Τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα ὡς ἰδεολογικὸ ὅπλο

Εἶναι ἀπολύτως παραδεκτὸ πλέον ὅτι τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα ἔχουν μετατραπεῖ σὲ lingua franca τῆς σημερινῆς παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας. Ἀποτελοῦν τὸ μεγάλο ἰδεολογικὸ κοινὸ παρανομαστής της. Μάλιστα, μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου, ὅλο καὶ περισσότερο βρίσκονται στὸ στόμα πολιτικῶν, δημοσιογράφων καὶ διαμορφωτῶν τῆς διεθνοῦς κοινῆς γνώμης. 

Η επιχειρούμενη ἠθικὴ θεμελίωση μίας παγκόσμιας κοινωνίας στὸν οἰκουμενισμὸ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων πάσχει σὲ πολλὰ σημεῖα. Ὡς οἰκουμενικὴ ἔννοια χρειάζεται νὰ ἑρμηνευθεῖ πρὶν νὰ ἀρχίσει νὰ ἐφαρμόζεται. Ἡ ἑρμηνεία δὲν μπορεῖ νὰ γίνει παρὰ μόνο ἀπὸ τὶς κυρίαρχες θεσμικὲς μορφὲς τῆς σημερινῆς παγκόσμιας κοινωνίας. Αὐτὲς δὲν εἶναι ἄλλες ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντα κυρίαρχα ἐθνικὰ κράτη. 

Ἡ σημερινὴ συγκρότηση τῆς παγκόσμιας κοινωνίας δὲν ἐπιτρέπει νὰ γίνεται ἀναφορὰ στὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα μὲ τὴ στενὴ ἔννοια. Θὰ πρέπει ἐδῶ νὰ σημειώσουμε ἐμφατικὰ ὅτι δὲν ἀναφερόμαστε στὶς «παραβιάσεις τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων», ὅπως συμβαίνει σὲ πάρα πολλὲς χῶρες. Ἀναφερόμαστε στὴν...
ἴδια τὴν οὐσία τοῦ πράγματος. Δηλαδή, στὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα ποὺ ἀπορρέουν ἁπλὰ καὶ μόνο ἀπὸ τὴν γυμνὴ καὶ ἀνθρώπινη ἰδιότητα. 

Ἐθνικὸ κράτος καὶ ἀνθρώπινα δικαιώματα 

Κάθε ἐθνικὸ κράτος, ἐντός της ἐπικράτειάς του καὶ μόνο μπορεῖ νὰ παράσχει ὅλα ὅσα σήμερα ὀνομάζονται χύδην «ἀνθρώπινα δικαιώματα». Κανένα κράτος δὲν μπορεῖ νὰ παράσχει αὐτοῦ του εἴδους τὰ δικαιώματα ἐκτός της ἐπικράτειάς του. Ὡς Ἕλληνας ἐντός της ἐπικράτειας τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους ἀπολαμβάνω τὰ δικαιώματα πού μου παρέχει τὸ κράτος μου. 

Δὲν μπορῶ νὰ ἀπολαμβάνω τὰ δικαιώματα τοῦ Ἀμερικανοῦ πολίτη ἢ τοῦ Ἰάπωνα πολίτη, ὅταν δὲν εἶμαι Ἀμερικανὸς ἢ Ἰάπωνας πολίτης. Ἑπομένως, ἀν δὲν θέλουμε νὰ διαστρεβλώνουμε τὴν ἔννοια τῶν λέξεων, πρέπει νὰ μιλᾶμε γιὰ πολιτικὰ δικαιώματα, ὄχι ὅμως γιὰ ἀνθρώπινα. Ἐπίσης, κανένα κράτος δὲν μπορεῖ νὰ δεχτεῖ ἐντὸς τῶν ὁρίων τῆς κυριαρχίας τοῦ ὅλους τους ἀνθρώπους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ ἐγκατασταθοῦν σὲ αὐτὸ καὶ νὰ τοὺς παραχωρήσει πολιτικὰ δικαιώματα. 

Ἐὰν συνέβαινε αὐτὸ τὸ ἐν λόγω ἁπλούστατα θὰ ὁδηγεῖτο στὴν αὐτοκαταστροφή. Ἀκόμη ὅμως καὶ ἂν τὸ ἔκανε, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἐξασφαλίσει ὅτι οἱ πολίτες του θὰ εἶχαν τὰ δικαιώματα αὐτὰ σὲ ὁποιοδήποτε ἄλλο κράτος. Συνεπῶς, ἁπλὰ θὰ ὁδηγοῦνταν στὴν αὐτοκαταστροφή. Μόνο στὴν περίπτωση ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρξει Παγκόσμιο Κράτος θὰ μπορούσαμε νὰ μιλήσουμε γιὰ πραγματικὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα. 

Ἰδεολογικὸ ὅπλο 

Ἡ ἐξάπλωση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων ἦταν ἐπιλογὴ τῆς Δύσης. Χρησιμοποιήθηκαν ὡς ἰδεολογικὸ ὅπλο ἐνάντια σὲ ὅλες ἐκεῖνες τὶς χῶρες ποὺ θεωρήθηκαν κατὰ καιροὺς ἐχθροί της Δύσης. Ἀρχικὰ ἐναντίον τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης καὶ τῶν δορυφόρων της, στὴ συνέχεια, ἐναντίον μὴ ἀρεστῶ καθεστώτων. 

Ἡ ἰδεολογία τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων ἔχει προκαλέσει προβλήματα καὶ στὴν ἴδια τὴ Δύση, λόγω τῆς δυσκολίας ἐφαρμογῆς τους ἀπὸ τὶς ἴδιες τὶς δυτικὲς χῶρες. Αὐτὸ συμβαίνει ὅταν οἱ μεταναστευτικὲς ροὲς αὐξάνονται ὑπέρμετρα, ὅπως συμβαίνει σήμερα μὲ τοὺς πολέμους στὴ Μέση Ἀνατολή. Ἡ μαζικὴ μετανάστευση δημιουργεῖ ἔντονες ἀνισορροπίες στὸν κοινωνικὸ ἱστό. 

Ἡ φιλολογία περὶ ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων ἔχει δημιουργήσει μία ψευδῆ εἰκόνα στοὺς κατοίκους τῶν χωρῶν ποὺ ἐξάγουν μετανάστευση καὶ στὶς ὁποῖες δὲν ἐφαρμόζονται τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα. Οἱ ἐπίδοξοι μετανάστες ἔχουν σχηματίσει τὴν πεποίθηση ὅτι οἱ χῶρες τῆς Δύσης ἔχουν ὑποχρέωση νὰ ἐφαρμόζουν τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα σὲ ὅλους ὅσοι προσέρχονται σὲ αὐτὲς ἀνεξαρτήτως ἀριθμοῦ καὶ χωρὶς ἰδιαίτερα προσκόμματα. 

Ἐγγράφεται στὸ μυαλὸ αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων ἕνα εἶδος ἀπαίτησης ἔναντι τῶν δυτικῶν χωρῶν, ἡ ὁποία πρέπει νὰ ἐξοφληθεῖ. Ὅλα αὐτὰ εἶναι συνέπειες τῆς ἐξάπλωσης τῆς αὐτοεικόνας τῆς Δύσης μέσω τῶν ΜΜΕ, τὰ ὁποία πλέον ἐκπέμπουν σὲ πλανητικὸ ἐπίπεδο. Δυστυχῶς, εἶναι καὶ ἀπόρροια τῶν μαζικῶν ἐπεμβάσεων τῆς Δύσης, στὸ ὄνομα τῆς ἐξάπλωσης τῆς δυτικῆς δημοκρατίας. 

Ἀνταγωνισμὸς μὲ τοὺς γηγενεῖς 

Τὰ οἰκουμενικὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα ἔχουν ὑποχρεωτικὰ καὶ διάσταση ὑλική. Ὅποια κρατικὴ ὀντότητα τὰ ἐφαρμόζει στὴν πράξη θὰ πρέπει συγχρόνως νὰ προχωρήσει καὶ στὴν παροχὴ κατάλληλων συνθηκῶν διαβίωσης. Θὰ πρέπει, δηλαδή, νὰ παράσχει ὑλικὰ ἀγαθά, τὰ ὁποία μεταφράζονται ὄχι ἁπλὰ σὲ μεγάλο οἰκονομικὸ κόστος. 

Ἐκτὸς αὐτοῦ, ἀλλὰ ἐμπεριέχουν ἐν σπέρματι καὶ τὸν ἀνταγωνισμὸ μὲ τοὺς γηγενεῖς. Ἀνταγωνισμὸ γιὰ τὴν μεγαλύτερη ἰδιοποίηση τῶν παραγομένων ἀγαθῶν, τὰ ὁποία δὲν εἶναι ἄπειρα, οὔτε εἶναι εὔκολο νὰ αὐξηθούν τόσο ὥστε νὰ καλύπτουν ἰσομερῶς τὶς ἀνάγκες ὅλων. Ὅποιος ἀνήκει σὲ ἕνα πλούσιο ἔθνος καὶ συνάμα ὑπερασπίζεται τὴ συνεπῆ τήρηση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων θὰ πρέπει νὰ μοιρασθεῖ τὰ δικά του δικαιώματα μὲ ἄλλους ἄγνωστους ἀνθρώπους. Ἀπ’ αὐτὸ θὰ γεννηθεῖ σίγουρα μία ἀντιπαράθεση, κατὰ τὴν ὁποία θὰ ἔρθουν ἀντιμέτωπα τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα τῶν μὲν μὲ τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα τῶν δέ. 

Ἀπὸ ἐμπειρικὴ ἄποψη, ἡ ἐπίκληση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων ἐκβάλλει στὴ φάρσα, σὲ ἕνα πλανήτη ἀβυσσαλέων ἀνισοτήτων. Ἀπὸ φιλοσοφικὴ καὶ λογικὴ ἄποψη, ἡ κανονιστικότητά τους δὲν εἶναι καθόλου πειστική. Τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα εἶχαν νόημα, ὡς πολιτικὸς συμβολισμὸς καὶ ὡς ἀγωνιστικὸ αἴτημα, ὅσο ἐξιδανίκευαν τὶς διεκδικήσεις συγκεκριμένων τάξεων ἔναντι καταπιεστικῶν καὶ αὐταρχικῶν καθεστώτων. Στὸ πλαίσιο αὐτὸ οἱ διεκδικήσεις τοὺς ἀνάγονταν στὴ σφαίρα τοῦ πανανθρώπινου. 

Μηδενικὸ ἄθροισμα σὲ πλανητικὸ ἐπίπεδο 

Παρὰ τὸν φορμαλισμό τους, τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα ἀποτελοῦσαν τρόπον τινὰ ἐργαλειακὰ λειτουργικὸ καὶ χρήσιμο γιὰ τοὺς καταφρονεμένους μύθευμα. Σήμερα, μὲ τὴν οἰκουμενική τους ἀξίωση δεσμευτικότητας, δὲν ἐπιτελοῦν καν αὐτὸ τὸν ρόλο. Τουναντίον μετατράπηκαν σὲ ὄχημα τῆς κυριαρχίας τῆς Δύσης, ἐπειδὴ ἡ ὑπεράσπισή τους ἀποτελεῖ τὴν ἰδεολογικὴ ὀχύρωση τῶν ἡγεμονικῶν της ἀποβλέψεων. 

Τὸ σημαντικότερο εἶναι, ὅμως, ἄλλο. Ἀπαράβατος ὅρος γιὰ νὰ ἀπολαμβάνουν τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα -στὴ νομική τους διάσταση- ὀλιγάριθμες μειοψηφίες τῶν προηγμένων χωρῶν εἶναι νὰ τὰ στερεῖται σὲ κάθε διάσταση ἡ συντριπτικὴ πλειονότητα τῆς ἀνθρωπότητας. Ἂν ἡ τελευταία ἀποκτοῦσε μέρος τῶν ὑποτιθέμενων οἰκουμενικῶν ἀνθρώπινων δικαιωμάτων, αὐτομάτως θὰ τὰ στεροῦνταν οἱ τωρινοὶ προνομιοῦχοι καταναλωτές τους. Πρόκειται, στὴν κυριολεξία, περὶ μηδενικοῦ ἀθροίσματος, στὴν πλανητικὴ σφαίρα. 

Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ὡς ἄνθρωποι, μποροῦσαν νὰ κινηθοῦν ὡς πολίτες τοῦ κόσμου μὲ ἴσα δικαιώματα, πέρα ἀπὸ τὰ ἐθνικὰ κράτη καὶ χωρὶς συνοριακοὺς περιορισμούς. Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι μποροῦσαν νὰ ψηφίσουν καὶ νὰ καταναλώσουν ὁπουδήποτε (σὲ ἐνέργεια καὶ ἀγαθὰ ἔνδυσης ἢ διατροφῆς) ὅ,τι μία μικρομεσαία δυτικὴ οἰκογένεια. 

Τί θὰ συνέβαινε; Τὸ παγκόσμιο σύστημα θὰ κατέρρεε ἐν ριπὴ ὀφθαλμοῦ καὶ ἡ ἀνθρωπότητα θὰ ἀλληλοσφαζόταν μὲ τὴν εἰδεχθέστερη βαρβαρότητα. Τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα εἶναι ἀνεκτίμητα γιὰ ὅσους τὰ ἀπολαμβάνουν, ὑπὸ τὸν ἀπαράβατο ὄρο ὅτι δὲν θὰ τὰ ἀποκτήσουν καὶ οἱ ὑπόλοιποι ἄνθρωποι, γιατί τότε θὰ τὰ ἀπολέσουν ὅλοι μαζί!

slpress