Ὑποχρέωση σύζευξης τῆς ἁγιοπατερικῆς – χαρισματικῆς θεολογίας μὲ τὴν ἐπιστημονικὴ θεολογία

Δημητρίου Ἰ. Τσελεγγίδη, «Προϋποθέσεις καὶ κριτήρια τοῦ Ὀρθοδόξως καὶ ἀπλανῶς θεολογεῖν»

Ἡ Ὀρθόδοξη ἐπιστημονικὴ – ἀκαδημαϊκὴ θεολογία δὲν καλεῖται νὰ ὑποκαταστήσει τὴν ἁγιοπατερικὴ – χαρισματικὴ θεολογία, οὔτε ὅμως δικαιοῦται νὰ παρουσιάζει ἄλλην, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν αὐθεντικὴ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ ἔργο της εἶναι νὰ προσεγγίζει, νὰ διερευνᾶ καὶ νὰ παρουσιάζει ἐπιστημονικὰ τὸ περιεχόμενο τῆς πρωτογενοῦς χαρισματικῆς θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ νὰ διακρίνει καὶ νὰ γνωστοποιεῖ τὰ κριτήρια τῆς ἀληθινῆς θεολογίας. Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, ἄλλωστε, πετυχαίνεται καὶ ἰσχυροποιεῖται ὅλο καὶ περισσότερο ἡ σύζευξη τῆς ἁγιοπατερικῆς – χαρισματικῆς θεολογίας μὲ τὴν ἐπιστημονικὴ θεολογία, ποὺ ὀφείλει νὰ ἀκολουθεῖ ταπεινῶς. Καὶ ὅλα αὐτὰ προωθοῦνται, μόνον ὅταν οἱ ἐκφραστὲς τῆς ἐπιστημονικῆς θεολογίας δὲν εἶναι προσωπικῶς ἄμοιροι τῶν ἁγιοπνευματικῶν προϋποθέσεων καὶ ἄγευστοι τῶν ἐκκλησιολογικῶν βιωματικῶν δεδομένων.

Ἡ ἐπιστημονικὴ καὶ ἡ ἀκαδημαϊκὴ θεολογία, ὅταν ἔχει τὶς παραπάνω προδιαγραφές, ὅταν στερεῖται τὴν βιωματικῶς ἐκκλησιολογικὴ ἐκφορά της, εἶναι στοχαστικὴ θεολογία καὶ πτωχὴ πνευματικῶς. Προσεγγίζει μόνον μὲ κτιστὸ τρόπο τὴν πραγματικότητα τοῦ κόσμου καὶ τῆς ζωῆς, καὶ ἐκφράζει, στὴν καλύτερη περίπτωση, ἐλλιπῶς τὰ πράγματα, καὶ σὲ ὁρισμένες...
περιπτώσεις, δυστυχῶς, ἀπὸ ἐσφαλμένα ἕως καὶ αἱρετικά.

Ἔχουμε τὴ γνώμη, ὅτι, ἂν οἱ «μετα-πατερικοὶ» θεολόγοι εἶχαν τὶς ἁγιοπνευματικὲς προϋποθέσεις τῶν Πατέρων, θὰ ἐπιχειροῦσαν ταπεινὰ καὶ ἀθόρυβα, νὰ ὀρθοτομήσουν τὴν ἀλήθεια γιὰ τὴν ἐποχή τους, χωρὶς ἀπαξιωτικὲς ἢ ἔστω ἀμφίσημες ἀναφορὲς στοὺς ἁγίους Πατέρες. Καί, ἂν τοὺς δικαίωναν τὰ πράγματα, τότε ἀσφαλῶς θὰ ἦταν αὐτοὶ οἱ ἐκφραστὲς τῆς ζωντανῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας. Τοῦτο, ὅμως, θὰ σήμαινε, ἀναπόφευκτα, ὅτι δὲ θὰ ἤσαν τὰ λεγόμενά τους ἀντίθετα μὲ τὰ λεγόμενα τῶν ἁγίων Πατέρων, διαχρονικῶς, καὶ ἰδιαίτερα δὲ θὰ ἔρχονταν σὲ ἀντίθεση μὲ ἀποφάσεις τους σὲ Οἰκουμενικὲς Συνόδους.

Ἔτσι, θὰ ἦταν περιττὸς ὅλος αὐτὸς ὁ θόρυβος, σχετικὰ μὲ τὴν «μετα-πατερικὴ» θεολογία. Ὅμως, οἱ ἐπίδοξοι «μετα-πατερικοὶ» θεολόγοι γνωρίζουν πολὺ καλά, ὅτι ἡ διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων θέτει σαφῆ ὅρια, τὰ ὁποῖα εἴτε δὲν τοὺς εὐνοοῦν προσωπικῶς, εἴτε κυρίως, ἐμποδίζουν τοὺς στρατηγικοὺς στόχους, οἱ ὁποῖοι ὑπηρετοῦν τὸν ἀγαπημένο τους Οἰκουμενισμό. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὅλα τὰ ἄλλα εἶναι, ἁπλῶς, τὸ ἐπιμελημένο περιτύλιγμα!

Συμπερασματικά, τέλος, θὰ μπορούσαμε, ἀβίαστα, νὰ ὑποστηρίξουμε, ὅτι ἡ «μετα-πατερικὴ» θεολογία συνιστᾶ σαφῆ καὶ κραυγαλέα ἀπίκλιση τόσο ἀπὸ τὴ μέθοδο ὅσο καὶ ἀπὸ τὸ φρόνημα τῶν ἁγίων Πατέρων. Ἀπόκλιση, δηλαδή, ἀπὸ τὴν παραδοσιακὴ θεολογία, τόσο ὡς πρὸς τὸν τρόπο, τὶς προϋποθέσεις καὶ τὰ κριτήρια τοῦ Ὀρθοδόξως θεολογεῖν, ὅσο καὶ ὡς πρὸς τὸ περιεχόμενο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἁγιοπατερικῆς θεολογίας.