Ἀπάντηση σὲ ἀνιστόρητους καὶ κακόβουλους ἐπικριτὲς

τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου  Καθηγητοῦ

Ἡ πνευματικὴ σύγχυση στὴν ἐποχὴ μᾶς εἶναι πιὰ γεγονός. Κυρίαρχες ἰδεολογίες κατέρρευσαν καὶ ἄλλες καινοφανεῖς ἦρθαν στὸ προσκήνιο. Ε­πίσης περιθωριακὲς πίστεις πρωτογόνων θρησκευτικῶν ρευμάτων καὶ θρησκειῶν ἄρχισαν νὰ γίνονται ἀποδεκτὲς ἀπὸ εὐρύτατα κοινωνικὰ στρώματα.

Μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς περίεργες καινοφανεῖς ἰδε­ολογίες εἶναι καὶ ἡ γνωστὴ πλέον "ἑλληνολατρία" ἡ ὁποία ἐκδηλώνεται ὡς δῆθεν ἐπιστροφὴ καὶ καλλιέργεια τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ πολιτισμοῦ μὲ παράλληλη νεκρανάσταση τῆς ἀρχαιοελληνικῆς εἰδωλολατρίας ὡς ἐπιστροφὴ στὴν ἑλληνικὴ θρη­σκεία ἡ ὁποία, «δημιούργησε τὸν πιὸ λαμπρὸ πολιτισμὸ καὶ φώτισε ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπό­τητα», ὅπως διαδίδουν οἱ "ἑλληνολάτρες" πιστοί της, λὲς καὶ ἐμεῖς οἱ μὴ παγανιστὲς δὲν εἴμαστε ἕλληνες καὶ δὲν ἀγαπᾶμε τὸν ἑλληνικὸ πολιτισμό!

Ἡ ὁρμὴ διάδοσης τῆς νεοπαγανιστικῆς θρη­σκείας εἶναι πολὺ μεγαλύτερη ἀπὸ ὅσο νομίζου­με. Ἄνθρωποι ὅλων τῶν ἡλικιῶν καὶ τάξεων ἀσπάζονται τὴ νεοειδωλολατρικὴ πίστη ἡ ὁποία ἀσκεῖ ἀσφυκτικὴ προπαγάνδα μὲ πλειάδα περιο­δικῶν, μὲ ραδιοφωνικὲς καὶ τηλεοπτικὲς ἐκπο­μπές, βάζοντας πάντα ὡς προμετωπίδα τὸν ἀρχαιοελληνικὸ πολιτισμό. Πρόσφατη μάλιστα δημοσιογραφικὴ ἔρευνα φανέρωσε πῶς οἱ νεοπαγανιστὲς ἔχουν ἤδη συγκροτήσει τὸ τελετουργικό της θρησκείας τους καὶ ζητοῦν ἐπίμονα ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας γιὰ τὴν ἐπίσημη ἀναγνώρι­σή της. Ἔχουν μάλιστα ἐπιλέξει καὶ τὸ μέρος ποῦ θὰ ἀνεγείρουν τὸ ναό τους, στὶς παρυφὲς τῆς Παρνηθος!

Βασικὸ χαρακτηριστικό του νεοπαγανιστικοῦ κινήματος στὴ χώρα μᾶς εἶναι τὸ φοβερό του μένος κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Γιὰ τοὺς νεοειδωλολάτρες δὲν ὑπάρχει ἄλλος ἐχθρὸς παρὰ μό­νο ὁ Χριστιανισμός. Διάφοροι νεοπαγανιστὲς γραφικοὶ τύποι ἐπιτίθενται μὲ λύσσα κατὰ τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας, ἀπὸ τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης, ὅτι δῆθεν ὁ Χριστιανισμὸς εὐθύνε­ται γιὰ....

 τὴν κατάρρευση τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ πολιτισμοῦ καὶ τὴν εἴσοδο τῆς ἀνθρωπότητας στὸ Μεσαίωνα!

Ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια εἶναι διαφορετικὴ ἀπὸ τοὺς κακόβουλους καὶ πιθανότατα ὑποβολιμαίους ἰσχυρισμοὺς τῶν νεοπαγανιστῶν. Ὁ θαυμασμὸς ὅλων μας γιὰ τὸν ἀνεπανάληπτο ἀρχαιοελληνικὸ πολιτισμὸ εἶναι δεδομένος. Ὁ Χριστιανισμὸς καὶ μάλιστα ἡ Ἑλληνορθοδοξία ὄχι μόνο δὲν ἔγινε αἰτία νὰ καταρρεύσει αὐτὸς ὁ πολιτισμός, ἀλλὰ ἀντίθετα διασώθηκε μέσα σὲ αὐτὸ τὸ νέο πνευ­ματικὸ μέγεθος, ὅ,τι καλὸ εἶχε δημιουργήσει ὁ ἀρχαῖος κόσμος. Ἐπίσης εἶναι ἀνάγκη νὰ τονί­σουμε γιὰ μία ἀκόμα φορᾶ πῶς ἡ Ὀρθοδοξία ὡς γνήσια καὶ ἀνόθευτη μορφὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ ὄχι μόνο δὲν προέβη σὲ "σκληροὺς διωγμοὺς" κα­τὰ τῶν εἰδωλολατρῶν, ὅπως αὐτοὶ διαλαλοῦν πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις, ἀλλὰ ἀντίθετα, ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἔχει νὰ παρουσιάσει ἀτέλειωτους καταλόγους μαρτύρων-θυμάτων τῆς εἰδωλολα­τρικῆς μισαλλοδοξίας καὶ τοῦ φανατισμοῦ στὰ πρωτοχριστιανικὰ χρόνια καὶ ἀργότερα.

Γιὰ νὰ εἴμαστε δίκαιοι καὶ ἀντικειμενικοὶ βε­βαίως ὑπῆρξαν κάποιες βιαιότητες κατὰ τῶν εἰδωλολατρῶν, ὄχι φυσικὰ ἀπὸ μέρους τῆς Ὀρ­θοδοξίας, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν πολιτικὴ ἐξουσία τῶν ἀρειανοφρόνων (κυρίως) βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων (Κωνσταντίου, Οὐάλη, κ.λ.π.) καὶ τὶς ὀρδὲς τῶν βαρβάρων ἀρειανῶν Γότθων. Ἄλλωστε ὁ ἀρειανισμὸς δὲν ἦταν τίποτε ἄλλο παρὰ ἀποτυ­χημένη ἀπόπειρα νόθευσης τῆς χριστιανικῆς ἀλή­θειας καὶ παρεκτροπὴ ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ ζωὴ ποῦ διδάσκει ἡ Ὀρθοδοξία. Τὴ στιγμὴ ποῦ οἱ βάρβα­ρες ἀρειανικὲς ὀρδὲς τοῦ Ἀλάριχου κατέστρεφαν τὰ λαμπρὰ μνημεῖα τῆς Ἑλλάδος, οἱ ὀρθόδοξοι μετέτρεπαν τοὺς ἀρχαίους ναοὺς σὲ χριστιανικὲς ἐκκλησίες, ἔτσι ὥστε αὐτοὶ νὰ διατηρηθοῦν στοὺς αἰῶνες, ὅπως ὁ Παρθενώνας, τὸ Θησεῖο καὶ τόσα ἀλλὰ μνημεῖα. Ἐπίσης μέγα πλῆθος ἔργων τέχνης (κιονόκρανα, ἀνάγλυφες πλάκες, κ.λ.π.) ἀντικείμενα μανίας τῶν αἱρετικῶν βαρβάρων, περισυλλέγησαν μὲ σεβασμὸ ἀπὸ τοὺς ὀρθοδόξους καὶ στόλισαν τοὺς ναούς τους. Ἀκόμα καὶ σήμερα θαυμάζουμε αὐτὰ στὶς ἐκκλησίες μᾶς (Ἅγιος Ἐλευθέριος Ἀθηνῶν, Καπνικαρέα, Μονὴ Καισαριανής, κ.λ.π.).

Ποιὰ ἦταν ὅμως ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα τῆς ἀρχαιότητας ποῦ ἀπέρριψε ἡ Ὀρθοδοξία; Ἡ ἀντικειμενικὴ ἱστορικὴ ἔρευνα ἀποδεικνύει πῶς ἡ κατάρρευση τοῦ ἀρχαίου κόσμου δὲν ὀφείλεται στὴν ἐμφάνιση καὶ διάδοση τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἄρχισε νὰ παρακμάζει πολὺ πρὶν ἐμφανιστεῖ ἡ χριστιανικὴ διδασκαλία, ἀλλὰ στὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό, διότι ἔκτιζε ὄντως λαμπρὰ παλάτια πάνω σὲ σαθρὸ ἔδαφος. Ὡς σαθρὸ δὲ ἔδαφος νοεῖται ἡ παραθεώρηση ἀπὸ τὸν ἀρχαιοελληνικὸ καὶ ἑλληνορωμαϊκὸ κόσμο τοῦ παράγοντα ἀνθρώπου ὡς ὑψηλὴ ἀξία, ὅσο καὶ ἂν αὐτὸ ἀκούγεται περίεργα στὰ αὐτιὰ πολλῶν. Ὁ ἀρχαιοελληνικὸς καὶ ρωμαϊκὸς πολιτισμὸς δημιουργήθηκε, δυστυχῶς, γιὰ τοὺς λίγους κρατοῦντες καὶ εὐγενεῖς. Τὰ ἀγαθὰ τοῦ πολιτισμοῦ τὰ ἀπολάμβανε ἡ μειοψηφία τῆς πολιτικῆς οἰκονομικῆς καὶ πνευματικῆς ὀλιγαρχίας. Ἀντίθετα ἡ μεγάλη μάζα τῶν ἀνθρώπων ὄχι μόνο δὲν ἀπολάμβανε τὰ ἀγαθὰ τοῦ πολιτισμοῦ, ἀλλὰ πένονταν στὴν κυριολεξία σὲ ὅλους τους τομεῖς.

Τὸ μέγιστο πρόβλημα τοῦ προχριστιανικοῦ κόσμου ἦταν ἡ δουλεία, ἡ χειρότερη μορφὴ καταρράκωσης τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας. Στὴν πολιτισμένη Ἑλλάδα δὲν ὑπῆρξε ἐξαίρεση. Ἡ ἔκταση τῆς δουλείας ἦταν τόσο μεγάλη ὥστε σὲ ὁρισμένες ἐποχὲς ὑπερέβαινε ὁ ἀριθμὸς τῶν δούλων τοὺς ἐλεύθερους πολίτες. Τὸ μεγαλύτερο δὲ σκλαβοπάζαρο γινόταν στὴ Δῆλο, στὸ ἱερό του Ἀπόλλωνα! Ἡ "οὐμανιστικὴ εὐαισθησία" τῶν φιλοσόφων καὶ στοχαστῶν τῆς ἀρχαιότητας ἐξαντλοῦνταν δυστυχῶς στὴν ἐλὶτ τῆς ἀριστοκρατίας. Ὁ Ἀριστοτέλης ὀνόμαζε τοὺς δούλους "ἔμψυχα ἐργαλεῖα" καὶ τὶς δοῦλες τὶς ἐξομοίωνε μὲ τὰ κατοικίδια ζῶα (Ἠθικὰ Νίκ. 1161 Β, XIII καὶ Πολιτ. Α Β' 8, 13)! Οἱ δοῦλοι, οἱ φτωχοὶ καὶ οἱ ξένοι θεωροῦνταν κατώτερα ὄντα, γεννημένοι νὰ ὑπηρετοῦν τοὺς ἀριστοκράτες. Οἱ γυναῖκες ἐπίσης ἐκτὸς ἀπὸ σκεύη ἡδονῆς καὶ μέσα διαιώνισης τοῦ ἀνθρώπινου εἴδους, δὲν εἶχαν κανένα δικαίωμα. Περιορισμένα δικαιώματα εἶχαν μόνο οἱ πόρνες καὶ μάλιστα οἱ πόρνες πολυτελείας, οἱ ἑταῖρες! Ὁ Πλάτων πρότεινε ἐπίσημα τὴ κοινοκτημοσύνη τῶν γυναικὼν (Πολιτεία, 457 D 459 C E, 406 A B)! Χιλιάδες δυστυχισμένα κορίτσια ἀναγκάζονταν νὰ ἀσκοῦν τὴν «ἱερὴ πορνεία» στὸ ὄνομα τῆς ἀρχαίας θρησκείας καὶ οἱ ἱερεῖς νὰ παίζουν τὸ ρόλο τοῦ νόμιμου προαγωγοῦ καὶ νὰ πλουτίζουν! Φοβερὸ εἶναι ἀκόμα καὶ νὰ τὸ θυμᾶται κάποιος τὴ φρικιαστικὴ καὶ βάρβαρη πράξη τῆς ἀνθρωποφαγίας ἀπὸ τὶς ἐκστασιασμένες μαινάδες καὶ ὅλα αὐτὰ στὸ ὄνομα τῆς θρησκείας!

Ἀλλὰ καὶ οἱ ἴδιοι οἱ ἀριστοκράτες φιλόσοφοι μεταξύ τους διακατέχονταν ἀπὸ ἀφάνταστη ἀσυνέπεια. Ἄλλα δίδασκαν καὶ ἀλλὰ ἔπρατταν. Παντοειδῆ ἀνομολόγητα πάθη ἦταν μόνιμα φωλιασμένα στὶς ψυχὲς ἀκόμα καὶ τῶν ἐπιφανέστερων ἀνδρῶν τῆς ἀρχαιότητας. Ἡ ὁμοφυλοφιλία, ἡ «ἱερὴ πορνεία», θεωροῦνταν «ἱεροὶ θεσμοὶ» καὶ ἐπίσης ἡ φιλαργυρία, ἡ κενοδοξία, ἡ ἀρχομανία καὶ ἄλλα πάθη ἦταν κανόνας στὴν καθημερινή τους ζωή. Ὁ περιορισμὸς τῆς παιδείας στοὺς ἀριστοκράτες καὶ πλουσίους ἄφηνε τὸν πολὺ κόσμο στὴν ἀμάθεια, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ κυριαρχεῖ στὶς πολυπληθεῖς τάξεις τῆς κοινωνίας ἡ δεισιδαιμονία, ὁ παγανισμὸς στὴν χειρότερη μορφή του, ὁ φόβος καὶ ἡ ἀνασφάλεια. Ἔτσι βρῆκε πρόσφορο ἔδαφος καὶ εἰσέβαλε στὰ ἑλληνιστικὰ καὶ ρωμαϊκὰ χρόνια, πληθώρα ἀνατολικῶν παράλογων μυστηριακῶν θρησκευτικῶν δοξασιῶν καὶ δρώμενων στὸν ἑλληνορωμαϊκὸ κόσμο μὲ φοβερὲς συνέπειες, ποῦ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος νὰ ἀναλύσουμε.

Εἶναι ἱστορικὰ βεβαιωμένο πῶς κοινωνίες ποῦ στεροῦνται ἀνθρωπιστικῶν ἀξιῶν, εἶναι καταδικασμένες νὰ καταρρεύσουν. Οἱ διεφθαρμένες προχριστιανικὲς κοινωνίες δὲ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀποτελέσουν ἐξαίρεση. Ἡ ἐσωτερικὴ σήψη τῆς ἀρχαιοελληνικῆς κοινωνίας ὑπῆρξε ἀναμφίβολα ὡς ἡ κύρια αἰτία τῆς κατάρρευσης τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ ἰδεώδους καὶ ὄχι ἡ ἐμφάνιση τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἡ ἀδυναμία τοῦ προχριστιανικοῦ κόσμου νὰ ὑπερβεῖ τὶς ἀδυναμίες τοῦ σήμανε καὶ τὴν παταγώδη αὐτοαναιρεοή του. Ἡ ἐμφάνιση τοῦ Χριστιανισμοῦ ὡς ὑπέρτατο πνευματικὸ μέγεθος ἁπλῶς ἐπιτάχυνε τὴν κατάρρευση.

Αὐτὰ τὰ στοιχεῖα ἀπέρριψε ἡ Ἐκκλησία καὶ γι' αὐτὸ ὑπάρχει ἐδῶ καὶ δύο χιλιετίες καὶ θὰ ὑπάρχει ἐσαεὶ διότι τὰ στοιχεῖα ποῦ τὴν συγκροτοῦν εἶναι μόνο ὠφέλημα γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γέ­νος.

Ἐνῶ ὁ ἀρχαιοελληνικὸς πολιτισμὸς καλλιέργησε τὸν ἐπιλεκτικὸ ἀριστοκρατικὸ ἀνθρωποκε­ντρισμό, ὁ Χριστιανισμὸς ἀντίθετα δίδαξε, εἰσή­γαγε καὶ ἐφάρμοσε στὴν ἀνθρώπινη κοινωνία τὸν καθολικό, χωρὶς διακρίσεις ἀνθρωπισμό, ὅπως αὐτὸς βιώθηκε ὄχι ἀπὸ κάποιο ἄνθρωπο, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ Θεάνθρωπο ἱδρυτή του. Ὁ ἀτελὴς ἀνθρωπισμὸς τοῦ ἑλληνικοῦ καὶ ρωμαϊκοῦ κόσμου διασώθηκε καὶ ὁλοκληρώθηκε ἔτσι στὴ διδασκαλία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν πρακτική της Ἐκκλησίας. Στὴ χριστιανικὴ κοινωνία καταξιώθηκαν ὅλα τὰ ἀνθρώπινα πρόσωπα. Ὁ δοῦλος, ὁ βάρβαρος, ἡ γυναίκα, ὁ φτωχός, ὁ ἀμαθὴς μαζὶ μὲ τὸν ἀριστοκράτη ἀποτέλεσαν τὴν νέα κοινωνία τῆς ἀγάπης (Γαλάτ. 3, 28), τὴν "καινὴ κτίση" (Γαλάτ. 6, 15), τὴν ὁποία ὁραματίζονταν πάντα ἡ ἀνθρωπότητα.

Ἡ βαθιὰ ἑλληνικὴ φιλοσοφικὴ σκέψη, ἡ ἀπαράμιλλη ἑλληνικὴ γλώσσα, ἡ πολιτικὴ ὁρολογία καὶ ἡ δημοκρατικὴ συλλογικὴ πρακτικὴ ὄχι μόνο διασώθηκαν στὴν χριστιανικὴ Ὀρθοδοξία, τὴ μόνη γνήσια μορφὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἀλλὰ ἀφοῦ ἐμπλουτίστηκαν μὲ νέα στοιχεῖα ἀπὸ τὴ θεία διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ἀποτέλεσαν πολύτιμα μέσα τῆς ἔκφρασής της καὶ τῆς ὀργάνωσής της. Ἂν δὲν εἶχαν αὐτὰ υἱοθετηθεῖ καὶ διασωθεῖ μέσα στὴ Χριστιανικὴ Ἐκκλησία ὁ ἀρχαιοελληνικὸς πολιτισμὸς θὰ ἀποτελοῦσε μία μακρινὴ ἀνάμνηση. Ἂν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἐνστερνίζονταν καὶ διέσωζαν στὰ συγγράμματα τοὺς τὴν ἀρχαιοελληνικὴ σκέψη καὶ οἱ ἀντιγραφεῖς μοναχοὶ δὲν ἀσχολοῦνταν μὲ τὰ ἔργα τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων ὁ Πλάτων καὶ ὁ Ἀριστοτέ­λης θὰ μᾶς ἦταν γνωστοὶ μόνο ὡς πρὸς τὰ ὀνόματά τους καὶ τὸ θαυμαστὸ ἀρχαιοελληνικὸ πνεῦμα θὰ μᾶς ἦταν ἄγνωστο.

Οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ὑπῆρξαν ὡς πνευματικὲς προσωπικότητες ἐφάμιλλοι τῶν φωτισμένων ἀνδρῶν τῆς ἀρχαιότητας. Ὅλοι τους ἦταν κάτοχοί της κλασσικῆς παιδείας. Καλλιέργησαν τὸ ἴδιο ὅπως ἐκεῖνοι τὰ γράμματα, τὴν ποίηση, τὴ φιλοσοφία, τὴν τέχνη, καὶ ὅλα τὰ στοιχεῖα τοῦ πολιτισμοῦ. Στὰ περίφημα πανεπιστήμια τοῦ Βυζαντίου διδάσκονταν ἀνελλιπῶς τὰ ἱερὰ γράμματα μαζὶ μὲ τὰ ἔργα τοῦ Ὁμήρου καὶ ὅλων τῶν ἄλλων ἀρχαίων συγγραφέ­ων. Κοντολογὶς μποροῦμε νὰ ποῦμε πῶς ἡ κλασσικὴ ἀρχαιότητα ζεῖ κυριολεκτικὰ στὴν Ἑλληνοορθοδοξία.

θεωροῦμε λοιπὸν πῶς οἱ φανατικοὶ θιασῶτες τοῦ νεοπαγανισμοῦ ἂν δὲν ἐπιτίθενται κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ κατόπιν σχεδίου, ὅπως ἔχει γραφεῖ ἐπισταμένως, θὰ μπορούσαμε ἐπιεικῶς νὰ ποῦμε ὅτι εἶναι ἀμαθεῖς, χωρὶς στοιχειώδη γνώση τῆς ἱστορικῆς ἐπιστήμης. Ὑποστηρίζουν μὲ πάθος ὅτι ἐπιχειροῦν νὰ νεκραναστήσουν τὸν ἀρχαιοελληνικὸ πολιτισμό, ὅμως στὴν οὐσία προσπαθοῦν νὰ νεκραναστήσουν τὰ ἀποβλητέα στοιχεῖα καὶ μάλιστα τὰ εὐτελέστερα αὐτῶν, ὅπως ἡ χονδροειδὴς καὶ παράλογη εἰδωλολατρία.

Ἀπαντᾶμε σ' αὐτοὺς τοὺς ψευτορωμαντκοὺς πῶς τὰ κλασσικὰ καὶ χρήσιμα στοιχεῖα τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ πολιτισμοῦ δὲν ἔσβησαν ποτέ, γιὰ νὰ νεκραναστηθοῦν, ἀλλὰ ὑπάρχουν βελτιωμένα μέσα στὴν Ἑλληνοορθοδοξία, ταγμένα στὴν ὑπηρεσία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ παγκόσμιου πολιτισμοῦ. Ὁποιαδήποτε ἀπόπειρα αὐτονόμησης τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὸν Χριστιανισμὸ εἶναι ἐθνικὰ ὕποπτη καὶ πολιτισμικὰ ἐπιζήμια. Ἡ καθιέρωση τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ παγανισμοῦ ὡς ... ἐθνικῆς θρησκείας τῶν Ἑλλήνων (κατ' ἀρχὴν) προκαλεῖ μόνο γέλια...

περιοδικὸ ΔΙΑΛΟΓΟΣ τεῦχος 25 (2001)

tro-ma-ktiko.blogspot.com