Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός καί τό σημερινό σχολεῖο

Τοῦ Ἰωάννου Τάτση, Θεολόγου

«Ἀπό τό σχολεῖο μανθάνομεν, τό κατά δύναμιν, τί εἶναι Θεός, τί εἶναι ἤ Ἁγία Τριάς, τί εἶναι ἄγγελοι, τί εἶναι ἀρχάγγελοι, τί εἶναι δαίμονες, τί εἶναι παράδεισος, τί εἶναι κόλασις, τί εἶναι ἁμαρτία, ἀρετή. Ἀπό τό σχολεῖον μανθάνομεν τί εἶναι Ἁγία Κοινωνία, τί εἶναι Βάπτισμα, τί εἶναι τό ἅγιον Εὐχέλαιον, ὁ τίμιος γάμος, τί εἶναι ψυχή, τί εἶναι κορμί, τά πάντα ἀπό τό σχολεῖον τά μανθάνομεν». Μέ τούς λόγους αὐτούς ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός περιγράφει τό σχολεῖο τῆς ἐποχῆς του, ἕνα σχολεῖο πού συμβάλλει ἄμεσα στήν πνευματική καί ἐκκλησιαστική κατάρτιση τῶν μαθητῶν του.
Κάθε σύγκριση τῶν λόγων τοῦ ἁγίου μέ τούς σημερινούς στόχους τῆς ἐκπαίδευσης καί τίς ὁδηγίες τῶν Ἀναλυτικῶν Προγραμμάτων ἀποδεικνύει τήν τεράστια ἀπόσταση πού χωρίζει τό σχολεῖο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ ἀπό τό σημερινό σχολεῖο τῆς πολυπολιτισμικότητας...
Τά γλωσσικά μαθήματα ἔχουν πλήρως ἀποχριστιανοποιηθεῖ... μέ τήν ἀφαίρεση σχεδόν στό σύνολό τους τῶν ἑνοτήτων πού ἔκαναν κάποια ἀναφορά στήν χριστιανική ζωή. Τά ἐλάχιστα καινοδιαθηκικά καί πατερικά κείμενα πού διδάσκονταν στό μάθημα τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἔχουν σχεδόν πλήρως ἐξοστρακιστεῖ, κι ἄς ἀποτελοῦν -πέραν τῆς πνευματικῆς τους ἀξίας- τά προσφορότερα κείμενα γιά τήν εἰσαγωγή τῶν μαθητῶν στήν γνώση τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας λόγω τῆς περισσότερο προσιτῆς καί γνωστῆς στούς μαθητές γλώσσας στήν ὁποία εἶναι γραμμένα. Ἀλλά καί τά διηγήματα τοῦ Παπαδιαμάντη ἤ τά κείμενα τοῦ Κόντογλου δέ χωροῦν πλέον στό μάθημα τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας.
Τό χειρότερο δέ πάντων ἡ ἀλλοίωση τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν. Ἀφοῦ πρῶτα ἐξοστράκισε κάθε ἀναφορά στό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ καί τήν διδασκαλία του, δέν στοχεύει πλέον στήν μετάδοση τῆς γνώσης τῆς ὀρθόδοξης Πίστης καί τῶν Μυστηρίων ὅπως τά περιγράφει στούς παραπάνω λόγους ὁ ἅγιος Κοσμᾶς. Ἀντίθετα ἔχει ὡς στόχο τήν καλλιέργεια τῆς γνωριμίας μεταξύ τῶν θρησκειῶν, τῆς «ἀνοχῆς» καί τοῦ «διαλόγου» μέ πάσης φύσεως αἱρέσεις καί θρησκεῖες, χωρίς μάλιστα νά ὑπάρχει τό ὑπόβαθρο τῆς βαθιᾶς γνώσης τῆς δικῆς μας ὀρθόδοξης Πίστης. Τό δέ βιβλίο θρησκευτικῶν τῆς Α΄ Λυκείου πού διαπραγματεύεται τά περί τῶν ἱερῶν Μυστηρίων καί τῆς περί τῶν Ἀγγέλων καί δαιμόνων, παραδείσου καί κολάσεως διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας δέχεται οὐκ ὀλίγες ἐπικρίσεις γιά τό «κατηχητικό» του περιεχόμενο πού πρέπει μέ τήν πρώτη εὐκαιρία νά ἀλλάξει.
Τό «σχολεῖο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ» λόγω τοῦ «κατηχητικοῦ» καί «μονόπλευρου» (ὀρθόδοξου μόνο) χαρακτήρα του εἶναι μᾶλλον ἀπορριπτέο ἀπό τούς συγχρόνους θεολόγους πού σχεδιάζουν τό μέλλον τοῦ θρησκευτικοῦ μαθήματος.