ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

Ἀλεξάνδρεια. Στὴ γῆ τῶν Πτολεμαίων, στὴν ἕδρα τῶν πανίσχυρων Φαραὼ καὶ τῶν πολιτισμικῶν ρευμάτων, μία κοιτίδα Ἑλληνισμοῦ διατηρεῖται ζωντανὴ γιὰ 2.300 χρόνια. Τὰ πρόσωπα τῶν Ἀλεξανδρινῶν ἀποτυπώνουν τὴν ἱστορία τοῦ τόπου καὶ τὴ διαχρονικὴ παρουσία τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ. Aλλοι ἀναγκαστικὰ ἐπέστρεψαν στὴν Ἑλλάδα, ἄλλοι παρέμειναν ὡς θεματοφύλακες τῆς Ἱστορίας καὶ ἄλλοι «μετέβησαν» στὸ πάνθεον τῆς Ἱστορίας τοῦ ἀπόδημου Ἑλληνισμοῦ. O ἑλληνικὸς πληθυσμὸς στὴν Ἀλεξάνδρεια κάποτε ἀριθμοῦσε γύρω στὶς 150.000 ψυχές. Ἔμποροι, ἐπιχειρηματίες, εὐεργέτες καὶ καλλιτέχνες συνέρρεαν στὴν κοσμοπολίτικη πόλη ποὺ εἶχε κτιστεῖ στὶς ἀκτὲς τῆς Μεσογείου. H ἀλεξανδρινὴ κληρονομιὰ εἶναι ἀκόμη ἐμφανὴς καὶ στὶς ἡμέρες μας, τόσο ὡς ἱστορικὴ ἐπιρροὴ στὰ γραπτά, στὶς διδασκαλίες ὅσο καὶ μὲ τὴν ἐπίδρασή της στὴ κοινωνία τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς Ἑλλάδας, στὴν ἀρχιτεκτονική, στὶς κατασκευές, στὰ ἀρχοντικὰ κτίρια, στὰ εὐαγῆ ἱδρύματα κ.λπ. Ἕλληνες. Ὁ Ἀπόστολος Ταμβάκης, πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητας Ἀλεξάνδρειας καὶ οἱ ὑπόλοιποι Ἕλληνες τῆς Ἀλεξάνδρειας διατηροῦν ζωντανὸ τὸ ἑλληνικὸ στοιχεῖο στὴν πόλη. Σὲ αὐτὸ τὸν κόσμο καταδύθηκε ὁ...

φωτογράφος Στρατὴς Βογιατζής, ποὺ ταξίδεψε στὶς γειτονιὲς τῆς Ἀλεξάνδρειας, μπῆκε μὲ τὸν φακό του στὰ δρομάκια τῆς παροικίας, ἀπαθανάτισε τὰ πρόσωπα ποὺ σήμερα ἀποτελοῦν τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ ἔκλεισε στὰ ἐνσταντανὲ τὸ ἄρωμα τῆς Ἱστορίας. Εἶναι τὰ πρόσωπα τῶν Ἀλεξανδρινῶν ποὺ τὸν ἐνέπνευσαν μὲ τὴν εὐγένεια καὶ τὴν αἴσθηση τοῦ θεματοφύλακα, ὅπως σημειώνει ὁ ἴδιος. «Αὐτὸ ποὺ μὲ ἐντυπωσίασε φωτογραφίζοντας τοὺς Ἕλληνες Ἀλεξανδρινοὺς ἦταν μία ἔμφυτη εὐγένεια ποὺ τοὺς διακατεῖχε. Καλλιεργημένοι καὶ προσηνεῖς, οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς λιγοστοὺς ἐναπομείναντες κατοίκους ἐπιβεβαιώνουν τὴ ρήση ὅτι ὁ Ἕλληνας ἔξω ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα θὰ προκόψει καὶ θὰ γίνει πιὸ Ἕλληνας... H Ἀλεξάνδρεια εἶναι ὁ τόπος τους καὶ παρότι ἔχει περάσει τὸ μεγαλεῖο του Ἑλληνισμοῦ, δὲν διανοοῦνται νὰ τὴν ἐγκαταλείψουν», λέει ὁ φωτογράφος καὶ μιλᾶ γιὰ ἐκείνους μὲ τοὺς ὁποίους διασταυρώθηκε στὸ ὁδοιπορικό του. Τὴ φοιτήτρια ποὺ μετὰ τὶς σπουδὲς στὴν Ἑλλάδα σχεδιάζει νὰ ἐπιστρέψει μόνιμα στὴν Ἀλεξάνδρεια, τὸν δικό της τόπο, καὶ τὸν νεαρὸ ἐπιχειρηματία ποὺ πιστεύει στὶς οἰκονομικὲς εὐκαιρίες τῆς πόλης. H μικρὴ κοινότητα, πάντως, ἔχει ἀναλάβει χρέη θεματοφύλακα γιὰ τὴν πολιτιστικὴ κληρονομιὰ καὶ τὴν παράδοση. Στὶς ἑλληνικὲς γειτονιὲς διατηροῦνται σπίτια γεμάτα ἀπὸ ἔπιπλα-ἀντίκες καὶ ἔργα τέχνης στοὺς τοίχους, ποὺ ἀντικατοπτρίζουν τὴν ἐποχὴ τῆς ἑλληνικῆς ἀριστοκρατίας ἀλλὰ καὶ τὴν ἐποχὴ τῆς παρακμῆς. Όλοι γνωρίζουν στὴν Αἴγυπτο τὴ συμβολὴ τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ στὴν οἰκονομικὴ ζωὴ τῆς χώρας. Πρῶτοι οἱ Ἕλληνες ἦταν αὐτοὶ ποὺ ὡς γεωπόνοι καὶ ἀγρότες συστηματικὰ καὶ μὲ ἐπιστημονικὸ σχεδιασμὸ καλλιέργησαν καπνὸ καὶ βαμβάκι. Οἱ ποικιλίες καπνῶν ποὺ χρησιμοποιήθηκαν γιὰ τὴν κατασκευὴ τσιγάρων ἦταν καθαρὰ ἑλληνικῆς προέλευσης καὶ ἕνας ὁλόκληρος κλάδος ἀναπτύχθηκε ἐκεῖ στὰ τέλη τοῦ 19ου καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ού αἰώνα. Ἔτσι σταδιακὰ ξεκίνησε καὶ τὸ ἐμπόριο μεταξύ της Ἑλλάδας καὶ τῆς Αἰγύπτου, ποὺ μετέπειτα ἁπλώθηκε καὶ σὲ ἄλλους τομεῖς. Οἱ Αἰγυπτιῶτες ἐνδιαφέρθηκαν γιὰ τὰ γουναρικά, τὰ τρόφιμα, τὴν οἰνοποιία κ.α.Ἀπὸ Ἕλληνες, πάλι, δημιουργήθηκαν καὶ οἱ πρῶτες τράπεζες στὴν Αἴγυπτο, ὅπως ἡ Τράπεζα τῆς Ἀλεξάνδρειας, ἡ Ἀγγλοαιγυπτιακὴ Τράπεζα καὶ ἡ Γενικὴ Τράπεζα τῆς Ἀλεξάνδρειας. Τὴν ἴδια ἐποχὴ κυριάρχησαν στὴν πόλη ἑλληνικὰ θέατρα καὶ κινηματογράφοι, ἐνῶ οἱ ἑλληνικὲς ἐφημερίδες ἦταν στὴν πρώτη γραμμὴ στὸν τομέα τῆς ἐνημέρωσης καὶ τῆς διακίνησης ἰδεῶν. Ἰδιαίτερη πορεία, λένε, διέγραψαν οἱ ἐφημερίδες «Γράμματα» καὶ «Νέα Ζωή», ἐνῶ ἀκόμα καὶ σήμερα οἱ Αἰγυπτιῶτες καὶ στὶς δύο πατρίδες ἔχουν τὶς δικές τους ἐφημερίδες ὡς σημεῖα ἀναφορᾶς. Στὴν πόλη, βέβαια, κυριαρχεῖ ἡ σκιὰ τοῦ Κωνσταντίνου Καβάφη, τοῦ πλέον διάσημου ποιητῆ τῆς Ἀλεξάνδρειας.  Δίπλα στοὺς ποιητὲς καὶ τοὺς λόγιους ἦταν συγγραφεῖς, διπλωμάτες, πολιτικοὶ καὶ καλλιτέχνες, ποὺ ἄλλοι διέπρεψαν στὴν πόλη καὶ ἄλλοι καταξιώθηκαν στὴν Ἑλλάδα. H πνευματικὴ καὶ οἰκονομικὴ πρόοδος τῆς κοινότητας δημιούργησε καὶ τὴν ἐνεργὸ ἀνάμειξη Ἑλλήνων ἐπιχειρηματιῶν στὴν οἰκονομικὴ ζωὴ τῆς πόλης καὶ σταδιακὰ γεννήθηκε μία ἑλληνικὴ ἀριστοκρατία, ἀποτελούμενη πρωτίστως ἀπὸ τραπεζίτες, ἐπιχειρηματίες, βιομήχανους. H ἴδια γενιὰ ἀργότερα ἔδωσε καὶ μία σειρὰ ἀπὸ Ἕλληνες εὐεργέτες, ποὺ ἀνέπτυξαν φιλανθρωπικὸ ἔργο, ὅπως ὁ Μπενάκης, ὁ Ἀβέρωφ, ὁ Ροδοκανάκης, ὁ Ζερβουδάκης κ.α.  Σήμερα, ὕστερα ἀπὸ δεκαετίες γεμάτες δυσκολίες στὶς συμπληγάδες τῶν καιρῶν, ἡ κοινότητα ἀριθμεῖ περίπου 3.000 μέλη, ἂν καὶ πολλοὶ λένε ὅτι ὁ ἀριθμὸς τοὺς εἶναι ἀρκετὰ ὑψηλότερος, καθὼς δὲν εἶναι λίγοι αὐτοὶ ποὺ ἔχουν ἀλλάξει τὴν ὑπηκοότητά τους σὲ αἰγυπτιακή.  «H ἑλληνικὴ Ἀλεξάνδρεια συνεχίζει τὸν δρόμο της στὸν ροῦ τῆς Ἱστορίας. Παρὰ τὴν ἀριθμητικὴ συρρίκνωση σὲ σχέση μὲ τὸ παρελθόν, οἱ Ἕλληνες σήμερα ζοῦν, δραστηριοποιοῦνται καὶ προσφέρουν στὰ κοινὰ μὲ τὴν ἴδια δυναμικὴ ὅπως καὶ οἱ προηγούμενες γενιές. H αἰσιοδοξία εἶναι ἕνα κοινὸ χαρακτηριστικὸ τῶν Ἀλεξανδρινῶν, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἀπεμποληθεῖ εὔκολα», σημειώνει χαρακτηριστικὰ ὁ κ. Στέφανος Ταμβάκης, ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητας Ἀλεξάνδρειας. Σήμερα παραμένει ὡς ἐπίτιμος, καθὼς ἔχει ἀναλάβει τὰ ὑψηλὰ καθήκοντα τοῦ προέδρου τοῦ Συμβουλίου Ἀπόδημου Ἑλληνισμοῦ.  H δράση τῆς παροικίας συνεχίζεται σὲ ὅλους τους τομεῖς, τὰ σχολεῖα ἔστω καὶ μὲ λιγότερους μαθητὲς λειτουργοῦν ἀπὸ τὸ νηπιαγωγεῖο μέχρι καὶ τὴ Γ’ Λυκείου. Οἱ ἐπιχειρηματίες ὄχι μόνο δὲν ἔχουν ἐγκαταλείψει τὶς ἐπιχειρήσεις τους, ἀλλὰ ὑπάρχει τὸ εὐχάριστο φαινόμενο νὰ ἱδρύονται νέες ἀπὸ Ἕλληνες ποὺ ἐγκαθίστανται γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ στὴν Ἀλεξάνδρεια. Η πολυνεκρὴ ἐπίθεση ἔξω ἀπὸ τὴν Κοπτικὴ ἐκκλησία τῆς Ἀλεξάνδρειας, ποὺ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ χάσουν τὴ ζωὴ τοὺς 21 ἄνθρωποι καὶ 97 νὰ τραυματιστοῦν, συντάραξε τὶς κοινότητες ποὺ διαβιοῦν ἁρμονικὰ ἐπὶ αἰῶνες στὴν πόλη ποὺ ἵδρυσε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος. Ἡ πρωτοφανὴς τρομοκρατικὴ ἐπίθεση, ποὺ ἔγινε ἀνήμερα τὴν Πρωτοχρονιά, δέχθηκε τὴ διεθνῆ κατακραυγὴ καὶ καταδικάστηκε ἀπὸ φορεῖς καὶ κυβερνήσεις καθὼς καὶ ἀπὸ τοὺς ἐκπροσώπους τῶν Κοινοτήτων ποὺ ἔχουν ὡς δεδομένο τὴν ἁρμονικὴ συνύπαρξη. «Καταδικάζουμε τὸ ἀποτρόπαιο συμβὰν καὶ εἴμαστε ἰδιαίτερα λυπημένοι. Ἔχουμε συνηθίσει ἀπὸ χρόνια νὰ ζοῦμε ἁρμονικά, ἑνωμένοι Χριστιανοὶ καὶ Μουσουλμάνοι χωρὶς ποτὲ νὰ ἔχουμε διαφορές», λέει ὁ κ. Ἀπόστολος Ταμβάκης ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητας Ἀλεξάνδρειας, γέννημα - θρέμμα τῆς πόλης καὶ σήμερα πρόεδρος τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἀποδήμου Ἑλληνισμοῦ. Στὴ ζωὴ τῆς Ἀλεξάνδρειας ἰδιαίτερη θέση κατέχει τὸ Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καὶ Πάσης Ἀφρικῆς, μὲ Προκαθήμενο τὸν Πατριάρχη Θεόδωρο B’, μὲ σημαντικὴ θητεία καὶ ἔργο στὰ βάθη τῆς ἠπείρου.

Πηγή:Κάτοψη