4 Φεβ 2023

Ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης: Ὁ φιλόσοφος ἀσκητής τῆς Ἐκκλησίας (4 Φεβρουαρίου †)

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγος - Καθηγητής
Ἡ Αἴγυπτος ὑπῆρξε ἡ κοιτίδα τοῦ μοναχισμοῦ στούς πρωτοχριστιανικούς χρόνους. Μεγάλες ἀσκητικές μορφές λάμπρυναν τόν αἰγυπτιακό μοναχισμό. Ἕνας ἀπό αὐτούς ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης. Μιά ὄντως μεγάλη προσωπικότητα τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ, ὁ ὁποῖος συνδύασε ἄριστα στό πρόσωπό του τήν ἀσκητικότητα καί τήν Θεολογία.
Καταγόταν ἀπό τήν κάτω Αἴγυπτο. Γεννήθηκε τό 350 κοντά στό Πηλούσιο ὄρος καί γι' αὐτό ἔλαβε τήν προσωνυμία Πηλουσιώτης καί τό ὁποῖο βρισκόταν στό βορειοανατολικό ἄκρο τοῦ Δέλτα τοῦ Νείλου. Οἱ γονεῖς του, ἐνάρετοι, πιστοί καί εὐγενεῖς, τόν μεγάλωσαν μέ τήν εὐσέβεια. Ἔχοντας δέ τήν οἰκονομική εὐχέρεια, τοῦ ἔδωσαν σπουδαῖα μόρφωση. Τά πρῶτα γράμματα τά ἔμαθε στήν... γενέτειρά του. Κατόπιν, περί τό 370, πῆγε στήν Ἀλεξάνδρεια, ὅπου φοίτησε στίς ἐκεῖ ὀνομαστές φιλοσοφικές σχολές. Σπούδασε Θεολογία στήν περίφημη Κατηχητική Σχολή τῆς Ἀλεξάνδρειας, ὅπου δάσκαλός του ὑπῆρξε ὁ μεγάλος ἐκκλησιαστικός Θεολόγος καί δάσκαλος Δίδυμος ὁ Τυφλός. Σπούδασε τήν ἀρχαία ἑλληνική γραμματεία καί μελέτησε σέ βάθος τήν Ἁγία Γραφή καί τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπῆρξε ἰδιαιτέρως θαυμαστής τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου (354-407) καί μελετητής τῶν ἔργων του. Τόν ὑποστήριξε μάλιστα κατά τήν διένεξή του μέ τόν Πατριάρχη Θεόφιλο (+412) καί ἐργάστηκε γιά τήν ἀποκατάστασή του στήν Ἀλεξάνδρεια.
Σταθμό στή ζωή του ἀποτέλεσε ἡ συνάντησή του μέ τον Μέγα Ἀθανάσιο (298-373), ἀπό τόν ὁποῖο χειροτονήθηκε διάκονος. Μέ τήν εἴσοδό του στόν Ἱερό κλῆρο ἐπέδειξε ἀσυνήθιστο ζῆλο καί εὐσέβεια. Μάλιστα στήν ἱερατική του διακονία χρησιμοποίησε τίς φιλοσοφικές του γνώσεις, ὥστε διακρίθηκε ὡς μεγάλος στοχαστής, ἀλλά καί ἄνθρωπος τῆς ἀρετῆς καί τῆς βαθειᾶς πίστεως στό Θεό. Ἔχοντας ὡς πρότυπό του τόν Τίμιο Πρόδρομο, ἐργάστηκε δραστήρια, ὁδηγῶντας πλῆθος ἀνθρώπων στή σωτηρία. Ὅταν χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, ἐπέστρεψε στό Πηλούσιο, ὅπου ἀνέπτυξε τεράστιο ποιμαντικό ἔργο καί ταυτόχρονα ἀναδείχτηκε ὡς μιά μεγάλη πνευματική προσωπικότητα, τόν ὁποῖο διέκρινε ἡ ἁγιότητα.
Περί τό 400 ἀποφάσισε νά ἀποσυρθεῖ σέ μοναστήρι τῆς περιοχῆς, ὅπου ὑποτάχτηκε σέ ἕναν ἅγιο γέροντα καί ἄρχισε τόν προσωπικό του ἀγῶνα γιά κάθαρση καί ἁγιασμό. Προσευχόταν ἀδιάκοπα καί μελετοῦσε τίς Ἅγιες Γραφές, τά συγγράμματα τῶν Πατέρων καί τήν ἀρχαιοελληνική φιλοσοφία, ὥστε ἀπέκτησε μεγάλη φήμη, τοῦ σπουδαίου καί ὡρίμου πατέρα, στόν ὁποῖο ἔτρεχε πλῆθος ἀνθρώπων νά ὠφεληθοῦν καί νά οἰκοδομηθοῦν πνευματικά. Στούς πολυάριθμους ἐπισκέπτες προσέφερε, ἐκτός ἀπό τήν πνευματική τροφή καί ἀβραμιαία φιλοξενία, διακονῶντας τους ὁ ἴδιος.
Ἀλλά, μέ τήν προσωπική του κάθαρση καί τόν ἀγῶνα κατά τῶν παθῶν του κατέστη πρότυπο ἀσκητοῦ γιά ἕνα μεγάλο πλῆθος μοναχῶν της γύρῳ,γύρω περιοχῆς. Κατέστη ἐπόπτης τους, τούς ὁποίους νουθετοῦσε καί στήριζε. Ἀλλά γιά περισσότερη ἡσυχία ἀποσύρθηκε πιό βαθειά στήν ἔρημο, γιά περισσότερη ἡσυχία, προσευχή, ἄσκηση καί μελέτη. Δέν ἐγκατέλειψε ὅμως τούς ἐπισκέπτες του. Ἐπικοινωνοῦσε μαζί τους μέ ἐπιστολές. Διασώθηκαν περισσότερες ἀπό δύο χιλιάδες ἀπό αὐτές, στίς ὁποῖες εἶναι ἀποτυπωμένη ἡ ὑψηλή πνευματικότητά του, ἡ φιλοσοφική καί ποιητική του δεινότητα καί ὁ ἀπαράμιλλος τρόπος νά πείθει τούς ἀποδέκτες τους, γιά τήν ἀγάπη καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Μάλιστα ἡ γραφίδα του ἀποτελεῖ στίς μέρες μας ἀντικείμενο μελέτης ἀπό τούς φιλολόγους, γιά τήν καλλιέπειά της.
Πολλές ἀπό τίς ἐπιστολές του ἔχουν ἐλεγκτικό περιεχόμενο, μέσῳ τῶν ὁποίων ἤλεγχε, μέ δριμύτητα, ὅσους ἔκαναν σοβαρά σφάλματα, μέ σκοπό νά διορθωθοῦν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οἱ ἐλεγκτικές του ἐπιστολές πρός τόν Ἐπίσκοπο Πηλουσίου Εὐσέβειο, πρός τόν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Θεόφιλο καί πρός τόν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο τό Β΄ (408-450) , στούς ὁποίους ὑποδείκνυε τά σφάλματά τους καί τούς καλοῦσε σέ μετάνοια καί ἐπανόρθωση. Θεωροῦσε δέ τήν μετάνοια ὡς ὕψιστη ἀρετή.
Ὁ Ἰσίδωρος καυτηρίαζε μέ ἰδιαίτερη σφοδρότητα πράξεις φαύλων κληρικῶν. Στηλίτευσε φαινόμενα σιμωνίας, φιλαργυρίας καί ἀνηθικότητας κληρικῶν, τά ὁποῖα ἀμαύρωναν τήν εἰκόνα τῆς Ἐκκλησίας στά μάτια τῶν μή χριστιανῶν. Καταφέρεται κατά ὑποψηφίων Ἐπισκόπων, οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦσαν νά ἀναχθοῦν μέ ἀνέντιμα μέσα. Θεωροῦσε τήν Ἰεροσύνη μέγα ὑπούργημα, στό ὁποῖο δέν χωροῦν ταπεινά πάθη καί πώς ὁ ἱερωμένος πρέπει νά εἶναι ὑπόδειγμα ἁγίας ζωῆς.
Ἐκτός τῶν ἐπιστολῶν, τοῦ ἔγραψε καί θαυμάσιες θεολογικές πραγματεῖες. Στό ἔργο του «Λόγος πρός Ἕλληνας» ὑπερασπίζεται τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς Θείας Πρόνοιας, ἐνῶ στό ἔργο του «Περί τοῦ μή εἶναι εἱμαρμένην» ἀποδεικνύει τήν σαθρότητα τῆς πλάνης τῆς μοιρολατρίας. Ἄς σημειωθεῖ πώς ὁ θνήσκουσα τότε ἑλληνική φιλοσοφία, ἐπιχειροῦσε νά νοθεύσει τήν ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Ἰσίδωρος ἐπέδειξε ἐπίσης σπουδαῖο ἀντιαιρετικό ἔργο. Στό σύγγραμμά του «Γράμμασι τῆς θείας σοφίας καί τῆς ἔξω ἐξησκημένος» ἐλέγχει μέ σφοδρότητα τήν αἵρεση τοῦ Νεστορίου καί ἄλλων αἱρετικῶν.  Μέ ἐπιστολή του εἶχε ζητήσει ἀπό τόν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ νά συμμετάσχει στήν Γ΄ ἐν Ἐφέσῳ Οἰκουμενικῇ Σύνοδο τοῦ 431. Σέ ἐπιστολή του πρός τόν ἅγιο  Κύριλλο Ἀλεξανδρείας, ὁ ὁποῖος εἶχε ἐναντιωθεῖ ὑπερβαλλόντως κατά τοῦ αἰρεσιάρχου Νεστορίου, τοῦ ζητοῦσε νά χαμηλώσει τούς τόνους, νά γίνει διάλογος καί νά φανερωθεῖ ἡ ἀλήθεια μέσῳ αὐτοῦ. Οἱ ἀλάνθαστοι ὁδηγοί μας, κατ' αὐτόν, εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή καί οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἑρμήνευσαν μέ ταπείνωση καί προσευχή τά ἁγιογραφικά κείμενα. Ἀντίθετα, ἡ πλάνη εἶναι ἀποτέλεσμα ἐγωισμοῦ καί προσωπικῆς προβολῆς.
Στά 437 ὁ Κύριος τόν κάλεσε κοντά του. Κοιμήθηκε εἰρηνικά, παραδίνοντας τήν ἁγιασμένη ψυχή του στό Αὐτόν, πού ἀγάπησε καί ὑπηρέτησε σέ ὅλη του τή ζωή. Ἡ Ἐκκλησία τόν ἀνακήρυξε ἅγιο καί ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 4 Φεβρουαρίου.
Ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης μπορεῖ νά γίνει καί δικός μας δάσκαλος στή σημερινή ἐποχή, ὅπου ἡ πίστη στό Θεό ἀτονεῖ, ἡ ἀσέβεια καί ἡ ἀνηθικότητα ἔχουν φτάσει σέ ἔσχατο σημεῖο καί οἱ πλάνες καί οἱ κακοδοξίες τείνουν νά καταπνίξουν τή σώζουσα ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας μας. Τά ἐλεγκτικά του κείμενα κατά τῶν φαύλων καί σιμωνιακῶν κληρικῶν τη ἐποχῆς του, μποροῦν νά στηλιτεύσουν καί τά σύγχρονα φαινόμενα καταπτώσεως, ἠθικῆς σήψης καί χαλάρωσης τοῦ ὁμολογιακοῦ ὀρθοδόξου φρονήματος  τοῦ σημερινοῦ κλήρου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.