ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Αὐτές οἱ τρεῖς ἡμέρες, τίς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία ὀνομάζει Μεγάλες καί Ἅγιες, ἔχουν, μέσα στό λειτουργικό κύκλο τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας, ἕναν καθοριστικό σκοπό. Τοποθετοῦν ὅλες τίς ἱερές ἀκολουθίες στήν προοπτική του Τέλους • μᾶς ὑπενθυμίζουν τό ἐσχατολογικό νόημα τόν Πάσχα.Συχνά ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα χαρακτηρίζεται σάν....
περίοδος γεμάτη μέ «ὡραιότατες παραδόσεις» καί «ἔθιμα», σάν ξεχωριστό τμῆμα τοῦ ἑορτολογίου μας. Τά ζοῦμε ὅλα αὐτά ἀπό τήν παιδική μας ἡλικία σάν ἕνα ἐλπιδοφόρο γεγονός πού γιορτάζουμε κάθε χρόνο, θαυμάζουμε τήν ὀμορφιά τῶν ἀκολουθιῶν, τίς ἐπιβλητικές πομπές καί προσβλέπουμε μέ κάποια ἀνυπομονησία στό Πασχαλινό τραπέζι… Καί ὑστέρα, ὅταν ὅλα αὐτά τελειώσουν, ξαναρχίζουμε τήν κανονική μας ζωή.
Ἀλλά ἄραγε καταλαβαίνουμε πώς ὅταν ὁ κόσμος ἀρνήθηκε τόν Σωτήρα του, ὅταν ὁ Ἰησοῦς «ἤρξατο ἀδημονεῖν» καί ἔλεγε: «περίλυπος ἐστίν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου», καί ὅταν πέθανε στό Σταυρό, τότε ἡ «κανονική ζωή» σταμάτησε; Δέν εἶναι πιά δυνατόν νά ὑπάρξει «κανονική ζωή» γιατί ἀκριβῶς αὐτοί πού φώναζαν «Σταύ ρωσον Αὐτόν!», αὐτοί πού Τόν ἔφτυναν καί Τόν κάρφωναν στό Σταυρό ἦταν… «κανονικοί ἄνθρωποι». Τόν μισοῦσαν καί Τόν σκότωσαν ἀκριβῶς γιατί τούς τάραξε, τούς χάλασε τήν «κανονική» ζωή τους. Καί ἦταν πραγματικά ἕνας τέλεια «κανονικός» κόσμος αὐτός πού προτίμησε τό σκοτάδι καί τό θάνατο ἀπό τό φῶς καί τή ζωή… Μέ τό θάνατο ὅμως τοῦ Χριστοῦ ὁ «κανονικός» κόσμος καί ἡ «κανονική » ζωή καταδικάστηκαν ἀμετάκλητα. Ἤ μᾶλλον, θά λέγαμε ὅτι ἀποκαλύφθηκε ἡ ἀληθινή, ἡ ἀνώμαλη φύση τους, ἡ ἀνικανότητά τους νά δεχθοῦν τό Φῶς • ἀποκαλύφθηκε ἡ τρομερή δύναμη τοῦ κακοῦ μέσα τους. «Νῦν κρίσις ἐστίν τοῦ κόσμου τούτου • νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω» (Ἰω. 12, 31).
Τό Πάσχα σημαίνει τό τέλος «αὐτοῦ του κόσμου». Μέ τό Θάνατο καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ συντελέστηκε αὐτό τό τέλος, πού μπορεῖ νά διαρκέσει ἑκατοντάδες αἰῶνες, χωρίς νά ἀλλοιώνει τή φύση τοῦ χρόνου τόν ὁποῖο ζοῦμε σάν «ἔσχατο καιρό». «Καί οἱ χρώμενοι τῷ κόσμω τούτω ὡς μή καταχρώμενοι • παράγει γάρ τό σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου» (Ἅ’ Κόρ. 7, 31).
Ἡ λέξη Πάσχα σημαίνει πέρασμα, διάβαση. Ἡ γιορτή τῆς Διάβασης (Πάσχα) ἦταν γιά τούς Ἑβραίους ἡ ἐτήσια ἀνάμνηση ὅλης της ἱστορίας τῆς σωτηρίας τούς • τῆς σωτηρίας σάν πέρασμα ἀπό τή σκλαβιά τῶν Αἰγυπτίων στήν ἐλευθερία, ἀπό τήν ἐξορία στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Ἦταν ἐπίσης ἡ προσδοκία τῆς τελικῆς διάβασης στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἔγινε ἡ ἐκπλήρωση αὐτοῦ του Πάσχα, ἔγινε τό Πέρασμα. Αὐτός πραγματοποίησε τήν τελική διάβαση ἀπό τό θάνατο στή ζωή ἀπό τοῦτο τόν «παλαιό κόσμο» στόν «καινό κόσμο», στόν «καινό χρόνο» τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός ἔδωσε καί σέ μᾶς τή δυνατότητα γιά μία τέτοια διάβαση. Ζώντας «ἐν τῷ κόσμω τούτω» μποροῦμε ταυτόχρονα νά μήν εἴμαστε «ἐκ τοῦ κόσμου τούτου», δηλαδή νά ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τή σκλαβιά στό θάνατο καί τήν ἁμαρτία καί νά συμμετέχουμε στόν «ἐπερχόμενο αἰώνα». Γιά νά γίνει αὐτό θά πρέπει καί ἐμεῖς ἐπίσης νά πραγματοποιήσουμε τή δική μας, τήν προσωπική διάβαση • νά καταδικάσουμε τόν παλαιό Ἀδάμ μέσα μας, νά «ἐνδυθοῦμε» τόν Χριστό – αὐτό δηλαδή πού γίνεται στό βάπτισμα μέ τήν τριπλῆ κατάδυση καί πού εἶναι σύμβολο θανάτου – καί νά ζήσουμε τήν ἀληθινή ζωή ἐν Θεῶ…
Μόνον ἔτσι τό Πάσχα δέν γίνεται μία ἐτήσια ἀνάμνηση – ἰ ἐροπρεπής καί ὡραία – γεγονότων τοῦ παρελθόντος. Ἀλλά εἶναι τό Γεγονός πού μᾶς προσφέρθηκε καί ἀποτελεσματικά μας ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ παρών κόσμος μας, ὁ χρόνος μας, ἡ ζωή μᾶς ἔφτασαν στό Τέλος τους καί ταυτόχρονά μας ἀναγγέλλει τήν Ἀρχή τῆς νέας ζωῆς…
Οἱ τρεῖς, λοιπόν, πρῶτες ἡμέρες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας ἔχουν σάν σκοπό νά μᾶς παρουσιάσουν, σάν πρόκληση, αὐτό τό ἐσχατολογικό νόημα τοῦ Πάσχα καί νά μᾶς προετοιμάσουν νά τό καταλάβουμε καί νά τό ἀποδεχτοῦμε.
1. Ἡ ἐσχατολογική αὐτή πρόκληση ἀποκαλύπτεται πρῶτα-πρῶτα
μέ τό κοινό καί γιά τίς τρεῖς ἡμέρες, τροπάριο:
«Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσω τῆς νυκτός καί μακάριος ὁ δοῦλος, ὄν εὐρήσει γρηγορούντα ἀνάξιος δέ πάλιν, ὄν εὐρήσει ραθυμούντα. Βλέπε οὔν ψυχή μου, μή τῷ ὕπνω κατενεχθῆς, ἴνα μή τῷ θανάτω παραδοθῆς, καί τῆς Βασιλείας ἔξω κλεισθῆς • ἀλλά ἀνανηψον κράζουσα• Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἰ ὁ θεός διά τῆς Θεοτόκου, ἐλέησον ἠμᾶς»
Τό «μέσον της νυκτός» (μεσονύκτιο) εἶναι ἡ στιγμή κατά τήν ὁποία ἡ ἡμέρα φτάνει στό τέλος της καί μία νέα ἡμέρα ἀρχίζει. Ἀκριβῶς γι’ αὐτό τό μεσονύκτιο γίνεται τό σύμβολο τοῦ χρόνου στόν ὁποῖο ζοῦμε σάν χριστιανοί. Γιατί ἡ Ἐκκλησία ἀπό τή μία πλευρά ζεῖ μέσα σ’ αὐτό τόν κόσμο συμμετέχοντας στίς ἀδυναμίες του καί σ’ ὅλες τίς τραγωδίες. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ἡ ἀληθινή της ὕπαρξη δέν εἶναι «ἐκ τοῦ κόσμου τούτου», γιατί εἶναι ἡ Νύμφη τοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἀποστολή τῆς εἶναι νά ἀναγγείλει καί νά ἀποκαλύψει τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τήν «καινή ἡμέρα». Ἡ ζωή τῆς εἶναι μία αἰώνια ἀναμονή, μία συνεχής καί ἄγρυπνη προσδοκία αὐτῆς τῆς νέας Ἡμέρας… Ἀλλά ἐμεῖς ξέρουμε πολύ καλά πόσο ἰσχυρός εἶναι ὁ δεσμός μας μέ τήν «παλαιά ἡμέρα», μέ τόν κόσμο, μέ τά πάθη του καί τίς ἁμαρτίες. Ξέρουμε πόσο βαθιά ἀκόμα ἀνήκουμε στόν «κόσμο τοῦτο». Εἴδαμε τό φῶς, γνωρίσαμε τόν Χριστό, ἀκούσαμε γιά τήν εἰρήνη, τή χαρά, τή νέα «ἐν Χριστῷ ζωή» καί παρ’ ὅλα αὐτά ὁ κόσμος μᾶς κρατάει σκλάβους του. Αὐτή ἡ ἀδυναμία, αὐτή ἡ συνεχής προδοσία τοῦ Χριστοῦ, αὐτή ἡ ἀνικανότητα νά δώσουμε ὁλόκληρη τήν ἀγάπη μας στό μόνο πραγματικό ἀντικείμενο ἀγάπης, ἐκφράζονται τέλεια στό ἐξαποστειλάριο τῶν τριῶν αὐτῶν ἡμερῶν:
«Τόν νυμφῶνά σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον καί ἔνδυμα οὐκ ἔχω, ἴνα εἰσέλθω ἐν αὐτῶ λάμπρυνόν μου τήν στολήν τῆς ψυχῆς, Φωτοδότα καί σῶσον μέ»
2. Τό ἴδιο θέμα παρουσιάζεται στά Εὐαγγελικά ἀναγνώσματα αὐτῶν τῶν ἡμερῶν. Πρῶτα ἀπ’ ὅλα ὁλόκληρο τό κείμενο τῶν τεσσάρων Εὐαγγελίων (ὡς τό Ἰω. 13, 31) διαβάζεται στίς Ὧρες (πρώτη, τρίτη, ἕκτη καί ἐννάτη). Αὐτή ἡ ἀνακεφαλαίωση δείχνει ὅτι ὁ Σταυρός εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση τῆς ζωῆς καί τῆς διακονίας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Δίνει τό κλειδί γιά τή βαθύτερη κατανόηση αὐτῆς τῆς ζωῆς. Καθετί στό Εὐαγγέλιο ὁδηγεῖ σ’ αὐτή τήν ἔσχατη ὥρα τοῦ Ἰησοῦ καί ὅλα γίνονται κατανοητά μέσα σ’ αὐτό τό φῶς. Γι’ αὐτό κάθε ἀκολουθία αὐτῶν τῶν ἡμερῶν ἔχει εἰδικό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα:
Μεγάλη Δευτέρα
Στόν Ὄρθρο διαβάζεται ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου (21, 18- 43) ἡ ἱστορία τῆς «ξηρανθείσης συκῆς». Ἡ συκιά ἐδῶ εἶναι τό σύμβολο τοῦ κόσμου πού δημιουργήθηκε ἀπό τόν Θεό νά φέρει πνευματικούς καρπούς καί ἀπέτυχε ν’ ἀνταποκριθεῖ στό Δημιουργό του.
Στήν Ἀκολουθία τῶν Προηγιασμένων Δώρων διαβάζονται ἀπό τό 24ο κεφάλαιο τοῦ Ματθαίου οἱ στίχοι 3-35 οἱ ὁποῖοι ἀναφέρονται στά σημεῖα τῆς ἔλευσης τοῦ Κυρίου καί τῆς συντέλειας τοῦ κόσμου. Εἶναι μία ἐσχατολογική ἀπάντηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στήν ἐρώτηση τῶν μαθητῶν Του, καί προαναγγέλλει τό Τέλος, τά Ἔσχατα. «Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δέ λόγοι μου οὐ μή παρέλθωσι…».
Μεγάλη Τρίτη
Στόν Ὄρθρο διαβάζεται ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου (22,15-23,39) ἡ καταδίκη τῶν Φαρισαίων. Τά πολλά «οὐαί» γιά τήν τυφλή καί ὑποκριτική θρησκεία αὐτῶν o ἰ ὁποῖοι νομίζουν ὅτι εἶναι ἀρχηγοί τῶν ἀνθρώπων καί τό φῶς τοῦ κόσμου, ἀλλά στήν οὐσία «κλείουν τήν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων…».
Στήν Ἀκολουθία τῶν Προηγιασμένων Δώρων συνεχίζεται ἡ ἀνάγνωση ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου στά κεφάλαια 24 (36) 25 καί 26 (2). Καί ἐδῶ πάλι γίνεται λόγος γιά τά Ἔσχατα, γιά τό Τέλος. Γι’ αὐτό μιλοῦν καί οἱ παραβολές πού χαρακτηρίζονται «παραβολές τῶν Ἐσχάτων». Εἶναι ἡ παραβολή τῶν δέκα παρθένων. «Πέντε ἐξ αὐτῶν ἤσαν φρόνιμοι» καί εἶχαν πάρει μαζί μέ τίς λαμπάδες τους καί ἀρκετό λάδι, «πέντε ἤσαν μωραί», οἱ λαμπάδες τούς ἔσβυσαν καί δέν ἔγιναν δεκτές στό γαμήλιο δεῖπνο. Ἡ ἄλλη παραβολή εἶναι τῶν ταλάντων. Δέν χρησιμοποιοῦνται τά τάλαντα πού ἔδωσε στόν καθένα ὁ Κύριος. «…Γρηγορεῖτε οὔν, ὅτι οὐκ οἴδατε τήν ἡμέραν οὐδέ τήν ὥραν ἐν ἡ ὁ Υἱός τοῦ ἄνθρωπου ἔρχεται». Καί τέλος διαβάζουμε γιά τήν ἡμέρα τῆς μέλλουσας κρίσης.
Μεγάλη Τετάρτη
Στόν Ὄρθρο τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα εἶναι ἀπό τόν Ἰωάννη (12, 17-50). Ἀναφέρεται σ’ αὐτούς πού ἀρνήθηκαν τόν Χριστό καί κάνει τήν ἐσχατολογική προειδοποίηση: «Νῦν κρίσις ἐστί τοῦ κόσμου… Ὁ ἀθετῶν ἐμέ καί μή λαμβάνων τά ρήματά μου, ἔχει τόν κρίνοντα αὐτόν • ὁ λόγος ὄν ἐλάλησα, ἐκεῖνος κρίνει αὐτόν ἐν τή ἐσχάτη ἡμέρα».
Στήν Ἀκολουθία τῶν Προηγιασμένων Δώρων διαβάζεται στό Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου (26, 6-16) ἡ ἱστορία τῆς γυναίκας πού μέ πολύτιμα μύρα ἔλουσε τά πόδια τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτή ἡ γυναίκα μέ τούτη τήν πράξη τῆς εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς ἀγάπης καί τῆς μετάνοιας , μοναδικά μέσα γιά τήν ἕνωσή μας μέ τόν Χριστό.
3. Τά Εὐαγγελικά ἀναγνώσματα βρίσκουν τέλεια ἑρμηνεία καί ἀνάπτυξη στήν ὑμνολογία αὐτῶν τῶν ἡμερῶν. Τά στιχηρά καί τά τριώδια (σύντομοι κανόνες ἀπό τρεῖς ὠδές πού ψάλλονται στόν Ὄρθρο) ἀναλύουν τά Εὐαγγελικά νοήματα. Μία προειδοποίηση, προτροπή διατρέχει ὅλους αὐτούς τούς ὕμνους: τό τέλος, ἡ κρίση ἔρχεται… ἄς προετοιμαστοῦμε ἀνάλογα…
«Ἐρχόμενος ὁ Κύριος πρός τό ἑκούσιον Πάθος, τοῖς ἀποστόλοις ἔλεγεν ἐν τή ὀδῶ • ἰδού ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα, καί παραδοθήσεται ὁ Υἱός τοῦ ἄνθρωπου, καθώς γέγραπται περί αὐτοῦ. Δεῦτε οὔν καί ἠμεῖς κεκαθαρμέναις διανοίαις, συμπορευθῶμεν αὐτῶ καί συσταυρωθῶμεν καί νεκρωθῶμεν δί’ αὐτόν ταῖς τοῦ βίου ἠδοναῖς • ἴνα καί συζήσωμεν αὐτῶ καί ἀκούσωμεν βοῶντος αὐτοῦ • Οὐκέτι εἰς τήν ἐπίγειον Ἱερουσαλήμ, διά τό παθεῖν, ἀλλά ἀναβαίνω πρός τόν Πατέρα μου καί Πατέρα ὑμῶν, καί Θεόν μου, καί Θεόν ὑμῶν. Καί συνανυψῶ ὑμᾶς εἰς τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ἐν τή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.»
(Στιχηρό ἀπό τούς Αἴνους τοῦ Ὄρθρου τῆς Μεγάλης Δευτέρας).
«Ἰδού σοί τό τάλαντον ὁ Δεσπότης ἐμπιστεύει, ψυχή μου • φόβω δέξαι τό χάρισμα, δάνεισαι τῷ δεδωκότι, διάδος πτωχοῖς καί κτῆσαι φίλον τόν Κύριον, ἴνα στῆς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, ὅταν ἔλθη ἐν δόξη καί ἀκούσης μακαριᾶς φωνῆς • Εἴσελθε δοῦλε, εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου σου. Αὐτῆς ἀξίωσον μέ, Σωτήρ, τόν πλανηθέντα, διά τό μέγα σου ἔλεος»
(Δοξαστικό τῶν Αἴνων στόν Ὄρθρο τῆς Μεγάλης Τρίτης).
4. Στή διάρκεια τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς τά δύο βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης πού διαβάζονται στούς Ἑσπερινούς εἶναι ἡ Γένεση καί οἱ Παροιμίες. Μέ τήν ἀρχή τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας ἀντί γι’ αὐτά ἔχουμε τά βιβλία «Ἔξοδος» καί «Ἰώβ», πάλι ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη. Ἡ Ἔξοδος εἶναι ἡ ἱστορία τῆς σωτηρίας τοῦ Ἰσραήλ, τῆς ἐλευθερίας του ἀπό τή σκλαβιά τῶν Αἰγυπτίων, ἡ ἱστορία δηλαδή τῆς Διάβασης τῶν Ἑβραίων. Αὐτή ἡ ἱστορία προετοιμάζει καί μᾶς νά κατανοήσουμε τήν ἔξοδο τοῦ Χριστοῦ πρός τόν Πατέρα Του, τήν ὁλοκλήρωση δηλαδή τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας μας. Ὁ Ἰώβ, ὁ πολύπαθος, εἶναι ἡ προεικόνιση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη. Αὐτά τά ἀναγνώσματα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἰώβ προαναγγέλλουν τό μεγάλο μυστήριο τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου, τῆς ὑπακοῆς καί τῆς θυσίας Του.
5. Ἡ λειτουργική πορεία αὐτῶν τῶν ἥμερων ἔχει ἀκόμα τό ρυθμό τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς. Λέγεται ἀκόμα ἡ προσευχή τοῦ Ἐφραίμ τοῦ Σύρου, («Κύριε καί Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιέργειας, φιλαρχίας καί ἀργολογίας, μή μοί δῶς. Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης χάρισαι μοί τῷ σῶ δούλω. Ναί Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαι μοί τοῦ ὁρᾶν τά ἐμᾶ πταίσματα, καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου • ὅτι εὐλογητός εἰ εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν») καί γίνονται οἱ ἀνάλογες μετάνοιες. Ἐπίσης ἔχουμε ἐκτεταμένα ἀναγνώσματα ἀπό τό Ψαλτήρι καί βέβαια κάθε πρωί τήν Ἀκολουθία τῶν Προηγιασμέ νῶν Δώρων, μέ τούς ὕμνους τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς. Βρισκόμαστε ἀκόμα στήν περίοδο τῆς μετανοίας, γιατί μόνο ἡ μετάνοια μᾶς ἐξασφαλίζει τή συμμετοχή μας στό Πάσχα τοῦ Κυρίου μας καί μᾶς ἀνοίγει τίς θύρες στό Πασχάλιο δεῖπνο.
Τελικά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τετάρτη ὅταν ἡ τελευταία πιά Ἀκολουθία τῶν Προηγιασμένων Δώρων φτάνει στό τέλος, ἀφοῦ τά Τίμια Δῶρα ἔχουν μεταφερθεῖ ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα, ὁ ἱερέας λέει, γιά τελευταία φορά, τήν προσευχή τοῦ Ἁγίου Ἐφραίμ. Σ’ αὐτό ἀκριβῶς τό σημεῖο ἡ προετοιμασία φτάνει στό τέλος. Ὁ Κύριός μας καλεῖ τώρα στό τελευταῖο Του δεῖπνο.
Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀλεξάνδρου Σμέμαν, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, Σύντομη λειτουργική ἐξήγηση τῶν ἡμερῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας. Ἔκδ. Ἀκρίτας 1990.
ΠΗΓΗ:ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου