Γράφει ὁ Νίκος Χειλαδάκης,
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
Σὲ πολλοὺς στρατηγικοὺς ἀναλυτὲς προκαλεῖ αἴσθηση καὶ ἀπορία ἡ μέχρι τώρα στάση τῆς Τουρκίας στὴν οὐκρανικὴ κρίση, γιατί ὄχι μόνο δὲν συντάχτηκε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ μὲ τοὺς Εὐρωπαίους καὶ Ἀμερικανούς, ὄχι μόνο δὲν καταδίκασε τὴν ρωσικὴ ἐπέμβαση στὴν Κριμαία, ποὺ σίγουρα ἅπτεται ἄμεσά της μειονότητας τῶν Τατάρων ποὺ συνδέονται μὲ στενοὺς δεσμοὺς μὲ τὴν Ἄγκυρα, ἀλλὰ προσπαθεῖ ἐπιμελῶς νὰ κρατήσει ἴσες ἀποστάσεις ἐνῶ ἔχει ἀπορρίψει μετὰ βδελυγμίας τὶς ὅποιες "δυτικόστροφες" σκέψεις γιὰ πιθανὸ μπλοκάρισμα ρωσικῶν πολεμικῶν στὰ Στενά.
Γιὰ ὅσους ὅμως παρακολουθοῦν ἐκ τοῦ σύνεγγυς τὴν τουρκικὴ πραγματικότητα ἡ στάση αὐτὴ δὲν εἶναι καθόλου περίεργη. Ἡ πρώτη διαπίστωση εἶναι πὼς ἡ Τουρκία ἔχει σὲ μεγάλο βαθμὸ θορυβηθεῖ ἔντονα ἀπὸ τὸ ξέσπασμα τῆς κρίσης τῆς Οὐκρανίας καὶ κυρίως ἀπὸ τὴν ρωσικὴ ἀποφασιστικότητα ποὺ δὲν δίνει κανένα περιθώριο στὴν Ἄγκυρα νὰ παίξει κάποια διπλωματικὰ παιχνίδια μὲ τοὺς Ρώσους. Ἀπὸ τὴν μιὰ διακυβεύονται τεράστια οἰκονομικὰ συμφέροντα τῆς Τουρκίας μὲ....
τὴν Ρωσία, (εἶναι χαρακτηριστικὸ πὼς οἱ Ρῶσοι στὶς 3/2 ἔστειλαν πίσω τουρκικὸ ἐμπορικὸ πλοῖο ποὺ μετέφερε τόνους τουρκικῆς ντομάτας στὴν Ρωσία, γιατί δὲν ἦταν ἀμφιβόλου ταυτότητας. Ὅπως φαίνεται οἱ Ρῶσοι δέν… καταλαβαίνουν τίποτα!), καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ὁ ἴδιος ὁ Ἐρντογᾶν, θὰ ἔλεγε κανεὶς ἀντιμετωπίζει μὲ κάποια χαιρεκακία τὶς ὅποιες ἀμερικανικὲς πιέσεις νὰ σταθεῖ στὸ πλευρὸ τῶν Ἀμερικανῶν, μετὰ τὴν ὑπονόμευση ποὺ ἔχει δεχτεῖ τοὺς τελευταίους μῆνες ἀπὸ τὴν Οὐάσιγκτον. Χαρακτηριστικὸ εἶναι πὼς μετὰ ἀπὸ μῆνες ἔντονης ψυχρότητας τῶν σχέσεων Ἐρντογᾶν-Ὀμπάμα, ὅπου ὁ τελευταῖος ἀρνήθηκε ἐπανειλημμένα νὰ συνομιλήσει μαζί του σὲ ἀλλεπάλληλες τηλεφωνικὲς κλήσεις τοῦ Τούρκου πρωθυπουργοῦ, πρὶν ἀπὸ λίγες μέρες δέχτηκε ἕνα τηλεφώνημα ἀπὸ τὸν Ἀμερικανὸ πρόεδρο γιὰ τὴν κρίση στὴν Οὐκρανία.
Σύμφωνα μὲ ἕνα πολὺ ἐμπεριστατωμένο ἄρθρο στὴν ἐφημερίδα Milliyet, ὁ παλαίμαχος καὶ πολὺ γνωστὸς ἀρθογράφος καὶ ἀναλυτῆς, Sami Kohen, ἀναφέρει πὼς ἡ Τουρκία ἔχει βρεθεῖ ἀπὸ τὴ ἀρχὴ τῆς κρίσης σὲ πολὺ δύσκολη θέση, ἡ ὁποία θὰ δυσκολευτεῖ ἀκόμα περισσότερο ἂν ἡ κρίση παραταθεῖ καὶ πιὸ χειρότερα, ἂν καταλήξει σὲ θερμὴ ἀναμέτρηση. Σύμφωνα μὲ τὸν Sami Kohen, ἡ Τουρκία δὲν μπορεῖ μὲ τίποτα νὰ διακινδυνεύσει τὰ στρατηγικά της συμφέροντα στὴν περιοχὴ τῆς Μαύρης θάλασσας ἀπὸ τὶς ὅποιες πιέσεις τῶν Ἀμερικανῶν καὶ Εὐρωπαίων. Ὁ Τοῦρκος ἀναλυτῆς ἐπισημαίνει ὅτι στὴν παροῦσα συγκυρία καὶ ἐνῶ ἡ τουρκικὴ κυβέρνηση διέρχεται μιὰ ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες κρίσεις στὴν δεκαετῆ ἱστορία της, εἶναι ἀδύνατο νὰ προχωρήσει σὲ σπάσιμο τῶν σχέσεών της μὲ τὴν Ρωσία, καὶ γιατί οἱ «σύμμαχοι» τῆς ὑπονόμευσαν τὸν Ἐρντογᾶν μὲ τὸν χειρότερο τρόπο. Σχετικὰ μὲ τὸ σημαντικὸ ζήτημα τῶν Τατάρων, σύμφωνα μὲ δημοσιεύματα τοῦ τουρκικοῦ τύπου, οἱ ἴδιοι οἱ Τάταροι ζήτησαν ἀπὸ τὴν Ἄγκυρα νὰ μεσολαβήσει μὲ τὸ πρόεδρο Πούτιν καὶ τὴν ρωσικὴ πλευρὰ γιὰ νὰ μὴν ὑπάρξουν προβλήματα στὴν νέα κατάσταση ποὺ ἔχει διαμορφωθεῖ στὴν Κριμαία. Γεγονὸς εἶναι καὶ αὐτὸ τὸ ἐπισημαίνει μεγάλο μέρος τοῦ τουρκικοῦ τύπου, (ὅπως ἐφημερίδες Hurriyet, Milliyet, Zaman), πὼς ἡ Τουρκία ἔχει βρεθεῖ σὲ πολὺ δυσχερῆ κατάσταση ἀπὸ τὴν κρίση τῆς Οὐκρανίας καὶ τὸ μεγάλο «ἀγκάθι», ἡ βάση τοῦ Ἰντζιρλίκ, ἂν χρησιμοποιηθεῖ κατὰ τῶν Ρώσων, θὰ δυσχεράνει ἀκόμα περισσότερο τὴν κατάσταση στὴν Ἄγκυρα καὶ θὰ ἀναγκάσει τὴν τουρκικὴ κυβέρνηση νὰ ἀντιδράσει. Ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἴδια τὴν κρίση, μὲ ἕνα ἄλλο ἀναλυτικὸ ἄρθρο τῆς Hurriyet οἱ Τοῦρκοι βλέπουν τρία πιθανὰ σενάρια: A') Τὸ σενάριο τῆς Γεωργίας, δηλαδὴ μὲ τὴν προέλαση τῶν Ρώσων σὲ ὅλη τὴν Οὐκρανία ποὺ ἔχει ρωσικὸ πληθυσμό, β), Σενάριο Γιουγκοσλαβίας, δηλαδὴ διάσπαση τῆς Οὐκρανίας στὸ δυτικὸ καὶ ἀνατολικὸ ρωσόφιλο τμῆμα καί, γ) Διπλωματικὴ λύση, ἀλλὰ μόνο μὲ τὴν καθοριστικὴ συμβολὴ τῆς Ρωσίας.
Ἀπὸ ὅλα αὐτὰ σὰν ἕνα πρῶτο συμπέρασμα διαφαίνεται ξεκάθαρα πὼς τὸ τῷ ρωσικὸ φοβικὸ σύνδρομο εἶναι ἔντονο στὴν Τουρκία. Ἐνδιαφέρων ὅμως ἔχει καὶ νὰ ἐξετάσουμέ το πῶς λογαριάζουν οἱ Τοῦρκοι νὰ χειριστοῦν τὰ συμφέροντά τους, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ραγιαδίστικη πολιτικὴ τοῦ «γιές μεν» τῆς ἑλληνικῆς πλευρᾶς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου