Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἀνήκει στή χωρία τῶν μεγάλων προφητῶν καί ὁμολογητῶν τῆς πίστεώς μας. Ὁ Ἴδιος ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός τόν χαρακτήρισε ὡς τό μέγιστο ἄνθρωπο πού φάνηκε στόν κόσμο: «ἀμήν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἐγήγερται ἕν γεννητοίς γυναικών μείζων Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ» (Μάτθ.11,11). Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τόν ἔθεσε σέ τιμή μετά τή Θεοτόκο, μάλιστα στήν εἰκονογραφία παριστάνεται μαζί μέ τήν Παναγία μας νά ἱκετεύει γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου. Εἶναι ἡ γνωστή εἰκονογράφηση τῆς «δεήσεως». Ὁ μεγάλος αὐτός ἄνδρας πάνω ἀπ' ὅλα εἶναι ὁ πρόδρομος τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο, αὐτός πού ἄνοιξε το δρόμο νά περάσει ὁ Λυτρωτής μας. Εἶναι.... ὁ μεγάλος ἀγγελιοφόρος τῆς πιό χαρμόσυνης καί ἐλπιδοφόρας ἀγγελίας ὅλων τῶν ἐποχῶν: τῆς ἐν Χριστῷ ἀπολυτρώσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Εἶναι ὁ κομιστής καί ὁ διαπρύσιος κήρυκας τῆς μετάνοιας καί ὁ ἄτεγκτος ἐλεγκτής τῆς ἀνομίας καί τῆς ἁμαρτίας.
Σύμφωνα μέ τίς ἁγιογραφικές μαρτυρίες ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ὑπῆρξε κορυφαῖο ὄργανο τῆς θείας πρόνοιας καί τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας του κόσμου, διαδραματίζοντας πρωτεύοντα ρόλο. Μεγάλοι προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶχαν προφητεύσει γιά τό πρόσωπό του καί τή δράση του. Ὁ προφήτης Μαλαχίας προανήγγειλε τή βουλή τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἐμφάνιση τοῦ Τιμίου Προδρόμου: «Ἰδού ἐγώ ἐξαποστέλλω τόν ἄγγελόν μου, καί ἐπιβλέψεται ὁδόν πρό προσώπου μου, καί ἔξαίφνης ἤξει εἰς ναόν ἑαυτοῦ Κύριος, ὄν ὑμεῖς ζητεῖτε, καί ὁ ἄγγελος τῆς διαθήκης, ὄν ὑμεῖς θέλετε. Ἰδού ἔρχομαι, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ» (Μάλ.3,1).
Ἡ γέννησή του ὑπῆρξε θαυμαστό γεγονός, διότι γεννήθηκε ἀπό μητέρα στείρα. Ἦταν γιος του εὐσεβῆ ἱερέα Ζαχαρία, ἀπό τήν ἐφημερία Ἀβιά (Ἀ΄βασιλ.24,10) καί τῆς Ἐλισάβετ (Λούκ.1,7) ἡ ὁποία καταγόταν ἀπό τόν ἱερατικό οἶκο «Ἀαρῶν» (Λούκ.1,5). Ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάστηκε στό Ζαχαρία τήν ὥρα πού θυμίαζε στό ναό, γιά νά τοῦ ἀναγγείλει τή γέννηση τοῦ παιδιοῦ του. Γιά τήν καλόπιστη ἀπιστία του ἔμεινε ἄλαλος ὡς τή γέννησή του. Ὁ Ἰωάννης ἦταν ἐκλεγμένος ἀπό το Θεό «ἐκ κοιλίας μητρός», διότι ὅταν ἐπισκέφτηκε ἡ Θεοτόκος τή συγγενῆ Της Ἐλισάβετ, οὖσες ἔγγειοι καί οἱ δύο ἅγιες γυναῖκες, «ἐγένετο ὡς ἤκουσεν ἡ Ἐλισάβετ τόν ἀσπασμόν τῆς Μαρίας, ἐσκίρτησε τό βρέφος ἐν τῇ κοιλίᾳ αὐτῆς» (Λούκ.1,41). Μέ τήν ἐπενέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔγνωσε ὁ Πρόδρομος, ὡς βρέφος ἀγέννητο ἀκόμη, τόν ἐρχομό τοῦ Κυρίου καί χάρηκε! Τό ὄνομά του σημαίνει δῶρο Θεοῦ (Θεοχάρης γιά τήν ἀκρίβεια), καί ἦταν ἐπιλογή τοῦ ἰδίου τοῦ Ζαχαρία, διότι πίστευε ἀκράδαντα ὅτι τό παιδί αὐτό ἦταν χάρισμα τοῦ Θεοῦ, γιά τόν ἴδιο καί γιά ὅλη τήν ἀνθρωπότητα. Αὐτό ἀποδεικνύεται ἀπό τίς προφητικές ρήσεις τοῦ ἁγίου ἱερέα, μετά τή «λύση» τῆς γλώσσας του.
Μεγάλωσε μέσα σέ περιβάλλον εὐσέβειας, πίστεως στό Θεό καί ἐναγώνιας ἀναμονῆς τοῦ Μεσσία. Οἱ ἅγιοι γονεῖς του γέμισαν τήν ψυχή του μέ την βεβαία προσμονή τοῦ Λυτρωτῆ τοῦ κόσμου. Τόν ἔμαθαν νά κλείνει ἑρμητικά τά ἀφτιά του στήν κοσμική σαπίλα καί νά ἀποστρέφεται τήν ἁμαρτία, διότι ἔπρεπε νά τούς βρεῖ ὁ Μεσσίας καθαρούς, ὅσο γινόταν, ὥστε νά σχηματιστεῖ ὁ ἀρχικός πυρῆνας τῶν συνεργατῶν Του.
Σέ ἡλικία τριάντα ἐτῶν ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο τῆς Ἰουδαίας γιά νά ζήσει βίο ἀσκητικό, γιά τήν προσωπική του κάθαρση. Αὐτό ἔκαναν καί ἄλλοι εὐσεβεῖς Ἰουδαῖοι τῆς ἐποχῆς του, ὅπως οἱ Ἐσσαῖοι, οἱ ὁποῖοι εἶχαν δημιουργήσει ὁλόκληρες κοινότητες ἀσκητῶν στήν περιοχή τῆς Νεκρᾶς Θαλάσσης. Ὁ Ἰωάννης πιθανότατα δέν ἀνῆκε σέ αὐτές τίς ὁμάδες, διότι ἡ ἰδέα του περί τοῦ ἀναμενόμενου Μεσσία εἶναι ριζικά διάφορη ἀπό ἐκείνη τῶν Ἐσσαίων, οἱ ὁποῖοι περίμεναν δύο Μεσσίες. Ζοῦσε μέ προσευχή καί νηστεία. Ὡς ἔνδυμα εἶχε τρίχες καμήλας καί ἔτρωγε ἀκρίδες (βλαστάρια φυτῶν τῆς ἐρήμου) καί μέλι ἀπό ἀγριομέλισσες. Δέν ἀρκοῦνταν μόνο στήν προσωπική του ἄσκηση, ἀλλά ἐμπνευσμένος ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὡς «ρῆμα Θεοῦ» (Λούκ.3,2), φώναζε μέ γοερή φωνή πάνω ἀπό τούς γυμνούς βράχους τῆς ἐρήμου, γιά νά ἀκουστεῖ ὅσο τό δυνατό μακρύτερα: «μετανοεῖτε, ἤγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Μάτθ.3,3). Κήρυσσε «βάπτισμα μετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» (Μάρκ.1,4), καί βάπτιζε τά πλήθη στά νερά τοῦ Ἰορδάνη, «ἐξομολογούμενοι τάς ἁμαρτίας αὐτῶν» (Μάτθ.3,6), ἀφοῦ «ἐξεπορεύετο πρός αὐτόν πᾶσα ἡ Ἰουδαία χώρα καί οἱ Ἰεροσολυμίται» (Μάρκ.1,5). Ταυτόχρονα δίδασκε τούς πολυάριθμους ἐπισκέπτες του, τήν εὐσέβεια καί τή δικαιοσύνη καί στηλίτευε τήν ἀσέβεια καί τήν ἀδικία, ἀλλά καί «πολλά μέν οὖν ἕτερα παρακαλῶν εὐηγγελίζετο τόν λαόν» (Λούκ.3,18).
Ἡ συνάντησή του μέ τό Χριστό καί ἡ βάπτισή Του ἀπό τόν Πρόδρομο ὑπῆρξε ἡ κορυφαία στιγμή γιά τό θεοφόρο ἄνδρα. Πληρωμένος ἀπό τη χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος προανάγγειλε τήν ἔλευση του Σωτῆρα: «ὁ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστίν. Οὐ,Οὗ οὐκ εἰμί ἱκανός τά ὑποδήματά βαστάσαι. Αὐτός ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καί πυρί. Οὐ τό πτῦον ἐν τῇ χειρί αὐτοῦ, καί διακαθαριεί τήν ἅλωνα αὐτοῦ, καί συνάξει τόν σίτον αὐτοῦ εἰς τήν ἀποθήκην, τό δέ ἄχυρον κατακαύσει πυρί ἀσβέστῳ» (Μάτ.3,11-12). Ἀπό μακριά διέκρινε τό Χριστό καί ὁμολόγησε: «Ἴδε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. Οὗτος ἐστιν περί οὐ,οὗ ἐγώ εἶπον» (Ἰωάν.1,29). Ἡ ὁμολογία; Τοῦ καί ἡ μαρτυρία του ὑπῆρξε καταλυτικός παράγων γιά τά παραβρισκόμενα πλήθη. Εἶναι ἡ πρώτη μεγάλη δημόσια ἀναγνώριση τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Μεσσία. Ἐπίσης συγκλονιστικό γεγονός ὑπῆρξε καί ἡ τελετή τῆς βαπτίσεως τοῦ Κυρίου ἀπό τά χέρια τοῦ Ἰωάννη, τήν ὁποία ἐπισφράγισε ἡ φανέρωση τῆς Ἁγία Τριάδος. Τό ἀξιοσημείωτο στή βάπτιση τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ ἄρνηση τοῦ Προδρόμου νά βαπτίσει τό Χριστό, διότι ὁ θεοφόρος ἄνδρας διέγνωσε τήν ἀπόλυτη ἀναμαρτησία Του καί εἶχε τή συναίσθηση τῆς τυπικότητας τοῦ βαπτίσματος τοῦ δικοῦ του, τό ὁποῖο ἦταν τύπος τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ὡς τό μόνο πού μπορεῖ νά ἀναγεννήσει τόν ἄνθρωπο.
Στόχος τοῦ Τιμίου Προδρόμου ὑπῆρξε κυρίως ἡ πολιτική καί πνευματική ἐξουσία τῆς ἐποχῆς του, ἡ ὁποία εἶχε φτάσει σέ ἔσχατα σημεῖα κατάπτωσης καί ἠθικῆς σήψης. Πυρωμένος ἀπό θεῖο ζῆλο, ἀλλά καί ἀγανάκτηση ὁ ἱερός ἄνδρας μύδρους κατά τῶν δυναστῶν τοῦ λαοῦ. Ἦταν κυριολεκτικά ἀσυμβίβαστος καί ἀσκοῦσε κριτική πρός κάθε κατεύθυνση, χωρίς νά λογαριάζει τίς συνέπειες τῆς παρουσίας του. Καταφέρθηκε ἐναντίον τῶν Φαρισαίων καί τῶν Σαδδουκαίων, οἱ ὁποῖοι στό ὄνομα τοῦ Θεοῦ καί τῆς ὑποκριτικῆς τους εὐσέβειας καταπίεζαν καί ἐκμεταλλεύονταν ἀφόρητα τό λαό. Τούς χαρακτήριζε δημόσια ὡς «γεννήματα ἐχιδνῶν» καί τούς προειδοποιοῦσε ὅτι ἄν δέν μετανοήσουν δέ θά ξεφύγουν «ἀπό τῆς μελλούσης ὀργῆς» (Μάτθ.3,8). Μέ παραστατικότατο τρόπο τους ἀνάγγειλε πώς ἤδη, μέ τόν ἐρχομό τοῦ Μεσσία «ἡ ἀξίνη πρός τήν ρίζαν τῶν δένδρων κεῖται καί πᾶν οὖν δένδρον μή ποιοῦν καρπόν καλόν ἐκκόπτεται καί εἰς πῦρ βάλλεται» (Μάτθ.3,10).
Ἰδιαίτερος στόχος του ἔγινε ἡ διεφθαρμένη πολιτική ἐξουσία τῆς ἐποχῆς του. Τά διάφορα ἀνδρείκελα - ἐξωμότες συμπατριῶτες του ἀσκοῦσαν τυραννική ἐξουσία γιά λογαριασμό τῆς σιδερόφρακτης κοσμοκράτειρας Ρώμης. Ἐνῶ ὁ λαός στέναζε κάτω ἀπό τήν πιό σκληρή δουλεία καί λιμοκτονοῦσε, αὐτοί ζοῦσαν μέσα στή χλιδή, τίς ἀτέλειωτες διασκεδάσεις καί τήν ἀνηθικότητα. Ὕψωσε τό ἀνάστημά του ἀπέναντι στόν ἀκόλαστο καί διεφθαρμένο «τετράρχη» Ἡρώδη «περί πάντων ὧν ἐποίησε πονηρῶν» (Λούκ.3,19). Αὐτός συζοῦσε παράνομα μέ τήν Ἠρωδιάδα, τή γυναῖκα του ἀδελφοῦ του, ἀδιαφορῶντας γιά τόν σκανδαλισμό πού προκαλοῦσε στόν εὐσεβῆ λαό ἡ φρικτή μοιχεία του. Φώναζε κάτω ἀπό τά ἀνάκτορά του μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς του, ἐλέγχοντας το μοιχό βασιλιᾶ: «οὐκ ἔξεστί σοί ἔχειν τήν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σοῦ» (Μάρκ.6,18). Ὁ θρασύς καί ἀκόλαστος μονάρχης συνέλαβε καί ἔκλεισε στή φυλακή τόν διαπρύσιο ἐλεγκτή. Δέν τόν σκότωσε, διότι «ἐφοβήθη τόν ὄχλον, ὅτι ὡς προφήτην αὐτόν εἶχον» (Μάτθ.18,5). Ἀλλά καί ἀπό τό ὀλοσκότεινο καί ὑγρό δεσμωτήριο ὁ Ἰωάννης ἐπαναλάμβανε ἀκατάπαυτα τον δριμύ του ἔλεγχο, ὁ ὁποῖος ἔγινε πολύ ἐνοχλητικός στά αὐτιά παράνομου ζευγαριοῦ καί τῶν αὐλικῶν του. Ἡ Ἠρωδιάδα ἀποδείχτηκε πιό διεφθαρμένη ἀπό τόν Ἡρώδη, «ἐνεῖχεν αὐτῷ καί ἤθελεν αὐτόν ἀποκτεῖναι καί οὐ ἠδύνατο» (Μάρκ.6,19). Γι' αὐτό παγίδευσε μέ ὅρκο τόν παράνομο σύντροφό της, μέ τό δαιμονικό πορνικό χορό τῆς κόρης τῆς Σαλώμης καί κατόρθωσε νά ἀποκεφαλίσει τόν Ἰωάννη καί νά σιγήσει τό εὔλαλο στόμα του!
Μετά ἀπό αὐτό, «ἀκούσαντες οἱ μαθηταί αὐτοῦ ἦλθον καί ᾖραν τό πτῶμα αὐτοῦ, καί ἔθηκαν αὐτό ἐν μνημείῳ» (Μάρκ.6,29). Ὅμως οὔτε τά τιμημένα λείψανά του βρῆκαν ἀνάπαυση στόν τάφο. Ὁ παρανοϊκός αὐτοκράτορας Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης (361-363) τά ἔκαψε καί τά ἐξαφάνισε μέ δαιμονική μανία!
Ἀλλά καί μετά τό μαρτυρικό τοῦ θάνατο ὁ Τίμιος Πρόδρομος συνέχισε νά συμβάλλει στό ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἔγινε ὁ διαπρύσιος κήρυκας τῆς ἐν Χριστῷ ἀπολυτρώσεως καί στόν Ἅδη, προετοιμάζοντας τά ἐκεῖ πνεύματα νά δεχτοῦν τόν Κύριο καί νά προσκολληθοῦν μέ Αὐτόν κατά τή λαμπροφόρο Ἀνάστασή Του.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἀνήκει στή χωρία τῶν μεγάλων ἀνδρῶν τῆς πίστεώς μας, διότι διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στή διαδικασία τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Τό πρόσωπό του ἀποτέλεσε τό μεταίχμιο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί γενικά του ἀρχαίου κόσμου καί τῆς Καινῆς Διαθήκης, τοῦ νέου ἐν Χριστῷ ἀνακαινισμένου κόσμου. Εἶναι ταυτόχρονα ὁ ἔσχατος προφήτης τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί ὁ πρῶτος τῆς Καινῆς. Εἶναι ὁ πρόδρομος τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος, ὅπως εἴδαμε, ἄνοιξε καί λείανε τό δρόμο νά περάσει Ἐκεῖνος. Οἱ δικοί του μαθητές ἀποτέλεσαν τόν ἀρχικό πυρῆνα τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἀνδρέας, ὁ Πέτρος, ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης, ἀνῆκαν στόν κύκλο τοῦ Ἰωάννη. Μάλιστα ὁ ἴδιος τους προέτρεψε νά ἀκολουθήσουν τό Χριστό, διότι ἡ ἀποστολή του εἶχε λήξει. Εἶναι ὁ μεγάλος κήρυκας τῆς μετάνοιας καί τῆς ἐπιστροφῆς τῶν ἀνθρώπων στίς «εὐθεῖες τρίβους» τοῦ Θεοῦ (Μάρκ.1,3). Ὑπῆρξε ὁ μέγας ἐλεγκτής τῆς ἀνομίας καί ἕνα ἀπό τά θαρραλέα στόματα ὅλων τῶν ἐποχῶν, ὁ ὁποῖος δέ δείλιαζε μπροστά στούς ἰσχυρούς τῆς ἐξουσίας καί τοῦ πνεύματος νά ὀρθώσει λόγο ἐλεγκτικό μέ σκοπό νά ἐπαναφέρει στήν τάξη καί τό νόμο τούς παραβάτες τῆς ἠθικῆς καί τοῦ δικαίου. Ὑπῆρξε ἡ ἐνσάρκωση τῆς ἄσκησης καί τῆς θυσίας τοῦ προσωπικοῦ θελήματος, διότι δέ ζοῦσε πιά γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά γιά νά ἐπιτελέσει τήν ὑψηλή ἀποστολή πού τοῦ ἀνέθεσε ὁ Θεός. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὑπῆρξε ὁ πρῶτος καί μεγαλύτερος ἀσκητής τῆς Ἐκκλησίας μας καί τό πρότυπο ὅλων τῶν κατοπινῶν μυριάδων ἀσκητῶν Της.
Γιά ὅλα αὐτά ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ ἰδιαιτέρως τόν Πρόδρομο τοῦ Κυρίου, κατατάσσοντάς τον στήν κορυφή τῶν ἱερῶν προσώπων Της. Περισσότερες ἀπό ἕξι φορές το χρόνο μέ ἰσάριθμες ἑορτές, τιμᾶ τό ἱερό του πρόσωπο. Πλῆθος ναῶν σέ ὅλο τόν ὀρθόδοξο κόσμο εἶναι ἀφιερωμένοι σ' αὐτόν καί χιλιάδες πιστοί φέρουν μέ καμάρι τό σεπτό του ὄνομα. Τό ἴδιο καί μιά πλειάδα, πόλεων, χωριῶν καί τοπωνυμιῶν, φέροντας τό ὄνομά του, δηλώνοντας τή μεγάλη προσωπικότητά του. Οἱ πιστοί χριστιανοί μέ τό ἀλάνθαστο αἰσθητήριο τῆς πίστης τους γνωρίζουν τήν ὑψηλή του θέση, κοντά στό Λυτρωτή μας Χριστό, στή θριαμβεύουσα Ἐκκλησία, καί γι' αὐτό τόν παρακαλοῦν νά δέεται ἀέναα γιά τή σωτηρία τῶν ἰδίων καί τοῦ κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου