Μία ἀπό τίς ἡρωικότερες φάσεις τοῦ Ἔπους 1940-'41, κατά τόν ἑλληνο-ἰταλικό πόλεμο, ἦταν ἡ ὑπεράσπιση ἐκ μέρους τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ τοῦ ὑψώματος 731, κατά τήν ὁποίαν δόθηκαν φονικές μάχες καί ἀνεφάνησαν σέ ὅλο τους τό μεγαλεῖο ὁ ἡρωισμός καί ἡ αὐτοθυσία τοῦ Ἕλληνα μαχητῆ. Ἀξιωματικοί, ὑπαξιωματικοί καί ὁπλῖτες πολέμησαν μέ ἀπαράμιλλο θάρρος κι ἔδειξαν, γιά ἄλλη μία φορά τήν ἀνδρεία τους ἀλλά καί τήν ἄρτια ἐκπαίδευση πού εἶχαν... λάβει προπολεμικά.
Τόν Μάρτιο τοῦ 1941 οἱ γερμανικές δυνάμεις εἶχαν καταλάβει τήν Εὐρώπη, ἐνῶ παράλληλα στή Β. Ἀφρική ὁ Ρόμμελ μέ τό «Ἄφρικα Κόρπ» βρισκόταν στήν Τρίπολη τῆς Λιβύης καί προετοίμαζε τήν ἐπίθεση κατά τοῦ Βρετανικοῦ Ἐκστρατευτικοῦ Σώματος. Ὁ Μουσσολίνι, σύμμαχος τοῦ Χίτλερ στόν Ἄξονα, θέλοντας νά ἀποδείξει ὅτι ὁ Ἰταλικός στρατός ἦταν ἀξιόμαχος καί ἐφάμιλλος τοῦ Γερμανικοῦ, ἀπεφάσισε νά κτυπήσει μέ τίς πιό ἐπίλεκτες δυνάμεις του τόν Ἑλληνικό Στρατό ὁ ὁποῖες πού εἶχε σταματήσει ὅλες τις μέχρι τότε ἐπιθέσεις του. Ἔτσι, τήν 28η Φεβρουαρίου 1941 τέθηκε σέ ἐφαρμογή ἀπό τόν Μουσσολίνι καί τό Ἐπιτελεῖο του τό σχέδιο τῆς «Ἐαρινῆς Ἐπίθεσης», γνωστό ὡς «PRIMAVERA», (Ἄνοιξη).
Οἱ κινήσεις τῶν Ἰταλῶν ἔγιναν γρήγορα ἀντιληπτές ἀπό τίς ἑλληνικές δυνάμεις πού βρίσκονταν στήν περιοχή κατά τή Β' φάση τοῦ ἑλληνο-ἰταλικοῦ πολέμου (14-11-1940 ἕως 6-01-1941). Τά ἑλληνικά τμήματα κατεῖχαν τή γραμμή βορείως τῶν Ἁγίων Σαράντα, Ἀργυροκάστρου, Κλεισούρας, Μπούμπεσι καί βρίσκονταν ἐκεῖ μετά τήν νικηφόρα ἑλληνική ἀντεπίθεση πού ξεκίνησε την 14η Νοεμβρίου 1940.
Ἡ συγκεκριμένη ἐπιχείρηση τῶν Ἰταλῶν, πού εἶχε ὡς ἀντικειμενικό σκοπό τήν κατάληψη τῶν Ἰωαννίνων, ἀνατέθηκε στήν 11η Στρατιά ἡ ὁποία τελοῦσε ὑπό τή διοίκηση τοῦ Στρατηγοῦ Τζελόζο. Βάση τοῦ σχεδίου τους, οἱ Ἰταλοί ἐπρόκειτο νά ἐπιτεθοῦν κατά τῶν δυνάμεων τῆς 1ης Μεραρχίας, τοῦ 5ου Συντάγματος Πεζικοῦ στό ὕψωμα 731 καί στό ὕψωμα Μπούμπεσι. Σημειώνεται δέ ὅτι τό ὕψωμα 731 βρίσκεται 20 χλμ βορείως τῆς Κλεισούρας.
Η ΕΑΡΙΝΗ ΙΤΑΛΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΣΤΟ ΥΨΩΜΑ 731
Ἡ ἰταλική ἐπίθεση ἐξεδηλώθη την 9η Μαρτίου 1941 παρουσία τοῦ ἴδιου τοῦ Μουσσολίνι πού παρακολουθοῦσε τήν ἐξέλιξη τῆς ἐπιχείρησης. Ἡ κύρια προσπάθεια τῶν ἰταλικῶν στρατευμάτων ἔγινε κατά τοῦ ὑψώματος 731 καί τοῦ ὑψώματος Μπρεγκοῦ Ραπίτ. Ἡ ἐπιχείρηση ξεκίνησε μέ ἰσχυρό ἰταλικό βομβαρδισμό κατά τῶν ἑλληνικῶν θέσεων καί κατόπιν ἐπιτέθηκαν ἀλληλοδιαδόχως ἡ 38η Μεραρχία «ΠΟΥΛΙΕ», ἡ 47η Μεραρχία «ΜΠΑΡΙ», ἡ 51η Μεραρχία «ΣΙΕΝΑ», ἡ 59η Μεραρχία «ΚΑΛΛΙΑΡΙ», ἡ 26η Λεγεῶνα Μελανοχιτώνων, καθώς καί οἱ Λόχοι τῶν ἐπίλεκτων «Ἀρντίτι». Οἱ ἑλληνικές δυνάμεις τελοῦσαν ὑπό τή διοίκηση τοῦ Στρατηγοῦ Βασιλείου Βραχνοῦ, πού εἶχε ἤδη ἀντιμετωπίσει τούς Ἰταλούς στήν Πίνδο, τόν Ὀκτώβριο-Νοέμβριο τοῦ 1940. Τό Ἐπιτελεῖο του στελεχώνετο ἀπό ἐμπειροπόλεμους ἀξιωματικούς ὅπως οἱ συνταγματάρχες Θεμ. Κετσέας, Π. Μπαλής, ὁ Ταγματάρχης Δημ. Κασλάς καί ὁ Λοχαγός Π. Κουτρίδης. Ὁ Ταγματάρχης Κασλάς ἦταν διοικητής τοῦ ΙΙ/5ου Τάγματος πού ἀμυνόταν στό ὕψωμα 731, ἐνῶ εἶχε καί μία διμοιρία τοῦ 5ου Λόχου στό ὕψωμα 717.
Οἱ Ἰταλοί στόχευαν στήν κατάληψη τόσο τοῦ ὑψώματος 717 ὅσο καί τοῦ ὑψώματος 731, ὡστόσο οἱ Ἕλληνες στρατιῶτες ἀπέκρουσαν ἡρωικά ὅλες τίς ἐπιθέσεις. Μάλιστα ἔγιναν μάχες σῶμα μέ σῶμα μέ τή χρήση ξιφολόγχης καί τή ρίψη χειροβομβίδων. Περιγράφοντας τίς ἡρωικές προσπάθειες πού κατεβλήθησαν γιά τήν ὑπεράσπιση τοῦ ὑψώματος 731 ὁ ἀκαδημαϊκός Δ. Κόκκινος στό σύγγραμμα τοῦ «Οἱ Δύο Πόλεμοι 1940-1941» (σέλ.410), ἀναφέρει: «Τό χαρακτηριστικόν τῆς μάχης τῆς ἡμέρας αὐτῆς ἦτο ἡ ἐναντίον τοῦ 731 ἐπίμονος ἐπίθεσις. Πέντε ἕως ἐξ ἐπιθετικαί ἔφοδοι ἐνηργήθησαν ἐντός τῆς ἡμέρας κατά τοῦ ὕψους τούτου, κατά τοῦ ὁποίου κυρίως ἔβαλλε καί ἡ ἰταλική ἀεροπορία. Ἡ περί τό 731 περιοχή εἶχε καταστῆ τοπίον θανάτου, καταστροφῆς καί θανασίμων προσπαθειῶν. Ἐνόμιζε κανείς ὅτι τήν μάχην εἶχεν ὀργανώσει ἑκατέρωθεν δαιμονικός σκηνοθέτης, δια νά δώση τήν αἴσθησιν τῆς φρίκης, τοῦ δέους, τῆς αἱματοχυσίας καί τοῦ ἡρωισμοῦ.».
Οἱ ἑλληνικές δυνάμεις κράτησαν τό ὕψωμα 731 μέ αὐτοθυσία, κατανικῶντας τίς συνεχεῖς ἰταλικές ἐπιθέσεις. Ἡ τελευταία ἑλληνο-ἰταλική συμπλοκή στό μέτωπο ἔγινε την 16η Ἀπριλίου 1941. Γιά τή νίκη στό 731 ἔπεσαν ὑπέρ πατρίδος 47 ἀξιωματικοί καί 1.196 ὁπλῖτες, ἐνῶ ἀπό τήν ἰταλική πλευρά ἔπεσαν συνολικά 11.500 νεκροί καί τραυματίες.
Ἡ αὐτοθυσία καί ἡ γενναιότητα πού ἐπέδειξαν οἱ ἄνδρες τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ στό ὕψωμα 731, ἀποτελεῖ μία ἀκόμα λαμπρή σελίδα στό ἔπος τῶν Ἑλλήνων κατά τόν Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ὁ θρῦλος περί τοῦ «ἀήττητου τοῦ Ἄξονα» εἶχε κλονισθεῖ ἰσχυρά. Ὁ ἐλεύθερος κόσμος μπόρεσε νά δεῖ τό μέλλον ξανά μέ αἰσιοδοξία. Ἡ προγραμματισμένη ἐπίθεση τῆς Γερμανίας κατά τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως καθυστέρησε σημαντικά ἀφοῦ ἀντί γιά τίς 11ης Μαΐου 1941 ἐκδηλώθηκε τήν 22α Ἰουνίου 1941 μέ ὀλέθριες συνέπειες γιά τούς Γερμανούς καί τούς Συμμάχους τους. Τό ἔπος στό ὕψωμα 731 καί ἡ ἑπτάμηνη ἀντίσταση τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ, κατά τοῦ Ἄξονα, ἄλλαξε τόν ροῦ τοῦ πολέμου καί αὐτό ἀποτελεῖ ὕψιστο κατόρθωμα γιά τόν Ἑλληνισμό. Ἡ θυσία τῶν Ἑλλήνων γιά τήν ὑπεράσπιση τοῦ 731 ἀποτυπώθηκε στό Μνημεῖο τοῦ Ἀγνώστου Στρατιώτου γιά νά θυμίζει στίς γενιές πού θά ἔρθουν τό κατόρθωμα τῶν προγόνων τους καθώς θά διαβάζουν τίς ἐπιγραφές «731» καί «Μπούμπεσι».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Γεωργίου Τζουβαλά, Ὕψωμα 731, Ἀθῆναι, 2007
Ἰωάννη Παπαφλωράτου, «Ἡ Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ, 1833 - 1949″, Τόμος 2ος , ἐκδ. Σάκκουλα, Ἀθήνα, 2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου