Ὁ Παῦλος Μελὰς (29 Μαρτίου 1870 – 13 Ὀκτωβρίου 1904) ἦταν ἀξιωματικὸς πυροβολικοῦ τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ καὶ πρωτεργάτης τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγώνα. Ἦταν γιὸς τοῦ Μιχαὴλ Μελᾶ καὶ γαμπρὸς τοῦ Στέφανου Δραγούμη.
Γεννήθηκε στὴ Μασσαλία τῆς Γαλλίας. Ἡ καταγωγὴ τῆς οἰκογένειάς του ἦταν ἀπὸ τὴ Βόρεια Ἤπειρο. Μετὰ τὴ μετακίνηση τῆς οἰκογένειας στὴν Ἀθήνα, σπούδασε στὴ Στρατιωτικὴ Σχολὴ Εὐελπίδων ἀπ' ὅπου ἀποφοίτησε ὡς ἀνθυπολοχαγὸς τοῦ πυροβολικοῦ τὸ 1891. Φέροντας τύψεις γιὰ τὴν ἔκβαση τοῦ πολέμου τοῦ 1897 συμμετεῖχε ἀπὸ τοὺς πρώτους στὸ ἱδρυθὲν τὸ 1900 Μακεδονικὸ κομιτάτο γιὰ τὴν ἐμψύχωση τοῦ ἀπογοητευμένου ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Μακεδονίας καὶ σὲ ἀντίδραση στὴ δράση τῶν Βουλγάρων κομιτατζήδων. Ἔτσι ἀπὸ τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1904 ὁ Παῦλος Μελὰς ἔσπευσε μὲ ἄλλους 4 ἀξιωματικοὺς πρὸς ἐπιτόπια μελέτη τῆς κατάστασης. Ἀποτυγχάνοντας σὲ ἐκείνη τὴν πρώτη προσπάθεια, ἐπανῆλθε τὸν Ἰούλιο τοῦ ἴδιου ἔτους ὅποτε καὶ εἰσῆλθε στὴ Μακεδονία ὡς ζωέμπορος μὲ τὸ ὄνομα "Πέτρος Δέδες". Μετὰ 20ήμερη παραμονὴ συναντήθηκε μὲ τὸν Λάμπρο Κορομηλὰ στὴ Θεσσαλονίκη ἀνταλλάσσοντας σκέψεις γιὰ ἀνάληψη ἐπιχειρήσεων καὶ στὴ συνέχεια ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα.
Στὶς 18 Αὐγούστου ὅταν ὅλα ἦταν ἕτοιμα κατὰ τὸ σχέδιο ὁ Παῦλος Μελὰς μὲ τὸ ἐπιχειρησιακὸ ὄνομα Καπετὰν Μίκης Ζέζας, ἐπικεφαλῆς σώματος ἐκ 35 μόλις ἀνδρῶν, ποὺ τὸ ἀποτελοῦσαν Μακεδόνες, Μανιάτες καὶ Κρητικοί, ἀνέλαβε τὴν ἀρχηγία τοῦ Μακεδονικοῦ ἀγώνα ἐνάντια στοὺς Βούλγαρους καὶ εἰσῆλθε ἔνοπλα στὰ Μακεδονικὰ ἐδάφη μὲ τὴν ἐντολὴ νὰ ἀσκεῖ καθήκοντα ἀρχηγοῦ καὶ στὶς μικρότερες ὁμάδες ποὺ δροῦσαν ἐν τῷ μεταξὺ στὴ περιφέρειες Μοναστηρίου καὶ Καστοριᾶς. Πληροφορηθέντες οἱ Τοῦρκοι ἀπὸ διάφορους καταδότες περὶ τῆς εἰσόδου καὶ τῆς δράσης τοῦ Παύλου Μελᾶ ἔθεσαν πρὸς καταδίωξή του πολυάριθμο τουρκικὸ ἀπόσπασμα. Παρὰ τὶς συνεχεῖς διώξεις τοῦ Ὀθωμανικοῦ στρατοῦ ὁ Παῦλος Μελὰς ἄρχισε ν΄ ἀποδεκατίζει τὶς βουλγαρικὲς ὁμάδες μὲ βάση τὰ χωριὰ Λιγκοβάνη καὶ Λίχυβο. Ὅμως στὶς 13 Ὀκτωβρίου 1904 βρισκόμενος στὰ Στάτιστα καὶ προδοθεῖς ἀπὸ τὴν βουλγάρικη συμμορία τοῦ Μήτρου Βλάχου περικυκλώθηκε ἀπὸ Τουρκικὸ ἀπόσπασμα 150 ἀνδρῶν. Μετὰ ἀπὸ δίωρη λυσσαλέα μάχη διέταξε αἰφνίδια ἔξοδο τεθεῖς ἐπικεφαλῆς τῶν ἀνδρῶν του . Στὴν ἐπιχείρηση αὐτὴ τραυματίσθηκε θανάσιμα στὴν ὀσφυϊκὴ χώρα καὶ πέθανε μετὰ ἀπὸ μισῆ ὥρα στὰ χέρια τοῦ φίλου του, Γεώργιο Στρατινάκη. Ἡ κεφαλὴ τοῦ ἀποκοπεῖσα ὑπὸ τῶν συμμαχητῶν τοῦ τάφηκε πρὸ τῆς "ὡραίας πύλης" τοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στὸ χωριὸ Πισοδέρι, τὸ δὲ σῶμα τοῦ παραδόθηκε ἀπὸ τοὺς Τούρκους στὸν Μητροπολίτη Καστοριᾶς ὅπου καὶ τάφηκε στὸν παρακείμενο βυζαντινὸ ναὸ τῶν Ταξιαρχῶν.
Σήμερα, τὸ ὄνομα τοῦ Παύλου Μελᾶ φέρει πρὸς τιμὴ τοῦ τὸ χωριὸ Στάτιστα ἐνῶ πλῆθος προτομῶν τοῦ στολίζουν πλατεῖες πόλεων μεταξὺ τῶν ὁποίων στὴ Θεσσαλονίκη, τὴν Ἀθήνα, τὴν Κοζάνη κλπ.
Πηγη: wikipedia.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου