Ὅταν μιλᾶμε γιὰ ἀθεϊσμὸ πρέπει νὰ εἴμαστε λίγο προσεκτικοί. Γιατί αὐτὸς ποὺ ἐμεῖς νοιώθουμε ἄθεο στὴν πραγματικότητα δὲν εἶναι. Μπορεῖ κάποιος νὰ ζεῖ πολὺ διαφορετικὰ ἀπὸ ὅ,τι ζοῦμε ἐμεῖς, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ κληθεῖ ἀθεΐα. Ὑπάρχει ὁ θεωρητικὸς ἀθεϊσμὸς καὶ πρακτικὸς ἀθεϊσμός, μποροῦμε δὲ νὰ ἰσχυρισθοῦμε ὅτι ὑπάρχει καὶ ὁ θρησκευτικὸς ἀθεϊσμός. Στὸν τελευταῖο ἀνήκουν οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι ποὺ ζοῦν στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας πολὺ ἐπιφανειακά, χωρὶς νὰ ἀποκτοῦν προσωπικὴ ἐπίγνωση τῆς θείας Χάριτος, προσωπικὴ γνώση τοῦ Θεοῦ. Οἱ Φαρισαῖοι τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ ζοῦσαν μία τέτοια ἰδιότυπη ἀθεΐα. Ὑποστήριζαν καὶ δίδασκαν τὸν νόμο καὶ ὅμως ἀγνοοῦσαν τὸν Νομοθέτη, καὶ ὄχι μόνον Τὸν ἀγνοοῦσαν ἀλλὰ καὶ Τὸν σταύρωσαν. Γι’ αὐτὸ εἶναι δύσκολο κανεὶς νὰ χαράξει μία διαχωριστικὴ γραμμὴ μεταξύ της πίστεως καὶ τῆς ἀπιστίας. Μπορεῖ κάποιος νὰ φαίνεται πιστὸς καὶ ὅμως νὰ καταλήξει σὲ πλήρη ἀθεΐα καὶ ἀγνωστικισμό. Καὶ μπορεῖ κάποιος ἄλλος νὰ φαίνεται ἐξωτερικὰ ἄθεος καὶ ὅμως νὰ βρεῖ τὴν τέλεια πίστη.
Θὰ ἤθελα στὴν συνέχεια νὰ παρουσιάσω, παρὰ τὴν δυσκολία τὰ στάδια τοῦ ἀθεϊσμοῦ, ὅπως τὰ περιγράφει ὁ Κλεμᾶν. Βασικὰ διακρίνει τρία στάδια ἀθεϊσμοῦ.
«Τὸ πρῶτο εἶναι ὁ ἀντιθεϊσμός, ἡ ἐπανάσταση ἐνάντια στὸ Θεό, στὸ ὄνομα τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς δικαιοσύνης. Ὁ ἀντιθεϊσμὸς γεννιέται ἀπὸ τὴν ἀποσύνθεση τῆς χριστιανοσύνης, ὅταν αὐτή, σιωπηρὰ νεκρή, μεταμορφώνεται σὲ ἰδεολογία καὶ ἀναζητάει τὸν ὁλοκληρωτισμὸ γιὰ νὰ ἀντικαταστήσει τὴ χαμένη δύναμη τοῦ ὁλόκληρου». Μία κατεστημένη θρησκεία, ποὺ ἔχει μεταβληθεῖ σὲ ἰδεολογία, ἀπογοητεύει τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἐπηρεασμένοι καὶ ἀπὸ ἄλλα κοσμοθεωρητικὰ κίνητρα πολεμοῦν ἀνοιχτὰ αὐτὴν τὴν νεκρὰ καὶ ἀποστεωμένη θρησκεία. Οἱ ἀντιδράσεις εἶναι ἰσχυρές. Κοροϊδεύουν ὅλα τὰ τῆς θρησκείας καὶ μάλιστα στὸ ὄνομα τῆς δικαιοσύνης καὶ τῆς ἐλευθερίας. Εἶναι δηλαδὴ ἐπαναστατικὸς καὶ ἀντιθετικός.
Τὸ δεύτερο στάδιο ἔρχεται μετὰ τὸ προηγούμενο. Ἀφοῦ κουράσθηκαν νὰ ἐμπαίζουν καὶ νὰ πολεμοῦν φθάνουν σὲ ἄλλη κατάσταση. «Ὁ ἐπαναστατικὸς καὶ μαχητικὸς ἀθεϊσμὸς ἐξασθενεῖ ἀπὸ τὴν ἴδια τοῦ τὴ νίκη. Ἐνῶ οἱ μάζες γλιστρᾶνε στὴν ἀδιαφορία… ἢ γλιστρᾶνε στὴ φυγὴ καὶ τὴ “διασκέδαση” τῆς “κοινωνίας τοῦ θεάματος”, οἱ πιὸ ἀπαιτητικοὶ προσκρούουν στὸ πεπερασμένο καὶ παραιτοῦνται ἀπὸ τὴν αἰσιοδοξία, ἀναπτύσσουν φιλοσοφίες τοῦ παραλόγου καὶ τῆς ναυτίας». Ἔτσι ἡ ἀδιαφορία καὶ ἡ ἀπελπισία εἶναι ἐκεῖνα ποὺ διακρίνουν αὐτὸ τὸ δεύτερο στάδιο τοῦ ἀθεϊσμοῦ. Ἀπὸ θρησκευτικὸ βίωμα γίνεται κοινωνιολογικό. Κουρασμένος ἀπὸ τὴν μάχη τοῦ ὁ ἄνθρωπος πέφτει σὲ ἀπελπισία, ποὺ δὲν θεραπεύει ἀπολύτως τίποτα. Ἀντὶ νὰ τὸ μετατρέψει αὐτὸ σὲ ἀπελπισία κατὰ Θεόν, δηλαδὴ σὲ μετάνοια, τὸ μετατρέπει σὲ ἀπελπισία κατὰ κόσμον. Εἶναι ἀπογοητευμένος ἀπὸ ὅλα. Καὶ ψάχνει νὰ βρεῖ τρόπους γιὰ νὰ ἁπαλύνει τὸν πόνο του, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ τὸ καταφέρει.
Ὅταν τελείως ἀπελπισθεῖ, τότε καταλήγει σὲ ἕνα ἰδιότυπο στάδιο ἀθεϊσμοῦ. «Διαγράφεται κιόλας ἕνας τρίτος τύπος ἀθεϊσμοῦ, ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ τὸν ὀνομάσουμε μυστικιστικό. Ψάχνει κανεὶς γιὰ ἀντίδοτα τῆς “κόκκινης ἐρήμου” τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς τεχνικῆς, ζητώντας μία ἐσωτερίκευσή τους, πάντοτε ὅμως μέσα στὰ ὅρια καὶ τῆς μίας καὶ τῆς ἄλλης – δήλ. μένοντας στὴν ἄρνηση τοῦ προσωπικοῦ Θεοῦ ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος. Ἀνακαλύπτουν καὶ πάλι τὸ παράξενο, τὶς ἀπόκρυφες δυνατότητες τοῦ ἀνθρώπου, τὸν παλιὸ συμβολισμὸ τοῦ σύμπαντος». Στὸ τρίτο αὐτὸ στάδιο ἀναζητοῦν τὴν «πνευματικότητα» τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν, τῆς φιλοσοφίας, ἀλλὰ καὶ τὴν ψευδαίσθηση τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης μέσα ἀπὸ ψευτομεσσιανισμούς. Καὶ μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος διακατέχεται ἀπὸ αὐτὸν τὸν μυστικισμὸ ποὺ εἶναι ἀρρωστημένος.
Ἀπὸ τὴν ἀνάλυση αὐτὴ ἐξάγονται μερικὰ συμπεράσματα:
Τὸ πρῶτο εἶναι ὅτι δυστυχῶς αὐτὸ ποὺ εἶναι ξεπερασμένο στὸν δυτικὸ χῶρο τὸ ζοῦμε ἐμεῖς στὴν Ἑλλάδα. Ζοῦμε καταστάσεις ποὺ ζοῦσαν οἱ δυτικοὶ ἐδῶ καὶ 50 χρόνια. Δυστυχῶς αὐτὸ συμβαίνει σὲ ὅλα τὰ ζητήματα. Ἐπηρεαζόμαστε ἀπὸ τὴ Δύση, ἀλλὰ τὴν ξεπερασμένη Δύση, ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ξεπέρασε ἡ Δύση. Ἔρχονται σὲ μᾶς καθυστερημένα μοντέλα ζωῆς. Ἔτσι σὲ πολλὰ σημεῖα παρατηρεῖται τὸ φαινόμενο τοῦ ἀντιθεϊσμοῦ, τοῦ πρώτου ἐπαναστατικοῦ σταδίου τοῦ ἀθεϊσμοῦ, ποὺ τώρα ἔχει ξεπερασθεῖ καὶ στὴν Δύση, στὴν ὁποία ἤδη φεύγουν ἀπὸ τὸ δεύτερο στάδιο καὶ ἀναζητοῦν τὸ τρίτο, δηλαδὴ ἀναζητοῦν λύτρωση καὶ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὰ ἐσωτερικὰ βασανιστικὰ προβλήματα. Ἐμεῖς πάντα εἴμαστε καθυστερημένοι.
Τὸ δεύτερο εἶναι ὅτι στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση ἔχουμε μία ὑγιῆ πνευματικότητα, ἰσορροπημένη καὶ ζωντανή, τὴν ὁποία μποροῦμε νὰ ζήσουμε καὶ νὰ ξεφύγουμε ἀπὸ τὴν φενάκη τοῦ ἀρρωστημένου μυστικισμοῦ. Μποροῦμε νὰ ἀποκτήσουμε προσωπικὴ γνώση τοῦ Θεοῦ. Ὁ δικός μας Θεὸς δὲν εἶναι ἀφηρημένος, Θεὸς τῶν φιλοσόφων καὶ τῶν στοχαστῶν, ἀλλὰ Θεὸς ἀληθινός, ὁ Θεὸς τῶν Πατέρων ἠμῶν. Γιατί νὰ πέφτουμε σὲ ἀπρόσωπο μυστικισμό, ἀνατολικοῦ τύπου ἢ νὰ γλιστρᾶμε σὲ μαγεῖες καὶ ἄλλα παρόμοια, ὅταν στὴν Παράδοσή μας διαθέτουμε πλήρη διδασκαλία καὶ ζωή, ποῦ μᾶς ὁδηγεῖ στὴν βίωση τοῦ προσωπικοῦ Θεοῦ;
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διαθέτει ἕνα βάθος ἀπύθμενο, ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ τὸ διακρίνουμε μὲ γυμνὸ ὀφθαλμό. Μπορεῖ νὰ βλέπουμε τὴν Ἐκκλησία ὡς κατεστημένο θεσμό, ἀλλὰ πέρα ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια ὑπάρχει ἡ ζωντανὴ πραγματικότητα. Ὑπάρχει ἡ ἀλήθεια ἐνσαρκωμένη σὲ πρόσωπα. Ἡ ἀναζήτηση αὐτῆς τῆς ἀλήθειας καὶ ἡ βίωσή της μποροῦν νὰ ἀποτρέψουν τὴν πορεία μας σὲ ἕναν ἀθεϊσμό, ποὺ ἀπομυζᾶ τὴν ζωὴ καὶ ὅλη τὴν ὕπαρξή μας.
Πηγη:www.oode.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου