«Συνέκδημοι τοῦ Ἀσώτου»

Γράφει ὁ πατὴρ Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Κυριακή τοῦ Ἀσώτου (Λουκᾶ ΙΕ΄ 11-32)

Δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ποὺ θὰ μελετήσει τὴν Παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ καὶ δὲν θὰ αἰσθανθεῖ συγκίνηση μέσα στὴν καρδιά του. Καὶ ἔχει μεγάλη δόση ἀληθείας αὐτοῦ ποὺ ἔχει λεχθεῖ γιὰ τὴν παραβολὴ αὐτή, ὅτι, ἐὰν ὑποθετικῶς, ὁλόκληρο τὸ Εὐαγγέλιο χανόταν, καὶ μόνο αὐτὸ τὸ κείμενο τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ Ἀσώτου θὰ παρέμενε, αὐτὸ καὶ μόνο θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ τὸ ἀναπληρώσει.

Κυριακή του Ἀσώτου, καὶ ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς προετοιμάζει γιὰ τὰ πνευματικὰ ἀγωνίσματα μέσα στὸ εὐλογημένο στάδιο τοῦ Τριωδίου καὶ τῆς Ἁγίας Τεσσαρακοστῆς. Ἀπὸ τὰ πολλὰ μηνύματα ποὺ μᾶς δίνει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἐμεῖς θὰ σταθοῦμε σὲ ἕνα καίριο ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ ἐμᾶς τοὺς ἴδιους καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.

Καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι, παρὰ ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ ἀνθρώπου στὸ Θεό.

Αὐτὸς ὁ βαθύτατα ὑπαρξιακὸς λόγος τοῦ ἀσώτου:

“αναστᾶς πορεύσομαι πρὸς τὸν Πατέρα μού”, πόσα δὲν ἔχει νὰ μᾶς πεῖ, ὅταν μάλιστα ἔχουμε γευθεῖ τὰ πικρὰ καὶ μολυσμένα ξυλοκέρατα τῆς ἁμαρτίας;

Ἡ φράση αὐτὴ ἀποτελεῖ τὴν πρώτη κίνηση σωτηρίας, μετὰ τὴν ἀφύπνιση καὶ τὴν τραγικὴ διαπίστωση ποὺ προηγήθηκε ὅταν “εις ἑαυτὸν ἐλθών” ειπε μὲ τὴν καρδιά του, “πόσοι μίσθιοί του πατρός μου περισσεύουσιν ἄρτων, ἐγὼ δὲ λιμῶ ἀπολλυμαι!”.

Ἦλθε λοιπὸν σὲ συναίσθηση. Ἐὰν δὲν ὑπάρξει αὐτὴ ἡ κατάσταση στὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου, ἐὰν δὲν καταρτισθεῖ αὐτὴ ἡ πνευματικὴ βάση, εἶναι ἀδύνατον...

στὴν συνέχεια νὰ ὑπάρξει καὶ ἡ οἰκοδομή.

Τὸν πρῶτο καιρὸ βεβαίως ἦταν ἀδύνατον νὰ τὸ παραδεχθεῖ ὁ ἄσωτος. Μεθυσμένος ἀπὸ τὴν ἀπάτη τῶν ἡδονῶν καὶ μπλοκαρισμένος ὁ ἡγεμόνας νοῦς ἀπὸ τὸν ἐγωισμό, δὲν ἄφηνε ἐλεύθερη τὴν καρδιά. Ὅταν ὅμως ἄδειασε τὸ ποτήριον τῆς “εὐτυχίας” καὶ ἡ γλώσσα ἄρχισε νὰ γεύεται τὸν “ἄψινθο” τῆς ἁμαρτίας, ὅταν ἡ ὕπαρξη αἰσθάνθηκε γιὰ τὰ καλὰ τὴν στέρηση τῆς χάριτος, τότε ξεκίνησε νὰ λειτουργεῖ καὶ πάλι ἡ συναίσθηση τῆς πραγματικότητας. Καὶ ἡ πραγματικότητα αὐτὴ εἶναι τόσο σκληρὴ καὶ τραγική, ποὺ χρειάζεται ἰδιαίτερη βοήθεια καὶ προστασία τῆς Θεϊκῆς ἀγάπης, ὥστε νὰ μὴν πέσει ἡ ψυχὴ στὴν καταραμένη ἀπογοήτευση ποὺ δὲν ἀφήνει πισωγύρισμα.

Νὰ σταθοῦμε τώρα στὸ νὰ περιγράψουμε ἢ ἁπλῶς νὰ ρίξουμε μία φευγαλέα ματιά, στὸ τί ἔζησε ὁ νεότερος υἱός, φεύγοντας ἀπὸ τὴν

“πατρικὴν οἰκίαν”; Όχι, δὲν θὰ τὸ κάνουμε αὐτό, καὶ τοῦτο, γιὰ νὰ μὴν μολύνουμε τὴν ὅλη ἀτμόσφαιρα. Μᾶς φθάνει ὅτι αὐτὸς ὁ ἄσωτος, ὅταν συνειδητοποίησε τὸ πῶς ζοῦσε μέσα στὴν ἀκαθαρσία τῶν χοίρων, (ἔβοσκε δηλ. στὴν ἀκαθαρσία τῶν παθῶν καὶ κυλιόταν στὸ βοῦρκο τῶν δαιμόνων), ἀηδίασε τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό.

Θὰ φύγουμε λοιπὸν μαζί του ἀπὸ τὸ χοιροστάσιο τοῦ ἐγωισμοῦ καὶ τῆς ἀνυπακοῆς πρὸς τὸν Πατέρα, διότι ἤδη ἔφθασε ἡ ὥρα τῆς Χάριτος. Τώρα πλέον μὲ εὐλογημένη δέηση, ἱκεσία καὶ καρδιακὴ κραυγή, φωνάζουμε μαζὶ μὲ τὸν ἄσωτο, ἐμεῖς οἱ “κατὰ συρροὴ καὶ κατ' ἑξακολούθηση” ἄσωτοι καὶ ἀποστάτες:

“Ο Θεὸς ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ”.

Δόξα τῷ Θεῷ! Μετὰ τὴ συναίσθηση καὶ τὴν μετὰ ἱεροῦ πείσματος ἀποστροφὴ τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς ἀποστασίας, μετὰ τὴν παρὰ φύσιν κατάσταση, ἐπέρχεται ἡ κατὰ φύσιν ἐκζήτησις τοῦ θείου ἐλέους. Σ' αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ ἔλεος, στὴν εὐσπλαχνία καὶ στὴ μακροθυμία τοῦ Πατρός, τοῦ Θεοῦ, κατέφυγαν καὶ καταφεύγουμε ὅσοι ματώσαμε τὰ πέλματά μας στὰ αἰχμηρὰ ἀκρόβραχα τοῦ ἀπαίσιου ἐγωισμοῦ, καὶ δηλητηριάσαμε τὴν ὕπαρξή μας στὰ ἀγκάθια τῶν συμφορῶν.

Ναί, σ' αὐτὸ τὸ θεῖον ἔλεος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, διότι αὐτὸ ζωντανεύει τὴν ἐλπίδα μας. Οἱ ἀνεξάντλητοι οἰκτιρμοὶ τοῦ Υἱοῦ του, ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρὸς εἶναι τὸ καταφύγιό μας.

Καὶ ὁμολογουμένως, αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ προσέξουμε εἶναι ὅτι ὁ ἄσωτος δὲν γυρίζει στὸν Πατέρα μὲ ἀξιώσεις. Τέτοια πράγματα οὔτε κατὰ διάνοια ἐπιτρέπει νὰ τὸν ἀγγίξουν. Δείχνει ἔμπρακτα τὴν συγκλονιστική του μετάνοια μὲ τὴν φράση:

“ποίησον μὲ ὡς ἕνα τῶν μισθίων σού”. Δεν ζητῶ πλέον τίποτε ἄλλο, παρὰ νὰ μακροθυμήσεις. Εἶμαι εὐτυχισμένος ἐὰν ἡ εὐσπλαχνία Σου μὲ δεχθεῖ ὡς ἕνα ἀπὸ τοὺς ὑπηρέτες Σου... Τὸ μόνο πού σου ζητῶ εἶναι τὸ ἔλεός σου, Θεέ μου. Τὸ μέγα σου ἔλεος!

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος φθάσει σὲ αὐτὴ τὴν κατάσταση, ὅταν δήλ. συνειδητοποιήσει, ὅσο βεβαίως τὸ δυνατόν, τί εἶναι τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, τότε βιώνει τέτοιες καταστάσεις, μέσα στὴν ὕπαρξή του ποὺ εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατον νὰ περιγραφοῦν ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὸν πλέον ταλαντοῦχο ἄνθρωπο.

Καὶ ἀκριβῶς, ἐπειδὴ ἡ αἴτησις τοῦ θείου ἐλέους, ἐπιβεβαιώνει τὴν ταπείνωσή μας, ἑλκύει ἐπάνω μας τὴν χάρη τοῦ Κυρίου. Ἡ χάρις δὲ αὐτή, τὸ Μέγα Ἔλεος δήλ. θὰ μᾶς ἐνισχύει στὸν ἀνηφορικὸ ἀλλὰ ὄμορφο δρόμο τῆς λυτρώσεως, τὸν ὁποῖο θὰ βαδίζουμε ἕως καὶ τῆς τελευταίας μας πνοῆς.

Ἐξυπακούεται τώρα ὅτι χρειάζεται καὶ κάτι ἄλλο, τὸ ὁποῖο εἶναι ἀπολύτως ἀναγκαῖο καὶ ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ, μετὰ τὴν εὐλογημένη μᾶς ἐπιστροφή. Καὶ αὐτὸ εἶναι, μέσω τοῦ Ἱεροῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως, μέσω δήλ. τοῦ λουτροῦ τῆς ψυχῆς, ἡ σταθερὴ καὶ ἀταλάντευτη ἀπόφαση, νὰ ζήσουμε στὸ ἑξῆς κάτω ἀπὸ τὴν ὑπακοὴ τοῦ Κυρίου.

Δὲν εἶναι ἀδελφοί μου μόνο τὸ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι θλίψαμε τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἀποδιώξαμε τὴν ζωοποιὸ χάρη. Οὔτε μόνο ἡ ἀποστροφὴ τῆς ρυπαρᾶς ἁμαρτίας, ποὺ ἀκολουθεῖ ὡς δευτέρα βαθμίδα τῆς κλίμακας.

Κατόπιν τῆς ἐκζητήσεως τοῦ Θείου ἐλέους καὶ τῆς ψυχικῆς μας «παλιγγενεσίας», διὰ τῆς ὁμολογίας τῶν ἁμαρτιῶν, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ὑπακοὴ δήλ. ἡ ἐφαρμογὴ τοῦ Παναγίου καὶ σωστικοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ὅ,τι κι ἂν αὐτὸ μας κοστίσει. Καὶ ἡ ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, παρὰ τὸ ὅτι ἴσως ἀκούγεται ὡς ἁπλὸ θέμα, στὴν οὐσία τοῦ ἀποτελεῖ ὁλόκληρη πνευματικὴ ἐπιστήμη..

Οἱ Ἅγιοι ποὺ ἔχουν εὐθυγραμμίσει τὴν ζωὴ τοὺς σ' αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν ὑπακοή, ἔχουν πολλὰ νὰ μᾶς διδάξουν.

Χρειάζεται ἄραγε νὰ τονίσουμε πὼς ἡ μετάνοια καὶ ἡ ἐπιστροφή, ἡ ἐκζήτησις τοῦ θείου ἐλέους καὶ κατ' ἐπέκτασιν ἡ ὑπακοὴ στὸ γενικὸ ἀλλὰ καὶ στὸ προσωπικὸ γιὰ ἐμᾶς θέλημα τοῦ Θεοῦ, εἶναι κάτι ποῦ δὲν παίρνει ἀναβολή;

Πόσο δίκαιο εἶχε ἕνας ἅγιος ὅταν ἔλεγε: “ὅπου βλέπετε ἀναβολὴ μετανοίας, ἐκεῖ κρύπτεται ἀνειλικρίνεια”. Ὁ λόγος ὁρισμένων, παρὰ τὸ ὅτι βλέπουν ξεκάθαρα ποῦ ὁδηγεῖ ὁ δρόμος τῆς ἀποστασίας: “ἔχουμε καιρό, ἀργότερα ἡ ἐξομολόγηση...”, ἀποδεικνύει ὅτι οὐσιαστικὰ παίζουν μὲ τὴ σωτηρία τους. Ἀλλὰ ὅποιος παίζει μὲ τὰ θέματα αὐτά, μυκτηρίζει τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος περιμένει βεβαίως ἕως τὸ τέλος τῆς ζωῆς τοῦ τὸν ἁμαρτωλό. Ὅμως, κατόπιν αὐτοῦ του σταθμοῦ, ἡ ἀμετανόητη ψυχή, δέχεται τὶς συνέπειες τῆς ἐλεύθερης ἐπιλογῆς της. Τουτέστιν κατατάσσεται στὸν χῶρο γιὰ τὸν ὁποῖο καταρτιζόταν ὅσο ὁ ἄνθρωπος ζοῦσε βιολογικῶς.

Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Ἀποστολικὸς λόγος

“Ιδού νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας” (Β' Κόρ. στ' 2), θὰ πρέπει νὰ μὴν ἀφήνει περιθώρια συνειδησιακῆς χαλαρώσεως, διότι ἔτσι ὁ ἄνθρωπος κινδυνεύει νὰ περάσει τὸν δρόμο ποὺ δὲν ἔχει ἐπιστροφὴ καὶ ὀνομάζεται πνευματικὴ ἀναισθησία.

Δήλ. νὰ τραυματίζεται, νὰ γίνεται ψυχικὰ αἱμόφυρτος καὶ νὰ μὴν αἰσθάνεται ἀπολύτως τίποτε.

Νὰ ἔχει ὑποστεῖ τέτοια πώρωση καὶ τέτοιου εἴδους διαστροφὴ στὶς ψυχικές του αἰσθήσεις, ὥστε τὰ ξυλοκέρατα νὰ φαίνονται ὡς ἡ πλέον γευστικὴ τροφή, καὶ ἡ βρωμιὰ τῶν χοίρων νὰ φαντάζει ὡς ἄρωμα καὶ εὐωδία.

Ἀδελφοί μου, ὅπως θυμόμαστε πολὺ καλά, σὰν νὰ τὸ βλέπουμε μπροστά μας, ὅταν ἐκεῖνο τὸ πρωινὸ ὁ ἀδελφός μας Ἄσωτος, ἀποφάσισε νὰ φύγει ἀπὸ τὴν πατρική μας οἰκία, διότι δὲν ἄντεχε στὴν θερμὴ ἀγάπη τοῦ Πατέρα μας, ἐμεῖς, χωρὶς συζήτηση “ἀδελφικὴ ἀλληλεγγύη γαρ”, ἀμέσως τὸν ἀκολουθήσαμε. Δὲν ἀφήσαμε ἴχνος ἀπὸ τὰ βήματά του ποὺ νὰ μὴν τὸ ἀκολουθήσουμε. Σὲ τέτοιο βαθμὸ μάλιστα ἀποδεικνύαμε ὅτι παραμέναμε «πιστοὶ ἀδελφοί», ποὺ καὶ ὁ ἴδιος αἰσθάνθηκε ἔκπληξη. Ἀλησμόνητο ἐπίσης παραμένει, ὅτι μᾶς φιλοξένησε ἐκεῖ, στὸ ἴδιο του τὸ σπίτι, στὴν ὁδὸ “Ἀπωλείας” (θυμάστε, στὸ εὐρύχωρο ἐκεῖνο σπίτι...). Μᾶς συμπεριφέρθηκε μὲ τέτοια ἀδελφικὴ γαλαντοσύνη στὶς σύντομες καλὲς ἡμέρες, ποὺ ἐμεῖς ξεπεράσαμε τὴν ἀρχικὴ συμπαράσταση καὶ φτάσαμε στὸν ἀνταγωνισμὸ μαζί του. Καὶ ἐκεῖνος, δὲν μᾶς μάλωνε...

Τὶς δὲ ἄσχημες ἡμέρες τῆς ποικίλης πενίας, ὅταν κατέφθανε ράκος ἀπὸ τὴν πείνα καὶ τὴν κούραση, ἐμεῖς, ἀντὶ χαιρετισμοῦ, πέφταμε ἐπάνω στὰ λιγδιασμένα ἀπὸ τὴν βρωμιὰ ροῦχα του, μπᾶς καὶ βροῦμε κανένα μισοφαγωμένο ξυλοκέρατο. Κι ὅταν τὸ βρίσκαμε, τὸ καταβροχθίζαμε δίχως οὔτε ἕνα εὐχαριστῶ. Καὶ πάλι αὐτὸς δὲν μιλοῦσε... Σωριαζόταν σὲ μία γωνιὰ ἐξαντλημένος, γιὰ νὰ ξεκουράσει λίγο τὴ χαμένη τοῦ ὕπαρξη.

Τί λέτε λοιπόν, τώρα ποὺ ἀποφάσισε τὸ ταξίδι τῆς ὁριστικῆς καὶ ἀμετάκλητης ἐπιστροφῆς, ἐὰν

ἐμεῖς δὲν τὸν συνοδεύσουμε στὴν “ὁδὸν τῆς προτέρας δόξης” καὶ τὸν ἀφήσουμε μόνο του, αὐτὸ δὲν θὰ ἀποτελέσει ἀνεπίτρεπτη συμπεριφορὰ πρὸς τὸν ἴδιον, καὶ προσβολὴ στὴν Πατρικὴ ἀγάπη καὶ ἀγκαλιὰ ποὺ τόσο πολύ μας περιμένει καὶ μᾶς λαχταρᾶ;

Ἀμήν.

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος

Email: ioil.konitsa@gmail.com

Κόνιτσα.