Κωνσταντῖνος Ε. Νούσκας
Ὑποστράτηγος - Ε. Α.
ΣΤΙΣ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 ὁ ὑπουρ γὸς τῶν ἐξωτερικῶν της Ἰταλίας κόμης Τσιάνο, ἔγραφε στὸ ἡμερολόγιό του:
«Ὁ Ντοῦτσε ἐπανέρχεται. Συνέταξε μία ἐπιστολὴ διὰ τὸν Χίτλερ ἐπὶ τῆς γενικῆς καταστάσεως. Ὑπαινίσσεται ἐπίσης εἰς αὐτὴν τὴν ἐπικειμένην ἐνέργειά μας εἰς τὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ δὲν καθορίζει οὔτε τὴν μορφὴν οὔτε τὴν ἡμερομηνίαν, διότι φὸ βεῖται μήπως τὸν σταματήσουν διὰ μίαν ἀκόμη φορᾶν. Πολλαὶ ἐνδείξεις μᾶς κάνουν νὰ πιστεύσουμε ὅτι εἰς τὸ Βερολίνον δὲν βλέπουν μὲ πολὺ ἐνθουσιασμὸ τὴν πορεία μας πρὸς Ἀθήνας. Ἡ ὁρισθεῖσα τώρα ἡμερομηνία εἶναι ἡ 28η Ὀκτωβρὶ οὔ... Ἀρχίζω νὰ συντάσσω τὸ τελεσίγρα φό, τὸ ὁποῖον ὁ Γκράτσι θὰ ἐπιδώσει εἰς τὸν Μεταξὰ εἰς τὰς 2 τὸ πρωὶ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου. Φυσικὰ εἶναι ἕνα κείμενον τὸ ὁποῖον δὲν ἀφήνει διέξοδον εἰς τὴν Ἑλλάδα. Ἢ θὰ δεχθεῖ κατάληψιν ἢ θὰ ὑποστεῖ ἐπίθεση...».
Ἡ ἡμερομηνία τῆς εἰσβολῆς στὴν Ἑλλάδα ἀναβλήθηκε ἀπὸ τὴν 26η στὴν 28η Ὀκτωβρίου 1940, κατόπιν ἐπιμονῆς τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου Στρατοῦ.
Τὴν ἴδια μέρα (22 Ὀκτωβρίου) ὁ Τσιὰ νὸ ἔστειλε πρὸς τὸν τοποτηρητὴ τῆς Ἀλβανίας Γιακομόνι τὸ ἀκόλουθο σῆμα:
«Ἡμερομηνία ὠρίσθη ἡ 28η Ὀκτωβρίου. Ἀνάγκη ὅπως μεταθέσητε διὰ τὴν 26ην τὰ ὁρισθέντα ἐπεισόδια...». Καὶ ὁ Γιακομόνι τὴν ἑπομένη ἀνακοίνωσε στὸν Μπενίνι ὑφυπουργὸ ἐπὶ τῶν Ἀλβανικῶν ὑποθέσεων, ὅτι ἀποφάσισε ὅπως: τὴν ἑσπέρα τῆς 25ης Ὀκτωβρίου ἐκραγεῖ βὸμ βᾶ στὸ λιμάνι τῆς Αὐλῶνος, τὴν πρωία τῆς 26ης γίνει εἰκονικὴ ἐπίθεση ἐναντίον Ἰταλικοῦ συνοριακοῦ Φυλακίου στὴν περιοχὴ Κορυτσᾶς καὶ τὴν αὐγὴ τῆς 27ης ρὶ φθοῦν προκηρύξεις στὸ ἀλβανικὸ ἔδαφος ἀπὸ ὑποτιθέμενο Ἑλληνικὸ ἡ... ἀγγλικὸ ἀε ροπλάνο.
Στὶς 23 Ὀκτωβρίου 1940 ὁ Ἕλληνας Πρεσβευτὴς στὴν Ρώμη, θαυμάσια πληροφορημένος τηλεγραφοῦσε στὴν Ἑλληνι κὴ κυβέρνηση ὅτι: «κατὰ πληροφορίες στρατιωτικῆς πηγῆς, ἡ ἐναντίον τῆς Ἑλλάδος ἐνέργεια ἔχει προσδιορισθεῖ γιὰ τὶς 25 ἕως 28 Ὀκτωβρίου...».
Στὸ μεταξὺ ὁ Πρεσβευτὴς στὴν Ἀθήνα τῆς Ἰταλίας Γκράτσι, μὲ τὶς ὁδηγίες τῆς κυβερνήσεώς του, ἔπαιζε τὸ τελευταῖο καὶ γραφικώτερο μέρος τοῦ ρόλου του:
Μὲ τὴν εὐκαιρία ποὺ στὴν Ἀθήνα τὸ Ἐθνικὸ Θέατρο, ὡς νεοσύστατη «Λυρικὴ Σκηνή», ἀνέβαζε τὸ μελόδραμα τοῦ Τζάκομο Πουτσίνι «Μαντὰμ Μπατερφλάυ», εἶχε προτείνει νὰ κληθεῖ ὁ υἱὸς τοῦ διασῆ μου συνθέτη γιὰ νὰ παρακολουθήσει τὴν πρώτη ἐπίσημη παράσταση. Θὰ ἦταν μία εὐκαιρία νὰ ἀναθερμανθοῦν οἱ σχέσεις τῶν δύο λαῶν στὸ καλλιτεχνικὸ καὶ κοὶ νωνικὸ τομέα, γιατί ἡ Ἰταλικὴ Πρεσβεία θὰ ἔδινε τὴν ἑπομένη μία δεξίωση ὅπου θὰ καλοῦσε τὴν γνωστὴ Ἀθηναϊκὴ κοινω νία. Θὰ ἦταν «μεγίστη τιμὴ» ἂν στὴν δὲ ξίωση αὐτὴ δεχόταν νὰ προσέλθει καὶ ὁ Πρωθυπουργός...
Ὁ Ἰωάννης Μεταξὰς συμφώνησε -ἴσως γιὰ νὰ ἐξαντλήσει ἔτσι ὅλες τὶς δυνατότητες - καὶ γι’ αὐτὸ εἶπε: «Ἔστω... ἂς ἔλθει ὁ κύριος Πουτσίνι. Ἂς δοθεῖ ἡ ἑορτή. Ἀλλὰ νὰ ξέρει ὁ κ. Γκράτσι ὅτι ἐγὼ δὲν θὰ παραστῶ. Οὔτε ἡ κυβέρνησις...». Καὶ ἐξηγοῦσε κάτω ἀπὸ ποιὲς συνθῆκες μποροῦσε ἡ Ἰταλία, ἂν ἤθελε νὰ ἀποκατασταθοῦν οἱ σχέσεις.
Ὁ Ἀντώνιος Πουτσίνι συνοδευόμε νὸς ἀπὸ τὴν γυναίκα τοῦ ἦρθε. Στὸν σταθμὸ Λαρίσης τὸν ὑποδέχθηκε ἡ Διοὶ κηση τοῦ Ἐθνικοῦ Θεάτρου καὶ ἀνώτερα στελέχη του. Ἡ παράσταση τῆς «Μαντὰμ Μπατερφλάυ» δόθηκε στὸ Ἐθνικὸ Θέα τρὸ τὸ βράδυ τῆς 25ης Ὀκτωβρίου 1940 μὲ πολλὴ ἐπισημότητα καὶ ἐπιτυχία, παρὰ τὴν παγερὴ ἀτμόσφαιρα ποὺ εἶχε δημι οὐργηθεῖ ἀπὸ τὰ προηγηθέντα γεγονότα.
Ἡ δεξίωση στὴν Ἰταλικὴ Πρεσβεία ἔγινε τὴν νύκτα τῆς 26ης πρὸς 27η Ὀκτὼ βρίου 1940. Πάνω στὸ μεγάλο τραπέζι εἶχαν τοποθετηθεῖ μικρὲς σημαῖες τῶν δύο κρατῶν. Τὴν ἴδια ὥρα πίσω ἀπὸ τοὺς σκὸ τεινοὺς διαδρόμους της Πρεσβείας, μέσα στὰ γραφεῖα τῆς οἱ δύο γραμματεῖς ἀπὸ κρυπτογραφοῦσαν τὸ τελεσίγραφο πρὸς τὴν Ἑλλάδα, ποὺ ἔφθανε μὲ δόσεις, μὲ τρόπο πρωθύστερο, σὲ τέσσερα μακροσκελῆ τηλεγραφήματα. Ὁ Γκράτσι εἰδο ποιημένος νὰ τὸ περιμένει μὲ προηγοῦμε νὸ τηλεγράφημα ἀπὸ τὸ πρωί? ἦταν νευρι κὸς καὶ ἀνήσυχος. Πολλαπλασίαζε τὶς περιποιήσεις του στοὺς καλεσμένους, σὲρ βίριζε μόνος του τὶς κυρίες, μερικὲς ὅμως στιγμὲς στεκόταν σὰν ἀπορροφημένος σὲ σκέψεις καὶ εἶχε τότε βλέμματα ἀκατανόη τὰ γιὰ τοὺς ἐκεῖ Ἕλληνες. Νόμιζε ὅτι ἡ εἰσβολὴ θὰ ἄρχιζε τὴν ἴδια ἐκείνη νύκτα καὶ ὅτι θὰ ἀναγκάζονταν νὰ διακόψει τὴν δεξίωσή του. Μόνον ὅταν τὶς πρωινὲς ὧρες ἔφυγαν καὶ οἱ τελευταῖοι προσκε κλημένοι καὶ τὰ τηλεγραφήματα μπῆκαν στὴν κανονική τους σειρά, μόνο τότε πληροφορήθηκε δτὶ ἡ ἐπίθεση θὰ γίνον τᾶν τὰ χαράματα τῆς 28ης Ὀκτωβρίου. Τὸ τελεσίγραφο αὐτὸ ἔπρεπε νὰ τὸ ἐπιδώσει, δίχως προειδοποίηση στὸν Ἕλληνα πρῶ θυπουργὸ στὶς 3 τὸ πρωὶ (2 ὥρα Ἰταλίας).
Στὶς 27 Ὀκτωβρίου τὸ βράδυ ὁ κόμης Τσιάνο ἀνακοίνωσε ἐπίσημα στὸν Πρὲ σβευτὴ τῆς Γερμανίας στὴν Ρώμη Ὄττο Φὸν Μπίσμπαρη ὅτι αὔριο καὶ ὥρα 3η πρωϊνή, ἡ Ἰταλία θὰ ἐπέδιδε πρὸς τὴν Ἑλλάδα ρηματικὴ διακοίνωση καὶ ὅτι ὁπωσδήποτε τὴν 6η πρωϊνὴ τὰ Ἰταλικὰ στρατεύματα θὰ εἰσέβαλαν στὴν Ἑλλάδα
Στὸ μεταξὺ μὲ τὴν πρωτοβουλία τοῦ ὑπουργοῦ τῶν ἐξωτερικῶν της Γερμανίας Φὸν Ρίμπεντρομπ, εἶχε ὁρισθεῖ ἀπὸ τὴν 25η Ὀκτωβρίου, συνάντηση τοῦ Χίτλερ καὶ τοῦ Μουσσολίνι στὴν Φλωρεντία τὸ πρωὶ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1940.
Τὶς δύο αὐτὲς τραγικὲς μέρες ὁ Πρωθυ πουργὸς τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννης Μεταξάς, ἔγραφε στὸ προσωπικό του ἡμερολόγιο:
• Σάββατο 26 Ὀκτωβρίου
«Οὔτε σήμερα ἐπίθεσις. Ἐνισχύεται ἡ χθεσινή μου γνώμη. Πανταχόθεν εἰδὴ σεῖς ἡσυχίας γιὰ Ἑλλάδα. Ἀλλὰ Ἰσπα νία; Γαλλία;...»
• Κυριακὴ 27 Ὀκτωβρίου
«Τί νύκτα! Κατὰ τὰς 2 τὸ πρωὶ (26ης πρὸς 27η Ὀκτωβρίου) Νικολούδης (ὑπουργὸς τύπου) τηλεφωνεῖ καταγγελίαν ἐναντίον μᾶς Στεφάνι (Ἰταλικὸ πρακτο ρεῖο Εἰδήσεων) ὅτι Ἑλληνικὴ συμμορία εἰσῆλθεν εἰς Ἀλβανικὸ ν ἔδαφος, συνεπλάκη κ.λ.π. Συνδυάζων πληροφορίας καὶ φήμας καὶ ἡμερομηνίας (25 ἕως 28 Ὀκτωβρίου) ἀπέκτησα πεποίθησιν ὅτι πρόκειται περὶ σκηνοθεσίας δὶ' ἐπικειμένην αὔριον ἴσως ἐπίθεσιν. Νικολούδης σπίτι μου. Συνεννόησις κ.λ.π. μὲ Παπάγο (Ἀρχηγὸς Γενικοῦ Ἐπιτελείου Στρατοῦ) καὶ σύνορα. Τέλος ἕως 4 π. μ. δημοσίευσις ἀνακοινῶ θέντων Ἀθηναϊκοῦ Πρακτορείου διὰ ψεύσεων...».
Αὐτὰ ἔγραφε στὸ ἡμερολόγιό του, τὶς δύο τραγικὲς αὐτὲς μέρες τοῦ Ὀκτωβρίου, ὁ Πρωθυπουργὸς τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννης Μεταξάς, ἐνῶ ἔδιδε τὶς τελευταῖες ὁδηγίες του πρὸς τὸν Στρατηγὸ Ἀλέξανδρο Πὰ πάγο, γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῆς ἀναμενόμενης ἀπὸ στιγμῆς σὲ στιγμὴ Ἰταλικῆς εἰσβολῆς καὶ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ πατρίου ἐδάφους ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό.
Ἀπὸ τὸ περιοδικὸ ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ (τεῦχος 226-227- ἔτος 1991)
Εὐχαριστοῦμε τὸν Κυριάκο γιὰ τὴν ἐνημέρωση
ΠΗΓΗ: ΑΝΤΙΑΙΡΑΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ
ΑΠΟ:ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου