Γιὰ τὸν Ἰὼβ ποῦ δοκιμάσθηκε ἀπὸ τὸν διάβολο. Καὶ γιὰ τὸν Ἰούδα ποῦ πρόδωσε τὸν Κύριο.

Γιὰ τὸν Ἰὼβ ποῦ δοκιμάσθηκε ἀπὸ τὸν διάβολο.

Καὶ γιὰ τὸν Ἰούδα ποῦ πρόδωσε τὸν Κύριο.

Καὶ ὅτι, τόσο ἢ εὐημερία ὅσο

καὶ οἱ ἀντιξοότητες, εἶναι καταστάσεις

ὠφέλιμες γιὰ τὸν ἄνθρωπο.

Ἐπειδὴ ὃ Ἰὼβ τελικὰ δοξάσθηκε μέσα ἀπὸ τὴ δοκιμασία του, θὰ ἔπρεπε νὰ γίνει ἢ ὑπομονὴ τοῦ βραβεῖο γιὰ τὸν δαίμονα ποῦ τὸν πείραξε ; Τὸν βραβεῖο δὲν εἶναι παρὰ μόνο γιὰ ἐκεῖνον ποῦ σήκωσε μὲ ἀνδρεία τὶς φοβερὲς ἐπιθέσεις τοῦ διαβόλου. Οὔτε καὶ ὃ Ἰούδας ὅμως θὰ ξεφύγει ἀπὸ τὰ αἰώνια βασανιστήρια, ἐπειδὴ ἢ προδοσία τοῦ συντέλεσε στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Δὲν πρέπει νὰ ἀξιολογοῦμε τὸν τελικὸ ἀποτέλεσμα μίας πράξης, ἀλλὰ τὴν πρόθεση αὐτοῦ ποῦ τὴν ἔκανε. Καὶ γι' αὐτὸ ἀκριβῶς πρέπει νὰ κρίνουμε μὲ αὐτὸ τὸν μέτρο, ὅτι δηλαδὴ εἶναι ἀδύνατον νὰ προκύψει ἀπὸ τὸν πειρασμὸ κακό, ἐκτὸς ἂν ὃ ἴδιος ὃ ἄνθρωπος ποῦ θλίβεται δώσει, μὲ τὴ μικροψυχία καὶ τὴν ὀλιγοπιστία του, ἀφορμὴ ὥστε νὰ....

ἐξελιχτεῖ ὃ πειρασμὸς σὲ κακό.

Ἕνας λόγος της πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολῆς τοῦ Ἀποστόλου ἐπιβεβαιώνει αὐτὴ τὴ θέση μου: «Γνωρίζουμε», λέει, «ὅτι σ ἐκείνους ποῦ ἀγαποῦν τὸν Θεό, ὅλα συνεργοῦν γιὰ τὸν καλό τους» (Ρώμ. 8, 28). Ὃ Ἀπόστολος λέει, «ὅλα συνεργοῦν γιὰ τὸν καλό τους». Συνεπῶς, ὃ Ἀπόστολος περικλείει στὸ λόγο του, παράλληλα μὲ τὰ εὐχάριστα γεγονότα, κι ὅλα αὐτὰ ποῦ ἐμεῖς τὰ θεωροῦμε ὡς δυσάρεστα. Σ' ἕνα ἄλλο σημεῖο, ὃ ἴδιος Ἀπόστολος μᾶς πληροφορεῖ καὶ μᾶς λέει ὅτι πέρασε κι αὐτὸς ἀπὸ τέτοιες περιπέτειες καὶ κακοτυχίες: «Μὲ τὰ ὄπλα», λέει, «τῆς δικαιοσύνης, τὰ δεξιὰ (ἐπιθετικὰ) καὶ τὰ ἀριστερὰ (ἀμυντικά)». Μ' ἄλλα λόγια, «δοκιμάζοντας δόξα καὶ ἀτίμωση, δυσφήμηση καὶ ἔπαινο. Μᾶς θεωροῦν λαοπλάνους καὶ ὅμως εἴμαστε ἀληθινοί, μᾶς προκαλοῦν στενοχώριες καὶ ὅμως πάντοτε χαιρόμαστε, εἴμαστε φτωχοὶ καὶ ὅμως κάνουμε πολλοὺς πλούσιους» (Β' Κόρ. 6, 7-10).

Συνεπῶς, ὅτι θεωρεῖται ὡς καλό, αὐτὰ ποῦ ὃ ἅγιος Ἀπόστολος τὰ περικλείει στοὺς ὅρους «δόξα» καὶ «ἔπαινο», καὶ ὅτι ἐπίσης θεωρεῖται ὡς κακὸ -τὸν ὅποιο προφανῶς ἐκφράζεται ἀπὸ τὸν ἴδιο μὲ τοὺς ὅρους «ἀτίμωση» καὶ «δυσφήμηση» - γιὰ τὸν τέλειο χριστιανὸ γίνεται ὅπλο δικαιοσύνης. Γίνονται δηλαδὴ ὄπλα αὐτὰ ποῦ ἐμεῖς νομίζουμε ὅτι συνθλίβουν τὸν ἄνθρωπο. Στὴν πραγματικότητα τὸν ἐνισχύουν καὶ τὸν τροφοδοτοῦν μὲ ὄπλα αὐτὰ ποῦ ἐμεῖς θεωροῦμε ὡς συμφορές. Εἶναι, μὲ ἄλλα λόγια, σὰν νὰ τὸν προμηθεύουν μὲ ἕνα τόξο, μὲ μία ρομφαία ἡ μὲ μία γερὴ ἀσπίδα ἐναντίον τοῦ ἀντιπάλου του.

Ὃ δίκαιος ποῦ δοκιμάζεται μὲ τὶς θλίψεις πλουτίζεται σὲ καρτερία καὶ ἀρετὴ καὶ τελικὰ κερδίζει τὸ ἔνδοξο ἔπαθλο τῆς ὑπομονῆς. Κι αὐτό, γιατί ἀξιοποιεῖ πρὸς ὄφελος τοῦ τὰ ἴδια βέλη, τὰ ὅποια οἱ ἐχθροί του προόριζαν γιὰ τὴν ἀπώλειά του. Ἔτσι οὔτε ἢ εὐημερία τὸν ἀνυψώνει, οὔτε ἢ δυστυχία τὸν καταβάλλει. Βαδίζει συνεχῶς σὲ ἕνα μονοπάτι. Πορεύεται τὴ μία καὶ βασιλικὴ ὁδό. Παραμένει μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς εἰρήνης, ἀπὸ' τὴν ὁποία οἱ χαρὲς ποῦ ἔρχονται δὲν τὸν ἀλλοιώνουν, ὅπως θὰ λέγαμε, πρὸς τὰ δεξιά. Οὔτε ὅμως καὶ οἱ ἐπιθέσεις τῶν ἀντίξοων καταστάσεων τὸν σπρώχνουν, νικημένο ἀπὸ τὴ θλίψη, πρὸς τὰ ἀριστερά. Ὃ Προφητάναξ Δαυὶδ λέει χαρακτηριστικά: «Πολλὴ εἰρήνη ἔχουν ὅσοι τὸν νόμο σου ἀγαποῦν, καὶ πρόσκομμα δὲν συναντοῦν μπροστά τους» (Ψάλμ. 118, 165).

Τὸν ἀντίθετο ἀκριβῶς ἔχει εἰπωθεῖ γι' αὐτοὺς ποῦ ἀλλοιώνονται ἐσωτερικὰ σὲ κάθε γεγονός, ἀνάλογα μὲ τὸν τί εἴδους εἶναι αὐτὸ τὸν γεγονός: «Ὃ ἄφρονας», λέει ὃ σοφὸς Σειράχ, «ἀλλοιώνεται σὰν τὴ σελήνη»(Σόφ. Σείρ. 27,12). Καὶ ἂν ἰσχύει γιὰ τοὺς τέλειους, «σ` ἐκείνους ποῦ ἀγαποῦν τὸν Θεὸ ὅλα συνεργοῦν γιὰ τὸν καλό τους» (Ρώμ. 8, 28), ὑπάρχει καὶ ἢ ἀντίστοιχη προφητεία γιὰ τοὺς ἀδύναμους καὶ ἀπερίσκεπτους, ἢ ὁποία λέει: «Στὸν ἄφρονα ἄνθρωπο ἔρχονται ὅλα ἀνάποδα» (Παροιμ. 14, 7). Πράγματι, ὃ ἄδικος καὶ ὃ ἀπερίσκεπτος ἄνθρωπος δὲν αἰσθάνεται εἰρηνικὸς καὶ ἱκανοποιημένος τὸν καιρὸ τῆς εὐημερίας. Οὔτε ὅμως οἱ συμφορὲς τοῦ προσφέρουν ἐμπειρίες καὶ οὔτε ποτὲ τὸν συνετίζουν.

Τὸν νὰ ὑπομένει κανεὶς μὲ σθένος τὴ θλίψη, καθὼς καὶ τὸν νὰ παραμένει κυρίαρχός του ἑαυτοῦ τοῦ τὴν ὥρα τῆς καλοτυχίας, εἶναι δύο ὄψεις τῆς ἴδιας ἀρετῆς. Ἀλλὰ καὶ τὸ νὰ νικηθεῖ κανεὶς σ' ἕνα ἀπὸ αὐτὰ τὰ δύο, εἶναι φανερὸ σημάδι τῆς ἴδιας ἔλλειψης καὶ ἀδυναμίας. Ἀδυνατεῖ δηλαδὴ αὐτὸς ὃ ἄνθρωπος νὰ ἀντιμετωπίσει σωστὰ τόσο τὴν εὐτυχία ὅσο καὶ τὴν δυστυχία.

Παρόλα αὐτά, εἶναι πιὸ εὔκολο νὰ ἀποτύχει κανεὶς τὸν καιρὸ τῆς εὐτυχίας, παρὰ τὸν καιρὸ τῶν θλίψεων. Γιατί ἢ θλίψη, πολλὲς φορές, συγκρατεῖ καὶ ταπεινώνει τὸν ἄνθρωπο. Μὲ τὴν συντριβὴ ποῦ ἀκολουθεῖ τὸν πειρασμὸ προφυλάσσεται ὃ ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ διορθώνεται. Ἢ καλοτυχία καὶ ἢ εὐημερίας, ἀντίθετα, ζημιώνουν μὲ τὶς μαλθακὲς καὶ ἐπικίνδυνες θωπεῖες τοὺς τὴν ψυχὴ καὶ τὴν κάνουν νὰ ἐπαίρεται. Καὶ ὅσο πιὸ μεγάλη ἀσφάλεια ἐμπνέει μία ἀνέφελη εὐημερία, τόσος πιὸ βαθιὰ εἶναι ἡ ἄβυσσος στὴν ὁποία αὐτὴ γκρεμίζει τὴν ψυχή.

ΒΙΒΛ. ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΑΒΒΑ ΘΕΟΔΩΡΟ ΜΕ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΚΑΣΣΙΑΝΟ

Ἅπαντα Ὀρθοδοξίας