει αὐτὴν ἀπὸ τὴν αἰώνια ἀπώλεια;
Αὐτὴ εἶναι μία ἐρώτηση, τὴν ὁποία ὁ Κύριος ἀπευθύνει στὸν καθένα μας. Καὶ ἐπειδὴ μᾶς καλεῖ νὰ σκεφθοῦμε τὸ θέμα τῆς ψυχῆς, γι' αὐτὸ στὴ συνέχεια θὰ δοῦμε τί εἶναι ἡ ψυχή μας ποὺ ἔχει τόση ἀξία καὶ γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ὁποίας ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ἀνέβηκε στὸν Σταυρό. Ὅσο βεβαίως κι ἂν προσπαθήσει ὁ ἄνθρωπος, οὐδέποτε θὰ δώσει ἱκανοποιητικὴ ἀπάντηση καὶ οὐδέποτε θὰ ἐξαντλήσει τὸ θέμα, ἀφοῦ εἶναι ἀδύνατον νὰ κατανοήσουμε τὸ βάθος καὶ τὸ πλάτος τοῦ τί εἶναι ἡ ψυχὴ καὶ ποιὰ ἀκριβῶς τὰ....
ἰδιώματα αὐτῆς. Καὶ θὰ λέγαμε ὅτι ὅσο περισσότερο προσπαθοῦμε νὰ ἐρευνήσουμε τὸ μυστήριο αὐτὸ τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς, τόσο περισσότερο ἀνακύπτουν νέα ἐρωτήματα καὶ νέες ἀπορίες. Διότι ναὶ μὲν γνωρίζουμε ὅτι ἔχουμε ψυχὴ καὶ τὴν αἰσθανόμαστε. Ἀλλὰ τί ἀκριβῶς εἶναι;
Ἀκόμα καὶ οἱ μεγαλύτεροι σοφοὶ καὶ φιλόσοφοί τς ἀρχαιότητος, ποὺ διατύπωσαν ὑψηλὲς καὶ θαυμάσιες ἰδέες περὶ τῆς ψυχῆς, δὲν κατόρθωσαν νὰ ἐξαντλήσουν τὸ θέμα. Καὶ αὐτό, διότι τὸ τί εἶναι ἡ ψυχή, δὲν εἶναι ἀνακάλυψις τῆς ἀνθρωπίνης διανοίας, ἀλλὰ ἀποκάλυψις τοῦ ἴδιου το Δημιουργοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους. 
Τὴν λύση στὸ πρόβλημα καὶ ἀπαντήσεις στὴ σειρὰ τῶν ἐρωτήσεων ποὺ ἀνακύπτουν, μᾶς τὴν παρέχει ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ ἡ ὀρθὴ ἑρμηνεία τῶν Ἁγίων τς Ἐκκλησίας μας.
Ὑπάρχουν ὄντως ἀναρίθμητα χωρία στὴν Παλαιὰ καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη, στὰ ὁποῖα ὁ Τριαδικὸς Θεὸς ὁμιλεῖ γιὰ τὸ πνεῦμα-ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἴδιος μάλιστα ὁ Κύριος, μᾶς ἐδίδαξε πολλὲς φορὲς περὶ τῆς ψυχῆς καὶ τὴν ἀξία ποὺ ἔχει αὐτή, ὄχι μόνο ἐν συγκρίσει πρὸς τὸ σῶμα, ἀλλὰ καὶ πρὸς ὁλόκληρο τὸν κόσμο.
Ὁ κόσμος, τὸ σύμπαν καὶ γενικῶς ὅλα αὐτὰ ποὺ βλέπουμε καὶ ποὺ ἀκόμα δὲν ἔχουμε ἀνακαλύψει στὴν θαυμαστὴ δημιουργία τοῦ Θεοῦ εἶναι ὑλικὰ καὶ ὑπόκεινται σὲ φθορά. Ἀκόμα καὶ τὸ ἴδιο μας τὸ σῶμα. Ἡ ψυχὴ ὅμως ποὺ αὐτὴ εἶναι εἰκόνα καὶ ὁμοίωμα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἄυλη, εἶναι πνεῦμα, καὶ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς τὴν δημιούργησε ἔτσι ὥστε νὰ μὴν γνωρίζει θάνατο καὶ ἐκμηδένιση. Ἀλλὰ ἃς ἐμβαθύνουμε μὲ ὁδηγὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ γιὰ νὰ δοῦμε ποιὰ εἶναι ἡ ἀλήθεια, σὲ σχέση μὲ τὶς κακοδοξίες περὶ ψυχῆς, καὶ ἔτσι νὰ ἐκτιμήσουμε περισσότερο τὴν ἀξία τῆς ψυχῆς μας, νὰ τὴν ἀγαπήσουμε πραγματικὰ καὶ νὰ ἀγωνιστοῦμε γιὰ τὴν σωτηρία της. 
Ἡ Βίβλος λοιπὸν μᾶς βεβαιώνει, ὅτι ἡ ἁμαρτία – ἡ παρακοὴ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ἔγινε ὅταν αὐτὸς εἶχε δημιουργηθεῖ μὲ ψυχὴ καὶ σῶμα. Πουθενὰ δὲν ἀναφέρει ὅτι ὑπῆρχαν πρῶτα κάπου οἱ ψυχὲς καὶ ἐκεῖ ἁμάρτησαν. Ἀντιθέτως, μᾶς λέει, ὅτι ἀμέσως μόλις ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸ σῶμα δημιούργησε καὶ τὴν ψυχή. Ἔτσι λοιπὸν οἱ θεωρίες περὶ προϋπάρξεως τῶν ψυχῶν εἶναι πλανεμένες, ἀπαράδεκτες καὶ καταδικασμένες ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας.
Ὑπάρχει ἐπίσης ἡ δοξασία, ὅτι ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου δημιουργεῖται κατευθείαν ἀπὸ τὸν Θεό. Ὅσοι ὑποστηρίζουν τὴν ἄποψη αὐτὴ , προσπαθοῦν νὰ τὴν στηρίξουν σὲ κάποια ρητά τς Ἁγίας Γραφῆς, ὅπως στὸν Ἐκκλησιαστῆ ΙΒ' 7 καὶ στὸν Ἠσαΐα ΜΒ' 5, ὅπου ἐὰν τὰ ἀπομονώσει κανεὶς ἀπὸ τὸ σύνολο τῆς Γραφῆς, καὶ τὰ ἀλλοιώσει, φαίνεται ὅτι δῆθεν ὁ Θεὸς δημιούργησε γιὰ τὸν κάθε ἄνθρωπο χωριστά το πνεῦμα. Ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι προφανῶς λάθος, διότι ἂν ὁ Θεὸς δημιούργησε τὴν κάθε ψυχή, τότε δὲν ἐξηγεῖται τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, ποὺ εἶναι κυρίως ψυχικό, καὶ ὄχι σωματικὸ μειονέκτημα. Τί θὰ ἰσχυριστοῦμε λοιπόν; Ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς τὸ βάζει τὸ ἁμάρτημα μέσα  σὲ κάθε ψυχή; Ἀλλὰ μιὰ τέτοια σκέψη εἶναι βλάσφημη, γιατί παρουσιάζει τὸν Θεὸ δημιουργὸ καὶ χορηγὸ στὴ συνέχεια τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας. Ἀλλὰ ὁ Θεὸς δὲν κάνει ἀρρωστημένες καὶ ἁμαρτωλὲς ψυχές.
Ἄλλοι πάλι εἶπαν, ὅτι ὄχι μόνο το σῶμα, ἀλλὰ καὶ τὴν ψυχὴ μεταδίδουν κατὰ κάποιο τρόπο οἱ γονεῖς.
Ἡ ἱκανότητα δὲ καὶ ἡ δύναμις αὐτὴ τοὺς δόθηκε στὴν εὐλογία ποὺ πῆραν ἀπὸ τὸ Θεὸ οἱ πρωτόπλαστοι, ὅταν τοὺς εἶπε: “αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ κατακυριεύσατε τὴν γήν”. Ὅπως, δηλ., ὅταν κόψουμε ἕνα βλαστάρι, ἕνα μόσχευμα, ἀπὸ δένδρο, ἔτσι συμβαίνει καὶ μὲ τὴ γέννηση τοῦ ἀνθρώπου. Λαμβάνει τὴν ὕπαρξή του, (σῶμα καὶ ψυχή), ἀπὸ τοὺς γονεῖς του.
Ἕνας μάλιστα  ἐκκλησιαστικὸς συγγραφέας, ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς, τονίζει, ὅτι κατὰ τοῦτο εἶναι ὁ ἄνθρωπος εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὸ ὅτι συνεργεῖ στὴν γέννηση ἀνθρώπου. Ὑπάρχει ὅμως καὶ μιὰ ἄλλη θεωρία, ποὺ συνδυάζει τὶς δύο προηγούμενες. Σύμφωνα μὲ αὐτή, ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου γεννιέται μὲ τὴ συνεργασία τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ γονέως. 
Ἔτσι ἐξηγεῖται καὶ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, τὸ ὁποῖο μεταδίδουν οἱ γονεῖς, καὶ τὰ προσόντα, ποὺ τὰ μεταδίδουν οἱ γονεῖς καὶ ὁ Θεός.
Πρὸς ὑποστήριξη τῆς θεωρίας αὐτῆς, φέρνουν τὰ λόγια ποὺ εἶπε ὁ Ἀδάμ, ὅταν ἀπέκτησε τὸ πρῶτο παιδί. “Εκτησάμην ἄνθρωπον διὰ Θεοὺ”(Γέν. Δ' 1). Ἀπέκτησα ἄνθρωπο μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ. Τὰ λόγια αὐτὰ φανερώνουν ὅτι καὶ ὁ Θεὸς συνεργεῖ στὴν ἐμφάνιση τοῦ ἀνθρώπου, γι' αὐτὸ καὶ οἱ γονεῖς στὸ σημεῖο αὐτό, λαμβάνουν τὸν ὑψηλὸ τίτλο “συνδημιουργοί του Θεού”!
Παρ' ὅλες ὅμως τὶς θεωρίες ποὺ ὑπάρχουν ἐπάνω στὸ σπουδαῖο αὐτὸ θέμα, ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου παραμένει ἕνα μεγάλο μυστήριο. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ γνωρίζουμε εἶναι, ὅτι ὁ κάθε ἕνας ἔχει τὴν δική του αἰώνια καὶ ἀθάνατη ψυχή. Αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ψυχὴ δίνει τὴν ἀπεριόριστη ἀξία στὸν ἄνθρωπο, καὶ αὐτὴ ἡ πραγματικότητα πρέπει νὰ κάνει τὸν καθέναν νὰ γίνεται τόσο προσεκτικός, ὥστε νὰ μὴν ὑποδουλωθεῖ στὴν ὕλη. Νὰ μὴ καταντήσει ὑλόφρων καὶ θυσιάζει τὸ ἀνώτερο ποὺ εἶναι ἡ ψυχὴ στὸ κατώτερο, στὸ σῶμα.
“Τι γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδίση τὸν κόσμον ὅλον καὶ ζημιωθεῖ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ;”.
Καὶ γιὰ νὰ γίνει αὐτὸ περισσότερο κατανοητὸ ἀπ' ὅλους μας, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, μᾶς ἐξηγοῦν τὸν λόγο αὐτὸ τοῦ Κυρίου μας μὲ τὸ ἑξῆς παράδειγμα.
Ἃς ὑποθέσουμε ὅτι ἕνας κατακτᾶ καὶ κάνει δικό του ὁλόκληρο τὸν ὑλικὸ κόσμο, ὄχι μονάχα τὴν γῆ, ἀλλὰ καὶ ὅλα αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε στὸ σύμπαν. Λοιπὸν ὅλοι αὐτοὶ οἱ θησαυροί, τόσοι καὶ ἄλλοι τόσοι καὶ ἄπειρες φορὲς τόσοι δὲν μποροῦν νὰ ἐξαγοράσουν οὔτε μιὰ μόνη ψυχή.
Τὸ δὲ συγκλονιστικότερο ὅλων εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ γινόταν ἄνθρωπος, θὰ ἐρχόταν στὴν γῆ, θὰ ἔδινε τὸ ἀτίμητο αἷμα του, ἐὰν καὶ μία μόνο ψυχὴ ἀπὸ τὰ δισεκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων, θὰ ἤθελε νὰ σωθεῖ.
Εἶναι πραγματικὰ νὰ σταματᾶ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου μπροστὰ στὴν ἀσύλληπτη, τὴν ἀπεριόριστη, τὴν μοναδικὴ καὶ ἀσύγκριτη ἀξία, ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς στὴν ψυχή μας.
Καὶ μετὰ ἀπ' ὅλα αὐτὰ εἶναι δυνατὸν νὰ παραμελοῦμε τὸ εἶναι μας, τὴν οὐσία τῆς ὑπάρξεως, τὴν ψυχή μας; Εἶναι δυνατὸν νὰ ἀδικοῦμε τὴν ψυχή μας καὶ νὰ τὴν μολύνουμε μὲ τὶς ἁμαρτίες;
Ἐὰν θὰ μποροῦσε νὰ τεθεῖ ἐρώτημα περὶ τοῦ ποιὰ εἶναι ἡ μεγαλύτερη παραφροσύνη καὶ τὸ μεγαλύτερο ἔγκλημα, ἀδιστάκτως πρέπει νὰ ὁμολογήσουμε, πὼς εἶναι ἡ ἀμέλεια τῆς ψυχικῆς μας σωτηρίας ποὺ πραγματοποιεῖται μὲ τὴν περιφρόνηση στὸ κάλεσμα τοῦ Κυρίου.
Ἀλλ' ἃς κλείσουμε προσφέροντας τὸν λόγο στὸν “λευκὸ κύκνο” τῆς Ἐκκλησίας μας, στὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο, τὸν Ἅγιο καὶ ποιητή, ὁ ὁποῖος μέσα ἀπὸ τοὺς περίτεχνους καὶ μοναδικούς του στίχους, καὶ θὰ μᾶς ἀνεβάσει μαζί του στὶς ὑψηλὲς κορυφὲς τῆς ἀποκαλυπτικῆς ἀλήθειας καὶ τοῦ πνευματικοῦ περὶ τῆς ψυχῆς μᾶς δέους.

“Ψυχή δ' ἐστὶν ἄημα Θεοῦ, καὶ μίξις ἀνέτλη
οὐρανίη χθονίοιο, φάος σπήλυγγι καλυφθέν,
ἀλλ' ἔμπης θείη τὲ καὶ ἄφθιτος. Οὐ γὰρ ἔοικεν
εἰκόνα τὴν μεγάλοιο Θεοῦ λύεσθαι ἀκόσμως,
Ἐρπυστήρσιν ὁμοία βοτοίσι τὲ ἀφραδέεσσιν,
εἰ καὶ μὴν θνητὴν τὲ βιήσατο θείνσας ἁμαρτίας...
...τοίη πρωτογένοιο νέσπορος ἤλυθε ἄτη
δειλοίσιν μερόπεσσιν, ὅθεν στάχυς ἐβλάστησε...”

Εἶναι ἡ ψυχή μου πνοὴ τοῦ Θεοῦ κι ἐδέχθη σύντροφό της -οὐράνια αὐτὴ- τὸ γήινο φῶς μέσα στὴ σπηλιὰ κρυμμένο, ἀλλὰ θεϊκὴ καὶ ἀθάνατη.
Σωστὸ δὲ μοιάζει νάναι ἀπρέπεια τοῦ μεγάλου Θεοῦ νὰ φθείρουν τὴν εἰκόνα ὅμοιά τα φίδια τὰ συρτὰ κι οἱ ἄνθρωποι οἱ δίχως σκέψη κι ἃς πάσχισε τ' ἁμάρτημα θνητὴ νὰ τῆνε κάμη...
... Νιόσπαρτη τέτοια συμφορὰ στοὺς δόλιους πέφτει ἀνθρώπους ἀπ' τὸν πρωτόπλαστο καὶ νά, φύτρωσε ἐδῶ το ἀστάχυ.
Ἀμήν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.