Ἐπιμέλεια: Νίκος Νικολάου - Ἀντώνης Ἀγγελὴς
Εἰσαγωγὴ
28 Ὀκτωβρίου 1940: Μία ἱστορικὴ ἐθνικὴ ἐπέτειος πού, κάθε χρόνο, γιορτάζεται μὲ κάθε ἐπισημότητα, σὲ κάθε γωνιὰ τῆς Ἑλλάδας.
Ὁ δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος εἶχε ἀρχίσει ἀπὸ τὸ 1939, μὲ τὴ γερμανικὴ εἰσβολὴ στὴν Πολωνία. Στὶς 10 Ἰουνίου ἡ Ἰταλία εἰσέρχεται στὸν πόλεμο καὶ τὸν Αὔγουστο τοῦ 1940, θὰ προκαλέσει τὴ χώρα μας μὲ τὸν τορπιλισμὸ στὴν Τῆνο τοῦ εὐδρόμου «Ἕλλη», ἀνήμερα τῆς μεγάλης γιορτῆς τῆς Παναγίας.
Εἶναι ὁ προάγγελος τῆς ἰταλικῆς ἐπίθεσης στὴν Ἑλλάδα, ποὺ προετοιμάζεται μὲ κάθε μυστικότητα, πρὶν αὐτὴ ἐκδηλωθεῖ στὶς 28 Ὀκτωβρίου τοῦ 1940.
Ἡ χώρα μας, χωρὶς νὰ διαθέτει τὰ τεράστια πολεμικὰ μέσα τῶν εἰσβολέων Ἰταλῶν καὶ μὲ μόνα ὄπλα τῆς τὴν ψυχὴ καὶ τὴ γενναιότητα τοῦ λαοῦ τῆς εἶπε ΟΧΙ στὸ ἰταμὸ τελεσίγραφο τοῦ Ἰταλοῦ δικτάτορα Μουσολίνι, καταφέρνοντας, στὸ μέτωπο τῆς Ἀλβανίας, καίριο κτύπημα στὶς ἰμπεριαλιστικές του φιλοδοξίες, σὲ σημεῖο ταπείνωσης, γεγονὸς ποὺ ἀνάγκασε τὸν ἐπίσης δικτάτορα τῆς Γερμανίας, τὸν Χίτλερ, νὰ ἀνασυντάξει τὰ πολεμικά του πλάνα καὶ νὰ προστρέξει σὲ βοήθεια τοῦ φανφαρόνου συμμάχου του.
Ἡ Ἑλλάδα, ἀφοῦ ἀντιστάθηκε ἡρωικὰ στὶς σιδηροφράκτες στρατιὲς τοῦ Χίτλερ, ὑπέκυψε στὶς κατὰ πολὺ ἀνώτερες στρατιωτικές του δυνάμεις καὶ ἀναπόφευκτα ὑπέστη στὶς 24 Ἀπριλίου 1941, τὴν τριπλῆ κατοχὴ ἀπὸ τὶς συνασπισμένες δυνάμεις τῆς Γερμανίας, τῆς Ἰταλίας καὶ τῆς Βουλγαρίας.
Κι ἀπὸ τὴν σκληρὴ αὐτὴ κατοχὴ ξεπήδησε ἡ ἐποποιϊα τῆς Ἐθνικῆς Ἀντίστασης, ποὺ σὲ συνδυασμὸ μὲ τὶς νίκες τῶν συμμάχων ὁδήγησαν στὴν πτώση τῶν δυνάμεων τοῦ ναζιστικοῦ καὶ φασιστικοῦ ἄξονα καὶ στὴν ἀπελευθέρωση τῆς χώρας μας.
Αὐτὸ εἶναι μὲ λίγα λόγια τὸ ἱστορικὸ πλαίσιο τῆς μεγάλης αὐτῆς ἱστορικῆς ἐπετείου.
Ὅμως τὰ Δωδεκάνησα τὴν περίοδο ἐκείνη εἶναι σκλαβωμένα, ὑπὸ τὴν κατοχὴ τῶν Ἰταλῶν, ποὺ μετὰ τὴ συνθήκη τῆς Λωζάνης τὸ 1923, ἀπέκτησαν κυριαρχικὰ δικαιώματα μὲ βάση τὸ διεθνὲς δίκαιο καὶ τὶς διεθνεῖς συνθῆκες.
Καὶ ὅσο κι ἂν εἶναι ἀντιφατικὸ καὶ ὀξύμωρο, ἀπὸ τὸν ἑλληνοϊταλικὸ πόλεμο τοῦ 1940, ἄρχισε νὰ ξαναγεννιέται ἡ ἐλπίδα ὅτι μαζὶ μὲ τὴ νίκη τῶν ἑλληνικῶν καὶ συμμαχικῶν δυνάμεων, θὰ ἐρχόταν ἐπιτέλους καὶ ἡ ὥρα τῆς δικῆς τους ἀπελευθέρωσης.
Ἂς δοῦμε ὅμως ὑπὸ μορφὴ χρονολογίου τὰ κυριότερα γεγονότα ἀπὸ τὴν ἔναρξη τοῦ Β' παγκοσμίου πολέμου, μέχρι τὰ χρόνια της Κατοχῆς.
1 Σεπτεμβρίου 1939
Γερμανικὴ εἰσβολὴ στὴν Πολωνία. Ἡ Γαλλία, ἡ Μεγάλη Βρετανία καὶ οἱ κτήσεις τῆς κηρύσσουν τὸν πόλεμο στὴ Γερμανία. Ἡ Ἰταλία ἀπὸ τὶς 7 Ἀπριλίου τοῦ 1939 εἶχε καταλάβει τὴν Ἀλβανία.
9 Ἀπριλίου 1940
Γερμανικὴ ἐπίθεση στὴ Δανία καὶ τὴ Νορβηγία.
10 Μαΐου 1940
Γερμανικὴ ἐπίθεση στὴν Ὀλλανδία τὸ Βέλγιο καὶ τὴ Γαλλία, ποὺ θὰ συνθηκολογήσει στὶς 22 Ἰουνίου.
10 Ἰουνίου 1940
Ἡ Ἰταλία εἰσέρχεται στὸν πόλεμο. Δημιουργεῖται ἔτσι ὁ γερμανοϊταλικὸς Ἄξονας.
Ἰούνιος-Ἰούλιος 1940
Ἡ Σοβιετικὴ Ἕνωση καταλαμβάνει τὴν Ἐσθονία, τὴ Λιθουανία, τὴ Λετονία, τὴ Βεσαραβία καὶ ἄλλα ὅμορα ἐδάφη.
Αὔγουστος 1940
Οἱ Ἰταλοὶ εἰσβάλλουν στὴν Αἴγυπτο καὶ οἱ Βρετανοὶ στὴ Σομαλία.
4 Ὀκτωβρίου 1940
Συνάντηση Χίτλερ καὶ Μουσολίνι. Καμιὰ ἀναφορὰ γιὰ Ἑλλάδα καὶ Ρουμανία.
Στὶς τρεῖς τὰ ξημερώματα τῆς Δευτέρας, 28 Ὀκτωβρίου τοῦ 1940, γιὰ τοὺς Ἰταλοὺς ἡ δεκάτη ὀγδόη ἐπέτειος ἀπὸ τὴν φασιστικὴ «πορεία πρὸς τὴ Ρώμη», ποὺ ἔφερε, τὸ 1922, τὸν Μουσολίνι στὴν ἐξουσία, ὁ Ἰταλὸς πρεσβευτὴς στὴν Ἀθήνα Γκράτσι, ἐπισκέπτεται, στὴν οἰκία του, τὸν πρωθυπουργὸ τῆς Χώρας, Ἰωάννη Μεταξὰ καὶ τοῦ ἐπιδίδει τελεσίγραφο μὲ τὸ ὁποῖο ζητοῦσε, ἐντὸς τριῶν ὡρῶν, τὴν ἐλεύθερη διέλευση καὶ στάθμευση τῶν ἰταλικῶν στρατευμάτων στὴν Ἑλλάδα.
Μὲ τὴ γαλλικὴ φράση « Alors , c ' est la guerre », ποὺ σημαίνει « Πόλεμος λοιπὸν », ὁ Μεταξὰς ἀπορρίπτει τὸ ἰταμὸ ἰταλικὸ τελεσίγραφο καὶ ἀπευθύνει διάγγελμα πρὸς τὸν ἑλληνικὸ λαό.
Ἀρχίζει ἔτσι ἡ ἰταλικὴ ἐπίθεση κατὰ τῆς Ἑλλάδας, στὸ ἀλβανικὸ μέτωπο, τὴν ὥρα ποὺ ὁ λαὸς διαδηλώνοντας στοὺς δρόμους τῆς Ἀθήνας κατὰ τῆς Ἰταλίας, τρέχει μὲ ἐνθουσιασμὸ νὰ καταταγεῖ καὶ νὰ πολεμήσει στὸ μέτωπο.
Ἡ Ἰταλία ἐπιδιώκει μ' αὐτὴν τὴν αἰφνιδιαστική, ἀκόμη καὶ γιὰ τοὺς συμμάχους της, ἐπίθεση, δύο στόχους: Νὰ δημιουργήσει ἀντιπερισπασμὸ στὶς ἐπιτυχίες τοῦ Χίτλερ, βάζοντας φρένο στὴ γερμανικὴ ἐξάπλωση στὸ βαλκανικὸ χῶρο καὶ ταυτόχρονα, νὰ περιορίσει τὶς βρετανικὲς θέσεις στὴ Μεσόγειο. Ἡ Ἑλλάδα, ἐμπόδιο σ' αὐτὲς τῆς τὶς φιλοδοξίες, ἔπρεπε μὲ κάθε τρόπο τιμωρηθεῖ.
Ἡ κατάσταση στὰ Δωδεκάνησα.
Τὴν περίοδο τῆς ἰταλικῆς εἰσβολῆς στὴν Ἑλλάδα, πολιτικὸς καὶ στρατιωτικὸς διοικητὴς στὴ Ρόδο καὶ στὰ Δωδεκάνησα ἦταν ὁ διαβόητος τετράρχης τοῦ φασισμοῦ, ὁ Cesare Maria De Vecchi , Conte di Val Cismon , ὅπως ὑπέγραφε καὶ ὅπως ἤθελε νὰ ἀποκαλεῖται, μὲ αὐτὸν τὸν πομπώδη τρόπο.
28 Ὀκτωβρίου 1940
Οἱ Ἰταλοὶ συγκεντρώνουν σὲ στρατόπεδο συγκεντρώσεως ( Concentramento ) στὴν τάφρο τοῦ φρουρίου, ὅλους τους ἄρρενες Δωδεκανήσιους Ἕλληνες ὑπηκόους, ἡλικίας 20-60 ἐτῶν.
Τὴν ἴδια ὥρα στὴν Ἀθήνα, πυκνὲς ὁμάδες Δωδεκανησίων, κάθε ἡλικίας, ἀπὸ τὶς συνοικίες τῆς Ἀθήνας καὶ τοῦ Πειραιᾶ, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄλλα κέντρα τῆς Ἀττικῆς, συγκεντρώθηκαν, μὲ τὰ δωδεκανησιακᾶ λάβαρα, στὸ κέντρο τῆς πρωτεύουσας καὶ κατέκλυζαν τὰ γραφεῖα τῶν Δωδεκανησιακῶν Συλλόγων γιὰ νὰ τοὺς πιέσουν νὰ ἐνεργήσουν πρὸς τὰ ὑπουργεῖα, ὥστε νὰ μπορέσουν νὰ καταταγοῦν στὸν Ἐθνικὸ Στρατό. Ἕνα ἦταν τὸ αἴτημα: « Νὰ πολεμήσουν καὶ οἱ Δωδεκανήσιοι ».
Πρόεδρος τῆς Κεντρικῆς Δωδεκανησιακῆς Ἐπιτροπῆς διορίζεται ὁ πατριώτης Ἰωάννης Καζούλλης , ὁ ὁποῖος εἶχε ἔλθει ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο γιὰ εἰδικὴ ἀποστολή.
1 Νοεμβρίου 1940
Ὁ Ἀλέξανδρος Διάκος ἀπὸ τὴ Χάλκη, εἶναι ὁ πρῶτος Ἕλληνας ἀξιωματικὸς ποὺ «πέφτει» ἡρωικὰ μαχόμενος στὸ λόφο τῆς Τσούκας.
13 Νοεμβρίου 1940
Μὲ τὴν ὑπ' ἀριθμ. Α.Π. 10234/13.11.1940 συγκροτεῖται τὸ Σύνταγμα Ἐθελοντῶν Δωδεκανησίων , ὡς αὐτοτελὴς μονάδα τοῦ στρατεύματος, μὲ πρῶτο προσωρινὸ διοικητὴ καὶ διοικητὴ τοῦ Ἃ' τάγματος, τὸν ταγματάρχη ἀπὸ τὴ Σύμη, Μάρκο Κλαδάκη .
27 Νοεμβρίου 1940 Ὁ Ἰταλὸς κυβερνήτης De Vecchi φεύγει ἀπὸ τὴ Ρόδο γιὰ τὴ Ρώμη. Δὲν θὰ ἐπιστρέψει πλέον καὶ θὰ ἀντικατασταθεῖ ἀπὸ τὶς 16 Δεκεμβρίου ἀπὸ τὸν στρατηγὸ Ettore Bastico .
25 Ἰουλίου 1941
Ὁ ναύαρχος Inigo Campioni ἀναλαμβάνει κυβερνήτης τῶν νησιῶν.
Τὸ ἀφιέρωμα τῆς Κεντρικῆς Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρόδου στὴν 28 ἡ Ὀκτωβρίου 1940, περιλαμβάνει ἕνα σύνολο ἀπὸ κείμενα, ἐπεξηγηματικὰ καὶ διαφωτιστικὰ γιὰ τὰ γεγονότα, ποὺ περιληπτικά, περιλαμβάνονται στὴν εἰσαγωγὴ καὶ στὸ χρονολόγιο.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΓΓΕΛΗΣ
ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΠΗΓΗ: http://www.rhodeslibrary.gr/info/2003_2/index.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου