Ποιό ψωμί, ποιά παιδεία καί κυρίως ποιά ἐλευθερία ἔχει μείνει ὄρθια σέ αὐτόν τόν τόπο;

Γράφει ὁ Ἐλευθέριος Ἀνδρώνης

Τό σύνθημα «Ψωμί - Παιδεία - Ἐλευθερία», 48 ὁλόκληρα χρόνια μετά τήν ἐξέγερση τοῦ Πολυτεχνείου, παραμένει ἀδικαίωτο καί σήμερα φαντάζει πιό μακρινό ἀπό ποτέ.

Τό σύνθημα «Ψωμί - Παιδεία - Ἐλευθερία» πού ἀποτελεῖ σῆμα κατατεθέν τῆς σημερινῆς μέρας μνήμης γιά τήν ἐξέγερση στό Πολυτεχνεῖο, ὄχι ἁπλά παραμένει ἀδικαίωτο γιά δεκαετίες, ἄλλα στίς μέρες μας μοιάζει νά εἶναι πιό μακρινό ἀπό ποτέ.

Τό νά τιμᾶς τή λαϊκή ἀντίσταση ἐνάντια σέ ἕνα ὁλοκληρωτικό καθεστώς τοῦ παρελθόντος ἀναμφίβολα ἔχει τήν ἀξία του καί πρέπει νά εἶναι σημεῖο ἀναφορᾶς. Ἡ 17η Νοεμβρίου τοῦ 1973 θά παραμείνει ἡμερομηνία ὁρόσημο στή σύγχρονη... ἑλληνική ἱστορία.

Ὁ ἀπολυταρχισμός ἀλλάζει πρόσωπα

Ὅμως μέσα σέ αὐτά τά 48 χρόνια πού ἀκολούθησαν ὡς τό σήμερα, ὁ ὁλοκληρωτισμός ἐπιβίωσε, ἐκπαιδεύτηκε, προσαρμόστηκε στά ρεύματα τῶν ἐποχῶν, ἔμαθε μέσα ἀπό τά λάθη του, μεταμφιέστηκε ἀλλάζοντας προσωπεῖα, χρησιμοποίησε νέους τρόπους ἐπιβολῆς. Καί ἔφτασε νά πάρει τή σημερινή καί πιό ἐπικίνδυνη μορφή του, τήν κατ' ἐπίφασιν δημοκρατία.

Σπουδαία ὑπόθεση εἶναι νά μαθαίνουν οἱ νέες γενιές τούς λαϊκούς ἀγῶνες τοῦ παρελθόντος, ἄλλα ἀκόμη σπουδαιότερο θά ἦταν νά ἀνιχνεύουν τά λημέρια πού ἐμφωλεύει ὁ σύγχρονος ἀπολυταρχισμός. Ὅσο καί νά στεφανώνεις τό παρελθόν, δέ νοεῖται νά ἀγνοεῖς πώς ἡ δημοκρατία σήμερα βρίσκεται στήν ἐντατική.

Τό ἀεικίνητο πνεῦμα τοῦ φασισμοῦ ἔφυγε ἀπό γαλόνια καί παράσημα, καί φώλιασε σέ γραβάτες καί χρυσά μανικετόκουμπα. Ἔφυγε ἀπό τά ἐρπυστριοφόρα πού ἔσειαν τό ἔδαφος τῆς Ἀθήνας καί ἐγκαταστάθηκε σέ νόμους καί μέτρα- ὁδοστρωτῆρες πού ἰσοπεδώνουν Σύνταγμα καί ἀνθρώπινα δικαιώματα. Ἔφυγε ἀπό τά στρατιωτικά παραγγέλματα καί θρονιάστηκε σέ τηλεοπτικά διαγγέλματα.

Ποιό «ψωμί» καί ποιά «ἐλευθερία»;

Ποιό ψωμί, ποιά παιδεία καί κυρίως ποιά ἐλευθερία ἔχει μείνει ὄρθια στήν πατρίδα μας; Πόσο ἀκρίβυνε τό ψωμί (μεταφορικά καί κυριολεκτικά) μέσα σέ μιά δεκαετία σκληρῶν μνημονίων καί πόσοι πολιτικοί πρότειναν... παντεσπάνι στόν φτωχοποιημένο λαό πού στενάζει στόν καιρό τῆς πανδημίας; Πού καταποντίστηκαν οἱ μισθοί; Πού μᾶς ὁδηγεῖ ἡ φορολογική «κληρονομιά» πού μας ἄφησαν οἱ δανειστές; Ποιό ψωμί ἀπολαμβάνουν τα χιλιάδες νοικοκυριά πού βρίσκονται κάτω ἀπό τό ὅριο τῆς φτώχειας καί ὁλοένα πληθαίνουν;

Καί ἡ ἐλευθερία πού βρίσκεται; Ἔπαψε σήμερα νά θεωρεῖται ἀπό τό κράτος ὕψιστο ἰδανικό, καί βαφτίστηκε ὡς «προνόμιο» πού τό δικαιοῦνται ὁρισμένοι πολῖτες - ὄχι ὅλοι. Ἀντί νά παραμείνει ἰδεῶδες πού ἑνώνει τόν κόσμο, ἔγινε ὄχημα διχασμοῦ τοῦ λαοῦ μέσῳ τῶν διακρίσεων. Ἔφτασε στό ἔσχατο σημεῖο κατάντιας νά ζυγίζεται σέ μῆνες ἀνοσίας. Νά περνάει ἀπό κόσκινο ἐπιτροπῶν καί διαβουλεύσεων. Νά καθορίζεται ἀπό σηματάκια σέ βιτρίνες μαγαζιῶν.

Ἡ σημερινή γκροτέσκα μορφή τῆς «ἐλευθερίας», ἀντί γιά εἰρήνη - φέρνει διχόνοια καί ἐμφυλιοπολεμική ἀντάρα. Δέν ἔχει μείνει οὔτε συνταγματική, οὔτε κοινωνική, οὔτε πνευματική ἐλευθερία, στήν ἀνόθευτη μορφή της. Παντοῦ κυριαρχεῖ διάσπαση καί μάντρωμα πίσω ἀπό ἰδεολογίες.

Ποιά «Παιδεία» ἔχουμε σήμερα;

Στό μεγαλύτερο ποσοστό ὁ φοιτητόκοσμος, ἡ ἐλπίδα τοῦ αὔριο, βουλιάζει στόν βάλτο τῆς ἀδιαφορίας ἤ ξοδεύει τίς δυνάμεις του στά «χαρακώματα» πού σκάβουν διάφορα κόμματα. Εἴτε χωνεύονται ἀργά καί σταθερά ἀπό κομματικούς σωλῆνες, εἴτε βγάζουν πανηγυρικά πρωθυπουργό τόν «κανέναν». Σέ κάθε περίπτωση, ἡ ὁμόνοια καί ἡ ὁμοψυχία πού ἐξύμνησε ὁ Μίκης Θεοδωράκης, παραμένουν ἄπιαστο ὄνειρο.

Καί τί νά ποῦμε γιά τήν Παιδεία;

Ἡ δημόσια δωρεάν Παιδεία, ἔγινε σήμερα ἕνα καταρρέον σύστημα. Τό ὑπέρτατο αὐτό ἀγαθό ἀποσυντίθεται μέσα ἀπό τάξεις - κοντέϊνερ, ἀπό ἑτοιμόρροπα κτίρια, ἀπό πλημμυρισμένα προαύλια, ἀπό τραγικά προγράμματα τηλεκπαίδευσης καί χαμένες χρονιές. Κακοφορμίζει ἀπό βιβλία τῆς συμφορᾶς πού προωθοῦν τίς θέσεις τῆς «μεγάλης ἐπανεκκίνησης», ἀπό κάμερες τοῦ «μεγάλου ἀδερφοῦ» καί ἀξιολογήσεις πού φτιάχνουν κομματικούς στρατούς, ἀπό νόμους πού ἀφήνουν δεκάδες χιλιάδες ὑποψήφιους ἔξω ἀπό τά πανεπιστήμια καί τούς ὁδηγοῦν στίς ἀγκάλες δαπανηρῶν κολλεγίων.

Ἡ ἀληθινή ἐλευθερία γεννιέται μόνο ἀπό τήν ὁμοψυχία

Τίποτε ἀπό αὐτά πού διεκδικοῦσε ὁ λαός τή δεκαετία τοῦ 70, δέν ἔχει ἀντίκρισμα στήν εἰκόνα τοῦ σήμερα. Τό ἀνάδελφο ἔθνος συνεχίζει νά κυνηγᾶ τήν οὐρά του, ὅσο κάποιοι ὑποσκάπτουν τά θεμέλια τῆς δημοκρατίας. Θυμόμαστε τόσες καί τόσες χρονιές νά ξεκινοῦν ἐπέτειοι τοῦ Πολυτεχνείου μέ ὄμορφες εἰκόνες καί συγκινητικές προθέσεις, καί νά καταλήγουν σέ μολότοφ, χημικά καί χάος στό κέντρο τῆς Ἀθήνας. Κολλημένοι στίς ὀθόνες πού μεταδίδουν τά ἐπεισόδια, νά θρηνοῦμε τά συντρίμμια ἄλλης μιᾶς χρονιᾶς πού ἡ ἐπέτειος ξεκίνησε ὡς γιορτή καί κατέληξε ὡς κάτι ὁλότελα ξένο στή φύση της.

Ἡ ἱερότητα τῆς μέρας πέφτει στό λάκκο πού τῆς σκάβει τό ἴδιο τό κράτος. Καί ἡ κοινωνία, ἀκολουθῶντας τό δόλωμα τοῦ «διαίρει καί βασίλευε», ἐπιμένει νά ἀπομακρύνεται ἀπό τό ἀπαραίτητο μόνοιασμα πού θά τήν κάνει νά σταθεῖ ξανά στά πόδια της. Ἄν οἱ τιμές στό Πολυτεχνεῖο, χρησιμοποιηθοῦν σάν πυξίδα γιά τίς προκλήσεις τῆς ἐποχῆς μας, τότε μόνο θά πιάσουν τόπο. Τότε θά γίνουν φράγμα ἀνυπέρβλητο γιά τίς ἀόρατες «ἑρπύστριες» πού τραντάζουν τή δημοκρατία τοῦ σήμερα...

sportime