Ἡ θεία Κερέκη, πρώτη ἐξαδέλφη τοῦ πατέρα μου, ὅταν πληροφορήθηκε ὅτι θὰ πάω στὴν Τραπεζούντα, μοῦ ἔστειλε ἕνα γράμμα ἀπὸ τὴν Ἀλεξανδρούπολη, μὲ τὴν παράκληση νὰ βρῶ τὸ σπίτι της σὲ μία συνοικία ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη πρὸς τὰ Πλάτανα.
Πλάτανα, σημερινὸ Akcaabat Ἡ θεία Κερέκη εἶχε ἕνα μωρὸ τὸν Κωστή, ποὺ τῆς τὸ ἅρπαξαν βίαια οἱ Τοῦρκοι, ὅταν ἐδίωχναν τὸν Ἑλληνικὸ πληθυσμὸ ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα τὸ 1922. Τὸ δεξί της χέρι ἦταν κουλὸ ἀπὸ τὸ χτύπημα τοῦ ὑποκόπανου στὴν προσπάθειά της νὰ κρατήσει τὸ παιδί. Ἡ θεία Κερέκη ποτὲ δὲν ξέχασε τὸν Κωστή της. Ἡ φωτογραφία τοῦ μωροῦ ἦταν φυλαγμένη στὸ εἰκονοστάσι μαζὶ μὲ τὰ εἰκονίσματα καὶ τὸ κρεμαστὸ καντήλι, ποὺ εἶχε φέρει ἀπὸ τὴν πατρίδα. Τὸ παιδὶ εἶχε μία χαρακτηριστικὴ οὐλὴ στὴ δεξιὰ πλευρὰ τοῦ μετώπου, ποὺ ἔγινε στὴ γέννα μὲ τὰ πρωτόγονα μέσα τῆς ἐποχῆς καὶ τῶν περιστάσεων. Στὸ γράμμα της μὲ παρακαλοῦσε νὰ ψάξω στὸ τζάκι τοῦ σπιτιοῦ. Σὲ μία τρύπα, καλυμμένη μὲ τοῦβλο καὶ σοβά, εἶχε κρύψει φεύγοντας ἕνα κουτὶ μὲ τὰ χρυσαφικά της καὶ τὸ χρυσὸ σταυρὸ τοῦ Κωστῆ. Νὰ ἄφηνα τὰ χρυσαφικά, ἤθελε μόνο τὸ χρυσὸ σταυρὸ τοῦ μωροῦ. Δύσκολη ἀποστολή.
Μὲ τὴ βοήθεια τοῦ διαγράμματος τῆς θείας καὶ ἀγωνία ἀνακατεμένη μὲ φόβο βρῆκα τὸ σπίτι, δὲν ἦταν δύσκολο. Ἀπὸ μακριὰ φάνηκε ἡ ἑλληνικὴ κλασσικὴ ἀρχιτεκτονικὴ τῶν ἀρχῶν τοῦ αἰώνα μὲ τὰ ὀφηνωτᾶ κλειδιὰ στὰ γεῖσα τῶν παραθύρων, τὴ σφυρήλατη πόρτα μὲ τοὺς ὡραίους ἀνάγλυφους καράβολους, τὰ μπαλκόνια μὲ τὶς ὡραῖες σιδεριὲς καὶ τακαλλιτεχνικὰ φουρούσια. Τὸ σπίτι διατηροῦνταν σὲ καλὴ κατάσταση. Χτύπησα τὴν πόρτα μὲ τὸ ρόπτρο. Μοῦ ἄνοιξε μία γυναίκα. Τῆς ἐξήγησα ποιὸς εἶμαι καὶ ὅτι θὰ ἤθελα νὰ... δῶ τὸ σπίτι.
Ἡ συνεννόηση ἦταν δύσκολη. Κατάλαβα ὅμως ὅτι δὲν μποροῦσε νὰ
μὲ δεχτεῖ, γιατί ἔλειπε ὁ ἄνδρας της στὴ δουλειὰ καὶ θὰ γύριζε τὸ ἀπόγευμα. Πράγματι τὸ ἀπόγευμα ξαναπῆγα στὸ σπίτι. Ἕνας εὔσωμος ἄνδρας μὲ ὑποδέχτηκε. Παρόλη τὴν ἡλικία του, γύρω στὰ 71, ἦταν γεροδεμένος μὲ γαλανὰ λαμπερὰ μάτια καὶ κόκκινα χείλια. Μετὰ τὶς σχετικὲς εὐχαριστίες στὰ ἀγγλικά, τοῦ ἔδειξα τὴ φωτογραφία τοῦ μωροῦ καὶ τοῦ εἶπα τὴν ἐπιθυμία τῆς θείας Κερέκης. Μὲ κοίταξε βαθιὰ στὰ μάτια. Τοῦ ἐξήγησα τὴν ἱστορία μὲ τὸ θαμμένο κουτὶ καὶ ὅτι ἐπιθυμία τῆς θείας μου εἶναι νὰ ἀφήσω ὅλα τὰ χρυσαφικὰ καὶ νὰ πάρω μόνο τὸ χρυσὸ σταυρό, γιατί ἦταν ὁ βαφτιστικὸς σταυρὸς τοῦ χαμένου Κωστῆ της. Ἡ ματιὰ τοῦ ἐξακολουθοῦσε νὰ μὲ τρυπάει βαθιὰ στὰ μάτια. Ἐντάξει εἶπε, θὰ προσπαθήσω νὰ δῶ τί μπορῶ νὰ κάνω. Περάστε αὔριο τὴν ἴδια ὥρα".
Σχετικὰ χαρούμενος, ποὺ ἡ ἀποστολή μου πήγαινε καλά, γύρισα τὴν ἑπόμενη μέρα στὸ σπίτι. Μὲ περίμενε στὸ διάδρομο. Ἡ γυναίκα τοῦ ἔλειπε.
"Πάρτε τὸ κουτί μου εἶπε καὶ δῶστε τὸ στὴ θεία σας".
Ἄνοιξα τὸ παλιὸ κουτὶ μὲ συγκίνηση. Μέσα ἦταν μερικὰ χρυσὰ σκουλαρίκια, ἕνα περιδέραιο, βραχιόλια, φλουριὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἕραβαν οἱ Πόντιες στὰ γιορτινὰ φορέματά τους καὶ μερικὲς χρυσὲς λίρες.
"Τὸ σταυρουλάκι τοῦ Κωστῆ δὲν βρέθηκε;" ρώτησα.
"Νὰ τὸ σταυρουλάκι, μοῦ ἀπαντᾶ", καὶ ἔβγαλε ἀπὸ τὴν τσέπη τοῦ ἕνα χρυσὸ σταυρὸ μὲ ἁλυσίδα. Στὸ πίσω μέρος ἔγραφε "Κωνσταντῖνος 1921".
"Πάρτε ὅλα τὰ χρυσαφικά, μοῦ εἶπε, ἀλλὰ τὸ σταυρουλάκι θὰ τὸ κρατήσω ἐγώ".
"Μά, πῶς, μήπως εἶστε κρυπτοχριστιανός"; ρώτησα δειλά.
"Ὄχι ἀκριβῶς", ἀπάντησε κατεβάζοντας τὸ βλέμμα του, "ἀλλὰ ... ἐγὼ εἶμαι ὁ Κωστὴς ... ".
Ἄφωνοι σκύψαμε καὶ φιληθήκαμε ... , σὰν δύο ξαδέρφια. Ἡ οὐλὴ φαινόταν καθαρὰ στὴ δεξιὰ πλευρὰ τοῦ μετώπου του. Μὲ παρακάλεσε ἡ ἱστορία αὐτὴ νὰ μείνει μεταξύ μας. Ἀλλιώτικα θὰ κινδύνευε ἡ καριέρα τῶν δύο παιδιῶν του, ποὺ ἦταν μόνιμοι ἀξιωματικοί του τουρκικοῦ στρατοῦ ἀλλὰ καὶ ἡ δική του θέση, ὡς διευθυντοὺ τοῦ τελωνείου. Ἐπέμεινε, ... "δὲν ἔχει πιὰ κανένα νόημα ... ". Ἔφυγα χωρὶς νὰ πάρω τίποτα. Τὸ κουτὶ καὶ τὸ περιεχόμενό του ἀνῆκε σ’ αὐτόν.
Ὅταν γύρισα στὴν Ἀθήνα σκεπτόμουνα, πῶς θὰ παρουσιάσω στὴ Θεία Κερέκη τὴν ἐμπειρία μου. Εὐτυχῶς ὁ Θεὸς ἔλυσε μὲ τὸ δικό του τρόπο τὸ πρόβλημα. Ἡ θεία Κερέκη εἶχε πεθάνει πρὶν ἀπὸ 10 ἡμέρες. Δὲν εἶχα καμία ἄλλη ἐπαφὴ μὲ τὸν Κωστή, "δὲν εἶχε πιὰ κανένα νόημα ... ".
Ἀρχεῖο Κώστα Φωτιάδη.
Προφορικὴ μαρτυρία Θεοδώρου Κωνσταντινίδη,
Ἰασωνίδου 23, Σούρμενα Ἀττικῆς, ἐτῶν 72.
Ἐρευνήτρια: Ὄλγα Ντέλλα, φοιτήτρια Φιλοσοφικῆς Σχολῆς A.Π.Θ.
Καταγραφὴ (14.10.1992).΄
Λένα Σαββίδου γιὰ τὸ Thalassa Kara Deniz
Πηγή:Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου