6 Οκτ 2023

Κρίσεις καί Σχόλια στό βιβλίο: “Ἀσκητική τῆς Ἁγάπης” Γαβριηλίας μοναχῆς. Π. Βασιλείου Σπηλιοπούλου. Προλεγόμενα Ἀρχιμ. Σαράντου Σαράντου

Ἐπειδὴ οἱ καιροὶ εἶναι πονηροὶ καὶ πρέπει νὰ πορευτοῦμε διαμέσου τοῦ ἀνάποδου κόσμου, τῆς Νέας Ἐποχῆς, τῆς Πανθρησκείας, τῆς Παγκοσμιοποίησης, τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἂς ἔχουμε ὑπ᾿ ὄψιν μας κάποιες ἐπώνυμες κριτικὲς τοποθετήσεις ἀπὸ τον π. Βασίλειο Σπηλιόπουλο, καὶ τὸν πρόλογο τοῦ μακαριστοῦ καὶ ἀγαπητοῦ μας π. Σαράντη Σαράντου, στὸ συγκεκριμένο βιβλίο «Ἀσκητική τῆς Ἀγάπης», οἱ ὁποῖες ἀφοροῦν τὸ πρόσωπο καὶ τὴν ζωὴ τῆς Γερόντισσας Γαβριηλίας, καὶ οἱ ὁποῖες δημοσιεύτηκαν τὸ 2010 δηλαδὴ ἀρκετὰ χρόνια πρίν, ἀκριβῶς γιὰ νὰ προλάβουν ἐξελίξεις.
Βέβαια ἡ πολεμικὴ ποὺ δέχτηκαν καὶ τότε ἦταν ἔντονη. Ἀξίζει ὅμως νὰ δοῦμε διαβάζοντας αὐτὲς τὶς κριτικές, ἂν δὲν τὶς ἔχουμε δεῖ στὸ παρελθόν...
Ἀρχιμανδρίτης Σαράντης Σαράντος
Στό βιβλίο πού εὐρέως ἐκυκλοφόρησε, “Ἡ Ἀσκητική τῆς Ἀγάπης”, τῆς Γαβριηλίας μοναχῆς, ἀναφέρεται τό ὄνομά μου ὡς ἕνας ἀπό ἐκείνους πού γνώρισαν τή μοναχή. Πράγματι, εἴχαμε συναντηθεῖ μία φορά καί ἀνταλλάξαμε γιά λίγο κάποιες ἀπόψεις. Τό γεγονός αὐτό δέν μπορεῖ νά ἀποτελέσει δική μου “ἐγγύηση” γιά τό βιβλίο, πού μεταγενέστερα συνεγράφη ἀπό τήν ὁμώνυμη συγγραφέα.

Δρττομαι, λοιπν, τς εκαιρας ν παρουσισω μ πολλ χαρ τν κριτικ το παραπνω βιβλου, πο χει κνει ερολογιτατος Δικονος π. Βασλειος Σπηλιπουλος.

Εναι πολ χρσιμη νγνωση ατς τς κριτικς π τος ναγνστες το γκδους βιβλου τς Γαβριηλας, λλ κα π λο τ χριστεπνυμο πλρωμα τν ρθοδξων, γι ν μθουν ν ξεχωρζουν τ σιτρι π τ χυρο, τ φς π τ σκοτδι, τν λθεια π τ ψμα.

Δυστυχς, πληθρα τν μηνυμτων κα τν καταπαστων πληροφοριν τς “Νας ποχς”, μβλνουν τς ρθδοξες συνειδσεις λων μας,  κινητοποιον τ δοτ π τν Κρι μας ησο Χριστ εθυκρισα, ποσκοπντας ν παραπλανσουν, ε δυνατν, κα τος κλεκτος κα ν τος ντξουν στ γοητευτικ πανραμα τς Πανθρησκεας.

Θεσμο θεανθρπινοι κα ρχς αταπδεικτες μχρι τρα, σχετικοποιονται, μ πουλους τρπους κα τελικ μφισβητονται π τος ρχοντες το κοσμοκρτορος το αἰῶνος τοτου”, τσο μσα στν παγκσμια κοιντητα, σο κα μσα στ φιλττη ρθδοξη πατρδα μας, τν λλδα, τν ποα γωνιωδς πασχζουν ν κσυγχρονσουν, ς δθεν συγχρνιστη κα τριτοκοσμικ, ξνοι κα ντπιοι κσυγχρονιστς”.

Εναι πολ λυπηρ ν μπλκονται σ’ατ  τ νοοτροπα κα στ νεοεποχτικη εραποστολ, μλη τς ρθοδξου κκλησας μας κα δ μλη θεσμικ φιερωμνα στ Χριστ, κα μλιστα ν προσπαθον ν μπλξουν στν παναρεση τς Νας  ποχς κα τς Πανθρησκεας τ πλρωμα τν πιστν.

Μσα στς πεντακσιες σελδες το κρινομνου βιβλου γνεται μεθοδικ προσπθεια μσω ρωοποιημνου εραποστολικο προσπου, τς Γαβριηλας μοναχς π τ Γαβριηλα μοναχ, ποτακτικ της, ν σοπεδωθε ρθδοξη δαμντινη, ληθεουσα διδασκαλα, μ λες τς πλοιπες κακοδοξες λων τν μολογιν κα λων τν θρησκειν.

γα Μοναδικτητα το Θεανδρικο προσπου το Κυρου μας ησο Χριστο, εναι νπαρκτη. π ρθδοξες μοναχς περιμνει κκλησα τν ρθδοξη διδασκαλα κα τ ρθδοξο θος πο εναι ποτυπωμνα κα τ δο στ πρσωπα τν γων τς κκλησας μας. Κθε γιος κα κθε γα τς ρθοδοξας μας δν πολεπονται καθλου σ ρωϊσμ, σ κατορθματα κα σ θαματα, τ ποα Χριστς πιτελε μσω ατν γι τ καλ, γι τ σωτηρα, γι τν οκοδομ το Σματος τς κκλησας κα τν μυρων μελν της.

ντθετα, στς πολυπληθες σελδες το βιβλου, σκητικ τς γπης”, πουσιζει ρθδοξη σκηση κα ταυτχρονα παραποιεται ν Χριστ ρθδοξη Θεανθρπινη γπη. συγκρητισμς δηλαδ τ νακτεμα λων τν ξεπερασμνων μολογιν κα θρησκειν, κυρνουν τ Μοναδικ, Σωτηριολογικ ργο το Κυρου μας ησο Χριστο, τ θαματ Του, τ Θυσιαστικ Του προσφορ, τν νδοξη νστασ Του κα τν ες ορανος γα νληψ Του.

μμεση προβολ το νδουϊσμο κα το Γκουρουϊσμο, ποτιθμενη γλωσσολαλι, Χορτοφαγα, λιστικ θερηση το κσμου, τ Παγκσμιο Συμπαντικ Πνεμα, τ Yama, νυπαρξα κα Νκρωση, Διαλογισμς, Θετικ Σκψη, ο δεισιδαιμονες, διαφμιση το Ρμα Κρσνα, τ ψευδοορματα τς Γαβριηλας μαζ μ τ αματικ χρισμα”, ο ναλλακτικς θεραπεες”, λοκληρνουν τν πολυβολισμ τς κατ πντα δοκιμασμνης μσα στν λληνικ κοινωνα μας ρθοδξου, θεανθρωπνης Παραδσες μας, τς μνης πραγματικ σωζοσης τν νθρπινη προσωπικτητα.

Εναι ντως ξιο μεγστης πορας τ πς εναι δυνατν ρθδοξες μοναχς ν λλοτρινουν, σ ττοιο βαθμ κα ττοια κταση, τν ν Χριστ ζω! Δν εναι γι μς ξιο πορας τ πς κατφερε ν κυκλοφορσει σ δεκατρες κδσεις φο τ παραπνω βιβλο εναι πλημμυρισμνο π τ μεταπτωτικ σνδρομο νς διαχτου συναισθηματισμο, ποος παρακινε τ ναγνωστικ κοιν στ διακνησ του.

ναρθμητοι μως ναγνστες κατπαυστα, μς νοχλον” μ τν πανομοιτυπη ρτηση  γι τ γνμη μας γι’ατ τ βιβλο.

Τελικ, φανεται τι μετ απ μα νηφλια, σωτερικ κριτικ τν προκαταλπτων ναγνωστν, διαπιστνεται, τυπα συνειδητ, τ αρετικ περιεχμενο τς σκητικς τς γπης”, κα τ βιβλο τοποθετεται στ πι ψηλ ρφια τς βιβλιοθκης γι ν μ μεταδδεται διβρωση πο ρχικ προκλεσε.

Χρειζεται προσεκτικ μελτη τς καλοπροαρετης κα πλυτα τεκμηριωμνης κριτικς το εροδιακνου π. Βασιλεου, στε ν ποκτσει ναγνστης ρθ, Θεανθρπινα κριτρια, γι ν μ παραπλανται π ποταπος, δαιμονιδεις συναισθηματισμος.

ρχιμανδρτης Σαρντης Σαρντος
φημριος ερο Ναο Κοιμσεως Θεοτκου μαρουσου

 

Γ Ε Ν Ι Κ Α

σκητικ τς γπης” διανει δη τν 13η κδοσ του, κυκλοφορε πλον κα στν γγλικ γλσσα, κα γκος του κτενεται σ 500 σελδες. Σ πολλς νορες τς χρας μας χει, δυστυχς χρησιμοποιηθε, χρησιμοποιεται κμα, ς γχειρδιο τν κατηχητικν σχολεων.

Κατ τ γνμη μας, τ βιβλο ατ στοχεει στν προθηση το λαϊκο οκουμενισμο, στν προθηση δηλαδ νμεσα στος πλος ρθοδξους Χριστιανος κληρικος κα λαϊκος τς διδασκαλας τι λες ο θρησκεες κατχουν μρος τς ληθεας κα συνεπς, χι μνο δν δικαιομεθα ν πορρπτουμε τς διφορες διδασκαλες τους λλ χουμε χρος ερ ν τς ποδεχθομε, στε ν φθσουμε κποτε στν πιθυμητ, γι τος φορες ατς τς δας, νωση λων τν θρησκειν σ μα. ποτελε, ρα, πρξη μσους φανατισμο “φονταμενταλισμο κατ τ μοντρνα ρολογα, κα μισαλλοδοξας μμον στ δγματα, τος καννες κα τς παραδσεις τς κκλησας μας κα πρριψη τν πολοπων μολογιν κα δοξασιν, φαινμενο πο, κατ τ συγγραφα, φελεται σ διφορα κμπλεξ κα φοβες πο μς διακατχουν.

Πρπει ν τονσουμε τι διδασκαλα ατ εναι θεμλιος διδασκαλα το κινματος τς “ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ”[1], τ ποο διακηρσσει τι Θες εναιπαντο κα τ ποο μεθοδεει συστηματικ τν νωση τν θρησκειν κα τ δημιουργα τς ΠΑΝΘΡΗΣΚΕΙΑΣ. λθεια, μως, δν εναι, οτε μπορε ν γνει διαπραγματεσιμο μγεθος. Τν λθεια μνον μες ς ρθδοξοι Χριστιανο κα πντα ς μλη τς Μας γας Καθολικς κα ποστολικς κκλησας “κατχουμε”, κα μλιστα καθ’  λοκληραν, διτι δν πρκειται γι μι φηρημνη πρσωπη ννοια, λλ γι τ διο τ πρσωπο το Κυρου, πο σαφστατα μς φανρωσε τι Ατς εναι δς λθεια κα Ζω (ω.ιδ ´, 6).

ς δομε μως τ πι μφαν κα ποκαλυπτικ σημεα πο παληθεουν τσο τν παρξη νς νελητου κα νεοεποχτικου συγκρητισμο, σο κα τς πλνες τν νατολικν θρησκειν, ο ποες εναι δισπαρτες σ’ λο τ βιβλο, “μεταμφιεσμνες” πιμελς σ ρθδοξη πνευματικτητα.


Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΓΚΡΗΤΙΣΤΙΚΑ

πως προεπαμε τ βιβλο ατ προσπαθε ν πεσει τν ναγνστη τι ο χριστιανικς κα μ μολογες δν πχουν πολ π τν λθεια. Ατ πιτυγχνεται μ διαφρους τρπους πως μ τν ναφορ σ πμπολλους λλοθρσκους κα τεροδξους φλους τς γερντισσας μ τος ποους διατρησε σχσεις σ’ λη της τ ζω, χωρς στσο ν τος μεταστρψει στω ν καταβλει τν παραμικρ προσπθεια. ντθετα, τος θεωρε συχν κα ς γους (π.χ. σελ. 212 κα 407) πδειγμα χριστιανν (σ. 72)[2] κα γι’  ατ συνομιλε μαζ τους γι τ Θε (γι ποι Θε ραγε; ).

ς ναφερθομε, μως, ναλυτικτερα : Στ σελ. 15, νας γγλικανς “θεολγος”, ναγνωρζει τν ν Χριστ ζω της”. Εναι ατονητο πς ατ προϋποθτει κοιν βωμα κα κοιν πστη γι τ Χριστ, ποα φυσικ δν μπορε ν ταυτιστε μ τν ρθδοξη πστη, γιατ σ’ ατ τν περπτωση γγλικανς θ εχε πμονα ζητσει κα λβει τ ρθδοξο Βπτισμα.

Στ σελδα 27 ναρωτιται συγγραφας σ τ θ μποροσε ν νοχλε τ γερντισσα συνεργασα, κμα κα μισθοδοσα π βραους; Πσο εναι σμφωνη τακτικ ατ πο παρουσιζεται ς ρετ κα προβλλεται ς πδειξη τς πρμετρης γπης πο εχε γερντισσα πρς λους μ τ λγια το εαγγελιστο ωννου πο μς λει “ε τις ρχεται πρς μς κα τατην τν διδαχν ο φρει, μ λαμβνετε ατν ες οκαν, κα χαρειν ατ μ λγετε”      ( Β´ ων. 10); Μπως τελικ γερντισσα διθετε μεγαλτερη γπη π’  ατν πο δια κκλησα νμασε μαθητ τς γπης”;

Στ σελ. 33 βλπουμε τ στεν σχση τς γερντισσας μ τν αρεση τν

Κουακρων[3]. Τ ργο τους στ Θεσσαλονκη διαφημζεται ς σπουδαο, ν δια κατχει θση διευθντριας στ σχολ τους, λλ κα διδασκλου το Εαγγελου. Ποις φελς θ μποροσε ποτ ν πιστεσει πς ν ο πψεις της κα ρμηνεα πο διδε στ Εαγγλιο δν ταυτζονταν πλυτα μ’  ατς τς αρσεως, θ τς μπιστεονταν τς δο, ναμφισβτητα, πι εασθητες θσεις σ ττοια αρεση; Παρλληλα,  δδεται στν ναγνστη σκεμμνη ντπωση πς ο Κουκεροι εναι μδα ρθοδξων χριστιανν μ σπουδαο μλιστα ργο κα δραστηριτητες, ντπωση σφαλμνη κα κρως πικνδυνη κμα κα προσηλυτιστικ. Στς σελ. 40 - 41 παρουσιζεται σχση της μ δο κμη Κουκερους, ν φιλοξενεται κα στν ξεννα τους (σελ. 46).

Στ σελ. 63, κποιος μεθοδιστς εραπστολος ζητ τς προσευχς της γι ν λβουν κα λλη χρη π’  τ Θε. Ατ παραμνει σχολαστο κα διδσκει γι μι κμη φορ πς Χρις δν εναι προνμιο τν ρθοδξων. Χρις μως το Θεο, τ γιο Πνεμα νεργε μνο στος κλπους τς ρθοδξου κκλησας κα λον συγκροτε τν θεσμν τς κκλησας”. (διμελο τς ορτς το γου Πνεματος).

Στ σελ. 42, “θρασς συγκρητισμς”  ξεπερνει κατ πολ τ ρια, καθς , πως διαβζουμε, Αρηλα, γερντισσα ς λαϊκ, φεγοντας γι τν νδα, πρε μαζ της μνο δο βιβλα. Τ να ταν τ Εαγγλιο κα τ λλο να βιβλο το γκουρο Sivananda[4]. Κα ν γι τ Εαγγλιο οτε λγος γνεται, τ βιβλο το γκουρο τν νθουσιζει τσο πολ, πο ψχνει πεγνωσμνα τ συγγραφα του. Ατς μ τ σειρ του ς κ θαματος”, τν κολουθε παντο κα τν βοηθ πολ περισστερο στ ξεκνημ της στν νδα[5], γι ν μς ποδεξει, τυπα στω, πσες δυνμεις κρβονται στν νδουϊσμ κα στος γκουρο, τς ποες  ν κα γνοομε, μπορομε μως σταδιακ ν νακαλψουμε κα ν εεργετηθομε π’  ατς.

Στ σελ. 50 -51, γνεται σγκριση γκουρουϊστικν τεχνικν μ ρθδοξες πψεις. Θεωρε, δηλαδ, γερντισσα πς στν ρθδοξο μοναχισμ, πως κα στν νδουϊστικ, εναι σνηθες φαινμενο προσπθεια το σκητο ν γνεται ἀόρατος π’ τος νθρπους πργμα ντελς ξνο κα γνωστο στ δικ μας σκητικ παρδοση.

Στ σελ. 53 συγκρνεται κα νδουϊστικ μ τν ρθδοξη λατρεα, χωρς ν πουσιζει π τν κατλογο τν μοιοττων”  κα διαρκς πκληση το νματος το Θεο, πο δθεν πρχει κα στς δο λατρεες μ μοναδικ διαφορ τ νομα το Θεο πο σκητς πικαλεται[6]. Φυσικ, διαφορ εναι πολ πι οσιαστικ, ν ντεχνα περν κα πλι τ μνυμα τι λες ο θρησκεες χουν τν λθεια μ μνη διαφορ τ νομα πο προσδδουν στ Θεο.

Στ σελ. 54 διαφημζεται Rama Krishna, ς πηρεασμνος τχα π τ Χριστιανισμ, ν στ σελ. 47, παρατθενται ρκετ νματα μεγλων γκουρο πο γνρισε γερντισσα, προφανς γι ν ξρουν πο πρπει ν πευθυνθον ο νδιαφερμενοι γι τν νδικ φιλοσοφα κα τς τεχνικς της.

Λγο πι κτω προσπαθε συγγραφας ν μς πεσει τι βραα φλη της πνει π τ σταυρωμνο νερκι, ταν ταυτχρονα πστολος Παλος μς λει τι “Σταυρς  ουδαοις σκνδαλον”.

Σ τ ποσκοπε παραπλνηση ατ, παρ στ ν πιστεσουμε τι ο παδο τν λλων θρησκειν δν διακατχονται π τν διο “φανατισμ π τν ποο διακατεχμαστε μες ο ρθδοξοι;

κμα, γνεται σγκριση το μοναχισμο μ τν ρχαα λλδα, σ μι ποχ πο νεοειδωλολατρεα κα λατρεα το Δωδεκαθου βρσκεται σ ξαρση κα διατερα στ χρα μας(σ. 106).

λλο γερντισσα προσκαλεται ν προσευχηθε μσα σ τζαμι (σελ. 44), χωρς ν ναφρεται τ ν τελικ ποδεχταν τν πρσκληση ατ, μολοντι πρξη ατ παινεται π τ συγγραφα.

Πντως προσκνηση τν τζαμιν δν ντιβανει στ πνεμα το βιβλου, φο ο Μουσουλμνοι, ο νδουϊστς λλ κα ο βραοι, χουν τ Θε μσα τους κα δηγονται π τ διο πνεμα το Θεο, πως δια Γαβριηλα ποστηρζει (σελ. 325)[7]. κμα, Ραμασντρα ναφρεται ς σπουδαος νθρωπος πο ζε κατ Χριστν (σελ. 234), ν διαρκς εναι κα ναφορ στ χαρσματα το  Βaba Amte (σελ. 403). Γίνεται λοιπόν μφανς ποψη τς Γαβριηλας πς λοι μπορον ν ζον κα ν πορεονται κατ Χριστν κα, συνεπς, εναι ντελς χρηστο τ γιο Βπτισμα κα νδειξη μσους ντθετη ποψη.

Τ πι χαρακτηριστικ, μως σημεα συγκρητισμο στ βιβλο εναι τ ξς :

α) Στ σελ. 101, ναφρεται πς φο γινε μοναχ κα κποια μρα συναντθηκε μ δο νδος μοναχος π τ Ashram  το Sivananda, ατο τς επαν : “Τρα εσαι πραγματικ δελφ μας. Ρ σ ο   σ - ρ σ ο  μ ε ς”. Στ φρση ατ συμπυκννεται λη διδασκαλα το βιβλου λλ κα τς Νας ποχς. Μ τν τρπο μλιστα πο εναι διατυπωμνο, περνει τ μνυμα τσο τι ς ρθδοξοι χρζουμε μις ναγνωρσεως π τ λλα, πι “πνευματικ κα μυστικιστικ θρησκεματα, σο κα τι ο νδο, ς μεγαλψυχοι κα φαντιστοι, μς παρχουν ατ τν ναγνριση κα ποδχονται πλυτα τν σκητικ μας πο λγο φυσικ πχει π τ δικ τους. Εναι βση μις σγκρισης μεταξ τς δικς μας σκητικς παραδσεως κα τς νδουϊστικς δηλαδ τς γιγκα κα το διαλογισμο, μ τν προσευχ, διατερα τ νοερ προσευχ κα γενικς τν ρθδοξη λατρεα μας. Στ δια, ξλλου, πλασια, κινονται κα ο σκψεις τς γερντισσας στ σελ. 245 -246, που κι κε δν παραλεπει, μ μι σκπιμα μπερδεμνη πρταση ν μς πε τι κενο πο σζει εναι λιττητα, πτωχεα κα στεν δς, ποα, μως  συγκεκαλυμμνα παρακτω, βινεται κα στ ρθδοξα μοναστρια κα στ σραμ[8]

β) Τ δετερο σημεο τ ντοπζουμε στ σελ. 39. κε ναφρεται πς ς λληνες τρφουμε μφυτο” σεβασμ γι τν νδικ φιλοσοφα, γιατ κα ο νδο, πως κι μες, χουν μι ψυχικ λεπττητα, ποα εναι ποτλεσμα τς καλλιεργεας τους. Γρφει κμα πς πρχουν στν νδα σοφο πο χουν λοκληρωτικ φιερωθε στ Θε, χωρς τν παραμικρ νξη γι τ γεγονς τι δν πηρετον τν διο Θε, τν μοναδικ Θε, πο διακονομε μες. Πργματι, ν λβουμε τ λξη λληνες μ τ συνθη γιογραφικ της σημασα ς εδωλολτρες δηλαδ, ττε δν μπορομε παρ ν συμφωνσουμε. ν μως δεχθομε τι ο λληνες, ς Ρωμηο, ς ρθδοξος δηλαδ λας παραμεναμε νκαθεν μετακνητοι στν πστη κα στς παραδσεις μας, ττε τ κοιν μπορομε ν βρομε μεταξ το Φωτς κα το σκτους, τς ληθεας κα το ψεδους κα το πατρς ατο Διαβλου; πολτως καμμα, διατερα ν λβουμε π’ ψιν τ γεγονς τι ο Πατρες μας ο σοφο κα γιοι, δν δχθηκαν ν βλουν στ Σμβολο τς Πστες μας οτε μα φορ ποιαδποτε λξη πο ν ρχζει π τ γρμμα Ψ, ρχικ τς λξεως  “Ψεδος”, διδσκοντς μας τι καμμι κοινωνα δν μπορομε κα δν πρπει ν χουμε μ τ ψεδος κα τι πστη μας εναι μνη πο δν μπεριχει χνος Ψεδους, μνη πο μπεριχει τν λθεια.

Πρπει μως ν τονσουμε τι πραγματικ σοφς εναι μνον ατς πο κοινωνε μ τ σοφα το Θεο, τν ντως Σοφα, τν Κριο μν ησο Χριστ κα γνεται θες κατ χριν, πργμα πο δυνατον ν δεχθον ο νδουϊστς, ο ποοι λπζουν μνο στς σωτερικς τους δυνμεις κα στ δυναττητα ατοθεσεως. Στ σελ. 184 τλος, συγκρνονται κα ο γιασμνες μορφς τν Προφητν μ τς μορφς τν γιγκι κα τν γκουρο.

Δν πρπει μως ν ξαιρσουμε π’ ατ τ κεφλαιο κα τ “Μμηση το Χριστο. “Μμηση το Χριστο”  εναι να πασγνωστο βιβλο πο κφρζει λο τν εσεβισμ κα τ λογικοκρατα τς Δσεως κα πο καμμα σχση δν χει μ τν ρθδοξη πνευματικτητα κα τν ρθδοξη κα πατερικ μμηση Χριστο. Τ βιβλο ατ γερντισσα τ γαποσε διαιτρως καθς κα τ συγγραφα του, πως φανεται στ σελ. 205, που συγκαταλγεται “Μμηση το Χριστο”  στ βιβλα πο συνιστοσε στος λλους πρς μελτη, καθς κα στ σελ. 77, που συμβαδζει μ τ συγγραφα του, τ Θωμ Κεμπσιο κι να κμη τερδοξο μοναχ. κρως κατατοπιστικ γι τ θμα ατ εναι να ρθρο το Σεβασμιωττου Μητροπολτου Ναυπκτου κα γου Βλασου κ. εροθου, νς τν λογιωτρων κα παραδοσιακν πισκπων τς κκλησας μας. Σεβασμιτατος μεταξ λλων ναφρει : χει ποδοθε (νν. Μμηση το Χριστο) στν Θωμ Κεμπσιο, πο πρξε νας παπικς σκητικς συγγραφας...Φανεται τι τ βιβλο ατ εναι ντεταγμνο μσα στ δυτικ πλασια κα κφρζει τν πνευματικτητα το δυτικο νθρπου...Μπορε κανες ν διαπιστσει τι μετφρασ του μ τν παρλληλη παραθερηση τν νηπτικν πατερικν κειμνων συνετλεσε στ δυτικοποηση τν ρθοδξων. Ββαια εναι γεγονς τι ταν κανες διαβσει τ “Μμηση το Χριστο”  θερμανεται συναισθηματικ, λλ’  μως κτρπεται, χωρς ν τ καταλβει, π τ γνσια κφραση τς ρθοδξου παραδσεως....

Φρονομε, λοιπν, πς κα τ βιβλο πο μελετμε, χει τς διες κριβς κα κμα πιβλαβστερες πιδρσεις, γιατ κτς π τ νοσηρ συναισθηματισμ, τν ποο κπμπει, προβλλει κα πικνδυνες τεχνικς κα δοξασες. Συνιστομε, συνεπς, νεπιφλακτα κα τν νγνωση το συγκεκριμνου ρθρου[9].

ναφραμε μερικ μνο σημεα το βιβλου, στ ποα πιχειρεται ν συγκριθε ρθδοξη μ τν νδουϊστικ “πνευματικτητα”, μεταξ τν ποων, δυστυχς, δν νευρσκεται π τ συγγραφα καμμα διαφορ. Μι μως προσεκτικ κα παλλαγμνη προκαταλψεων ματι, π να “κριτικ”  μτι θ νασρει, σχετικ εκολα, πειρα ττοια σημεα, φο ατς εναι κα σκοπς το ν λγ βιβλου.


Β.  “ΜΕΤΡΑ  ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ”

Εναι μαθηματικς ββαιο, μως, πς ν λα ατ τ στοιχεα δδονταν στν ναγνστη χωρς τν παρατητη πικλυψη, ττε δσκολα θ πεφτε στν παγδα. Γι τ λγο ατ, συγγραφας χει φροντσει ν πρει τ κατλληλα, ψυχολογικ κυρως, μτρα σφαλεας, στε δσκολα κποιος ν ποψιαστε μπως λα ατ δν εναι κα τσο σωστ ρθδοξα. κτς λοιπν π τ συγκεκαλυμμνο τρπο μ τν ποο δδονται κποιες πληροφορες λλ κα τν καταιγισμ μ ατς, τσι στε ναγνστης ν μν προλαβανει ν τς πεξεργζεται, θ ναφρουμε δειγματοληπτικ μερικ απ τ ψυχολογικ “μτρα σφαλεας”.

Στ σελ. 44 ναφρεται πρσκληση πρς τ γερντισσα ν προσκυνσει στ μικρ τζαμι τν ξενοδοχεων, τονζεται μως ταυτχρονα πς ατ ποτελε ρωϊκ πρξη “στ δικ μας ποχ το Φονταμενταλισμο. Αυτομτως, λοιπν χαρακτηρζεται φονταμενταλιστς ποιος δν δε κα μ καλ μτι τν πρξη ατ.

Στν πμενη σελδα ναφρεται συγγραφας στ λγια κποιου ερρχου, ποος λει πς μες ο Χριστιανο κινδυνεουμε μνο π τς δυναμες μας”. ρα λοιπν εναι δνατοι στν πστη σοι, κολουθντας τν τακτικ τν Πατρων κα τς κκλησας δν ναπτσσουν διατερες σχσεις μ αρετικος κα λλοθρσκους κα κυρως δν συμπροσεχονται μ’  ατος, κατ τν ερρχη ατν. ντιθτως εναι πολ πιστο, σοι κυριολεκτικ, διαπραγματεονται τ Θε κα τν λθεια. Μ τ λγια ατ, κα μλιστα π τ στμα νς ρθοδξου ρχιερως πιστεει συγγραφας κα δυστυχς ν μρει δικαιολογημνα πς θ ξαλεψει κθε νδεχμενη ντρρηση. Μπως, μως, εναι προτιμτερο γι μς ν πακοσουμε στ λγια το γου ωννου το Θεολγου, πο ναφραμε στν εσαγωγ, λλ κα το δου το Κυρου πο παραγγλει : “Προσχετε π τν ψευδοπροφητν” (Ματθ. Ζ, 15), παρ σ να ερρχη, ποιος κι ν εναι ατς; Πς εναι δυνατν, ξλλου, ν πιστεσουμε πς μτρητοι ξνοι εδαν τ φς τς ρθοδοξας, πως ναφρεται λγο πι κτω, ταν δν κατονομζονται παρ μνον νας δο; Δν θ κανε συγγραφας συστηματικ ναφορ στς πραγματικς πιτυχες τς Γαβριηλας ταν κνει τ διο γι λες τς πλνες της; Δν χει γνει δη κατανοητ πς ποιαδποτε προσπθεια μεταστροφς λλοθρσκων κα τεροδξων στν ρθοδοξα κλαμβνεται π τ γερντισσα ς δεγμα φανατισμο;

Στ σελ. 49, γρφεται πς γερντισσα γινε να “παρθυρο στν ρθοδοξα”  γι τος λλους κα στν κσμο γι μς νογοντας να βαθ ργμα στν πκτητη φοβα μας”. Τοννει δηλαδ, συγγραφας τν γωϊσμ μας στε ν λειτουργσει νασταλτικ πρς τς νστσεις μας, φο κανες δν θλει ν κουβαλει τν ττλο το φοβισμνου.

Στ σελ. 122 προλαμβνονται γι μι κμη φορ πιθανς ντιρρσεις φο συγγραφας μς λει πς Γαβριηλα ταν μνη πο εχε τ θρρος γι ττοιου εδους  νογματα κα πς ο πλοιποι μοναχο μας δν εναι κα τσο ργατικο, λλ παραμνουν κλεισμνοι στ μοναστρι τους καθς κα τι γερντισσα εχε τν ελογα γι κτι ττοιο, π ναν ναγνωρισμνο γροντα (τν π. Αμφιλχιο). στσο, γροντας ατς χει κοιμηθε πολ νωρτερα (1976) π τν πρτη κδοση το βιβλου (1996), πως, ββαια, κα πολλο λλοι πο ναφρονται σ’  ατ γι ν στηρξουν τν γιτητα τς γερντισσας Γαβριηλας. Τ γεγονς ατ σ συνδυασμ μ λλα στοιχεα πρπει ν μς βλει σ ποψες γι τ κνητρα τς συγγραφως.

Τλος, στ σελ. 288, παρερμηνεεται γπη πο φελουμε πρς λους κα προβλλεται γερντισσα ς μολογτρια τς πστεως ν σοι διαφωνον νομζονται δικτες τς γπης. Εναι νγκη, μως ν ξεφγουμε π’λες τς παραπνω καλοστημνες παγδες. ς παντσουμε στς κατηγορες πο κινδυνεουμε ν λκσουμε, διαφωνντας μ τς τακτικς ατς (φανατικς, φονταμενταλιστς, φοβισμνος, πιστος, μισαλλδοξος κ. .), μ τ λγια το Χριστο κα το Εαγγελιστο τς γπης πο δη ναφραμε, λλ κα το ποστλου Παλου πο μς παρακαλε “σκοπεν τος τς διχοστασας κα τ σκνδαλα παρ τν διδαχν ν μες μθετε ποιοντας κα κκλνατε π’  ατν”  (Ρωμ. 16, 17), πο μς ξεκαθαρζει τι “ο θλω δ μς κοινωνος τν δαιμονων γνεσθαι”  (Α´Κορ. 1, 20) κα μς φιστ τν προσοχ “μ τις μς συλαγωγν δι τς φιλοσοφας κα κενς πτης κατ τν παρδοσιν τν νθρπων κα ο κατ Χριστν (Κολ. 2, 8). ς παντσουμε κμα μ τ λγια τν πνευματοφρων Πατρων μας ο ποοι ξεκθαρα μς προειδοποιον  λγοντας τι “ε τις κληρικς λαϊκς εσλθ ες συναγωγν ουδαων αρετικν προσεξασθαι κα καθαιρεσθω κα φοριζσθω” (Κανν ΞΕ´ τν γων ποστλων)[10]. Τθεται λοιπν τ ρτημα : γερντισσα Γαβριηλα εχε μεγαλτερη γπη π’  ατ τν Πατρων, τν ποστλων κμα κα το Κυρου; Σ ποιν, τελικ, φελουμε ν πακοσουμε κα  ποιν ν μπιστευθομε κα ν κολουθσουμε, τν δια τν λθεια, μα πλανεμνη μοναχ;


Γ.  ΙΝΔΟΥΪΣΜΟΣ  -  ΓΚΟΥΡΟΥΪΣΜΟΣ

ς περσουμε μως σ κτι πι πικνδυνο κα σημαντικ. να π τ χαρακτηριστικ γνωρσματα τς Νας ποχς εναι ντιστροφ χριστιανικν ρων. Ατ, πολ πλ, σημανει πς ο διφορες μδες τς Νας ποχς παρνουν να ρο συνηθισμνο στν ρθδοξη πνευματικτητα κα τος προσδδουν νημα τελεως διαφορετικ κα ξνο. Παρνουν π.χ. τν ρο  π ρ ο σ ε υ χ κα τν ταυτζουν μ τ περιεχμενο το ρου  δ ι α λ ο γ ι σ μ ς γι ν λκσουν τ νυποψαστα θματ τους εκολτερα, κμπτοντας πιθανος νδοιασμος κα παρασροντας, ε δυνατν, κα τος κλεκτος φο γνεται λγος γι χριστιανικς ρετς κα μεθδους. Τ φαινμενο τς ντιστροφς εναι πολ σνηθες κα στ βιβλο ατ. Μ ξυπνο μολογουμνως τρπο, τοιμζεται ναγνστης ν δεχθε τν νδουϊστικ φιλοσοφα κα ζω, φσον μλιστα παρουσιζεται ς γνσια μορφ ρθοδξου πνευματικτητος, κατηχεται κα σταδιακ μυεται, κουσως μλιστα, σ’ατν κα κινδυνεει ν απομακρυνθε π τ ζω τς κκλησας ν παραμενει τυπικ σ’ ατ, προσκυνντας λλους θεος, δαμονες στν πραγματικτητα, πο θ ποκτον αξανμενη ξουσα πνω του, ποξεννοντς τον π τ Θεα Χρη κα μαυρνοντς του τν χιτνα το Βαπτσματος. μως, “οδες δναται δυσ κυροις δουλεειν”  (Ματθ. 6, 24). Θ ξετσουμε τ σημεα το βιβλου που γνεται ντιστροφ κποιων ρων, ντιπαραβλλοντς τα μ σχετικ ποσπσματα π τ βιβλα το π. Αντωνου λεβιζοπολου[11].

Στ σελ. 3, συγγραφας εχεται ν μς “μυσει” - κα χει μεγλη σημασα ρος - στν σκητικ τς γπης, να ποημα πο βρθηκε στ χαρτι τς γερντισσας, κα λο τ βιβλο ν μς νοξει να παρθυρο στν οραν της. Κατ’ ρχν εναι γνωστ τι τ λξη  μ η σ η  τ χρησιμοποιομε ταν μεταδδουμε σ κποιον “ξνο”, κτι π τς δικς μας μπειρες κα μλιστα θρησκευτικς μπειρες ταν δηλαδ, τν εσγουμε σταδιακ στ δικ μας μυστρια, στ λατρεα το δικο μας Θεο. “Στ μηση νκει τ ν κολουθε μαθητς τς ντολς το γκουρο του, νεξρτητα ν ζε κοντ στ γκουρο χι”[12]. σως παραλληλισμς ατς ν φαντζει περβολικς λλ πιστεουμε πς στ συνχεια θ δικαιολογσετε τς ποψες μας. Διαβζουμε ξλλου, πς μηση θ γνει στν σκητικ τς γπης. δ πρπει ν ναφρουμε πς δισημος σ’ λκληρο τν κσμο, γκουρο Σϊ Μπμπα, πιστεει πς πρχει μνο μα θρησκεα, θρησκεα τς γπης...πρχει μνο μι γλσσα, γλσσα τς καρδις”[13]. Πρκειται γι πεποιθσεις πο ταυτζονται, δυστυχς, πλυτα μ’ ατς τς γερντισσας. κμα ο ποψες μας νισχονται π τ γεγονς τι κατ τν πατρα τς θετικς σκψης[14]...” νθρωπος δημιουργε τ δικ του οραν  κα τ δικ του κλαση”[15]. Πρπει ν θεωρσουμε τυχαες συμπτσεις κα μλιστα σ μι παραγραφολα, πο τυγχνει(;) ν εναι πρτη το βιβλου; Στ τλος μλιστα τς παραγρφου ατς ναφρεται πς κενος (νν. ορανς της;) εναι τ πεπρωμνο μας! Δν μς κπλσσει ατ φο “κρμα σημανει δρση κα δρση εναι ναπφευκτη...κα μ’ ατ τν ννοια τ πεπρωμνο μας εναι δη ποφασισμνο”[16], καθς “κθε νθρωπος παζει τ ρλο του πο εναι λεπτομερειακ καθορισμνος στν προσωπικ ταινα τς ζως του, κι ατς ρλος λλζει συνεχς π ζω σ ζω[17], λγια πο σχεδν ατοσια παναλαμβνει γερντισσα στ σελ. 396[18].

Γλωσσολαλι: Στ σελ. 10, ναφρονται τ “χαρσματα” τς γερντισσας μεταξ τν ποων δν λεπει κα τ “χρισμα” τς γλωσσολαλις. “Τ φαινμενο τς γλωσσολαλις δν εναι καινοργιο. Εναι γνωστ στν ρχαα λλδα (Πυθα) κα σ λλες ξωχριστιανικς θρησκεες π.χ. μεταξ τν Δερβσηδων...Στν γγλα τ φαινμενο παρουσιστηκε στος Κουακρους κα στος Μεθοδιστς, στος Μορμνους κα σ λλες μερικανικς αρσεις”[19]. π τ παραπνω συμπερανουμε μ σφλεια π πο κληρονμησε τ “χρισμα”  γερντισσα, φο τσο πολ συνδθηκε μ τος Κουακρους κα τος Μεθοδιστς. “Τ φαινμενο τς ατονομας τς γλσσας πο μιλει νεξρτητα π τ νο το νθρπου, ποτελε γι τς μδες ατς πδειξη το βαπτσματος το γου Πνεματος”[20].

Χορτοφαγα : Φεγοντας π τν εσαγωγ πηγανουμε στ σελ. 28. κε γρφει πς γερντισσα μεινε ρχικ μ κποια κυρα Bright, κοντά στν ποία γινε ποχρεωτικ χορτοφγος. Πρπει δ ν σημεισουμε τν ποκρισα τς συγγραφως, τν παραπλνηση κα τς ντιφσεις σχετικ μ τ βο τς Γαβριηλας. Γνεται δηλαδ, προσπθεια ν πειστε ναγνστης τι χορτοφαγα δν χει σχση μ θρησκευτικ “πιστεω”, λλ σχεδν τς πιβλθηκε π τς συνθκες. ν μως τ πργματα χουν τσι, γιατ, χι πλς μετεχε, λλ προσκλθηκε σ συνδριο γιεινς διατροφς κα φυσικς θεραπεας, τ ποο ποτελοσε μπνευση το δου το Γκντι (σελ. 67 - 68); Ποις θ μποροσε ν ξρει τι εναι χορτοφγος φο τς πιβλθηκε; Γιατ (σελ. 91) κμα κα στ μοναστρι, δν πακοει κα δν μετχει στν κοιν τρπεζα λλ, πως μ περιφρνηση πρς τς λλες μοναχς ναφρει συγγραφας, “ταραμδες κα βακαλους δν τρει κενη”;

πντηση εναι μα : Ahimsa (μ - βα). “Ατ μ - βα,  Ahimsa, περιλαμβνει λες τς κφρσεις τς δημιουργας κμα κα τ ντομα κα τ ζα κα τ φυτ, γιατί “μέ τ ν βλάπτει κανείς κάποιον κτι λλο, δν κνει τποτε λλο παρ ν βλπτει κριβς τν διο τν αυτ του”[21]. Σμφωνα μ’  ατς τς πψεις, ο Τζαϊνιστς μοναχο παγορεεται ν τρνε στ σκοτδι κα χωρς κλυμμα στ στμα τους γι ν μ φνε κατ λθος κποιο ντομο. Εναι σχετο μ’  λα ατ τ γεγονς τι δια μαλνει κποιον πο σκτωσε να κουνοπι (σελ. 134 -135); τι στλνει μ τ πνευματικοπαδια (;) της χαιρετισμος σ συγκεκριμνα δντρα τν ποων τ κλαδι κρατει; τι λυπται τσο πολ γι τ φυτ πο μαρανονται κα μλιστα τ θβει ντ ν τ πετει, ταν φυσικ δν τ ναστανει, πως στ σελ 58; Πολ δ περισστερο πς εναι σχετη ποψ της πς ν κουρασμνοι πισουμε να δντρο, ατ θ μς δσει π’  τ δναμ του πο το δνει Θες (σελ. 134);

λιστικ θερηση το κσμου : λα τ παραπνω μς παραπμπουν στ λεγμενη λιστικ θερηση το κσμου”, ποα περιλαμβνει κμα κα τ Θε κα ποα προβλλεται π’ λες τς κινσεις κα μδες τς Νας ποχς. Θες δν κλαμβνεται ς Πρσωπο· ταυτζεται μ τ Παγκσμιο Συμπαντικ Πνεμα τ ζσα νργεια το σμπαντος πο προβλλεται σ ποικλες μορφς. διος νθρωπος εναι προβολ ατς τς Κοσμικς περσυνειδηττητας”[22], “κμα κα διατροφ πιλγεται μ κεντρικ σκοπ τ διερυνση τς συνειδηττητας”[23], “ναζητομε να τρπο παρξης τς ρμονας το νθρπου μ τν αυτ του κα μ λα τ ζντα ντα, μ τ φση κα τν κσμο”[24], γιατ “τ πντα εναι συμπυκνωμνες ποστητες νργειας”[25]. σως κα πλι φαντζουν περβολικς ο σκψεις μας σ μερικος. Ατο μως ς μς ξηγσουν γιατ γερντισσα μς παροτρνει :γαπσεις Κριον τν Θεν σου ξ’ λης τς ψυχς κα ξ λης τς καρδας σου κα ξ’ λης τς διανοας σου” κα σπεδει ν πεξηγσει : “τ σμπαν δηλαδ” (σελ. 199); ρα, κατ’ ατν, ταυτζεται τ σμπαν μ τ Θε, κτσις μ τν Κτσαντα, γεγονς πο ποδεικνει τν υοθτηση κ μρους της τς λιστικς θεωρσεως το κσμου πο, πως δη επαμε, διδσκει περιληπτικ πς “Δν πρχει καννας διαχωρισμς, τ πντα εναι να κα μ’  ατ τ να ταυτζεται νθρωπος”[26]. Μλιστα ποκαλε τν νθρωπο “Θραμα”  κα διερωτται στ σελ. 489, πς μπορομε ν τρμε κρας ν τ ζο ποφρει κα μαρτυρε. σφαλς θ γαποσε τ ζα περισστερο π τν διο τ Δημιουργ τους, ποος επε στν πστολο Πτρο “θσον κα φγε” (Πραξ. 1, 13) κα στν δμ “  στν ζν, μν σται ες βρσιν” (Γεν. 9, 23). Θ τ γαποσε περισστερο π τν πστολο Παλο πο γραψε στν Τιμθεο τι “πν κτσμα Θεο καλν κα οδν πβλητον μετ εχαριστας λαμβανμενον (Α´ Τιμ. 4, 4 ), κμα κα π τν κκλησα μας πο, βασισμνη σ’ ατ, καθαιρε τος κληρικος ο ποοι “δι βδελυραν πχουν το κρατος κα χι γι σκηση” (ΝΑ´ κα ΝΓ´ γ. ποστλων, ΙΔ´ γκρας). Πρπει ν πομε δ τι λιστικ θερηση σχετζεται στεν μ τ χορτοφαγα. νδεικτικ γι’  ατ τν συσχετισμ εναι τ λγια το γκουρο Σϊ Μπμπα πο λει μυντας κμα κα 7χρονα παιδι στ χορτοφαγα : “εσαι ,τι τρς”[27].

Μ τν λιστικ θερηση συνδεται πσης στεν κα ποψη τς Γαβριηλας πς τ μαρο ροχο φορεμνο κατσαρκα φαιρε τ ζωτικτητα το νθρπου[28](γρφε ζωτικ συμπαντικ νργεια), πο ντιτθεται στν υοθτηση π τν κκλησα το μαρου χρματος ς ερατικο, ς χρματος δηλαδ πο ναπαεται” σ νθρπους φορες το γου Πνεματος, τς μοναδικς ληθινς Ζωτικτητος (Τ Ζωοποιν).

Yama. Λανθασμένη μως κα σαφς ντιεκκλησιαστικ εναι κα πεποθηση τς γερντισσας πς τ σξ, κμα κα μσα στ γμο, εναι ντιθεϊκ (σελ. 386). Ατ στν νδουϊσμ νομζεται Yama κα ποτελε τ πρτο στδιο τς γιγκα, ντασσμενο στν ατοσυγκρτηση[29]. Φυσικ τ Yama, ρχεται σ ντθεση μ τ λγια το Θεο πρς τος πρωτοπλστους σχετικ μ τν ναπαραγωγ το γνους, μ λκληρη τν Παλαι κα τν Καιν Διαθκη λλ κα τος καννες τν Πατρων[30]. λα ατ μως δν μς ξαφνιζουν διλου. πστολος Παλος μς χει ρκοντως προειδοποισει γι τς πψεις τς γερντισσας κα κθε γερντισσας, γρφοντας πρς τν Τιμθεο : “Τ δ Πνεμα ρητς λγει τι ν στροις καιρος ποστσοντα τινες τς πστεως προσχοντες πνεμασι πλνοις κα διδασκαλαις δαιμονων... κωλυντων γαμεν, πχεσθαι βρωμτων Θες κτισεν ες μετληψιν μετ εχαριστας τος πιστος κα πεγνωκσι τν λθειαν” ( Α´ Τιμ. 4, 1 -3).

νυπαρξα - Νκρωσις. Μι λλη πικνδυνη νδουϊστικ ποψη πο διαχεται στ βιβλο εναι τι σκοπς τν Χριστιανν εναι νυπαρξα. Εναι, φανταζμαστε, περιττ ν πομε πς ατ εναι ντελς σφαλμνο κα μαρτυρε νδουϊστικ ντληψη τν πραγμτων. Διαβζουμε σχετικ στ σελ. 39 : “εχα πεθνει” κα πι κτω : “σ λγα λεπτ, νκρωσις”. Τ σημανει λξη “νκρωσις”; ν ρος ταυτζεται μ τν πατερικ ρο “νκρωσις τν παθν”, ττε πραγματικ νιστμεθα. ποτελε μεγστη πλνη τ ν πιστεει κποιος πς ατ πο ο Πατρες μας πτυχαν, χωρς μλιστα ν τ ναγνωρζουν, μ τ Χρη το Θεο κα σκληρος σκητικος γνες δεκδων χρνων ποσυρμενοι κμα κα στ βθη τς ρμου, τ πτυχε γερντισσα Γαβριηλα, σ λγα μνο λεπτ τς ρας κα χωρς ν καταβλει τν παραμικρ κπο. λλωστε κοπαστη μεταστροφ π τν ρο “ναγννηση” εναι πολ in στν προτεσταντικ χρο[31], τ διφορα μρη το ποου, γνρισε π πολ κοντ Γαβριηλα. Τν διο, σημειωτον, ρο, χρησιμοποιε κα συγγραφας στ σελ. 193 λλ κα στν 3, ταυτζοντς τον μλιστα μ τ “νκρωση” πο εδαμε πι πνω. Παρμοια μως συναντμε κα σ’ λλα σημεα το βιβλου : Στ σελ. 215, γερντισσα δν κρυνει, δν πεινει κα δν τν νοχλον τ καυσαρια διτι     δ ν  πρχει· παρερμηνεει μλιστα τ λγια το σου Νελου πο ναφρονται στην ταπενωση, γι ν στηρξει τ νδουϊστικ δγμα τς νεκρσεως. Στ σελ. 356 δνει δηγες γι ν φτσουμε στ σημεο κενο πο δν θ χουμε πσταση[32]. Στ σελ. 365, ναφρει ξαν πς δν πρχει( ! ), στ σελ. 153 μιλει γι πθεια ταυτζοντς την μ τν ναισθησα κα δχεται τ πεπρωμνο λλ κα τ μετεμψχωση (ν θελε Θες μποροσε ν μ κνει λλο πργμα” ), ν θεωρε τν κινησα μεγλη προδο στν πνευματικ ζω[33].

στσο, οτε ατ δν μς εναι γνωστα. “Κατ τν Σϊ Μπμπα ποιος ποκτσει τν πραγματικ Ερνη κα τν βισει δν νοιθει καθλου τν ταραχ κα τ σγχυση πο πικρατε στν κσμο...Ερνη σημανει παρατηση π τς δραστηριτητες τν ασθσεων, δηλαδ τ ν μ βλπει κανες τ γνεται γρω του, ν μν κοει, ν μν ασθνεται...ν μν χει τν ασθηση τι πρχει”[34]. “λλ κα ν να ν πιστρψει στν νεκδλωτη κατσταση το ΕΝΟΣ δηλαδ στ μ - παρξη κα στν νπαυση, θ ρχσει πλι τν δια περιπτεια, γιατ κθε πργμα πκειται σ περιοδικ παρξη κα μ παρξη, σ δρση κα σ νπαυση”[35]κατ τ Μπλαβτσκυ[36] δρτρια τς Θεοσοφας[37]. πσης π. ντνιος μς λει τι “ο διφορες τεχνικς λυτρσεως στ χρο τς νδουϊστικς θρησκευτικτητας εναι προσπθειες λευθερας τσο π τ ζω σο κα π τ θνατο”[38].

ς δομε μως κα λλα στοιχεα πο πιβεβαινουν τ σχση τς γερντισσας μ τ γιγκα κα τ διαλογισμ, μσα π τς μπειρες της. να ττοιο εδος μπειρας...( πο πηγζει π’  τ γιγκα)...εναι τ λεγμενα στρικ ξωσωματικ ταξδια”[39]. Θ πρπει δ ν ναρωτηθομε ν ατ τ ταξδια χουν σχση μ τ γεγονς τι γερντισσα γινταν ἀόρατη μ τ βοθεια τν γγλων (σελ. 192)[40], ο ποοι κα τν μετφεραν παντο (σελ. 103)! ταν κνει κανες καθημεριν ατοσυγκντρωση κα φοσινεται σ μι παλ καθαρ μπνευση πο δν περιχει διατυπωμνα μηνματα, μπορε στ διρκεια τς μπειρας του ν προσδιορσει τ περιεχμεν της κα ν τ καταγρψει.  MC Lean ποστηρζει πς πρκειται γι μηνματα γγλων τν Devas, τν πνευμτων τς φσης”[41]. “Ατς ο κδηλσεις δν εναι κινητικς, λλ συναισθηματικς. ταν ο σωτερικς ατς κινσεις εναι εγενικς κα ποβοηθητικς, κλαμβνονται π τος πνευματιστς σν καθοδγηση το σ ω τ ε ρ ι κ ο   δ α σ κ λ ο υ,  σν φ ω ν    τ ς   συνειδσεως κα σν φ ω ν γγλου”[42]. Μπορομε, λοιπν, ν ρνηθομε πς διδαχ τς γερντισσας ταυτζεται μ τ παραπνω ποκρυφιστικ φαινμενα, ταν δια διακηρσσει πς φ ω ν πο κομε μ σ α   μ α ς   ε ν α ι      φ λ α κ α ς   γγ ε λ ς   μας κα μς προτρπει ν καθμαστε κα ν κομε ατ τ φων[43](σελ. 176-177) ; Εναι σχετο μ’  λα ατ τ γεγονς τι ο γγελοι τ μετφεραν παντο, τν κολουθοσαν ς “γαλζια νταγεια” (σελ. 482) κα τς γραφαν μηνματα στν τοχο (σελ. 146);

Διαλογισμς. ς ναλσουμε μως λγο, τ μπορε ν σημανει παρτρυνση ν κομε τν σωτερικ μας φων. τεχνικ ατ νομζεται διαλογισμς κα εναι πολ πικνδυνη γι’  ατν πο τν ξασκε καθς μπορε ν προκαλσει νεπανρθωτες βλβες. Δυστυχς μως εναι πολυδιαφημισμνη κα διαδεδομνη σμερα παγκοσμως, ν σ καμμα περπτωση δν συμβαδζει μ τν διτητα το ρθοδξου χριστιανο, φο καταργε τν Χριστ ς στορικ πρσωπο κα θεωρε τν κθε νθρωπο θε. Παρλληλα διαλογισμς  γι διαφημιστικος σκοπος προβλλεται ς μθοδος χαλρωσης, εεξας κα μορφις. διος γκουρο Σατιανντα, δν ρνεται πς εναι ρσκο[44]. Μ τ διαλογισμ προσπαθομε “ν συναντσουμε τ θε πο βρσκεται μσα μας”. Κατ τ διδασκαλα ατ νθρωπος εναι μι πνευματικ δναμη,  μ ι          σ π θ α  τ ς  θ ε α ς  δ η μ ι ο υ ρ γ ι κ ς   ο σ α ς...[45]Μ’  ατ συμφωνε βεβαως κα γερντισσα Γαβριηλα πο λει τι Θες εναι μσα μας κα μς μιλει στ σιωπ”  (σελ. 410), τι Θες μς δωσε τ Συνεδηση : τν αυτ Του” (σελ. 308), τι τ καλ πρχει μσα σ’ λους τος νθρπους ς σπινθρας το Θεο” (σελ. 253), τι χουμε λοι σπινθρα Χριστο στν ψυχ (σελ. 325), τι πραγματικ λευθερα ξαρτται μνο π τ σχση το αυτο μας μ τν αυτ μας”(σελ. 302). Φανεται, λοιπν, τι γερντισσα γνοοσε τ λξη προσευχ μ τν ρθδοξη ννοια, γνριζε μως πολ καλ τ μθοδο το διαλογισμο. Ατ φανεται κα π τ γεγονς τι μιλει γι  “κατσταση προσευχς”[46](σελ. 69, 78), γι σιωπηλ προσευχ κα περισυλλογ (σελ. 102) κα ποκαλε τν προσευχ νργεια κα δναμη (σελ. 344), ,τι δηλαδ ποστηρζουν ο παδο τς “ατοθεσεως”. δναμη τς προσευχς εναι μι φανρωση νργειας”[47], ναφρει Peale ννοντας σφαλς τ διαλογισμ. διαλογιζμενος πιθυμε ξωτερικ σιωπ...γι ν κοσει τ φων τς σωτερικς σοφας”[48].

Θετικ σκψη : Μ τν τεχνικ μως το διαλογισμο δν εναι σχετο κα τ δγμα τς “θετικς σκψης”[49], τ ποο δν πουσιζει π τ βιβλο. Τ δγμα ατ πολ πλ κα συνοπτικ διδσκει τ ξς: νθρωπος κατασκευζει στ ποσυνεδητ του τν ετυχα του τ δυστυχα του. Θες (τ ποσυνεδητο), πο σς δωσε τν πιθυμα, θ σς δεξει κα τ δρμο γι τν κπλρωσ της... νθρωπος μπορε ν νεργοποισει τ Θε μσα του μ τ σκψη”[50]. ντστοιχα γερντισσα πιστεει πς τ μυαλ κα φαντασα δημιουργον τ κρο (σελ. 66) κα τν ρρστια (σελ. 71), ν δια θεραπεει ατς τς καταστσεις πο μνοι τους ο νθρωποι δημιουργον, μ τ “χαρισματικ της χρια. Peale (εραπστολος” τς “θετικς σκψης”) διακηρσσει πς πως σκπτεσαι τσι θ εσαι” κα τι “μπορες ν ρρωστσεις τν αυτ σου μ τς σκψεις σου”[51]. λλ κα κνηση Σλβα Μϊντ Κοντρλ ποστηρζει τι : “Μπορε κανες ν θεραπεσει μ τ χρια”[52]. Τ διο πρεσβεει κα γερντισσα λγοντας πς κμα κα χρματα μπορομε ν ποκτσουμε ρκε ν τ σκεφτομε” (σελ 227), πς λες τς κπληρνει Θες ρκε ν χουμε τ λαχτρα (σελ. 362) κα πς ν νθρωπος δν πρει τ μθημ του μ τ μα, κτι τρχει στ ποσυνεδητ του ( σελ. 362).

Στ θεωρα τς θετικς σκψης, περιλαμβνεται κα διρθωση τς ρνητικς σκψης πο εναι γι τν κνηση Σλβα “κθε σκψη πκρισης κακας ζλιας καταδκης τν λλων ατοκαταδκης κθε σκψη ρρστιας τυχματος , μ λγα λγια, κθε εδους περιοριστικ παισιδοξη σκψη”[53]. διρθωση ατ γι τ Σλβα εναι κτι πολ πλ : ν κατ τχη χρησιμοποισετε μι ττοια φρση, πστε κυρο - κυρο κα ντικαταστστε τ ρνητικ μ να θετικ[54]. Τ διρθωση ατ τ βλπουμε στ σελ. 298, ς “μθημα κατακφαλα”,, προερχμενο π τ Θε (προφανς π τ Συνεδηση), στς σελ. 66 -67 ς “θεραπευτικ δναμη”  κα σ λλα σημεα.

Στ πλασια μως ατ παδς τς θετικς σκψης εναι ποχρεωμνος γι ν παλλαγε π διφορες ρνητικς σκψεις πο τν διακατχουν κα ν πιβληθε σ’ ατς, ν γρφει σ’ να χαρτ πολλς φορς τν δια φρση, στε ν πεσει τ ποσυνεδητ του. Γρφει γι παρδειγμα συνχεια τ φρση “εμαι δυνατς” “θ νικσω”, γι ν ξεπερσει τ κμπλεξ κατωτερτητς του τ γχος γι κποιον γνα. Κα μθοδος μως ατ διδσκεται π τ γερντισσα σιωπηλς, φο στ βιβλο χουμε μερικ (γρω στ 6) π τ, πολλ σγουρα, χαρτι της μ τ συνεχ πανληψη κποιας φρσης. Στ σελ. 156 χουμε να ττοιο χαρτ πο γρφει “Χριστς γεννται δοξσατε! Κριε λησον”, στν 352 τν εχ το ησο, στν 392 τ περαγα Θεοτκε σσον μς”  κα λλα στς σελ. 2, 8, 14. Φυσικ πολλο θ παντσουν πς πρκειται γι προσευχς. μως ποις γιος θεσμοθτησε πλς κολοθησε ττοιες μεθδους προσευχς; πρχει, λοιπν, μμεση συστηματικ προπαγνδα τς συγκεκριμνης μεθδου, φο λλωστε διαλογισμς, πως προεπαμε, μπορε ν ναφρεται κα στ πρσωπο το Χριστο.

Ατ πο ο Χριστιανο νομζουν προσευχ πστης Σιλβα τ ποκαλε νργεια, προγραμματισμ, χαλρωση... πστη δν ναφρεται σ’ να πρσωπο, στ Θε, λλ στν κινητοποηση τς νργειας μσα μας. ταν πρχει ρκετ πιθυμα, πρχει ρκετ νργεια διαθσιμη γι ν ξασφαλσει τν πιτυχα”[55]. Κτω λοιπν π ατς τς προϋποθσεις Baba Amte κα ο συνεργτες του εχαν θρρος, πομον κα πστη στν πρτατο βαθμ (σελ. 58). Ἐάν δ πστη νοηματοδοτεται πως μες ο χριστιανο τ  νοηματοδοτομε, ττε ς ρθδοξοι, θ μασταν κυριολεκτικ ξιοι τς μορας μας, φο νας λλθρησκος χει πστη κα μλιστα στν πρτατο βαθμ. δ μως πστη ταυτζεται μ τν πστη στν αυτ μου κα στς σωτερικς μου δυνμεις. ρα δν μιλμε γι Πστη λλ γι “θετικ σκψη”. Τ μπορε ν σημανει, μως, τ νομα το Baba Amte, τν ποο μς διαφημζει γερντισσα σ’ λο τ βιβλο; “Βaba σημανει γαπημνος πατρας κα ννοε τ ντατο εναι μσα του. γκουρο στ φυσικ του μορφ, σωματικς Baba μς θυμζει μ τος λγους του, μ τς πρξεις του, τν ντατη συνεδηση[56]. Μπως, λοιπν, πρπει ν δεχθομε κι μες τν Amte ς δικ μας  Βaba;

Δ ι α φ ή μ ι σ η    ν δ ο υ ϊ σ τ ν   δ ι δ α σ κ ά λ ω ν : λλη μι ναμφισβτητη πδειξη γι τ γεγονς τι Γαβριηλα εχε πλανηθε π τν νδουϊστικ κα δαιμονικ φιλοσοφα εναι συστηματικ διαφμιση νδουϊστν διδασκλων. κτς π τν πλ, λλ μ καμρι, ναφορ πο γνεται στος γκουρο πο γνρισε, διαφημζεται κα ποιητς Χαλλ Γκιμπρν π τ συγγραφα, πως π. χ. στ σελ. 72. Χωρς πουθεν ν γνεται λγος τι πρκειται γι να δσκαλο το νδουϊσμο, παρουσιζεται ς νας σπουδαος ποιητς το ποου τ ργα πολ καλ γνωρζει γερντισσα φο παρπεμπε σ’  ατ[57]. Στν Χαλλ Γκιμπρν μως παραπμπουν κα πολλο γκουρο, πως π.χ. Σατιανντα στ σραμ του[58], κα κνηση Σλβα Μϊντ Κοντρλ[59], πο χορηγε τ βιβλα του ς γχειρδια κα υοθετε φυσικ τς πψεις του, κμα κα ρμονικ Ζω[60] το Ρμπερτ Νατζμυ. Καταλαβανουμε, λοιπν, ποις κνδυνος παραμονεει, ν ναλογισθομε μλιστα πς λες ατς ο Σκτες[61] δρον κα στ χρα μας ντελς νεξλεγκτα.

Δν εναι μως μικρτερος κα κνδυνος π τ διαφμιση το Ρμα  - Κρσνα, ς τχα πηρεασμνου π τος χριστιανος εραποστλους (σελ. 54), τος ποους γερντισσα κατηγορε ς “βαρβρους”, τος χρησιμοποιε, μως ταν τος χρειζεται, πως δ. Ρμα Κρσνα, δρ κι ατς στν λλδα[62] κα, πως λοι ο γκουρο, δν ρνεται τ Χριστ, τν δχεται, μως, ς να γκουρο πο λευθερθηκε π τν γνοια κα τν πλνη κα φθασε στ σφαρα τς αἰώνιας ερνης. ποιος φθασε σ’  ατν τν κατσταση νομζεται Σωτρας το κσμου. Ττοιοι ταν Βοδας, Κρσνα, Χριστς, Ρμα Κρσνα κα λλοι”[63]. Ατ ποκαλε ραγε χριστιανικς πιδρσεις Γαβριηλα τ γεγονς πς σ μι χριστουγεννιτικη γιορτ το τγματος το Ρμα Κρσνα, διαλογστηκαν ο παρευρισκμενοι πνω στ πρσωπο το Χριστο, πο δθεν ταν μσα τους κα νιωσαν τν παρουσα του, ν, πως μολογε σουμι Πραμπχαβανντα, συνειδητοποησε γι πρτη φορ πς Χριστς εναι τ διο μ τ Βοδα, τν Κρσνα κα λους τος λλους δασκλους[64]; Μλλον ατ τ τελευταο ννοε, ν λβουμε π’  ψιν  πς κμα κα δια προτμησε ν πιστρψει στ σραμ γι ν γιορτσει τ Χριστογεννα (σελ. 56). Ατς πντως στν ποο διαλογστηκαν κα διαλογζονται κα γι τν ποο μιλνε, δν εναι οτε χει καμμα σχση μ τ πρσωπο το Χριστο[65].

 

Δ ε ι σ ι δ α ι μ ο ν ε ς. Τελεινοντας τν ντητα ατ ναφρουμε πιγραμματικ, τς δεισιδαιμονικς πψεις τς γερντισσας γι τν πνο, τι πρπει ν κοιμμαστε μ τ κεφλι πρς Ντον πρς νατολς (σελ. 331), γι τν νυπαρξα, τι εναι ετυχισμνοι σοι γιναν σκι γιατ τν πλησιζουν (σελ. 382), γι τ βραδυν ναγνσματα, τι δν μνουν στν ψυχ (σελ. 383), ν ντθετα κκλησα προτενει τς γρυπνες ς καλτερη εκαιρα  γι πικοινωνα μ τ Θε, γι τν πνακα το Γκζη πο συλλαμβνει καλτερα π τος Πατρες κα τν μακραωνη μνολογα τς κκλησας μας τ ειπρθενο”  τς Θεοτκου (σελ. 374), λγος ποος δγησε τν συγγραφα σ συγγραφ     “χαρομενων χριστιανικν τραγουδιν”  πο καλπτουν τ μεγλο κεν τν   πολτιστων”  Πατρων μας, γι τ θση μας στν κκλησα, τι πρπει ν  εναι πντα δια γι ν μς βρσκουν ο “μωπες”, καθς φανεται, γγελοι! (σελ. 363), γι τ παιδι, τι δν πρπει ν τ φνουμε δπλα σ ρρστους γιατ τος πορροφνε τ δναμη (σελ. 331), γι τος μελαγχολικος τι πρπει ν νογουμε τ παρθυρα γι ν φεγει   ρνητικ νργει τους (σελ. 331) κα λλα παρμοια πο μοιζουν νητα, προρχονται μως π συγκεκριμνες θρησκευτικο - φιλοσοφικς κινσεις κα δεολογες.


Δ. ΜΗΝΥΜΑΤΑ - ΟΡΑΣΕΙΣ - ΠΛΑΝΕΣ

Ο Πατρες π νωρς διευκρνησαν τ λγο το Εαγγελου, πς δαμονας πειδ εναι πνεμα, χει τ δυναττητα ν μετασχηματζεται κα ν φανερνεται στος νθρπους χι μνον ς γγελος σκτους λλ κα ς γγελος φωτς. Ατς κριβς εναι κα λγος πο Εαγγελιστς  ωννης μς προτρπει: “Μ παντ πνεματι πιστεετε, λλ δοκιμζετε τ πνεματα ε κ το Θεο στ (ων. Δ, 1). Γι’ ατ ξ λλου χουν κα τ γροντα ο μοναχο, στν ποο π καθημερινς βσεως μπιστεονται τος λογισμος κα τς μπειρες τους λλ κα τν πνευματικ ο κοσμικο, γι ν διακρνουν ατο τ πνεματα μ τ βοθεια φυσικ, τς Θεας Χριτος. Τ Γεροντικ εναι γεμτα π στορες μοναχν, ο ποοι κρυψαν τς μπειρες” τους π τ γροντ τους κα, κυριολεκτικ, τος κατπιε σατανς γλτωσαν τν τελευταα στιγμ μ τν εχ κα μνο το γροντα. Στ βιβλο ατ δν βλπουμε ατ τν πρξη ταπεινσεως κα σφαλεας λλ ντθετα, ν κολουθσουμε τ πρτυπο τς Γαβριηλας πο μς προβλλει συγγραφας, ττε θ πρπει διακρτως ν πιστεουμε σ κθε ραμα κα “θαμα”, ν θεωρσουμε τος αυτος μας γους κα ν κνουμε πακο στν ποιοδποτε λογισμ μας.

ναφρονται στ βιβλο δεκδες “μηνματα”  κα ρσεις, πουθεν μως δν ναφρεται καταφυγ σ κποιον πνευματικ γι τ “διγνωση”. ντθετα, γερντισσα χι μνο δν εχε νγκη πνευματικο γι ν τν καθοδηγε, λλ γνεται δια καθοδηγητς λλων, ο ποοι ναφρονται στ βιβλο ς πνευματικοπαδια της. πομνως κα μνον ατ ρκε γι ν χαρακτηρσει κποιος τ βιβλο πικνδυνο κα λανθασμνο πρτυπο γι τν πνευματικ ζω κα τν γνα το Χριστιανο. Διφορα “μηνματα”  χουμε στς σελδες 23, 40, 41, 47 κα λλο, ν ρματα στς σελ. 39, 78 κα σ πολλ λλα σημεα. Στ σελ. 47 μλιστα, κα στν 268 ναλυτικτερα, γερντισσα παρνει π τος γγλους τ “μνυμα” γι ν γνει μοναχ, κα τ πραγματοποιε χωρς τν παραμικρ συμβουλ π κποιον πνευματικ. χει κμα γνει δη λγος γι τν ορασα” (σελ. 192) της κα τ στεν σχση μ τος γγλους γι τος ποους τυχς ναφρει γερντισσα πς βλπουν τν οσα το Θεο (σελ. 443) κα φυσικ προκαλε ντπωση τ γεγονς πς ν καναν τση παρα μαζ της δν τν πληροφρησαν γι τν σφαλμνη ατ θση! Θεν οδες ἑώρακε πποτε” (ων. 1, 18).

α μ α τ ι κ    χ ρ ι σ μ α : Θ ποτελοσε μως τ μεγαλτερη παρλειψη, ἐάν δν ναφερμασταν στ “χρισμα” τν χεριν φ’ νς μν διτι εναι να στοιχεο πο χωρς τν νγκη λλων πιχειρημτων, ποδεικνει τν οκτρ πλνη στν ποα εχε περιπσει γερντισσα κα φ’ τρου θ στεροσαμε π τν ναγνστη τ γλιο πο προσφρουν ττοιες νοησες. Κποιες φορς λει, καιγαν κα κοκκνιζαν τ χρια της τχα απ τ γιο Πνεμα. ν ττε βρισκταν κποιος μ προβλματα γεας κα τν κουμποσε, θεραπευταν σθενς κα νακουφιζταν δια π τ γκαυμα· λλις ξπλενε τ χρια της μ φθονο νερ, γι ν νακουφιστε ( σελ. 137). ς κνουμε δ κποιες παρατητες ν κα ατονητες γι ρθοδξους χριστιανος παρατηρσεις:  

α) Τ γιο Πνεμα δν καει, οτε ταλαιπωρε τν νθρωπο, λλ ντιθτως τν ναπαει”, τν “δροσζει” κα τν φωτζει κα μλιστα δν περιορζεται σ’ να μρος το σματος λλ τν γιζει λκληρο ψυχ τε κα σματι. μνος πο καεται π τν παρουσα το γου Πνεματος εναι Διβολος, πτε πραγματικ γερντισσα πισκιαζταν π τ γιο Πνεμα  δια μως εχε καταληφθε π δαιμνιο, πργμα μλλον πθανο, τ πνεμα πο πεσκαζε” τ γερντισσα δν ταν λλο π τ κθαρτο κα πονηρ πνεμα β) ταν κποιος πνευματοφρος νθρωπος μεταδδει τ γιο Πνεμα, δν τ χνει διος διτι δν μιλμε γι κτι λικ κα ποσοτικ. ν συνβαινε κτι ττοιο, ττε δν θ μποροσαν ο πστολοι ν χειροτονσουν λλους ρχιερες παρ μνο 12, ναν καθνας κι στερα θ χαναν ο διοι τ γιο Πνεμα πτε δν θ μιλοσαμε σμερα στν κκλησα γι γους ποστλους. γ) ποτελε μεγλη βλασφημα κατ το γου Πνεματος ν ντιμετωπζεται Ατ σν λεκς πο ξεπλνεται μσα σ μι λεκνη μ νερ κα φεγει. Ατ θυμζει περισστερο διαφμιση πορρυπαντικο, παρ χρισμα” το γου Πνεματος.


Ε.  Η  Α Γ Α Π Η

Παρ’ λα τ παραπνω, θ μποροσε κποιος ν προβλει τν νσταση τι γερντισσα, κινομενη π γπη, τ μεγαλτερη χριστιανικ ρετ, πραξε   , τι πραξε, φο Θες γπη στ. πως, μως θ δομε, γπη δν εναι ποκλειστικ “προνμιο” τν ρθοδξων, λλ λες ο κινσεις τν τοποθετον πολ ψηλ στν κλμακα τν ρετν. Σημασα χει τ πς νοηματοδοτε κανες τ λξη γπη. ν δεχθομε τν ρμηνεα τς Γαβριηλας πο ταυτζει τν γπη μ τ συγκρητισμ κα τν ρνηση τς ποκλειστικτητος τς ρθοδξου κκλησας μας στν λθεια, ττε οτε Χριστς στν γπη, οτε εαγγελιστς τς γπης χει χνος π’ ατν, φο κα ο δυ μς προτρπουν ν ποφεγουμε τς συναναστροφς τν αρετικν. Ατο το εδους γπη, πο σοπεδνει λες τς θρησκεες κα λα τ πιστεω, εναι φερημα τς Νας ποχς, ο παδο τς ποας παρουσιζονται ς κατακλυζμενοι κα κατακλζοντες τ πντα μ πειρη γπη, καθς κα ς πρατατοι κα τραχοι νθρωποι. Πρπει ν ξρουμε, μως, πς ατ ρεμα δν εναι χρισμα κα δωρε το γου Πνεματος, λλ ποτλεσμα ππονης κα πμονης προσπθειας γι τν εκολη παραπλνηση τν “συναισθηματικν” νθρπων, πολλς φορς δ κα ποτλεσμα ποχαυνσεως πειτα π συστηματικ πλση γκεφλου. προβολ ατς τς ρεμας κα ταραξας σως ν εναι κα σκοπς τς κυκλοφορας κασετν μ τν πρατατη (;) φων τς γερντισσας ν παντ σ ρωτσεις πνευματικς φσεως. ς μν πηρεαζμαστε μως π ττοια ξωτερικ στοιχεα, πο κθε λλο, παρ στν παιτομενη γργορση μς κρατον. Ο Πατρες μς προειδοποιον ξεκθαρα τι τσι κριβς θ ρθει ντχριστος : “Θ εναι ταπεινς, συχος, θ μισε τν δικαν, θ ποστρφηται τ εδωλα, θ προτιμ τν εσβειαν, γαθς, φιλπτωχος εειδς καθ’ περβολν, εκατστατος, λαρς ες λους” (γ. φραμ Σρος).

τσι μως θ εναι κα ο πρδρομοι κα παδο του. Σϊ Μπμπα π.χ. πιστεει πς λες ο πειθαρχσεις πως γιγκα κα διαλογισμς εναι χσιμο χρνου κα πικνδυνες ν δν πρχει θικ βση” : λθεια (sathya), ρετ (Dharma), Ερνη (santi ), γπη (Prema), κα μ - βα (ahimsa)[66]. διος πλι “κατακλζει τος πντες μ πειρη γπη, ναζητ τν γπη παντο κα τν γκαθιστ στν καρδι κθε νθρπου[67]”, ν κα στ ξφυλλο το βιβλου “Εσαγωγ στ διδασκαλα το Σρ Στυα Σϊ Μπμπα”, ναφρεται: “πρχει μνο μα θρησκεα, θρησκεα τς γπης, πρχει μνο μα κοινωνικ τξη, κοινωνικ τξη τς νθρωπτητας, πρχει μνο μι γλσσα, γλσσα τς καρδις[68]”. κμα διος μς λει λλο πς μλις περνικσουμε τ φβο μας κα ντιληφθομε πς λα στ ζω εναι να, θ εμαστε κανο ν φεθομε ν γαπμε λο κα μεγαλτερο κκλο νθρπων[69]”.

Μ, θ πιμενει κποιος, πως κα ν ναι τ πργματα, γερντισσα διηκνησε τ Χριστ στ πρσωπο το πλησον. Εναι μως τσι τ πργματα; Τ καλ γι ν εναι καλ θ πρπει ν γνεται κα καλς. ν γι παρδειγμα μ πρφαση τν γπη, πο διδσκει κκλησα, πομακρυνμαστε π κθε λλη της διδαχ κα ποδεχμαστε πλνες κα ψευδες διδασκαλες ς ληθες, ττε τ καλ δν γνεται καλς κα παει ν θεωρεται καλ. Ατ εναι πρτη μας νσταση. δετερη νσταση χει ν κνει μ τ ν τελεως λεθερα κα π γπη γι τν πλησον κανε γερντισσα λο ατ τ ργο τς γπης”. νομαζμενη νιδιοτελς πηρεσα, ντσσεται στν πρτη τραπ τς γιγκα, τ λεγομνη “Κρμα γιγκα”. Εναι πηρεσα χωρς προσκλληση στ ποτλεσμα τς πρξης σου...Τ μονοπτι ατ προετοιμζει λλες μορφς γιγκα, ντερης τξης. Γι’  ατ νιδιοτελς πηρεσα τονζεται στ σεμινριο ατογνωσας κατ τν πρτο χρνο, ν κατ τν δετερο χρνο προσφρονται ο τεχνικς διαλογισμο πο κινονται πρα π τ στδιο τς νιδιοτελος πηρεσας[70]“. Μετ τν νγνωση λοιπν το συγκεκριμνου βιβλου, φρονομε, πς ναγνστης εναι πλυτα τοιμος ν παρακολουθσει τ δετερο τος το σεμιναρου, χωρς τν παραμικρ δυσκολα.

Τθεται ξ λλου τ ρτημα : Πς σ’ να σραμ, πο σκοπς τν γκαταβιοντων εναι πηρεσα το γκουρο[71], μεινε μα ρθδοξη μοναχ, κολουθντας μλιστα πιστ τ πργραμμα το σραμ κμα κα ερισκομνη  μακρι π’ ατ, πτε δν εσταθε δικαιολογα το καταναγκασμο. ς δομε τ λει σχετικ τ Σατιανντασραμ : νιδιοτελς πηρεσα ποτελε προσπθεια γι τν ξαγνισμ το νο π τς χονδροειδστατες πιθυμες του”, ν γι σους βρσκονται στ σραμ, ναφρει : “Τ σραμ δν εναι να μρος που ο Σανυνσις[72] κθονται τεμπλικα κα μιλνε γι τ Θε τ Μπρχμαν λη μρα...ργζονται δικοπα π τ πρω μχρι τ βρδυ... ργασα πο κνουν δν εναι διοτελς μ γωϊστικ κνητρο...ταν ρχεστε στ σραμ κα πηρετετε τ γκουρο κα ργζεστε γι’  ατν, καθαρζετε συνεδητα τ δρμο κα πιτρπετε στν νργεια ν περσει στ ντερα κα πι δυνατ κντρα... μρα ρχζει στς 4 τ πρω κα τελεινει στς 9 τ βρδυ[73]“. κομε ναν λλο σανυνσις ν λει: “σηκνομαι στς 4 τ πρω κα κθομαι στν σιωπ κογοντας μνο τ πουλι...μετ κατεβανω στ Γγγη... στς 12 τρω τ μεσημεριαν...5 μ 6 περπατο, μχρι τς 8 συχα. π τς 9 μχρι τς 4 τ πρω κλεδωμα”. Κα μως ατ εναι τ πργραμμα τς γερντισσας (σελ.  71) κα μλιστα μακρι απ τ σραμ, κα τ ποο, χι μνο εναι τ διο μ τν σανυνσις, λλ δν περιλαμβνει κα πουθεν προσευχ, ποα ντικαθσταται μ τ θαυμασμ τς φσης κα τ κουσμα τν πουλιν, πργμα πο ποδεικνει τν πδραση κα τ συμμετοχ στν νδουϊστικ λατρεα κα φιλοσοφα.

Τλος ς κοσουμε τ λεγε γροντας Πορφριος Μπαϊρακτρης γι τν γπη τν μδων ατν : “Μωρ ποι γπη διδσκουνε; Ρ κουτ. Βρ σπα βρ. γπη ληθιν, εναι γπη το Χριστο[74]”.

 

ΣΤ.  ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Τλος θ κθσουμε τν προβληματισμ μας γι τ πσο χει ν κνει φυσιοθεραπεα, ποα ναφρεται τι σκετο π τ γερντισσα, μ τ γνωστ, κλασσικ, παγκοσμως ποδεκτ κα ναμφισβτητη ατρικ πιστμη. Ἐάν, λοιπν, εχε ποιαδποτε σχση μ τν ατρικ, πς μποροσε ν θεραπεει πρν κν ρχσει τς σπουδς τς φυσιοθεραπεας (σελ.28); Τ σημανει ρος “χειροποδιστς” (σελ. 29); Ποι εναι εδικτητα πο θεραπεει ψυχ κα σμα ( σελ. 30); Ποις γιατρς θεραπεει μ’ να γγιγμα, φαινμενο σνηθες στς νεοπεντηκοστιανς[75] κα γκουρουϊστικς μδες, ντελς μως ξνο κα γνωστο στν ατρικ πιστμη; κμα ποψες προκαλε κα συνδυασμς τς φυσιοθεραπεας μ τ θετικ σκψη στ σελ. 337, που γερντισσα λει : ...χωρς ν πθει τ μυαλ κα ψυχ, τ σμα δν ρρωστ. Τρα πι τ ξρουν λοι ο γιατρο... π    τ    κ ε φ λ ι   ρ χ ζ ε ι    ρ ρ σ τ ι α. Μ μι σκψη. Μ μι γωνα...λλ εναι κι να λλο... Ατς πο κνει φυσιοθεραπεα, δν πρπει συγχρνως ν μιλ.   μ ι λ α,  πως ξρεις, εναι   μ ε γ α λ τ ε  ρ η  ν ρ γ ε ι α   π ο    χ ε ι    ν θ ρ ω π ο ς”.

Τλος εναι ελογο τ ρτημα: Γι ποιν λγο, να σραμ κδδει κα μλιστα μ δικ του ξοδα, τ βιβλο τς Γαβριηλας, πο περιχει φωτογραφες μ τς διφορες στσεις τν χεριν της κα τ μθοδο δικς της μπνεσεως (σελ. 51), ν δν χουν σχση μ τς δικς τους μεθδους κα ντιλψεις; Τσο πολ κτιμον ο νδουϊστς κα ο γκουρο τν πιστμη κα κπτονται γι τν προδ της, μπως γερντισσα ταν τσο σπουδαα πιστμων πο φηρε μεθδους θεραπεας χωρς τν παραμικρ πιστημονικ κα ργαστηριακ ρευνα κα μελτη; λα τ παραπνω μς παραπμπουν, δυστυχς, στς λεγμενες  ναλλακτικς θεραπεες”, ο ποες, φυσικ, εναι συμββαστες μ τν ρθδοξη πστη κα τν διτητα το ρθοδξου χριστιανο, φο βασζονται σ νατολικς προελεσεως κοσμοθεωρες κα πιδρσεις κα κυρως στν λιστικ θερηση το κσμου.

Πρπει δ ν σημεισουμε, τι στ χρα μας “τ δεκαετα το 80, καταβλθηκαν προσπθειες νοποησης τν μεταφυσικν μδων, γι τ δημιουργα μοσπονδας ποκρυφιστικν Κινσεων... πρτη συνντηση πραγματοποιθηκε στ Πνευματικ Κντρο τς Ρωμαιοκαθολικς κκλησας τς λλδος...Τ κεμενο τς συνντησης...ναφρει πς πρχουν πειρες πτυχς κα διακλαδσεις τς μεταφυσικς φιλοσοφας. Παραθτει μλιστα να τελς σχδιο πο χαρακτηρζεται πρτη μελτη...Στ κεμενο παρατθενται 4 στλες : Θρησκεα, σωτερισμς, Σχολς Γιγκα κα γεα”  στν ποα συμπεριελφθη κα φυσιοθεραπευτικ[76]. κμα ο πψεις τς γερντισσας συμβαδζουν σ πολλ σημεα μ τς πψεις λλων ναλλακτικν θεραπειν”, φο χουν λλωστε λες τν δια βση κα ποτελον οσιαστικ “διασκευς το διου ργου”.

Θ παραθσουμε, λοιπν, κποιες μοιτητες τς “φυσιοθεραπεας”  πο σκοσε γερντισσα (χρησιμοποιντας σν δηγ τς δικς της σκψεις), μ κτι, φαινομενικ σχετο, τν μοιοπαθητικ, πως παρουσιζονται στ βιβλο τς Πρωτοβουλας Γονων Βορ. λλδος γι ν γνει πι κατανοητ κα μφανς σχση τν “θεραπειν “  ατν :

α) “...Μ βση ατ τν κοσμοθεωρα το πολτου πανθεϊστικο μονισμο, πο κφρζεται μ τ γνωστ δγμα το ποκρυφισμο ν τ  π ν” ( λα εναι να), ρμηνεει μοιοπαθητικ κα τ φαινμενο τς σθνειας : ζω πρχει σο πρτατος Θ ε ς π ο  ε ν αι μ ι  ο σ α, ρ ε ι σ υ ν ε χ ς π ρ ς τ   ν τ α...Ατ θ ε α ο σ α   ν ρ γ ε ι α...εναι ατ πο μοιοπαθητικ νομζει “Ζ ω τ ι κ   ν ρ γ ε ι α[77] (Παρβαλε τς πψεις τς γερντισσας γι τ μαρο χρμα κα δς κα τ κεφλαιο περ τς λιστικς θεωρσεως το παρντος).

β) “Κατ τν Γιργο Βυθολκα, κτς π τν μοιοπαθητικ κα τ βελονισμ, μι λλη θεραπευτικ μθοδος εναι “δι’ πιθσεως τν χειρν” π να ψηλς πνευματικς στθμης τομο...πο στν πραγματικτητα εναι     κ α ν λ ι   π α γ κ ο σ μ ω ν   ν ε ρ γ ε ι ν[78]“(Βλπε σελ. 28 τς σκητικς τς γπης” περ το χαρσματος τν χεριν της λλ κα τ γεγονς τι θερπευε πρν ρχσει τς σπουδς της λλ, πως λει δια, λλος ταν θερπων”. Προφανς ατ ταν τ κανλι.)

γ)να λλο σημαντικ σημεο τς θεωρας τς μοιοπαθητικς εναι θεωρα τν “μιασμτων”, μ τν ποα ο μοιοπαθητικο προσπαθον ν ρμηνεσουν τ δημιουργα τν διαφρων σθενειν... νθρωπος πλστηκε λεθερος, πλστηκε μ τ δυναττητα ν σκπτεται κα ν πρττει ετε τ καλ ετε τ κακ. Γ ι  ν   γ ν ε ι λ ο ι π ν  π ι ρ ρ ε π ς σ τ  ψ ω ρ ι κ  μ α σ μ α... θ   π ρ ε π ε ν   π ρ χ ε ι   π ι θ υ μ α γ ι  τ  λ α ν θ α σ μ ν ο κ α   τ  κ α κ . τσι νθρωπος μ   τ  ν  σκπτεται κα ν πιθυμε τ κακ προετοιμζει τ σμα ν δεχθε τν σθνεια[79]” (Βλπε στν ποεντητα τς μελτης μας περ τς θετικς σκψεως).

δ) λλωστε μοιοπαθητικ θεραπεα προχωρε π τν ψυχ πρς τ νο κα τ σμα[80], πως τ λει γερντισσα : τι χει σχση μ τ σμα το νθρπου, χει σχση κα μ τν ψυχ του. ν πτε κποτε ν θεραπεσετε να χρι πο πονε να πδι, βλπετε τι πονε περισστερο ψυχ...(σελ. 338). πρχουν πολλ κμα στοιχεα τ ποα δν θ φελσουν κτι παραπνω, ποιον προκατειλημμμνα πιστεει στν γιτητα τς γερντισσας, ν τ λγα ατ θ βοηθσουν τν καλοπροαρετο κα ποιον πραγματικ νδιαφρεται γι τν λθεια. “  χων τα κοειν κουτω”.

Πντως πως κα ν ’χει τ πργμα, τ βιβλο ατ ποτελε ριστη εσαγωγ στ Γκουρουϊσμ κα να πλο στ χρια τς Νας ποχς γι τ διβρωση τς ρθοδξου συνειδσεως κα τ νοιγμα το δρμου γι τν δρυση τς Πανθρησκεας. μως, πως πολ μορφα επε γροντας Πορφριος : “Μνο θρησκεα το Χριστο ννει, κα λοι πρπει ν προσευχμαστε ν ρθουνε σ’ ατ τ θρησκεα. τσι θ γνει νωσις, χι μ τ ν πιστεετε τι λοι εμαστε τ διο κα λες ο θρησκεες εναι τ διο. Δν εναι τ διο[81]“. πσης κατ τν π. ντνιο λεβιζπουλο κενος πο θ συγκρνει τ γ. ρος μ τ μαλϊα, κα θ σπεσει ν βγλει τ συμπρασμα πς εναι τ διο πργμα, γνοε κτι πολ βασικ...Δν πρχει, λοιπν, κοιν στοιχεο μεταξ τς σκητικς παραδσεως τς κκλησας μας κα τν μδων ατν, τν τεχνικν τους. Τ τι συμπερασματικ προβλλεται μι ττοια νπαρκτη θση ποτελε πλνη παγδα, κμη κα ν γνεται π χριστιανος θεολγους[82] εραποστλους, θ προσθταμε μες, ν κα γερντισσα δν δικαιοται ν φρει τν ττλο ατ, φο ταν, πως φανεται π τς κατηγορες πο τος προσπτει, κ πεποιθσεως ναντον τν εραποστλων κα το ργου τους[83], ταυτζοντας τν εραποστολ μ κοινωνικ μνο προσφορ, νδουϊστικς μλιστα προελεσεως, πως επαμε, κα δν κατχησε καννα στν ρθδοξη πστη λλ ντιθτως  “κατηχθηκε” δια σ λλτρια δγματα χωρς ν δσει τν ρθδοξη μαρτυρα κα μολογα πο θ φειλε ς εραπστολος. 

Στ σελ. 54 γι παρδειγμα ναφρεται, προκλυπτα μλιστα, πς γερντισσα μετεχε σ τελετς γι τ γενθλια το γκουρο  Sivananda, τελετς δηλαδ λατρεας το γκουρο, ς θεο. ταν κατ τ τυπικ τς προσφεραν ν πιε γλα π ατ μσα στ ποο εχε πλνει γκουρο τ πδια του, ατ πλς πλυνε τ χρια της λγοντας πς τσι κνουμε μες στν λλδα. Τ ζητ μως νας ρθδοξος χριστιανς κα δ εραπστολος σ παγανιστικς τελετς λατρεας το γκουρο; Πο εναι κατχηση τολχιστον ρθδοξη μαρτυρα κα μολογα; Δν διδσκει τος νθρπους μ τν παρουσα της πς δν φστανται σημαντικς διαφορς μεταξ νδουϊσμο κα ρθοδοξας; χουμε στ συναξρια τς γας μας κκλησας πολλος μρτυρες ο ποοι θυσασαν τ ζω τους πειδ ρνθηκαν, χι μνο ν δσουν, λλ κα ν πον τι δωσαν λβελλο λλαξοπιστας κμα κα παιδι (στν λικα), πο μαρτρησαν γι ν μ καταλσουν, χι τ δγματα τς πστες μας, λλ γραφες κα νετερες (πως πολλο σμερα περιφρονητικ λνε ζητντας μλιστα κα τν κατργησ τους) παραδσεις πως τ νηστεα το 15αυγοστου[84]. Στν διο πσης γεωγραφικ χρο, ατν τς νδας, γιος πστολος Θωμς κρυξε τν Χριστ, βπτισε πολλος διαλοντας τ δαιμονικ εδωλα, θαυματοργησε κα τελικς μαρτρησε, σο κι ν γερντισσα κλαμβνει τς πρξεις ατς ς νδειξη μσους κα φανατισμο.

Ο χριστιανο δν καλονται ν ναζητσουν κποιον νπαρκτο κοιν θρησκευτικ δαφος να κοιν δρμο σωτηρας. κτς π τν γπη πο φελουν σ λους, πρπει ν εναι τοιμοι ν προσφρουν κα τν μολογα “τς ν μν λπδος παντ τ ατοντι μετ πρατητος κα φβου”. Ατ ποτελε τ δικ μας χρος, διατερα ταν διαπιστνουμε πς σμερα πρχουν τσες φωνς, πο φρνουν σγχυση κα ποπροσανατολζουν κμα κα νθρπους τς κκλησας[85]. Στ συγγραφα μως το βιβλου, ταιριζει ατ πο π. ντνιος χει γρψει γι τ Νατζμυ : σχυρζεται πς εναι χριστιανς. Ταυτχρονα ναγνωρζει τ γκουρο Σϊ Μπμπα ς Δσκαλο κα θεωρε τ διδαχ του τολχιστον σξια μ τν Καιν Διαθκη. χει συνασθηση πς ο δο πραγματικτητες, προσευχ κα διαλογισμς, εναι μεταξ τους συμββαστες; ν ντως δν μπορε ν διακρνει τ δο ατ πργματα, βρσκεται σ οκτρ πλνη κα παρασρει σ’ ατ τν πλνη νποπτους χριστιανος. ν μως τ χει π’ ψιν του, ττε πρκειται γι νντιμη συμπεριφορ κα νεπτρεπτο τρπο προσηλυτισμο[86]”. 

 

ς  πλογος

“Γι σους ερσκονται ξω π τν κκλησα, μμον στ δγματα θεωρεται φανατισμς. Γι μς τος ρθοδξους ατ εναι ρος ζως κα παρξης. ποκλειστικτητα το προσπου το Χριστο, δηλαδ τ χριστολογικ δγμα εναι ατ πο θεμελινει τν προσευχ κα διατερα τ νοερ προσευχ. Χωρς ατ τ δγμα δν πρχει προσευχ. Κθε πνεμα πο δν μολογε τν Χριστ ν σαρκ ληλυθτα”  εναι πνεμα ντιχρστου. Δν πρκειται, λοιπν, γι θμα οκουμενικς ερτητος κα φιλαδελφεας “καλωσνης”, στε ν παραβλψουμε ατ τ διαφοροποηση.   π ο κ λ ε ι σ τ ι κ τ η τ α    α τ     ε ν α ι   δ ε γ μ α   π ρ α γ μ α τ ι κ ς    γ π η ς    π ρ ς  τ ο ς   σ υ ν α ν θ ρ π ο υ ς    μ α ς[87].

  

Διευκρνηση:

λες ο πογραμμσεις κα ο τονισμο εναι δικο μας.

 

Συντομογραφες

 ·         Γκουρουϊσμς: ποκρυφισμς, Γκουρουϊσμς, “Να ποχ, θνα 1997

·         Διαλογισμς:  Διαλογισμς προσευχ ;  θνα 1997

·         Ατογνωσα:  Ατογνωσα, Ατοπραγμτωση, Σωτηρα θνα 1991

(λα το π. ντωνου λεβιζοπολου)



[1] Πρκειται γι παλι σκψη πο συναντται σ ξωχριστιανικς θρησκεες.Σμφωνα μ’  ατ, νθρωπτητα περνει π συνεχ ναλλαγ ρισμνων ποχν κα δν κολουθε ριζντια τροχι. μοντρνος ρος Νεw Age (Νέα ποχ) εναι παρμνος π τν στρολογα πο πιστεει τι γι ν περσει τ λιακ σστημα π να Ζδιο σ’  να λλο, χρειζεται περισστερα π 2100 χρνια. Στς μρες μας τελεινει, πως πιστεουν, ποχ το χθος δηλαδ το Χριστιανισμο, μι ποχ, κατ’  ατος πντα, περιορισμο κα στεντητος κα μπανουμε στν ποχ το δροχου. Βλ. π. ντωνου λεβιζοπολου : ποκρυφισμς, Γκουρουϊσμς, Να ποχ, σελ. 7 κ.. κα στρολογα στ φς τς ρθοδοξας”  σελ. 58.

 

[2] Γρφοντας στν λλθρησκο μτε, λει : “Διαβζοντας χθς τς Πρξεις τν ποστλων στ κεφλαιο 4:34, ψαξα μσα στν καρδι μου ν βρ ναν ττοιο χριστιαν. σ κα Yehouda ρθατε στ νο μου! Κα ν σκεφτες τι καννας π τος δο σας δν εναι Χριστιανς κατ’  νομα!. Ατ τελευταα φρση ποδεικνει τ συγκρητιστικ χαρακτρα το βιβλου, τονζοντας τι τ ργα κα χι πστη κα τ γιο Βπτισμα τ ποο, καθς φανεται, μνο τ νομα το Χριστιανο προσφρει κα τποτε παραπνω, σζουν. ρα λοιπν, ο πντες δνανται ν σωθον που κι ν πιστεουν, ρκε ν εναι νθρωποι θικο κα νρετοι”. ποβιβζεται ρα Χριστιανισμς σ μι θικ δεολογα.

[3] “Ο Κουκεροι, π τ λλο μρος, συνβαλαν στην ποκειμενικ κα εθικτη ποιτητα το θνους μας, κτι σοδναμο, λλ σ θρησκευτικ ππεδο, μ τ κυραρχο σνθημα το Ρουσσ,   πιστροφ στη φση”, πο χαρακτηρζει τ κνημα το Ρομαντισμο... σχεδν πλρης ποκειμενοποηση κα διωτικοποηση τς πνευματικς “κλσης” κα το σωτερικο φωτς” κλαϊκετηκαν π τος Κουκερους.... διδασκαλα, λειτουργα κα καθοδγηση ντικαταστθηκαν π τν προσωπικ συνεδηση κα διασθηση” ( Frank Scaeffer, ναζητντας τν ρθδοξη πστη στν αἰώνα τν ψετικων θρησκειν ).Σμφωνα λοιπν μ τ παραπνω θ μπορσουμε ν ρμηνεσουμε φαινμενα πο θ συναντσουμε πι κτω, πως τν περβολικ γπη τς γερντισσας γι τ φση, τν ντονο συναισθηματισμ - ρομαντισμ, τν πουσα πνευματικο πατρς κα καθοδηγητο τν ποστασιοποηση π’  ατν κμα κα στς μεγλες ποφσεις πως καλογερικ, ποψ της τι λευθερα ξαρτται μνο π τ σχση το αυτο μας μ τν αυτ μας κα λλα παρμοια. Πρπει μως ν σημεισουμε τι Scaeffer  γνωρζει πολ καλ τν προτεσταντισμ, φο προρχεται κα μετεστρφη στν ρθοδοξα π’  ατν.

[4]“Φεγοντας πρε μαζ της δο βιβλα μνο. Τ Εαγγλιο κι να βιβλο πο τς χρισε τν τελευταα στιγμ μι φλη της πο κουσε τι φεγει γι νδα. Τ εχε γρψει νας πολ γνωστς κενη τν ποχ νδς, Γκουρο Sivananda (σκητικ τς γπης σ. 42).σως δ ν εναι δκιμη λαϊκ ρση: Μ ττοιους φλους τ ν τος κνεις τος χθρος;  

[5]κενος μλις το μλησε γι τ βιβλο το Sivananda προθυμοποιεται κα τν παραπμπει στν δελφ του πο, ! το θαματος, ταν πλληλος στ νδικ προξενεο! (σελ. 43).

[6] ρθδοξος σκητς χριστιανς πικαλεται, κατ τν προτροπ το ποστλου Παλου, διαλεπτως τ νομα το Θεο, γι ν λκσει τ λες Του, ασθανμενος τν μαρτωλτητ του λλ κα τν δυναμα του ν ξεφγει π’  ατν χωρς τν βοθεια το Θεο κα τν πισκαση τς θεας Του Χριτος. ντθετα, νδουϊστς πικαλεται τ Θε ς μσο γι ν διεισδσει μσα στν διο του τν αυτ. Διαβζουμε σχετικ: “Γι παρδειγμα, μπορομε ν ρχσουμε ν συγκεντρωνμαστε στ νομα κα τ μορφ το ησο Χριστο. Μετ π ντονη ξσκηση θ’  ρχσουμε ν ασθανμαστε τ Χριστ, χι σν νθρωπο μ μορφ πι, λλ σν νργεια, σ φς, σ συνειδηττητα, σ δνηση, σν τ Λγο.., Ρμπερτ Νατζμυ (π. ντωνου λεβιζοπολου : Διαλογισμς προσευχ ; σελ 63 ). Εναι ρα μφανς τι δν μιλμε γι τ στορικ κα παρκτ πρσωπο το Κυρου μας λλ γι να βοθημα στν προσπθεια γι ΑΥΤΟΘΕΩΣΗ γι μι καθαρ δαιμονικ παρουσα κα μπειρα κτι νλογο μ τ λγια το φεως στν Εα. 

[7] “Μο λεγαν πολλς φορς: Γιατ θεωρες τος νδος σν δικος σου; τος Μουσουλμνους, τος βραους; Μ, γιατ γ βλπω τν διο τ Χριστ μσα τους πο σως συνειδητ δν τν γνρισαν κμα...Κα βλεπα πολλος π’  ατος μ τς πρξεις τους ν κνουν ατ πο τος δηγοσε ν κνουν τ πνεμα το Θεο....  ντπωση προκαλε λξη  σ ω ς  πο σημανει τι κμα κα χωρς τ Χρη το Βαπτσματος κποιοι χουν πιθανν συνειδητ γνωρσει τ Χριστ.

[8] “Μ τ επε Κριος. Στεν δς γουσα στν λθεια...Κα μ πγε μ τ χρι Του. Κα πλι τν λλη μρα λλο κι λλο, στ Νοσοκομεο νς μεγλου Κοινοβου μ Μοναχος που κι κε ταν λα λιτ, π ω ς    σ τ    δ ι κ    μ α ς    Μ ο ν α σ τ ρ ι α .... ( σκητικ τς γπης σελ. 245 -246). Ἐάν προσξουμε τς λξεις πο εναι γραμμνες μ τ ρχικ γρμμα κεφαλαο, μπορομε ν συμπερνουμε τ ξς : α. ποιος βαδζει τ στεν δ δηγεται στν λθεια ρα στ Χριστ. ρκε λοιπν τ ν ζε κανες λιτ γι ν γισει. β. Κοινβιο κα Μοναχο κα Μοναστρια, νδουϊστς κα ρθδοξα μοναστρια εναι τ διο πργμα. Ατ ξλλου φανεται  κα π τ φρση πο πογραμμσαμε μες.

[9] Πρκειται γι τ ρθρο μ ττλο μμηση το Χριστο κατ τν ρθδοξη παρδοση”, στ ποο σεβασμιτατος ναπτσσει μ πατερικ τεκμηρωση τ ποις εναι ρθδοξος δρμος γι τ μμηση το Χριστο, ντιπαραβλλοντς τον μ τν κτροπ το συγκεκριμνου βιβλου. Τ ρθρο δημοσιεθηκε στ περιοδικ “  Γρηγριος Παλαμς”, τεχος 764, 9/10 1996 σελ. 587.

[10] Παρμοια ναφρουν κα ο Καννες ζ´, με´, οα´ τν γων ποστλων, ια´ τς Στ´ Οκουμενικς Συνδου, α´ τς ν ντιοχείᾳ, στ´,λβ´, λγ´ κα λη´τς ν Λαοδικείᾳ κα  λλοι. 

[11] “... π. ντνιος πρξεν πρωτοπρος, νεπανληπτος, πρωττυπος, συστηματικς κα βαθς πολογητς πατρας τς κκλησας μας μ διασθηση καταπληκτικ κα εασθητο ρθδοξο ασθητριο. προσφορ του εναι πολτιμη γι τν κκλησα...φιρωσε τ ζω του λκληρη στν νημρωση Ποιμνων κα ρθοδξου πληρματος πνω στος κινδνους κα τ προβλματα πο δημιουργονται π τ δραστηριτητα τν αρσεων κα τν παραθρησκευτικν μδων τς λεγομνης “Νας ποχς”, γι τ τομο τν οκογνεια κα τν κοινωνα. κληροδτησε στν ρθδοξη λληνικ βιβλιογραφα 40 πολτιμα κα νεπανληπτα βιβλα, τ ποα γι πολλ χρνια θ ποτελον τ βση τς ποιμαντικς ργασας τς κκλησας μας στν εασθητον κα καριον τομα τς ντιαιρετικς δραστηριτητς της...Νομζω τι γι πολλ χρνια φων τς κκλησας μας γι τς αρσεις κα τς παραθρησκευτικς ργανσεις θ εναι “φων ντωνου λεβιζοπολου”. Κα νομζω τι δν περβλλω ποστηρζοντας τι μες (ο περιλειπμενοι), ν θλωμε ν μιλμε σωστ σ’ ατν τν εασθητο ποιμαντικ τομα, πρπει ν μιλμε “κατ λεβιζπουλον”... Τν κατηγρησαν, τν συκοφντησαν, τν λασπολγησαν, τν ερωνετηκαν, τν χλεασαν ο χθρο τς ρθοδοξας... μως π. ντνιος μεινε κλνητος νικν, δι τς χριτος το νδυναμοντος “ατν Χριστο”  ( ρθρο το π. Κυριακο Τσουρο, γραμματως τς συνοδικς πιτροπς τς κκλησας τς λλδος π τν αρσεων κα πεθυνο το ντιαιρετικο γνος τς ερς ρχιεπισκοπς θηνν, δημοσιευμνο στ περιοδικ “Διλογος” τευχ. 22, 10/ 12 2000 σελ. 9 -11)

[12] Γκουρουϊσμς σελ. 30

[13] Διαλογισμς  σελ. 163

[14] Πατρας τς θετικς σκψης λογζεται Joseph Murphy, ποος “δεχταν μνο μι τλειωτη Δναμη πο βρσκεται στν καθνα νθρωπο κα καθιστ δυνατ τν κπλρωση κθε πιθυμας. Εναι Θες πο βρσκεται μσα μας”, Ατογνωσα σελ. 15.

[15] Ατθι σελ. 16.

[16] Γκουρουϊσμς σελ. 15

[17] Διαλογισμς σελ. 185

[18]“Καθνας μας θ εναι λεθερος ν κπληρσει τ πεπρωμνο του κα τν προορισμ του”,  λει Γερντισσα, γρφοντας στν μτε.

[19] π. Αντωνου λεβιζοπολου, γχειρδιο αρσεων κα παραθρησκευτικν μδων σελ. 175

[20] Ατθι σελ. 163

[21] Διαλογισμς σελ. 183

[22] Ατθι 71

[23] Ατθι σελ. 117

[24] Ατθι σελ. 72

[25] Ατθι σελ. 74

[26] Ατθι σελ. 71

[27] Διαλογισμς σελ. 164

[28] “Στ φωτογραφα, παρατηρστε τν σπρη μπλοζα πο φρεσε πνω π τ ζωστικ της γι ν πρει γκαλι τ μωρ. λεγε τι τ μαρο ροχο πορροφ τ ζωτικτητα ταν τ φορμε κατσαρκα”  (σκητικ τς γπης σελ. 131)

[29] Γκουρουϊσμς σελ. 171

[30] Βλ. π.χ. Α´ Κορ. 7, 1 - 9 κα 28, Μαρκ. 1, 6 -10,  Καν. ε´ γ. ποστλων, ων. Χρυσ. μιλα 17, P.G. 255, κ. .

[31] προτεσταντικ, τπου Διαφωτισμο, πολιτικ θρησκεα τς μερικς χει στν πυρνα της μα πστη στ δγμα τς καριαας, κοπαστης κα κατ να μαγικ τρπο μεταστροφς κα λλαγς. Γι τος συντηρητικος προτεστντες ατ λλαγ κδηλνεται π μνη της ς     ναγννηση”. Ο μοντρνοι μως πγονοι τν νθρωπιστν το Διαφωτισμο κα ο δικο μας κκοσμικευμνοι μερικανο Ρωμαιοκαθολικο πιστεουν κι ατο στν ναγννηση”  λλ μ τ μορφ μις κοσμικς μεταστροφς” ( Frank Schaeffer ναζητντας... σελ. 41). 

[32] πνευματικ προχωρημνος νθρωπος εναι ατς πο φτασε ν μν χει πσταση”  (σκητικ...σελ. 356).

[33] “Ξρω κποιον πο τσο συνθισε στν κινησα, πο τν κανε βωμ του κα ο γγελοι το χρισαν γι’  ατ ψυχς φτερ ἀόρατα. τσι γυρζει κα στ Γ κα στν οραν κα στ ἀόρατο σμπαν” , σκητικ... σελ. 179.

[34] Διαλογισμς σελ. 176

[35] Γκουρουϊσμς σελ. 98

[36] Μπλαβτσκυ ταν Ρωσδα γερμανικς καταγωγς...Σ λικα 17 τν παντρετηκε τ στρατηγ Μπλαβτσκυ κα μετ τρες μνες τν γκατλειψε...δραστηριοποιθηκε σν μντιουμ στν μερικ...δρυσε πνευματιστικ κκλο μ τν νομασα “θαυματουργικ Λσχη” ( Miracle Club). κκλος ατς μετονομσθηκε στς 17 -11- 1875 σ “Θεοσοφικ ταιρα” (π. Αντωνου λεβιζοπολου, Γκουρουϊσμς... σελ. 91) Πρβλ. κα τ κατατοπιστικτατο βιβλο το Ν. Σταυριανδη, Θεοσοφα -Να ποχ, θνα 1997. 

[37] Μερικο π τος στχους τς κινσεως ατς τανκα εναι ο ξς : νοποηση τν θρησκειν χωρς φυλετικς, κοινωνικς κα θρησκευτικς διαφορς σπουδ τν παγκοσμων θρησκειν μ σκοπ τ διαμρφωση νιαας παγκσμιας θικς, ναζτηση κα νπτυξη τν κρυφν θεϊκν δυνμεων μσα στν νθρωπο” ατθι σελ. 92. διδαχ τς κνησης εναι μυστικ. Τ μλη πσχονται ν τηρον μυστικ “πν , τι συστηθ...ο παδο εναι λεθεροι ν διατηρον κα δετερη διτητα, ν εναι δηλαδ μλη μις κκλησας θρησκεας... κθε παδς πρπει ν δεχθε τι λες ο θρησκεες φελουν τν παρξ τους στ “Μεγλη Λευκ δελφτητα”  κα καμμι π’ ατς δν μπορε ν διεκδικε ποκλειστικτητα...Μ’  ατ τ βση πιδικεται ντητα τν θρησκειν...Κατ τν ποψη τς κνησης δν πρχει δικριση ναμεσα στ δημιουργ κα τ δημιουργα..., ατθι σελ. 94-95 κ. . γι περισστερες πληροφορες.

[38] Ατθι σελ.170

[39] Ατθι σελ. 176

[40] “  Τν παραμον πο θ βγαινε Μπμπα μτε π τ νοσοκομεο, βρσκω τν σταθμρχη κα το λω : χω μι μικρ παρκληση. Θ μο πιτρψετε ν μενω κμα να βρδυ; “Μ πτε φθσατε, πρασαν κι λας ο 48 ρες πο χετε δικαωμα;”  χ δν μ εδατε; Μ’ καναν ἀόρατη φανεται ο γγελοι! Ξρετε, εμαι δ 14 μρες”

[41] Γκουρουϊσμς σελ. 203

[42] Ατθι σελ. 204

[43] “Γερντισσα, ατ κρυφ φων πο κομε πολλς φορς εναι γγελς μας;”  “Να, κα πρπει ν τ ντιληφθομε. Ν τ διευκρινσουμε. Κα σιγ - σιγ Θες θ μς δσει γα δναμη...”  χουμε ρα στ σημεο ατ ξεκθαρη τν παρτρυνση γι διαλογισμ, ν εναι προφανς πλνη πς μσα μας κατοικε φλακας γγελος. Ατ πο πρπει ν ακοσουμε διαλογιζμενοι δν εναι λλο π τ πονηρ κα κθαρτο πνεμα. πειδ μως γερντισσα ντιλαμβνεται πολ καλ πς ατ δν συμβαδζουν μ τν ρθδοξο πστη κα πολλο θ καταλβουν τν παρξη το Πονηρο στ διαδικασα ατ, σπεδει ν προλβει τς ντιρρσεις λγοντας : “Ν εστε σγουροι κα ν μν κοτε τν κσμο πο μιλει γι πειρασμος κα πειρασμος...”  (σελ. 176). Θ μποροσαμε μλιστα ν κλβουμε τν παρτρυνση ατ ς ρνηση τς πρξεως το Διαβλου, ποα πολυ βολεει ττοιες πειρασμικς καταστσεις. 

[44] Γκουρουϊσμς σελ. 173

[45] Ατογνωσα. σελ. 95

[46] περιγραφ π τ Γαβριηλα το καθαρ ασθησιακο ρματος πο κολουθε ατ τν  κατσταση προσευχς (σελ. 78), ποδεικνει τ διαλογιστικ  περιεχμεν της : “Μι μρα, ταν μεσημρι, βρισκταν σ κατσταση Προσευχς. Κα ττε δχθηκε να ραμα, μιν πσκεψη..”  Γερ. Γαβριηλα : “Τ μαλλι Του κασταν σκορα. Τ δρμα Του σιταρσιο. Εχα ατν τν μπειρα λλ τν εχα ς δ. Μνο τ Μτια Του εδα. Μνο τ Μτια Του κα τ Μτωπο εδα...ξχαστα...πολ περκσμια...Κασταν, γεμτα Ζω κα Φς. Σν ν μν ταν νγκη ν μιλσουν. ταν μνο τ Μτια Του κα ταν πολ κοντ στ δικ μου”. Μλιστα ατ τ ραμα τ εδε στ μαλϊα, “πρωτεουσα”  τς νδουϊστικς φιλοσοφας.

[47] Ατογνωσα σελ. 60

[48] Διαλογισμς σελ. 65

[49] “  κνηση γρω π τ δναμη τς σκψης μφανζεται δη στν περασμνο αἰῶνα. Raph Saldo Εmerrson (1803 - 1882) διακρυξε πς μνη πραγματικτητα εναι τ θεϊκ στοιχεο, πο βρσκεται μσα στν νθρωπο, χρησιμοποησε τν πνωση μ σκοπ ν φυπνσει τς σωτερικς δυνμεις το νθρπου, κα ποσχθηκε μ τ μθοδ του ν δηγσει στν πληρτητα τς παρξης. Παρμοιες δες διακρυξε κα Γλλος φαρμακοποις Emile Coue (1856 -   1926 ). μως σν πατρας τς θετικς σκψης λογζεται Joseph Murphy (+ 1981). Βασικο εραπστολοι εναι Norman Vicent Peale, E. Freitag κ. . “ τογνωσα σελ. 13).

[50] Ατθι, σελ. 15

[51] Ατθι σελ 51

[52] Ατθι σελ 74

[53] Ατθι σελ.. 73

[54] Ατθι σελ. 73

[55] Ατθι σελ. 84 - 85

[56] Γκουρουϊσμς σελ. 28

[57]πως λει κα γαπημνος σου ποιητς ...Χαλλ Γκιμπρν”, σκητικ τς γπης σελ. 72

[58] Γκουρουϊσμς σελ. 44

[59] Ατογνωσα σελ.81 - 82

[60] Διαλογισμς σελ. 136

[61] Μ τν ρο “  Σκτες”  χαρακτηρζονται ο καταστροφικς κα πικνδυνες γι τ τομο κα τν κοινωνα λατρεες.

[62] Γκουρουϊσμς σελ. 69

[63] Ατθι σελ. 21

[64] Διαλογισμς σλ. 89

[65] διαλογιζμενος χει θσει ς σκοπ ν ξεπερσει τ ντικεμενο πνω στ ποο διαλογζεται κμη κι ν πρκειται γι τ μορφ τς θετητας τν ποα λατρεει... διαλογιζμενος στ μορφ το Χριστο καλεται ν τν ξεπερσει, ν ταυτιστε μ τ “Χριστ, μ τ Φς, μ τ λλα πρσωπα, μ τ σμπαν. Ατ νομζεται “συνειδηττητα Χριστο. Σκοπς εναι νωση μ τν οκουμενικ συνειδηττητα! Χριστς λοιπν...δν εναι ησος Χριστς στν ποο προσεχονται ο Χριστιανο... μορφ πνω στν ποα γνεται δ διαλογισμς δν ξιολογεται περισστερο π να ποιοδποτε λλο διαλογιστικ σμβολο.. μποροσε ν εναι μορφ μις εδωλολατρικς θετητας - γιατ χι; - μορφ το ωσφρου”τθι σελ. 87 - 88 κ. .).

[66] Διαλογισμς σελ. 80

[67] Ατθι σελ. 158

[68] Ατθι σελ. 64, 163

[69] Ατθι σελ. 179

[70] Ατθι σελ. 182

[71] Βλπε Γκουρουϊσμς σελ. 31 - 32 κ.ε.

[72] Ο νδουϊστς μοναχο, σκλβοι κα ποτακτικο κα μαθητς το γκουρο.

[73] Γκουρουϊσμς σελ. 46 - 47.

[74] Καστες κα βιβλιαρκια, “Τ πνεμα τ ρθδοξο εναι τ ληθς”..

[75] Γι μι πλρη κα λοκληρωμνη νημρωση γι τ αματικ χαρσματα” τν νεοπεντηκοστιανν κα τν ρμηνεα τους, συνιστομε τ προχο βιβλο το π. Σεραφεμ Ρουζ   ρθοδοξα κα θρησκεα το μλλοντος” π τς κδσεις ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ, το Συλλγου Προστασας γενντου παιδιο. Δν θ ταν περβολ ν χαρακτηρζαμε τ βιβλο ατ, ντδοτο” τς Γαβριηλας φο διαβζοντς το, χεις τν ασθηση τι γρφτηκε ς πντηση στν σκητικ τς γπης” φσον ρμηνεει λα σχεδν τ φαινμενα τς Νας ποχς κα τς πιρρος το νδουϊσμο στ Δση.

[76] Γκουρουϊσμς σελ. 68, 83.

[77] μοιοπαθητικ συμββαστη μ τν ρθδοξη πστη Πρωτοβουλα Γονων Βορ. λλδος, σελ.8

[78] Ατθι σελ. 12

[79] Ατθι σελ. 17

[80] Ατθι σελ. 20

[81] Καστες κα βιβλιαρκια, “  Τ πνεμα τ ρθδοξο εναι τ ληθς”

[82] Διαλογισμς, σελ. 232 -233

[83] Βλ. σελ. 48 -49 που κατηγορονται ο εραπστολοι μας ς “καλοπερασκηδες”  σ ντθεση μ τ Γαβριηλα, πρτυπο εραποστλου, λλ κα λλους τεροδξους πλν μως γους, κατ τ γερντισσα, εραποστλους, πως π.χ.  Grundy, σελ. 211 -212

[84] γιος ωννης κ Μονεμβασας μαρτρησε πειδ δν δχθηκε ν καταλσει τ νηστεα τς Παναγας, παρ τ τι μητρα του τν παρακαλοσε γι τ ντθετο. γιος παρ τ νεαρ τς λικας του ρνετο πεισματικ, παντντας πρς τ μητρα του τι: γ μητρα εμαι παπ παιδ κα περισστερο π τος λλους πρπει ν τηρ τ καθιερωμνα”.

 

8 σχόλια:

  1. Περιμένετε , η νέα τάξη της ιεραρχίας θα αγιοποιήση κ παπιστές…..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η ΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑ
    Ο ΘΕΟΣ ΟΜΩΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΕΤΑΙ ΕΤΣΙ:
    ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ ΑΙΤΩΛΟΣ ΑΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
    Ἐκεῖνο τὸ κέρδος ὁπού γίνεται τὴν Κυριακὴν εἶναι ἀφωρισμένο καὶ κατηραμένο, καὶ βάνετε φωτιὰ καὶ κατάρα εἰς τὸ σπίτι σας καὶ ὄχι εὐλογίαν καὶ ἢ σὲ θανατώνει ὁ Θεὸς παράκαιρα, ἢ τὴν γυναίκα σου, ἢ τὸ παιδί σου, ἢ τὸ ζῶον σου ψοφᾶ, ἢ ἄλλον κακόν σου κάμνει. ΒΛΕΠΕΤΕ ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ΒΛΕΠΕΤΕ ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑ στά λόγια τοῦ ἀγίου Κοσμᾶ τοῦ αἰτωλοῦ ;

      Διαγραφή
  3. Δὲν ἔχει δείγματα ἀγιοσύνης ἡ γερόντισσα-δὲν τὸ ἀποδέχομαι, λυπᾶμαι !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. καί αὐτή πού ἔγραψε τό βιβλίο δέν ἡχογραφοῦσε καλύτερα τραγούδια ὅπως τόν Ἅγιο Κήρυκο;

      Διαγραφή
  4. H Αγία Γερόντισσα αναφέρεται στο βιβλίο πως πήγε σε ένα γκουρού μεγάλο και εκείνος επειδή δεν τον προσκύνησε της έστειλε δαιμόνια το βράδυ ενώ εκείνη πολεμούσε με την ευχή του Ιησού...αυτό δεν είναι Ορθόδοξο; έπειτα κατάλαβε πως δεν έχει νόημα να παραμείνει εκεί και κινδυνεύει...μπορεί η στάση της να είναι "παραδοσιακή" αλλά το Πνεύμα του Θεού όπου θέλει πνέει...δεν θα το περιορίσει άνθρωπος...ένας Άγιος από όλα ωφελείται...ένας αμαρτωλός από όλα βλάπτεται...ας είμαστε προσεκτικοί ιδίως μετά την Αγιοκατάταξή της...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. σημεῖα ἁγιοσύνης;;;ϋπάρχουν;;πρὶν κάποιος ἁγιοκατατακτεῖ , ἔχει ὑπάρξει ἤδη στὴν συνείδηση τοῦ λαοῦ ὡς ἅγιος.

      Διαγραφή

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.