Τοῦ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗ
Τριάντα χρόνια μετὰ τὴν καθιέρωση τοῦ μονοτονικοῦ συστήματος, τὸ ζήτημα τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας παραμένει ἀκόμη ἀνοιχτὸΜέσα στὸ χαμὸ αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, ποὺ ἑστιάζεται στὴν οἰκονομικὴ ἐπιβίωση τῆς Ἑλλάδας, ἔλαβε χώρα μία σημαντικὴ ἡμερίδα ἐνόψει μίας ἄλλης ἐπιβίωσης: τῆς γλωσσικῆς. Μὲ θέμα «Ἡ ἱστορικὴ ὀρθογραφία στὴ νέα ἐποχή», τὸ περιοδικὸ «Νέος Ἑρμῆς ὁ Λόγιος» καὶ τὸ Ἀνοιχτὸ Ψυχοθεραπευτικὸ Κέντρο, σὲ συνεργασία καὶ μὲ ἄλλα περιοδικά, ὅπως τὰ «Νεφούρια», τὸ «Πλανόδιον» καὶ ἡ «Νέα Εὐθύνη», ἔθεσαν τὸ σοβαρὸ ἐρώτημα γιὰ τὴν τύχη τῶν ἑλληνικῶν στὰ ἐπερχόμενα δύσκολα χρόνια καὶ κυρίως τὶς ἐπιπτώσεις τῆς κατάργησης τῆς ἱστορικῆς τους ὀρθογραφίας. Τὸ ζήτημα αὐτὸ παραμένει ἀνοιχτὸ ἀκόμα, μετὰ ἀπὸ ἐκείνη τὴ νύχτα τῆς 11 Νοεμβρίου 1982, ὅπου 30 βουλευτὲς διέγραψαν τοὺς τόνους καὶ ἄφησαν πάνω στὴ γλώσσα μία «τρύπα», ὅπως ἔλεγε ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης, ἐνῶ ὑπῆρξαν καὶ ἄλλες ἀντιδράσεις, μὲ πιὸ χτυπητὴ ἐκείνη τοῦ Καστοριάδη: «Ν' ἀφήσετε τοὺς τόνους καὶ τὰ πνεύματα, γιατί αὐτοὶ ποὺ τοὺς βάλανε ἤξεραν τί κάνανε. Ἡ κατάργησή τους εἶναι κατάργηση τῆς ὀρθογραφίας, ποὺ ἀποτελεῖ καταστροφὴ τῆς συνέχειας. Ἤδη τὰ παιδιὰ δὲν μποροῦν νὰ καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ἐλύτη, γιατί...
αὐτοὶ εἶναι γεμάτοι ἀπὸ τὸν πλοῦτο τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν. Δηλαδή, πᾶμε νὰ καταστρέψουμε ὅ,τι χτίσαμε!»
Τὸ πράγμα ὅμως ἔκτοτε παρέμεινε ἀνοιχτό, καθὼς ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν συγγραφέων μᾶς ἐξακολουθεῖ νὰ γράφει πολυτονικά. Ἐπιπλέον, εἰδικὲς ἔρευνες, ὅπως αὐτὴ τοῦ Ἀνοιχτοῦ Ψυχοθεραπευτικοῦ Κέντρου, τονίζουν τὴν ἀρνητικὴ ἐπίδραση τοῦ μονοτονικοῦ καὶ δείχνει πὼς τὰ παιδιὰ ποὺ διδάχθηκαν μόλις δύο ὧρες τὴν ἑβδομάδα σὲ πολυτονικὸ κείμενο, εἶχαν ταχύτερη ἀνάπτυξη ὁρισμένων λεκτικῶν καὶ ὀπτικοαντιληπτικῶν ἱκανοτήτων τοὺς ἔναντι τῶν παιδιῶν ποὺ διδάχθηκαν μονοτονικό! (Βλ. Ἰωάννης Τσέγκος-Θαλὴς Παπαδάκης-Δήμητρα Βεκιάρη, «Ἡ ἐκδίκηση τῶν τόνων», Ἐναλλακτικὲς Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2005).
Ἡ ἡμερίδα εἶχε μεγάλο ἐνδιαφέρον, καθὼς συμμετεῖχαν ἐπιστήμονες ἀπὸ διαφορετικοὺς χώρους, φιλόλογοι καὶ λογοτέχνες. Ἀναφέρουμε ἐνδεικτικὰ τὸν καθηγητὴ Γιῶργο Κεντρωτή, τὸν φιλόλογο καὶ ἐκδότη Γιάννη Πατίλη, τὸν φιλόλογο Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλο, τὸν ψυχίατρο καὶ συγγραφέα Γιάννη Τσέγκο, τὸν συγγραφέα καὶ ἐκδότη Γιῶργο Καραμπελιά, τὸν ποιητὴ καὶ δοκιμιογράφο Δημήτρη Κοσμόπουλο, τὸν συγγραφέα Κώστα Κουτσουρέλη κ.α.
Πέρασαν κάπου 30 χρόνια μονοτονικοῦ, ἀλλὰ οἱ ποιητὲς ἐπιμένουν σὲ ἐκεῖνες τὶς ἀποστροφὲς τοῦ Ἐλύτη: «Εἶμαι ὑπὲρ τοῦ παλαιοῦ συστήματος, ἐναντίον τοῦ μονοτονικοῦ καὶ ὑπὲρ τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν. Εἶναι ἡ βάση γιὰ νὰ ξέρεις τὴν ἐτυμολογία τῶν λέξεων. Ἡ σημερινὴ κακοποίηση τῆς γλώσσας μὲ ἐνοχλεῖ καὶ αἰσθητικά. Τώρα οἱ λέξεις ἔχουν μία τρύπα».
Αὐτὴν «τὴν ὑπομονὴ καὶ ἐπιμονὴ τῶν ποιητῶν», τὴν παρουσίασε ἐξαιρετικὰ ὁ ποιητὴς Δημήτρης Κοσμόπουλος, μὴ παραλείποντας νὰ σημειώσει καὶ τὴ μοναδικὴ ἐξαίρεση συνηγορίας ὑπὲρ τοῦ μονοτονικοῦ ἀπὸ τὸν Νίκο Καροῦζο, ὑπενθυμίζοντας ὅμως καὶ τὴν πηγή της: ὁ Καροῦζος, στὴν τελευταία ποιητική του περίοδο, παθιαζόταν ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὶς σολωμικές του καταβολές, ποὺ τὸν ὁδηγοῦσαν στὴν «παλλόμενη ἔκπληξη ποὺ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν ἀποσαθρωμένη γλώσσα... τὸ ἄλεκτο τοῦ νοήματος». Ὡστόσο, πέραν τοῦ Καρούζου οὐδέν. Ἡ ποιητικὴ παράταξη, ἀπὸ Παλαμά, Σεφέρη, Ἐλύτη, Ἐμπειρίκο, Ἐγγονόπουλο καὶ Ρίτσο, μέχρι Λειβαδίτη καὶ Λάγιο ἀκόμα, εἶναι συντριπτικὰ ὑπὲρ τῶν ἀρτίων ἑλληνικῶν.
«Δὲν ξέρει πὼς μέσα ἀπ' τὶς τρύπες θὰ φυσήξει... δὲν ξέρει ὅτι στὴν πέτρα πάλλεται σφυγμός... θάρθει καιρὸς καὶ θὰ λογοδοτήσεις» ἔγραψε ὁ Κοσμόπουλος στὴν τελευταία του ποιητικὴ συλλογὴ «Κροῦσμα» («Κέδρος», 2011). Ἡ παράταξη τῶν δασκάλων μοιάζει νὰ λιγοστεύει, ἀλλὰ ἔτσι κάνει ἀκόμη πιὸ ἐκκωφαντικὴ ἴσως τὴν ραγδαίως ἐπερχόμενη ἀγανάκτηση τῶν πάντων καὶ τὴν αἴσθηση τῆς λογοδοσίας: τώρα τίθεται ἐπὶ τάπητος καὶ τὸ θέμα τῆς γλώσσας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου