Πρῶτα ὁ Θεὸς

Γράφει ὁ Θεόφιλος Πουταχίδης 

Στὴν ἐκπομπὴ τοῦ καναλιοῦ ΣΚΑΪ «Οἱ ἀταίριαστοι» στὶς 31/12/2020, ὁ δημοσιογράφος Χρῆστος Κούτρας σὲ μία ἀποστροφὴ τοῦ λόγου του γιὰ τὸ ἐμβόλιο ἐναντίον τοῦ Sars-Cov-2 ἒνιωσε τὴν ἀνάγκη νὰ διορθώσει τὸν ἑαυτό του, γιατί ἐν τῇ ρύμῃ τοῦ λόγου ἀνέφερε τὸ γνωστό: «πρῶτα ὁ Θεός». Εἶπε: «ὅπως ἔχουν τὰ πράγματα τώρα» ἡ σωστὴ σειρὰ εἶναι «πρῶτα ἡ ἐπιστήμη καὶ μετὰ ὁ Θεός». 

Ἡ θέση αὐτή, βέβαια, εἶναι ἐγγενῶς παράλογη ὡς πεποίθηση. Ἐὰν κάποιος εἶναι ἄθεος ἡ πρόταση δὲν ἔχει νόημα, ἀφοῦ ἐμπεριέχει ἀξιολογικὴ κατάταξη δύο πραγμάτων ἐκ τῶν ὁποίων τὸ ἕνα – ὑποκειμενικὰ – δὲν ὑφίσταται. Ἐὰν πάλι πιστεύει στὸν Θεό, εἶναι ἀνυπόστατη ἐκ τῶν πραγμάτων, ἀφοῦ ἐξορισμοῦ... ὁ Θεὸς σὲ κάθε θρησκεία εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὰ ἐπιτεύγματά του.

Ἡ πρόταση «πρῶτα ἡ ἐπιστήμη καὶ μετὰ ὁ Θεός», λοιπόν, ἔχει λογικὸ νόημα μόνο σὲ μία περίπτωση: ὅταν ἐκφέρεται ἀπὸ κάποιον ἄθεο ἢ ἀντίθεο ὡς προτροπή, σύσταση ἢ ἀκόμα καὶ ἐντολὴ πρὸς κάποιους ἄλλους ποὺ πιστεύουν στὸν Θεό. Μὲ ἄλλα λόγια, δηλαδή, λέει ὁ ἄθεος ἢ ὁ ἀντίθεος στοὺς πιστούς: «Ἀκοῦστε, αὐτὰ ποὺ πιστεύετε νὰ τὰ ξεχάσετε. Ἔτσι ἔχει τὸ πράγμα: πρῶτα ὁ ἄνθρωπος καὶ τὰ ἐπιτεύγματά του καὶ ὕστερα ὁ Θεός σας».

Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ λεγόμενου «διαφωτισμοῦ» ἕως τὶς μέρες μας, αὐτὸ προπαγανδίζεται ὡς κάτι προοδευτικό. Οὐσιαστικά, βέβαια, μᾶς γυρίζει πίσω. Πόσο πίσω ὅμως; Πρὸ Χριστοῦ, ὁπωσδήποτε, ἀφοῦ ἀκυρώνει, γιὰ παράδειγμα, τὴν ρήση τῶν Ἀποστόλων μπροστὰ στὸ συνέδριο τῶν Ἀρχιερέων: «ἀποκριθεῖς δὲ Πέτρος καὶ οἱ ἀπόστολοι εἶπον· πειθαρχεῖν δεῖ Θεῶ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις» (Πράξ. 5, 29). Μήπως, ὅμως, μᾶς πάει πίσω κι ἀπὸ αὐτὸν τὸν Σωκράτη; Στὴν περίφημη ἀπολογία του τὸ ἴδιο εἶπε κι αὐτός: «Ἐγὼ ὑμᾶς, ὢ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἀσπάζομαι μὲν καὶ φιλῶ, πείσομαι δὲ μᾶλλον τῷ θεῷ ἢ ὑμὶν» (Πλάτων, Ἀπολογία Σωκράτους 29d). Μήπως ἀκόμα πιὸ πίσω; Πρὶν κι ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ τοὺς ψαλμοὺς τοῦ Δαβίδ; Γράφει ὁ Προφητάνακτας: «ἀγαθὸν πεποιθέναι ἐπὶ Κύριον ἢ πεποιθέναι ἐπ΄  ἄνθρωπον· ἀγαθὸν ἐλπίζειν ἐπὶ Κύριον ἢ ἐλπίζειν ἐπ΄  ἄρχουσι» (Ψαλ. 117, 8-9).

Μὰ πόσο πίσω πᾶμε τελικά; Νομίζω φτάνουμε ἕως τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα. Παρασυρμένοι ἀπὸ τὸν Ἑωσφόρο, ἐπιδιώκουμε τὴν διάκριση τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ ὄχι μέσω τῆς δωρεὰν μετοχῆς στὴν Σοφία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ Δημιουργοῦ, ἀλλὰ ἐμπιστευόμενοι τὶς πεπερασμένες μας δυνάμεις. Ἐπιλέγουμε, λοιπόν, τὴν ὁδὸ τοῦ ἐξαποδῶ, ὁ ὁποῖος δὲν εἶπε, βέβαια, πὼς δὲν ὑπάρχει Θεός. Πῶς νὰ τὸ ἔλεγε αὐτό; Ἀφοῦ γνώριζε καλὰ ὅτι Θεὸς ὑπάρχει. Νὰ τί εἶπε, γεμάτος ἔπαρση καὶ ἐξέπεσε: «ἔσομαι ὅμοιος τῷ Ὑψίστω» (Ἤσ. 14, 14).

Στὸ δύσκολο ἐρώτημα ποὺ μᾶς ἔθεσε ἡ πανδημία, δοκιμάζοντας καὶ τὴν ἐπιστήμη ἀλλὰ καὶ τὴν πίστη μας, βάλαμε τὸν Θεὸ στὴν ἄκρη.

Κλειστοὶ Ναοί, ἀπαγόρευση συμμετοχῆς τῶν πιστῶν στὴν Λειτουργικὴ ζωὴ καὶ τὰ μυστήρια, μασκοφορία ἐντός τοῦ Ναοῦ. Κᾶνε πέρα Θεέ, δὲν ἐμπιστευόμαστε τὴν Πρόνοιά σου· δὲν σὲ χρειαζόμαστε. Θὰ λύσουμε τὸ θέμα μόνοι μας. Κᾶνε πέρα Θεέ, ἦρθε τὸ ἐμβόλιο! Κι ἔτσι, ἀποτυγχάνουμε καὶ ὡς πρὸς τὴν πίστη στὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ ὡς πρὸς τὴν σωστὴ τοποθέτηση ἀπέναντι στὴν ἐπιστήμη ταυτόχρονα.

Ἡ ἐπιστήμη δὲν μπορεῖ νὰ εἰδωλοποιεῖται, οὔτε νὰ προσεγγίζεται μὲ θρησκευτικοῦ τύπου νοοτροπία. Κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο: «Ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Ἑβρ. 11, 1). Ὁ ὁρισμὸς προφανῶς ἀναφέρεται στὴν πίστη μας στὸ Θεό. Ἐμεῖς, ὅμως, δείχνουμε ἐμπράκτως πὼς δὲν ἐμπιστευόμαστε μὲ τέτοιον τρόπο τὸν Θεό. Ἀντίθετα, κάποιοι πιστεύουν – μὲ αὐτὴν ἀκριβῶς τὴ θρησκευτικοῦ τύπου πίστη – σὲ μία θεϊκὴ καὶ ἀψεγάδιαστη ἀποτελεσματικότητα καὶ ἀσφάλεια τοῦ ἐμβολίου γιὰ τὸν Sars-Cov-2. Τέτοιου εἴδους τοποθετήσεις, ὅμως, ὅταν ἀναφέρονται σὲ ζητήματα ἔρευνας αἰχμῆς, εἶναι ἀδόκιμες καὶ ἐπισφαλεῖς. Θεέ μου, τί μπέρδεμα!

Ἡ σύγχυση γίνεται ἀκόμα μεγαλύτερη, γιατί ὁ ἐμβολιασμὸς διαφημίζεται μὲ ζέση καὶ συστήνεται ἀνεπιφύλακτα ἀπὸ Ἱεράρχες. Οἱ Μακαριότατοι Ἀρχιεπίσκοποι Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος Ἱερώνυμος καὶ Κύπρου Χρυσόστομος, ἀλλὰ καὶ ἀρκετοὶ Μητροπολίτες ὅπως οἱ Σεβασμιότατοι Ἀργολίδος Νεκτάριος, Μεσσηνίας Χρυσόστομος, Ἀλεξανδρουπόλεως Ἄνθιμος, Δημητριάδος καὶ Ἁλμυροῦ Ἰγνάτιος, Ναυπάκτου Ἰερόθεος καὶ Σερβίων καὶ Κοζάνης Παῦλος ἐκθειάζουν μὲ δημόσιες δηλώσεις τους τὴν ἐπιλογὴ τοῦ ἐμβολιασμοῦ. Οἱ Σεβασμιότατοι Ἀργολίδος καὶ Κοζάνης, ὡς διάπυροι πρὸς ἐμβολιασμὸν εὐχέτες, ἐκτοξεύουν καὶ κάποιους βαρεῖς χαρακτηρισμοὺς γιὰ τοὺς ἀντιφρονοῦντες πάνω σ’ αὐτὴν τὴν κουβέντα.

Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος δηλώνει δημόσια ὅτι ὁ ἴδιος ἐπιλέγει νὰ μὴν ἐμβολιαστεῖ.

«Ἐσεῖς νὰ κάνετε ὅ,τι σᾶς φωτίσει», λέει. Ἀναφέρεται, μάλιστα, καὶ σὲ πληροφορίες γιὰ τὸ θέμα ἀπὸ ἐν ζωῇ Ἁγίους ποὺ γνωρίζει. Ὁ Ἱερομόναχος Εὐθύμιος τῆς Καλύβης Ἀναστάσεως στὴν Καψάλα τοῦ Ἁγίου Ὅρους σὲ ἀνοιχτὴ ἐπιστολή του ἀπὸ τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 2020 γράφει: «Ἐμεῖς ἀρνούμαστε νὰ κάνομε τὸ ἐμβόλιο. Ὅποιος φοβᾶται, ἂς κάνει ὅσα ἐμβόλια θέλει, ἀλλὰ νὰ γνωρίζει ὅτι μπορεῖ νὰ ἔχει ἀπρόβλεπτες βαριὲς παρενέργειες…».

Προσωπικά, λοιπόν, ὄχι ὡς ἐπιστήμονας, ἀλλὰ ὡς ἁπλὸς πολίτης καλοῦμαι νὰ πάρω – ἐλεύθερα ἐλπίζω – μία ἀπόφαση γιὰ τὸ μέλλον, χωρὶς νὰ ἔχω τὰ πλήρη δεδομένα τοῦ προβλήματος στὰ χέρια μου. Συμβαίνουν κι αὐτὰ ξέρετε στὴν ζωή…

Ζυγίζοντας, λοιπόν, τὰ πράγματα, συντάσσομαι μὲ τὴν ἄποψη τοῦ Πανιερώτατου Μόρφου καὶ τοῦ γέροντα Εὐθύμιου. Συμμερίζομαι τὶς ἐπιφυλάξεις τοῦ προέδρου τῆς Γαλλίας Μακρὸν ἀλλὰ καὶ τοῦ νομπελίστα ἰολόγου Μοντανιέ, ὅπως τὶς ἐξέφρασαν σὲ συνεντεύξεις τους στὶς 4/2/2020 καὶ 17/12/2020, ἀντίστοιχα. Ὁ καθένας, βέβαια, ἂς κάνει ὅ,τι νομίζει μὲ τὴν δέουσα περίσκεψη καὶ προσοχή, ὅτι αὐτὰ τὰ πράγματα εἶναι σοβαρὰ καὶ ἡ ἀπόφαση γιὰ τὸν καθένα ἐπιβάλλεται νὰ εἶναι αὐστηρὰ προσωπική. 

Σὲ ὅλους, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς ἀπόψεις τους, πάντως, στέλνω τὴν ἀγάπη μου καὶ θερμὲς εὐχὲς γιὰ τὴν νέα χρονιά.

pontos