Θεολόγου - Καθηγητοῦ
Ὁ 4ος μ. Χ. αἰώνας ὑπῆρξε ἡ πιὸ κρίσιμη ἐποχὴ τόσο γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ὅσο καὶ γιὰ τὴν παγκόσμια ἱστορία. Κι’ αὐτὸ διότι οἱ χρόνοι ἐκεῖνοι ἦταν ἡ μεταβατικὴ περίοδος ἀπὸ τὸν παλιὸ προχριστιανικὸ κόσμο, στὸν καινούριο, τὸν χριστιανικό. Σὲ αὐτὴ τὴν μετάβαση, ἡ ὁποία δὲν ἦταν πάντα ἤρεμη, συνέβαλλαν τὰ μέγιστα οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν καὶ ὁ ἅγιος Μελέτιος Ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας.
Γεννήθηκε στὴν πόλη Μελιτηνὴ τῆς Μικρᾶς Ἀρμενίας τὸ 310. Δὲν γνωρίζουμε σχεδὸν τίποτε γιὰ τὴν παιδικὴ καὶ νεανική του ζωή. Γιὰ πρώτη φορὰ ἀναφέρεται τὸ ἔτος 357, ὁ ὁποῖος ἐμφανίζεται ὡς ἀντίπαλος τῶν αἱρετικῶν Ὁμοιουσιανῶν, μίας ἀρειανικῆς παρατάξεως, καὶ ὀπαδὸς τοῦ Ἐπισκόπου Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης Ἀκακίου. Μὲ εἰσήγηση τοῦ Ἀκακίου, ὁ Μελέτιος ἐξελέγη ἀπὸ τὴν Σύνοδο τοῦ 358, Ἐπίσκοπος Σεβαστείας. Ἀπ’ ὅτι φαίνεται, δὲν ἔμελλε νὰ... στερεώσει στὸ θρόνο του, διότι, οἱ φανατικοὶ ὀπαδοὶ τοῦ προηγουμένου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Εὐσταθίου, τοῦ εἶχαν κηρύξει τὸν πόλεμο καὶ γι’ αὐτὸ ἀναγκάστηκε νὰ παραιτηθεῖ σὲ λίγο καιρὸ καὶ νὰ μεταβεῖ στὴ Βέροια τῆς Συρίας.
Τὸ ἔτος 360 ἐκλέχτηκε Ἀρχιεπίσκοπος Ἀντιοχείας, στὴ θέση τοῦ μετατεθέντος στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Εὐδοξίου. Ὅταν ἔφτασε στὴν Ἀντιόχεια ὁ πιστὸς λαὸς βγῆκε στοὺς δρόμους καὶ τοῦ ἐπιφύλαξε λαμπρὴ ὑποδοχή, διότι εἶχαν πληροφορηθεῖ γιὰ τὴν ἁγιότητά του καὶ τὴν προσήλωσή του στὴν Ὀρθοδοξία, ἡ ὁποία δοκιμάζονταν σκληρὰ ἀπὸ τοὺς αἱρετικοὺς ἀρειανούς. Ὅμως καὶ ἐδῶ δὲν κατάφερε νὰ στερεώσει. Οἱ φανατικοὶ ἀρειανοὶ κατάφεραν νὰ πείσουν τὸν ἀρειανόφρονα αὐτοκράτορα Κωνστάντιο (337-361) νὰ τὸν ἐκθρονίσει καὶ νὰ τὸν στείλει ἐξορία στὴν Ἀρμενία. Στὴ θέση του δὲ ἐπέβαλε ἕνα παλιὸ συνεργάτη τοῦ Ἀρείου, τὸν Εὐζώιο.
Ὅμως οἱ ἀρειανοὶ δὲν εἶχαν ὑπολογίσει στὴν ἀντίδραση τοῦ ὀρθοδόξου λαοῦ τῆς Ἀντιόχειας, ὁ ὁποῖος ἀντέδρασε σφόδρα, στὴν ἐκθρόνιση τοῦ Μελετίου καὶ τὴν ἀντικατάστασή του ἀπὸ τὸν αἱρετικὸ Εὐζώιο. Μάλιστα κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς ἀποσχίστηκαν καὶ δημιούργησαν τὸ σχίσμα τῶν «Μελετιανῶν». Παρ’ ὅλη τὴν ἀναστάτωση τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἐπαινοῦσε τὴν δίκαιη ἀντίδραση τῶν Ὀρθοδόξων Ἀντιοχέων καὶ αὐτὸν τὸν ἴδιο τὸν Μελέτιο γιὰ τὴν προσήλωσή του στὴν Ὀρθοδοξία. Ἡ ὀλιγοήμερη ἐπισκοπική του διακονία κατέστη ἱκανὴ νὰ δημιουργήσει ἰσχυρὴ ἀντίσταση στὴν ἐπιδρομὴ τῶν ἀρειανῶν, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τὴν αὐτοκρατορικὴ στήριξη.
Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ἐξαίροντας τὴν ἁγιότητα καὶ τὸ ἦθος τοῦ Μελετίου, ἀναφέρει ἕναν χαρακτηριστικὸ ἐπεισόδιο ἀπὸ τὴν ἐκθρόνισή του. Ὅταν συνέλαβαν τὸν ἅγιο καὶ τὸν ὁδηγοῦσαν στὴν ἐξορία, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν διοικητὴ τῆς πόλεως, οἱ ὀρθόδοξοι περίμεναν τὴν πομπὴ ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη. Σταμάτησαν τὴν ἅμαξα ποὺ ὁδηγοῦσε τὸν ἅγιο στὴν ἐξορία, καὶ ζητοῦσαν νὰ πάρουν τὴν εὐχή του. Ὅταν εἶδαν καὶ τὸν διοικητὴ ὄρμισαν νὰ τὸν λιθοβολήσουν, γιὰ τὴν ὑλοποίηση τῆς ἀδικίας εἰς βάρος τοῦ ἁγίου Ἐπισκόπου τους. Μάταια προσπαθοῦσε ὁ Μελέτιος νὰ τοὺς σταματήσει. Τότε κάλυψε μὲ τὸ σῶμα του τὸ σῶμα τοῦ διώκτη τοῦ διοικητῆ, σώζοντας τὴ ζωή του ἀπὸ τὴν μανία τοῦ ὀργισμένου πλήθους!
Παρέμεινε στὴν ἐξορία ὡς τὸ 362, ὅταν ἐπανέφερε ὅλους τούς ἐξόριστους Ἐπισκόπους ὁ νέος αὐτοκράτορας Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης (361-363), ὁ ὁποῖος, ἤθελε, φαινομενικὰ μὲν νὰ ἐφαρμόσει τὴν ἀνεξιθρησκία, δόλια δέ, νὰ πλήξει τὴν Ἐκκλησία, μὲ ἐμφύλιο! Ἐπαναφέροντας τούς ἐξορίστους ὀρθοδόξους, ποὺ εἶχαν ἐξορίσει οἱ ἀρειανοί, ὑπέβαλλε τὴν Ἐκκλησία σὲ μία μεγάλη καὶ εὐτυχῶς σύντομη δοκιμασία. Δύο χρόνια μετά, τὸ 365, ἐξορίστηκε καὶ πάλι ἀπὸ τὸ νέο ἀρειανόφρονα αὐτοκράτορα Οὐάλη (364-378), στὰ Γήτασα τῆς Ἀρμενίας, κοντὰ στὰ σύνορα μὲ τὴν Καππαδοκία. Ἀπὸ ἐκεῖ ὁ Μελέτιος εἶχε ἐπικοινωνία μὲ τὸν Μ. Βασίλειο καὶ συζητοῦσαν γιὰ τὰ μεγάλα προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας.
Τὸ 379 ἀποκαταστάθηκε καὶ πάλι στὴν Ἐπισκοπή του. Γυρίζοντας στὴν Ἀντιόχεια, ὁ πιστὸς λαὸς τοῦ ἐπιφύλαξε θερμὴ ὑποδοχή. Πρώτη του ἐνέργεια ἦταν νὰ συγκαλέσει Σύνοδο, ἡ ὁποία θὰ ὁμολογοῦσε πίστη στὶς ἀποφάσεις τῆς Α΄ ἐν Νικαία Οἰκουμενικῆς Συνόδου (325), ἡ ὁποία εἶχε καταδικάσει ὅλες τὶς μέχρι τότε αἱρέσεις καὶ ἰδιαίτερα τὴν πιὸ ἐπικίνδυνη, τὸν ἀρειανισμό. Ἡ τοπικὴ αὐτὴ Σύνοδος θεωρεῖται ἀπὸ τὶς σημαντικότερες Τοπικὲς Συνόδους αὐτῆς τῆς ἐποχῆς.
Τὸ 381 κλήθηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο Α΄ (379-395) νὰ συμμετάσχει στὴν Β΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴν Κωνσταντινούπολη. Ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος ἀνταποκρίθηκε στὸ κάλεσμα τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἔφτασε τὴν Βασιλεύουσα. Λόγω τοῦ σεβασμοῦ τῶν συνέδρων πρὸς τὸ πρόσωπό του, ὁρίστηκε πρόεδρος τῆς Συνόδου. Σὲ αὐτὴ ὁ Μελέτιος ἔδειξε τὴν προσήλωσή του στὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἐπέδειξε ὑποδειγματικὴ σωφροσύνη καὶ πνευματικὴ ὡριμότητα. Ὅμως δυστυχῶς, κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ἐργασιῶν τῆς Συνόδου ἀσθένησε καὶ κοιμήθηκε. Οἱ Πατέρες τῆς Συνόδου, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν αὐτοκράτορα καὶ τὴ συνοδεία τοῦ πιστοῦ λαοῦ τῆς Βασιλεύουσας κήδευσαν μὲ τιμὲς τὸν ἅγιο Ἐπίσκοπο. Τὸν ἐπικήδειό του ἐξεφώνησε ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ὁ ὁποῖος σκιαγράφησε τὴν προσωπικότητα τοῦ μεγάλου ἐκκλησιαστικοῦ ἄνδρα. Μίλησε γιὰ ἀπορφανισμὸ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀντιόχειας καὶ ὁλοκλήρου τῆς Ἐκκλησίας. Ἔκαμε λόγο γιὰ τὴν γλυκύτητα τοῦ χαρακτήρα του, τὴν ταπείνωσή του καὶ τὴν ἰώβεια ὑπομονή του ἀπὸ τοὺς ἀτέλειωτους διωγμούς του.
Λίγο ἀργότερα, κατ’ ἀπαίτηση τοῦ πιστοῦ λαοῦ τῆς Ἀντιόχειας, τὸ σεπτό του λείψανο μεταφέρθηκε μὲ μεγάλη καὶ μεγαλόπρεπη πομπὴ καὶ τοποθετήθηκε στὸν τάφο τοῦ Ἁγίου Μάρτυρα Βαβύλα, στὸ ὁμώνυμο ναὸ τῆς πόλεως. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στὶς 12 Φεβρουαρίου.
Ἡ ὁσία προσωπικότητα τοῦ ἁγίου Μελετίου εἶναι, πρέπει νὰ εἶναι, τὸ ζωντανὸ παράδειγμα γιὰ τοὺς κληρικοὺς τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ πίστη του στὸ Θεό, ἡ προσήλωσή του στὴν ὀρθόδοξη πίστη, τὴν μόνη σώζουσα πίστη, τὴν ὑπομονή του στὶς κακοπάθειες καὶ τοὺς διωγμούς, τὴν ταπείνωσή του καὶ τὴν ὑπακοή του στὴν Ἐκκλησία, σκιαγραφοῦν ἕναν ὑπέροχο καὶ ἀληθινὸ ἐν Χριστῷ ἄνθρωπο. Ἰδιαίτερα στὶς δύσκολες καὶ ἀποκαλυπτικὲς ἡμέρες μας, ὅπου ἡ ὀρθόδοξη ἀλήθεια τείνει νὰ σχετικοποιηθεῖ καὶ νὰ ἀποδοθεῖ ἐκκλησιαστικὴ ὑπόσταση στὴν ποικίλη αἱρετικὴ ἑτεροδοξία, ἡ προβολὴ ἐκκλησιαστικῶν προσωπικοτήτων σὰν τὸν ἅγιο Μελέτιο καὶ τὸ ἔργο τους, εἶναι ἐπιβεβλημένη. Γι’ αὐτὸ ὁ ἅγιος Μελέτιος ἀπολαμβάνει τέτοιων τιμῶν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας καὶ τοποθετήθηκε στὴν χορεία τῶν μεγάλων Πατέρων καὶ διδασκάλων Της!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου