Σμύρνη: οἱ ἐκτοπισμοὶ καὶ οἱ πορεῖες θανάτου. Τουρκικὴ ἀγριότητα...

Συνέχεια τῶν ἐξαιρετικῶν καὶ διαφωτιστικῶν ἀνταποκρίσεων τοῦ Γάλλου δημοσιογράφου Rene Puaux ἀπὸ τὴ Σμύρνη. Οἱ περιγραφές του γιὰ τοὺς ἐκτοπισμοὺς καὶ τὶς πορεῖες θανάτου τῶν Ἑλλήνων εἶναι ἀνατριχιαστικές.

"Ὅταν οἱ Τοῦρκοι ἔφθασαν στὴ Σμύρνη, καθιέρωσαν αὐστηρὸ ἔλεγχο γιὰ τοὺς Ἕλληνες καὶ τοὺς Ἀρμένιους ποὺ ἤθελαν νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν πόλη. Τίποτα πιὸ φυσικὸ καὶ λογικό. Μεταξὺ αὐτῶν τῶν πολιτῶν μπορεῖ νὰ κρύβονταν στρατιῶτες τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ, ποὺ εἶχαν πετάξει βιαστικὰ τὶς στολές τους. Ἦταν νόμιμα αἰχμάλωτοι τῶν νικητῶν. Αὐτή, ἐξάλλου, τὴν ἐξήγηση ἔδωσαν οἱ Τοὺρ κοί, ὅταν ἐπικρίθηκε ἡ μαζικὴ ἐκτόπιση τοῦ ἀνδρικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Σμύρνης πρὸς τὴν ἐνδοχώρα. Στὴν παρατήρηση πὼς ἦταν ἐλάχιστα ἀληθοφανὲς τὸ γεγονὸς ὅτι αὐτὲς οἱ δεκάδες χιλιάδες ἂν θρώπων ἦταν ὅλοι στρατιῶτες μεταμφιεσμένοι, οἱ Τοῦρκοι πρόβαλαν τὸ ἐπιχείρημα ὅτι, ἂν αὐτοὶ οἱ ἄνδρες δὲν ἦταν στρατιῶτες, θὰ μποροῦσαν ὅμως νὰ γίνουν, καὶ ὅτι ἔπρεπε νὰ προφυλαχθοῦν ἀπὸ μία ἐνδεχόμενη ἐπιστράτευση τῶν προσφύγων, τὴν ὁποία θὰ ἐπιχειροῦσε ἴσως ἡ Ἑλληνικὴ κυβέρνηση.

Τὴν Κυριακὴ 17 Σεπτεμβρίου κυκλοφόρησε ἡ διαταγὴ τοῦ στρατηγοῦ Νουρεντὶν νὰ συλλάβουν ὅλο τὸν ἀνδρικὸ πληθυσμὸ ἀπὸ δεκαοκτὼ μέχρι σαράντα πέντε ἐτῶν. Ἀντίθετα μὲ τὴν ἐξήγηση ποὺ ἔδωσαν ἐκ τῶν ὑστέρων οἱ Τοῦρκοι, δὲν ἐπρόκειτο παρὰ γιὰ...

ἄνδρες ποὺ ὑπετίθετο ὅτι εἶχαν ἀγωνιστεῖ στὸ πλευρὸ τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ. Στὴν πράξη συνέλαβαν ὅλους τους ἄνδρες μὲ ρωμα λέο παρουσιαστικὸ ἀπὸ δεκαπέντε μέχρι πενήντα πέντε ἐτῶν. Γι' αὐτὲς τὶς συλλήψεις ἕνας μάρτυρας ἀφηγεῖται τὰ ἀκόλουθα:

«Δὲν μποροῦσε νὰ ὑπάρξει πιὸ σπαρακτικὸ θέαμα- οἱ γυναῖκες εἶχαν χωριστεῖ ἀπὸ τοὺς ἄνδρες τους, οἱ μανάδες ἀπὸ τοὺς γιούς τους, οἱ ἀδελφὲς ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς τους. Ὅλοι ὅσοι εἶχαν συλλη-

φθεῖ μὲ τὸν τρόπο αὐτό, εἶχαν σταλεῖ σὲ στρατόπεδα συγκέντρωσης ad hoc καί, ὅταν συγκεντρώθηκαν ὅλοι ἐκεῖ, ἔπεσαν θύματα ληστείας τῶν Τούρκων στρατιωτῶν. Δὲν τοὺς ἔκλεψαν μόνο τὰ χρήματα ποὺ εἶχαν, ἀλλὰ καὶ τὰ ροῦχα καὶ τὰ παπούτσια τους. Γιὰ νὰ γλιτώσουν τὴν τέλεια ἀπογύμνωση, πολλοὶ ἀπ' αὐτοὺς ἔσκιζαν οἱ ἴδιοι τὰ ροῦχα τους, γιατί οἱ Τοῦρκοι βλέποντας κουρέλια καὶ μόνο, δὲν τοὺς τὰ ἔβγαζαν καθόλου».

Ἀπὸ αὐτὰ τὰ στρατόπεδα συγκέντρωσης οἱ Τοῦρκοι ἔστελναν καθημερινὰ πρὸς τὴν ἐνδοχώρα περίπου χίλιους Χριστιανούς, κατὰ φάλαγγες, ἀποσπώντας τους ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ ἐκείνων ποὺ εἶχαν συλληφθεῖ μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο.

Σύμφωνα μὲ ἀφηγήσεις ὅσων κατάφεραν νὰ διαφύγουν κατὰ τὴ διάρκεια τῶν πρώτων ἡμερῶν αὐτῶν τῶν ἐκτοπίσεων πρὸς τὴν ἐνδοχώρα, τρεῖς χιλιάδες περίπου ἀπὸ τοὺς αἰχμαλώτους φονεύθη καν ἔξω ἀπὸ τὸ χωριὸ Μπουνάρμπασι, σὲ ἀπόσταση δέκα χιλιομέτρων ἀπὸ τὴ Σμύρνη. Οἱ τελευταῖες φάλαγγες ὁδηγήθηκαν στὴν ἐνδοχώρα χωρὶς ροῦχα καὶ παπούτσια, γιατί τοὺς εἶχαν κλὲ ψεῖ τὰ πάντα. Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ἔπεσαν καθοδὸν καὶ ἐπειδὴ ἦταν ἀδύνατο νὰ ὑπακούσουν στὶς διαταγὲς τῶν Τούρκων ἱππέων καὶ νὰ προχωρήσουν, φονεύθηκαν ἐπὶ τόπου. Ὁ ἀριθμὸς αὐτῶν τῶν κατοίκων τῆς Σμύρνης καὶ τῆς ἐνδοχώρας (ἡλικίας ἀπὸ δεκαοχτὼ μέχρι σαράντα πέντε ἐτῶν), ποὺ συνελήφθησαν ἔτσι καὶ ὁδηγήθη καν ἀπὸ τοὺς Τούρκους πρὸς τὴν ἐνδοχώρα, θὰ πρέπει νὰ ὑπολογι στεῖ στὶς 150.000.

Οἱ Χριστιανοὶ ποὺ προορίζονταν γιὰ ἐκτόπιση, συγκεντρώνονταν στὸ Διοικητήριο. Ὅταν συγκεντρωνόταν ἕνας ἱκανοποιητικὸς ἀριθμός, ἄρχιζε ἡ μετακίνησή τους. Μεταξὺ αὐτῶν ὑπῆρχε καὶ ἕνα σημαντικὸ ποσοστὸ ἱερέων. Τοὺς ὁδηγοῦσαν Τοῦρκοι στρατιῶτες, πολλοὶ τῶν ὁποίων ἦταν ἐφοδιασμένοι μὲ ρόπαλα. Κατὰ τὴν πορεία ὁ ὄχλος τοὺς λιθοβολοῦσε, πετώντας τοὺς μαζὶ μὲ τὶς | πέτρες καὶ ἀκαθαρσίες. 

Τοὺς ἀνάγκαζαν νὰ φωνάζουν Yiaschahin Moustafa Kemal pacha.

Γιὰ τὴν τύχη τῶν αἰχμαλώτων ποὺ ὁδηγήθηκαν πρὸς τὴν ἐνδοχώρα, ἔχουμε τρομακτικὲς μαρτυρίες.

Ὁ Νικόλαος Χατζόπουλος τοῦ 32ου Συντάγματος Πεζικοῦ, ἀπὸ τὴ Νάξο, ποὺ κατόρθωσε νὰ δραπετεύσει, καταθέτει:

«Αἰχμαλωτιστήκαμε στὶς 9 Σεπτεμβρίου στὴν Πούντα (βόρεια συνοικία τῆς Σμύρνης) καὶ τὴν ἴδια μέρα μᾶς ἔκλεισαν στὶς ἀποθῆκες τοῦ λιμανιοῦ, μᾶς ἔκλεψαν ὅ, τί εἴχαμε στὴν κατοχή μας, καὶ στὴ συνέχεια, τὴν ἑπομένη, μᾶς ὁδήγησαν στὸ Νύμφαιον . Τὸ τουρκικὸ πλῆθος ποὺ εἶχε μαζευτεῖ κατὰ μῆκος τοῦ δρόμου, μᾶς χτυποῦσε καὶ μᾶς πετοῦσε πέτρες ἀναγκάζοντάς μας νὰ φωνάζουμε: ζήτω ὁ Μουσταφὰ Κεμὰλ πασάς. Ἐκεῖνοι ποὺ ἀρνοῦνταν, δέχονταν μαχαιριές.

Καθὼς ἀφήναμε τὴ Σμύρνη, συναντήσαμε πέντε δίτροχα καροτσάκια, γεμάτα μὲ πτώματα Ἑλλήνων πολιτῶν, ποὺ τὰ πήγαιναν νὰ τὰ πετάξουν σὲ μία χαράδρα.

Μετὰ ἀπὸ δύο ὧρες πεζοπορίας ἀπὸ τὴ Σμύρνη, ἡ φάλαγγα μᾶς σταμάτησε.

Ἐκεῖ οἱ Τοῦρκοι διέταξαν τοὺς Ἕλληνες στρατιῶτες ποὺ κατάγονταν ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία νὰ ἀποχωριστοῦν ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες οἱ ὁποῖοι ἦταν ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Ἑλλάδα. Τοὺς ἀνακοίνωσαν τὴν πρόθεσή τους νὰ ἀπολύσουν τοὺς πρώτους καὶ νὰ τοὺς δώσουν τὴν ἄδεια νὰ ἐπιστρέψουν στὰ σπίτια τους. 800 περίπου ἄνδρες βγῆκαν ἀπὸ τὶς σειρὲς τοὺς συμπεριλαμβανομένων καὶ ἀξιωματικῶν της χωροφυλακῆς. Τοὺς συγκέντρωσαν σ' ἕνα μόνο τάγμα, τοὺς ὁδήγησαν στὴν ξερὴ κοίτη ἑνὸς γειτονικοῦ χειμάρρου καὶ τοὺς σκότωσαν ὅλους μὲ ριπὲς ὁπλοπολυβόλων».

Ἡ σφαγὴ αὐτὴ ἐπιβεβαιώθηκε ἀπὸ τὸ δεκανέα Ἀντώνη Βιτζηλαῖο τοῦ 26ου Συντάγματος Πεζικοῦ, ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες Νικόλαο Κορρὲ τοῦ 25ου Συντάγματος Πεζικοῦ, Νικηφόρο Βιτζηλαῖο

τοῦ 44ου Συντάγματος Πεζικοῦ καὶ ἀπὸ τὸν Κωνσταντῖνο Χωριανόπουλο τοῦ 32ου Συντάγματος

Πεζικοῦ, οἱ ὁποῖοι ἦταν παρόντες.Ἡ σφαγὴ πρέπει νὰ ἔγινε λίγο ἀνατολικότερα τοῦ Μπουρνόβα. 

Οἱ πέντε καταθέσεις συμφωνοῦν ἐπακριβῶς. Ἡ φάλαγγα ποὺ εἶχε δύναμη περίπου 5.000 ἀνδρῶν καὶ μειώθηκε ἔτσι σὲ λίγο περισσὸ τερους ἀπὸ 4.000, ξανάρχισε τότε τὴν πορεία της πρὸς τὸ Νύμφαιο. Σ' αὐτὴ τὴ μικρὴ πόλη τῶν 3.000 ψυχῶν τὸ τουρκικὸ πλῆθος χτύπησε τοὺς αἰχμαλώτους. Τὸ ἴδιο συνέβη στὴ Μαγνησία ὅπου ἔμειναν πέντε μέρες κλεισμένοι σ' ἕναν περίβολο. Ἐκεῖ οἱ Τοῦρκοι προσκάλεσαν τὸ πλῆθος νὰ ὑποδείξει ἐκείνους ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες στρατιῶτες ποὺ μποροῦσε νὰ ἀναγνωρίσει ὡς ἐνόχους γιὰ κάποια ἀδικήματα τὸν καιρὸ τῆς Κατοχῆς. Χίλιοι ἀπὸ αὐτοὺς «ἀναγνωρίστηκαν» μὲ -τὸν τρόπο αὐτὸ καὶ τουφεκίστηκαν πάραυτα.

Οἱ ἐπιζήσαντες χωρίστηκαν σὲ τρία «τάγματα ἐργασίας», ποὺ κατανεμήθηκαν ἀνάμεσα στὴ Μαγνησία, τὸν Κασαμπὰ καὶ τὴ Φιλαδέλφεια.

Ἕνας ἀπὸ τοὺς δραπέτες τοῦ τάγματος τῆς Φιλαδέλφειας μᾶς πληροφορεῖ ὅτι στὶς 26 Ὀκτωβρίου ἀπὸ τοὺς χίλιους ἄνδρες δὲν ἀπέμειναν παρὰ 480. Οἱ ὑπόλοιποι ὑπέκυψαν ἀπὸ τὴ σκληρὴ δουλειά, τὴν πείνα καὶ τὸ κρύο.

Τὰ ἴδια γεγονότα ἐπιβεβαιώνονται ἀπὸ τρεῖς Ἰταλοὺς καὶ ἕναν |Γάλλο προστατευόμενο, οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ ὁδηγήθηκαν μὲ τὴ βία

μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἐκτοπισθέντες, κατάφεραν κατὰ τὴν πορεία νὰ γνωστοποιήσουν τὴν ταυτότητά τους καὶ νὰ ἀφεθοῦν ἐλεύθεροι.

Σύμφωνα μὲ διάφορες πληροφορίες ἀπὸ τὴν ἐνδοχώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, μποροῦμε νὰ ἐλπίζουμε πὼς θὰ δοῦμε μὲ τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν αἰχμαλώτων τὴν ἐπανεμφάνιση, μόλις καὶ μετὰ βίας, τῶν μισῶν ἀπὸ τοὺς 150.000 ἄνδρες ποὺ οἱ Τοῦρκοι ἔσυραν αἰχμὰ λωτούς, καὶ ἕνας Θεὸς ξέρει σὲ τί κατάσταση.

Ἕνας ἄλλος αἰχμάλωτος ποὺ διέφυγε ἀπὸ τὴ Σμύρνη, ὁ Δημήτριος Δήμας ἀπὸ τὶς Κουκουβάουνες τῆς Ἀττικῆς, στρατιώτης στὸ 22ο Σύνταγμα Πεζικοῦ, ποὺ δούλευε μαζὶ μὲ ἄλλους πενήντα στὸ καθάρισμα τῶν ἐρειπίων ἀπὸ τὴν πυρκαγιά, φέρει στὸ σῶμα τοῦ σημάδια ἀπὸ σοβαρὰ ἐγκαύματα ἐξαιτίας ἑνὸς διαβρωτικοῦ ὑγροῦ ποὺ ἔρριξαν στοὺς συντρόφους του καὶ στὸν ἴδιο στὸ στενὸ περίβολο ὅπου ἦταν κλεισμένοι. Οἱ ἄλλοι ὑπέκυψαν μὲ ἀφόρητους πόνους. Ἐγκαταλελειμμένος γιὰ νὰ πεθάνει, κατάφερε μέσα στὸ σκοτάδι νὰ ξεφύγει. Δηλώνει πὼς ὁ ὑποσιτισμός, ἡ κακομεταχείριση καὶ ἡ ἐξουθένωση ἀπὸ τὴ σκληρὴ δουλειὰ ἔκαναν τοὺς αἰχμα λώτους νὰ μοιάζουν μὲ φαντάσματα".

Onalert.gr