ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΙΚΑΡΙΔΗΣ:

ἀπαγχονίστηκε 14 Μαρτίου 1957. ῎Ας μείνη ΑΘΑΝΑΤΟΣ στήν μνήμη μας...
Γεννήθηκε στὴν Τσάδα, Πάφου, στὶς 27 Φεβρουαρίου, 1938. Τὸ 1949, ἡ οἰκογένεια τοῦ/ μετακόμισε στὸ Κτῆμα.
Σὰν μαθητὴς τοῦ Γυμνασίου ἀπὸ τὸ 1950, ἔζησε ἔντονά τους δύσκολους καιροὺς ποὺ περνοῦσε ἡ Κύπρος στὴν προσπάθειά της νὰ κρατήσει τὸ ἑλληνικὸ λάβαρο τῆς ἐλευθερίας ψηλά, ζώντας κάτω ἀπὸ τὸν ζυγὸ τοῦ ἄγγλου κατακτητῆ ποὺ δήλωνε ἀπερίφραστα ὅτι “οὐδέποτε” θὰ ἔδιδε τὴν ἐλευθερία στοὺς κυπρίους. Πίστευε ἀκράδαντα στὸν…δίκαιό του ἀγῶνα τῆς Κύπρου καὶ ἡ ὅλη πορεία τοῦ σημαδεύτηκε ἀνεξίτηλα, στὰ 13 τοῦ χρόνια, ἀπὸ τὸ ἱστορικὸ Δημοψήφισμα τοῦ 1951 μὲ τὴν ἀξίωση τῶν ἑλλήνων κυπρίων γιὰ Ἑνώση μὲ τὴν μητέρα πατρίδα, τὴν Ἑλλάδα...
Πρέπει νὰ σημειωθεῖ ὅτι σὲ καμμιὰ ἄλλη ἐποχὴ τῆς πολυτάραχης ἱστορίας τῆς Κύπρου δὲν ἐμπνεύστηκαν τόσοι πολλοὶ καὶ διαλεχτοὶ νέοι γιὰ νὰ ἀγωνιστοῦν καὶ νὰ πέσουν στὸν βωμὸ τῆς ἐλευθερίας, γιατί τὰ ἰδανικὰ ἦταν ψηλὰ καὶ τὸ ὅραμα διπλὸ : ἐλευθερία καὶ Ἑλλάδα. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια ἀπὸ τὸν ἕλληνα κύπριο εὐρωπαῖο “καταναλωτή”, τὸν μοιρολάτρη “ἀγωνιστὴ” ἐνάντια στὸν Τοῦρκο κατακτητὴ τοῦ 1974, τὸ ἀπαθῆ ἐπισκέπτη ποὺ κάνει μπάνιο καὶ τρώει ψάρι στὶς κατεχόμενες τοῦ ἀκρογιαλιές, νὰ κατανοήσει ἐκεῖνο τὸ ὅραμα καὶ τὸ μεγαλεῖο του. Γιατί, ἀντίθετα μὲ τὴν γενιὰ τοῦ Εὐαγόρα, ὁ ἕλληνας κύπριος ἔχει ἀπὸ καιρὸ συμβιβαστεῖ μὲ τὸ νὰ ζεῖ τὴν μισή του ἐλευθερία, χωρὶς τὶς ἐθνικές του ρίζες, ἀπολαμβάνοντας τὴν θαλπωρὴ τῆς εὐδαιμονίας του, ἐφησυχασμένος ἀπὸ τὴν Εὐρωπαϊκή του ταυτότητα. Σὰν ὕβρη πρὸς τοὺς ἀγωνιστὲς τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καὶ τὸ αἷμα τους, ὁ ἕλληνας Κύπριος του 2006 ἐθελοτυφλεῖ μπροστὰ στὸ μοιραῖο καὶ φρικτὸ φάσμα μίας “δικοινοτικής” Κύπρου, “διζωνικής”, μὲ “ἐκ περιτροπῆς προεδρία”, καὶ ὅπου ἔχει ἤδη συγκατανεύσει νὰ ξαναγράψει τὴν ἱστορία του γιὰ νὰ μὴν “δηλητηριάζονται” οἱ νέοι του ἀπὸ τὰ ἰδανικὰ τοῦ παρελθόντος του. Δέχτηκε ὁ ἕλληνας κύπριος νὰ γίνουν οἱ ἀγῶνες τοῦ ὑποσημειώσεις καὶ νὰ ξεχαστοῦν σὲ μία γενιά, ὅλα στὸ βωμὸ μίας ἀόριστης “ἐπανένωσης”, συνώνυμης μὲ τὴν ὑποτέλεια στὴ θέληση τοῦ κατακτητῆ καὶ τῶν “ἀξιοπρεπέστατων” τοῦ φίλων, μίας “ἐπανένωσης” ἄκρως ἀντίθετης μὲ τὴν Ἕνωση τῶν Παλληκαρίδηδων καὶ τῶν Αὐξεντίου.
Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ πνεῦμα ἐποχῆς, ὁ Εὐαγόρας ἀπὸ νωρὶς ἔγινε ἕνας φλογερὸς ἀγωνιστής, ἕνας ἀκατανίκητος ἐπαναστάτης, ποὺ μὲ τὴν δυναμικὴ καὶ γοητευτική του προσωπικότητα ἐνέπνεε τοὺς συμμαθητές του, τοὺς συμπολῖτες του, καὶ στὸ τέλος τοὺς ἕλληνες τῆς Κύπρου. Ὁ ἀγῶνας καὶ ἡ δράση τοῦ ἦταν πολύμορφοι, οἱ προβληματισμοὶ τοῦ ὁλοζώντανοι, καὶ ὅταν ἡ ψυχὴ τοῦ ἔφηβου Εὐαγόρα ξεχείλιζε ἀπὸ τὸ πάθος γιὰ δικαιοσύνη καὶ ἐλευθερία, ἔβρισκε διέξοδο στὴν ποίηση. Τὸ ταλέντο του καὶ ἡ ἁγνότητα τῆς ψυχῆς τοῦ μᾶς ἔδωσαν ἀνεκτίμητους στίχους, ποὺ ἀντηχοῦν στὶς ψυχὲς ὅλων τῶν ἑλλήνων καὶ ὅλων τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀγωνίζονται γιὰ τὴν ἐλευθερία τους.
Τὴν 1 Ἰουνίου 1953 (15 ἐτῶν), παραμονὴ τῆς στέψης τῆς βασίλισσας τῶν Ἀγγλων κατακτητῶν Ἐλισάβετ Β’, καὶ μὲ ἀφορμὴ τὴν ἀνάρτηση τῆς Ἀγγλικῆς σημαίας στὴ θέση τῆς Ἑλληνικῆς στὸ Ἰακώβειο Γυμναστήριο στὴν Πάφο, ὀργανώνεται διαδήλωση διαμαρτυρίας ἀπὸ τοὺς μαθητές. Ὁ Εὐαγόρας ἀνναρριχήθηκε στὸν ἱστὸ καὶ ὑποβίβασε τὴν σημαία τοῦ κατακτητῆ.
Στὶς 16 Μαρτίου 1955 (17 ἐτῶν), πρωτοστάτησε σὲ διαδηλώσεις ἐναντίον τῆς δίκης τῶν 13 κρατουμένων σχετικὰ μὲ τὴν μεταφορὰ ὅπλων στὶς 25 Ἰανουαρίου μὲ τὸ πλοιάριο “Ἄγ. Γεωργιος”. Τὸν Ἀπρίλιο 1955 ὁρκίστηκε μέλος τῆς Ε.Ο.Κ.Α.
Στὶς 19 Ἰουνίου 1955 ἔλαβε μέρος στὴν ἀνατίναξη τῶν δικαστηρίων τῆς Πάφου.
Στὶς 17 Νοεμβρίου 1955 συνελήφθηκε γιὰ τὴν προσπάθειά του νὰ προστατεύσει συμμαθητῆ του ποὺ εἶχαν δεμένο καὶ κτυποῦσαν δύο Ἀγγλοι στρατιῶτες. Κατηγορήθηκε καὶ ἀφέθηκε ἐλεύθερος μὲ ἐγγύηση μέχρι τὴν δίκη ποὺ θὰ γινόταν στὶς 6 Δεκεμβρίου.
Στὶς 5 Δεκεμβρίου 1955 (17 ἐτῶν) πῆγε ἀντάρτης στὰ βουνὰ τῆς Πάφου. Ἦταν μία καλὰ προετοιμασμένη ἐνέργεια, ἀποτέλεσμα σοβαροῦ προβληματισμοῦ καὶ ἔντονων αἰσθημάτων, γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἀγαποῦσε, γιὰ τὰ ἰδανικά του, γιὰ τὴν πατρίδα του, καὶ γιὰ τὴν λατρεία του γιὰ τὴν ἐλευθερία, ποὺ ἀποτύπωσε στὸ πηγαῖο του ποίημα ΛΕΥΤΕΡΙΑ καὶ ποὺ ἄφησε σὰν ἀποχαιρετηστήριο στοὺς συμμαθητές του :
ΛΕΥΤΕΡΙΑ

Θὰ πάρω μίαν ἀνηφοριά,
Θὰ πάρω μονοπάτια,
Νὰ βρῶ τὰ σκαλοπάτια
Ποῦ πᾶν στὴ Λευτεριά.
Θ’ ἀφήσω ἀδέρφια, συγγενεῖς,
τὴ ΜΑΝΑ, τὸν ΠΑΤΕΡΑ,
μεσ’ στὰ λαγκάδια πέρα,
καὶ τὶς βουνοπλαγιές.
Ψάχνοντας γιὰ τὴ λευτεριά,
θὰ ‘χῶ παρέα ΜΟΝΗ,
κατάλευκο τὸ χιόνι,
βουνὰ καὶ ρεματιές.
Τώρα κι’ ἂν εἶναι χειμωνιά,
θαρθεῖ τὸ καλοκαῖρι,
τὴ Λευτεριὰ νὰ φέρει,
σὲ πόλεις καὶ χωριά.
Μὰ δὲν μπορῶ νὰ καρτερῶ.
Θὰ πάρω μίαν ἀνηφοριά,
Θὰ πάρω μονοπάτια,
Νὰ βρῶ τὰ σκαλοπάτια
Ποῦ πᾶν στὴ Λευτεριά.
Τὰ σκαλοπάτια θ’ ἀνεβῶ,
θὰ μπῶ σ’ ἕνα παλάτι,
τὸ ξέρω – θαν’ ἀπάτη,
δὲ θάναι ἀληθινό.
Μεσ’ στὸ παλάτι θὰ γυρνῶ
ὥσπου νὰ βρῶ τὸν θρόνο
βασίλισσα μία μόνο
θὰ κάθεται σ’ αὐτόν.
Κόρη πανώρια, θὰ τῆς πῶ,
ἄνοιξε τὰ φτερά σου
καὶ πᾶρε μὲ κοντά σου,
Μονάχ’ αὐτὸ ζητῶ.
Τὸ βάπτισμα τοῦ πυρὸς πῆρε στὴν ἐπίθεση κατὰ τοῦ Ἀστυνομικοῦ Σταθμοῦ Δρούσειας λίγο πρὶν τὰ Χριστούγεννα 1955, καὶ ἡ δράση τοῦ συνεχίστηκε στοὺς ἑπόμενους 12 μῆνες στὰ χωριὰ τῆς Πάφου, στὸ Κτῆμα, μετὰ στὴ Λευκωσία, καὶ πίσω στὴν Πάφο, στὰ χωριὰ Τάλα, Τσάδα, Λυσό, Κινοῦσα, Πωμό, Πολέμι, Παναγιά, καὶ Χόλη.
Τὴν νύκτα τῆς 18 Δεκεμβρίου 1956 (18 ἐτῶν) συνελήφθηκε ἀπὸ τοὺς Ἀγγλους μαζὶ μὲ ἄλλους συντρόφους τοῦ μεταφέροντας ὁπλισμὸ κοντὰ στὸ χωριὸ Λυσὸς στὴν Πάφο.
Στὶς 25 Φεβρουαρίου 1957 κατηγορήθηκε γιὰ μεταφορὰ πυροβόλου ὅπλου (bren-gun), ἀψηφώντας τὶς ἐπιπτώσεις παραδέχτηκε ἐνοχή, καὶ καταδικάστηκε σὲ θάνατο.
Τῆς καταδίκης ἀκολούθησαν πολλὲς διαμαρτυρίες τόσον ἀπὸ τὴν Κύπρο ὅσο καὶ ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό. Ἔγινε αἴτηση χάριτος πρὸς τὴν βασίλισσα τῶν Ἀγγλων κατακτητῶν, ἀλλὰ στὴν “τρυφερὴ” καρδιὰ τῆς 30-χρονης μητέρας καὶ βασίλισσας δὲν βρέθηκε ἐκεῖνο τὸ ἴχνος ἀνθρωπιᾶς ποὺ χρειαζόταν γιὰ νὰ δώσει χάριν. Καὶ καλύτερα ἔτσι! Γιατί ὁ Εὐαγόρας, ἡ ψυχὴ τῆς Κύπρου, ποτὲ δὲν θὰ ἄντεχε τὸν οἶκτο τοῦ κατακτητῆ, … τὴν ντροπὴ τῆς χάριτος. Γιατί ὁ “Βαγορής” διψοῦσε γιὰ τὸν θάνατο ποὺ φέρνει λευτεριά, … γιατί ὁ χείμαρρος ποὺ λέμε “Βαγορὴ” ἔπρεπε νὰ ἀκολουθήσει τὴν μοιραία του πορεία πρὸς τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀθανασία.
Ὁ Βαγορὴς ἀπαγχονίστηκε τὰ μεσάνυχτα τῆς 13ης Μαρτίου 1957.
Ἦταν 18 ἐτῶν.
Εἶναι ἀθάνατος.
ΠΗΓΗ: klision