6 Δεκ 2021

Ἅγιος Νικόλαος: Ὁ γνήσιος ἐκφραστής τοῦ ἑλληνορθοδόξου ἰδεώδους (6 Δεκεμβρίου †)

Λάμπρου Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητοῦ
Ἡ ἁγία μας Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει νά ἐπιδείξει ἀτέλειωτους καταλόγους ἐπισκόπων Της οἱ ὁποῖοι τίμησαν τήν ὑψηλή ἀποστολή τους καί ἔγιναν ζωντανά πρότυπα γιά μίμηση. Μιά ἀπό τίς ἀντιπροσωπευτικότερες μορφές ἰδανικῶν ἐπισκόπων Της εἶναι καί ὁ λαοφιλής ἅγιος Νικόλαος, ἐπίσκοπος Μύρων τῆς Λυκίας (Μ. Ἀσίας), τοῦ ὁποίου τήν ἱερή μνήμη τιμᾶ ἐξόχως ἡ Ἐκκλησία μας στίς 6 Δεκεμβρίου.
Τό ἱερό του συναξάρι εἶναι στ' ἀλήθεια μιά λεπτομερής θεώρηση τοῦ γνησίου τύπου τοῦ ὀρθοδόξου ἐπισκόπου, ὁ ἅγιος Νικόλαος ὑπῆρξε πράγματι ἀντιπροσωπευτικός τύπος γνησίου... ἐπισκόπου τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ζωή του ὁλόκληρη ὑπῆρξε προσαρμοσμένη στή ζωή τοῦ Χριστοῦ πού τόσο ἀγάπησε μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς του καί τάχθηκε νά τόν ὑπηρετήσει πιστά. Σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας τή μεγάλη ἀπόφαση νά ὑπηρετήσει τό Χριστό καί τό λαό τοῦ Θεοῦ τήν πῆρε ἐνῶ ἦταν ἀκόμα παιδί!
Γεννήθηκε στήν πόλη Πάταρα τῆς Λυκίας γύρῳ,γύρω στά 265 μ.Χ. σέ μιά ἐποχή κρίσιμη, κατά τήν ὁποία ἡ εἰδωλολατρία ἔδινε τίς τελευταῖες καί σκληρότερες μάχες της κατά τοῦ Χριστιανισμοῦ. Εἶναι γνωστοί οἱ σκληροί διωγμοί τῶν τελευταίων εἰδωλολατρῶν αὐτοκρατόρων. Τά σκοταδιστικά εἰδωλολατρικά «ἱερά», μέ προεξάρχοντα στήν Ἀσία τά διαβόητα μαντεῖα τοῦ Κλαρίου καί Διδυμαίου Ἀπόλλωνα, εἶχαν ἀναγάγει ὡς κύρια ἀποστολή τους νά συκοφαντοῦν τούς Χριστιανούς στούς τοπικούς ἄρχοντες ὡς ἀσεβεῖς καί ὡς ἐκ τούτου νά τούς καταδεικνύουν ὑπεύθυνους γιά τίς δυστυχίες πού ἔστελναν (ὑποτίθεται) οἱ «θεοί» στούς ἀνθρώπους. Τρανταχτή περίπτωση ὁ φοβερότερος ὅλων τῶν διωγμῶν πού κίνησε ὁ Διοκλητιανός καθ' ὑπόδειξη καί ὑποκίνηση των ὡς ἄνω μαντείων! Ὁ ἅγιος Νικόλαος εἶδε τό φῶς τῆς ζωῆς διωκόμενος γιά τήν πίστη του.
Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς του τόν ἀνάθρεψαν μέ παιδεία καί νουθεσία Κυρίου. Φρόντισαν ἐπίσης νά τοῦ δώσουν καί τήν κατά κόσμον μόρφωση ὥστε ὁ νεαρός Νικόλαος νά καταστεῖ μιά ὑπέροχη πνευματική προσωπικότητα, τοῦ ὁποίου ἡ φήμη ἁπλώθηκε νωρίς στή γύρῳ,γύρω περιοχή. Οἱ ἀρετές καί τά προσόντα του ἐκτιμήθηκαν ἀπό τήν τοπική ἐκκλησία τῶν Πατάρων, ἡ ὁποία τόν κάλεσε νά τήν ὑπηρετήσει, τόν χειροτόνησε πρεσβύτερο καί ἀργότερα ὅταν χήρεψε ἡ ἐπισκοπή τῆς πόλεως τῶν Μύρων χειροτονήθηκε αὐτός ἐπίσκοπός της. Κλῆρος καί λαός δέχτηκαν μέ ἐνθουσιασμό τήν ἐκλογή τοῦ Νικολάου, προαισθανόμενοι τήν ὑποδειγματική γιά ὅλη τήν Ἐκκλησία ποιμαντική δράση του.
Ἀφότου εἰσῆλθε στίς τάξεις τοῦ ἱεροῦ κλήρου ἔπαψε πλέον νά ζεῖ γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά ζοῦσε μόνο γιά νά ὑπηρετεῖ τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί ὅλους τούς ἀνθρώπους χωρίς καμιά διάκριση. Μετά το θάνατο τῶν γονέων του μοίρασε ὁλόκληρη τήν περιουσία του στούς φτωχούς τῆς ἐπισκοπῆς του, ὥστε πλέον ἀνεπηρέαστος ἀπό προσωπικές βιοτικές μέριμνες νά ἀφοσιωθεῖ στό πολυποίκιλο ποιμαντικό του ἔργο.
Ἡ ἐπισκοπή τῶν Μύρων ἔγινε τό κέντρο τῆς πνευματικῆς καί φιλανθρωπικῆς διακονίας τῶν κατοίκων ὅλης τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς Λυκίας. Ὁ ἐπίσκοπος Νικόλαος ἔγινε ὁ πατέρας, ὁ φροντιστής, ὁ παρήγορος καί τό καταφύγιο κάθε φτωχοῦ, κατατρεγμένου καί πονεμένου ἀνθρώπου. Αὐτός μέ τήν ἀπέραντη ἀγάπη καί ἀνεκτικότητα πού ἔτρεφε στά στήθη του δέν ἄφηνε κανέναν χωρίς νά τόν εὐεργετήσει καί νά μήν τόν στηρίξει πνευματικά καί ἠθικά καί ὑλικά. Κανένας δέ μπόρεσε νά ἐξηγήσει πού ἔβρισκε τούς ὑλικούς πόρους μέ τους ὁποίου κάλυπτε τίς ἀνάγκες πλήθους ἐνδεῶν ἀνθρώπων. Παράλληλα ἔγινε ὁ διαπρύσιος στηλιτευτῆς των
ἐκμεταλλευτῶν κατά τῶν ἀδυνάτων καί τῶν φτωχῶν. Μέ τή σπάνια παρρησία καί τό θάρρος πού διέθετε ἀσκοῦσε ἔλεγχο σέ ὅλους ὅσοι εὐθύνονταν γιά τήν κακοδαιμονία τοῦ λαοῦ, ὅσο ψηλά καί ἄν βρίσκονταν. Τό συναξάρι ἀναφέρει πώς κάποτε στίς μέρες του ὁ λαός τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς ἐπισκοπῆς του λιμοκτονοῦσε. Γεμᾶτος ἀγωνία ὁ Νικόλαος κατέβηκε σέ κάποιο λιμάνι ὅπου συνάντησε πλοῖο γεμᾶτο σιτάρι πού ἦταν ἕτοιμο νά ἀποπλεύσει γιά τή Γαλλία ἔπεισε τόν πλοιοκτήτη νά μείνει τό φορτίο στή Λυκία, πλήρωσε, ἄγνωστο πώς, τό σιτάρι καί τό μοίρασε στούς λιμοκτονοῦντες κατοίκους τούς ὁποίους ἔσωσε ἀπό βέβαιο θάνατο.
Ὁ κάθε ἀδύναμος ἄνθρωπος εἶχε τόν προστάτη του. Ὁ ἅγιος βρισκόταν κοντά σέ κάθε ἕναν καί σέ κάθε δύσκολη περίσταση εὐεργετοῦσε ἀκόμα καί θαυματουργικά. Ὁ βιογράφος του ἀναφέρει πλῆθος τέτοιων περιστατικῶν. Ὁ ἀπόλυτα φτωχός ἅγιος προικοδοτοῦσε τά φτωχά κορίτσια, προστάτευε τή σοδιά τῶν φτωχῶν γεωργῶν, γινόταν ὁ ἀρωγός τῶν ναυτικῶν. Μέχρι σήμερα παραμένει ὁ προστάτης τῶν ναυτιλλομένων χάρη στίς πάμπολλες θαυματουργικές ἐπεμβάσεις του πρός αὐτούς.
Ἡ πολιτική ἐξουσία κατά τόν ἅγιο Νικόλαο ὑπάρχει ἀπό τό Θεό νά ὑπηρετεῖ το λαό. Ὅταν αὐτή ἀντιστρατεύεται τό πραγματικό συμφέρον καί τό θέλημα τοῦ λαοῦ πρέπει νά ἐλέγχεται. Ἔτσι ὁ ἅγιος δέν ἄργησε νά γίνει ὁ ἐλεγκτής τῶν διωκτῶν αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ καί Μαξιμιανοῦ, οἱ ὁποῖοι ἔστειλαν στό θάνατο χιλιάδες χριστιανούς μάρτυρες. Μέ ἀφόρητες προσωπικές ἀπαγορεύσεις, διώξεις καί βασανιστήρια, ὑπερασπίζονταν ὅσους διώκονταν γιά τήν πίστη τους. Τούς στήριζε, τούς ἐνθάρρυνε νά μή δειλιάσουν καί γίνουν ἀρνητές τοῦ Χριστοῦ. Παράλληλα εἶχε γίνει ὁ παρηγορητής τῶν συγγενῶν των μαρτύρων, πείθοντάς τους ὅτι τό μαρτύριο γιά τό Χριστό εἶναι ὕψιστη τιμή!
Ὁ ἅγιος ἐπίσκοπος ὑπῆρξε ἐπίσης ἐκφραστής καί τῆς γνήσιας καί ἀνόθευτης πίστης τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ αἵρεση ἦταν γι' αὐτόν ὕβρις κατά τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀλήθειας. Ὡς μέλος τῆς Ἀ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (325) ἔδωσε σκληρή μάχη γιά νά ἀπομονωθεῖ ὁ αἱρετικός καί βλάσφημος τοῦ Χριστοῦ Ἄρειος. Γιά τήν παρρησία του αὐτή κλείστηκε στή φυλακή, διότι οἱ περιστάσεις τόν ἀνάγκασαν νά φερθεῖ σκληρά στό φοβερό αἰρεσιάρχη.
Τά πράγματα τοῦ κόσμου τά θεωροῦσε ὅπως καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος φτηνά, ἐφήμερα, ἀνούσια, πραγματικά «σκύβαλα» (Φιλιπ.3,8). Τή δόξα, τό χρῆμα, τή δύναμη, τήν κοινωνική καταξίωση τά θεωροῦσε ὑποδεέστερα ἀπό τή διακονία τοῦ Χριστοῦ. Γι' αὐτό, τά παραμέρισε ὅλα, καί μέ θέρμη τάχθηκε στήν ὑπηρεσία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ. Ὁλόκληρη ἡ ζωή του ὑπῆρξε ὑπόδειγμα πραγματικοῦ χριστιανοῦ ἡγέτη ταγμένου στή διακονία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Νικόλαος ἀποτελεῖ πράγματι πρότυπο γιά ὅλους τούς κατοπινούς κληρικούς, γιατί ὑπῆρξε ὁ ἴδιος πιστός μιμητής τοῦ Χριστοῦ, πραγματικός «Κανόνας πίστεως, εἰκόνα πραότητος, (καί) ἐγκρατείας διδάσκαλος» σύμφωνα μέ τό ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς του!
Τό 330 μ.Χ. κοιμήθηκε εἰρηνικά, γέρος καί κατάκοπος, ἀπό τόν ἀγῶνα καί τή συνεχῆ διακονία ὁλόκληρης τῆς ζωῆς του. Τό σεπτό ἀποστεωμένο σκήνωμά του ἔγινε ἀντικείμενο τιμῆς ὄχι μόνο ἀπό τούς πιστούς τῆς ἐπισκοπῆς του, ἀλλά καί ἀπό ἀλλόθρησκους καί εἰδωλολάτρες οἱ ὁποῖοι εἶχαν εὐεργετηθεῖ ποικιλότροπα ἀπό αὐτόν. Ὁ τάφος του μέχρι σήμερα στά Μύρα εἶναι τόπος προσκύνησης τῶν ἁπανταχοῦ τῆς γῆς χριστιανῶν, ἀλλά καί πολλῶν ἀλλοθρήσκων, οἱ ὁποῖοι συρρέουν γιά νά τιμήσουν αὐτή τή μεγάλη προσωπικότητα.
Δέν εἶναι ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦμε ὅτι ὁ ἅγιος Νικόλαος ὑπῆρξε γνήσιος ἐκφραστής τοῦ χριστιανικοῦ καί τοῦ ἑλληνικοῦ ἰδεώδους. Ὡς ἐπίσκοπος ὑπῆρξε ὁ ἀντιπροσωπευτικός τύπος τοῦ χριστιανοῦ ἐπισκόπου, «εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ», σύμφωνα μέ τή θεολογία τοῦ Ἰγνατίου τοῦ θεοφόρου. Φύλακας τῆς ὀρθῆς πίστεως καί πνευματικός ἀρωγός τῶν πιστῶν. Ἐπί πλέον ὑπῆρξε ἀντιπροσωπευτικός ἐνσαρκωτής
τῆς ἑλληνικῆς παράδοσης. Τό ἀνθρωπιστικό ἰδεῶδες τοῦ ἑλληνισμοῦ σέ συνδυασμό μέ τόν ὑπέροχο χριστιανικό ἀνθρωπισμό συναντήθηκαν στό ἱερό πρόσωπο τοῦ Νικολάου, ἐφαρμόσθηκαν καί ἔγιναν πράξη. Ἡ δημοκρατική του τακτική καί ἡ συλλογικότητα στίς ἐνέργειές του εἶναι ἡ βίωση τῆς μακραίωνης ἑλληνικῆς παράδοσης, ἡ ὁποία διασώθηκε καί βελτιώθηκε ἀπό τή χριστιανική διδασκαλία καί πράξη. Γι' αὐτό ὁ μεγάλος αὐτός ἐκκλησιαστικός ἄνδρας ἔγινε τόσο διάσημος, τόσο λαοφιλής, ὥστε νά τιμᾶται ἰδιαζόντως σέ ὅλο τόν χριστιανικό κόσμο. Γι' αὐτό τιμᾶται ἰδιαίτερα ἀπό ὅλους τούς ὀρθοδόξους καί περισσότερο ἀπό τούς Ἕλληνες, γι' αὐτό ὑπάρχουν τόσοι πολλοί ναοί πρός τιμήν του, γι' αὐτό πλῆθος ἀνθρώπων φέρουν μέ καμάρι τό σεπτό του ὄνομα.
Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι νεοέλληνες ἔχουμε χρέος νά τιμᾶμε καί νά μιμούμαστε ὑπέροχες προσωπικότητες τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος μας, σάν αὐτή τοῦ ἁγίου Νικολάου. Σέ ἐποχές ζοφερές, σάν καί τήν ἐποχή μας, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό φωτεινά πνευματικά ὁρόσημα, ἀντάξιες τοῦ ἁγίου Νικολάου. Στίς δύστηνες μέρες μας, ὅπου βιώνουμε ὡς Ἔθνος μιά ἀπό τίς χειρότερες περιόδους τῆς ἐθνικῆς μας ὑπόστασης, ὅπου μᾶς κυκλώνει τό φάσμα τῆς οἰκονομικῆς κατάρρευσης καί αὐτοῦ ἀκόμα τοῦ ἀφανισμοῦ μας, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τήν ἀρωγή τοῦ ἁγίου Νικολάου, ὁ ὁποῖος ἔσωσε το λαό σέ παρόμοιες συνθῆκες στόν καιρό του, φτάνει νά τόν ἐπικαλεστοῦμε. Ἅγιε τοῦ Θεοῦ σπεῦσε νά μᾶς βοηθήσεις γιατί χανόμαστε...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΤΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΣ.