Νατσιός Δημήτρης - δάσκαλος-ΚιλκίςΟἱ Ἀμερικανοί, τούς συντάκτες τοῦ πρώτου συντάγματός τους, τό ὁποῖο ψηφίστηκε στήν Φιλαδέλφεια τό 1787, τούς ὀνομάζουν «πατέρες τοῦ ἔθνους». Μεταξύ αὐτῶν συγκαταλέγονται ὁ Τζ. Οὐάσιγκτον, ὁ Τ. Τζέφερσον, ὁ Τζόν Ἀνταμς καί ὁ Γ. Μάντισον, οἱ ὁποῖοι διετέλεσαν καί πρόεδροι τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν. Περίοπτη θέση στήν ἱστορία τούς κατέχει καί ὁ Ἀβραάμ Λίνκολν, ὁ ἄνθρωπος πού κατήργησε τήν δουλεία (1863) καί δολοφονήθηκε γι’ αὐτή τοῦ τήν ἀπόφαση. Θυμᾶμαι, πέρυσι, τόν Ἰανουάριο λίγο πρίν ὁρκιστεῖ νέος πρόεδρος τῶν Η.Π.Α., ὁ Ὀμπάμιας, προηγήθηκαν κάποια πράγματα....
Πέραν τῶν σαχλοεπιδείξεων καί τῆς παρδαλοειδούς φιέστας πού ὀργανώνουν οἱ Ἀμερικανοί σέ τέτοιες περιπτώσεις, κατά διαστήματα, ἀνέβαιναν στό βῆμα γνωστοί Ἀμερικανοί καλλιτέχνες, ἀστέρες πλανητικῆς ἐμβέλειας, καί διάβαζαν κάποια κείμενα. Τά κείμενα αὐτά δέν ἀνῆκαν σέ μεγάλους συγγραφεῖς ἤ λογοτέχνες τους, ὅπως θά περίμενε κανείς, ἀλλά στούς «πατέρες τοῦ ἔθνους».
Σέ τέτοιες ἐξαιρετικές περιπτώσεις, ἀλλά καί ὅταν διακυβεύεται κάτι τό σημαντικό ἤ σέ περιόδους κρίσεων (πολεμικῶν, οἰκονομικῶν, κοινωνικῶν) οἱ Ἀμερικανοί προστρέχουν σ’ αὐτούς πού ἀγωνίστηκαν, πού πολέμησαν γιά τήν δημιουργία τοῦ ἔθνους τους. Μ’ αὐτό τόν τρόπο ἀναζωπυρώνουν τό ὅποιο αἴσθημα ἐθνικῆς συνείδησης βιώνει αὐτός ὁ λαός, καλλιεργοῦν τό πνεῦμα μεγαλείου καί ἱστορικῆς μεγαλοσύνης, τό ὁποῖο χρειάζεται ὁ πάνοπλος Ἀμερικανός στρατιώτης πού πολεμᾶ γιά τήν «δημοκρατία καί τήν ἐλευθερία», μακελεύοντας ἀνυπεράσπιστους λαούς.
Ἡ ὑπόμνηση, δηλαδή, τοῦ «εὐκλεοῦς» παρελθόντος τους καί ἡ παραπομπή στά ἔργα καί στά κείμενα κάποιων ἐξεχουσῶν μορφῶν τῆς ἱστορίας τους, λειτουργοῦν ὅπως ἡ ὄψη τῆς σημαίας, συμβολικά καί σημειολογικά: «Εἶστε Ἀμερικανοί, ἕνα ἔθνος μέ ἔνδοξη ἱστορία ἀγώνων, οἱ πατέρες σας, μέ τό αἷμα τούς δημιούργησαν ἕνα ζηλευτό καί σεβαστό ἔθνος, φερθεῖτε ἀναλόγως». (Αἰχμή τοῦ δόρατος γι’ αὐτό τό θέμα ἀποτελεῖ τό Χόλυγουντ. Σ’ ὅλα τά κινηματογραφικά προϊόντα καί ὑποπροϊόντα τους, προβάλλεται ὁ Ἀμερικανός τιποτ- ἄνθρωπος, ὁ πατριώτης - ὁ ἀνίκητος «Ράμπο» - ἐξυμνοῦνται οἱ λεγόμενες ἀμερικανικές ἀξίες. Ἐδῶ καί τήν ἀποτρόπαιη γενοκτονία ἑκατομμυρίων γηγενῶν Ἰνδιάνων, τήν μεταμόρφωσαν σέ πολιτιστικό κεφάλαιο, ἐντάσσοντας τήν στίς ἡρωικές περιόδους τῆς ἱστορίας τους, ὅπως ἐκφράζεται στά γουέστερν ).
Τό ἴδιο, νομίζω, ἰσχύει καί σέ ἄλλες «πολιτισμένες» χῶρες τῆς Δύσης. Ἀνατρέχουν στό ἱστορικό τους μεγαλεῖο, ἀνασύρουν πρόσωπα μέ ἔκτακτη συνεισφορά στήν πατρίδα καί αὐτό «διά τό μηδεμίαν ἐτοιμοτέραν εἶναι τοῖς ἀνθρώποις διόρθωσιν τῆς τῶν προγεγεννημένων πράξεων ἐπιστήμης», δηλαδή, οἱ ἄνθρωποι διορθώνονται, ἀντλοῦν διδάγματα, ἀπό τήν ἐξέταση καί τήν μελέτη τῶν πεπραγμένων ὑπό τῶν προγόνων. (Πολυβίος).
Ἄν ὅμως αὐτά εἶναι αὐτονόητα καί... εὐνόητα γιά τίς δυτικές χῶρες, τίς ὁποῖες προσπαθοῦμε, ἐκ γενετῆς ὡς κράτος νά τίς μιμηθοῦμε, ἐδῶ συμβαίνει τό ἑξῆς σχιζοφρενικό: ἡ ἀναφορά στό ἱστορικό παρελθόν, ἡ «παιδεία καί γυμνασία» πού αὐτό προσφέρει, ἡ παράθεση, ἀκόμη, κειμένων, λόγων, φράσεων (παλαιότερα τά ὀνομάζαμε πατριωτικά. Νομίζω ὁ Παλαμᾶς εἶπε ὅτι «ὁ πατριωτισμός εἶναι τό ὀξυγόνο τῶν Ἑλλήνων»), πού μᾶς κληροδότησαν ἐμβληματικές προσωπικότητες τῆς ἱστορίας μας, χαρακτηρίζεται, στιγματίζεται ὡς ὀπισθοδρόμηση, προγονολατρία ἤ προγονοπληξία καί, στήν χειρότερη περίπτωση, ἐθνικιστική ἔξαψη.
Τίς προάλλες εἴχαμε ἐκλογή (ἐπανεκλογή) τοῦ Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας. Φαντάζεστε τί θά συνέβαινε, ἄν πρίν ἀπό τήν ἐκλογή, ἀναγιγνώσκονταν στό Κοινοβούλιο κείμενα ἐπιφανῶν προγόνων μας, ἡρώων, πατέρων καί τοῦ δικοῦ μας ἔθνους; Τοῦ Θουκυδίδη ὁ ἐπιτάφιος «ὕμνος στή Δημοκρατία», (τό περίφημο «δημοκρατία κέκληται»), τοῦ Πλουτάρχου ἀποσπάσματα ἀπό τά ἀριστουργηματικά «πολιτικά παραγγέλματα», τοῦ Μεγάλου Βασιλείου (ἐκεῖνο τό ἔξοχο «ὁ γάρ ἀληθῶς ἄρχων, οὐκ ἐκ τῶν ἔξωθεν συμβόλων γνωρίζεται, οἶον πορφύρας, χλανίδος καί διαδήματος, ἀλλ’ ἐκ τοῦ ἔχειν τήν ἀρχικήν ἀρετήν», ὁ σωστός ἡγέτης δέν ξεχωρίζει ἀπό τά ἐξωτερικά μεγαλεῖα, ἀλλά ἀπό τήν πολιτική ἀρετή. Στό ἔργο τοῦ «περί ἀρχῆς καί ἐξουσίας»).
Ἀκόμη τά «ἀπομνημονεύματα τοῦ Μακρυγιάννη τό ἐξαίσιο «εἴμαστε στό Ἐμεῖς», ὁ λόγος τοῦ Κολοκοτρώνη στήν Πνύκα, τό 1838, στούς νέους τῶν Ἀθηνῶν. (Νά ἀκουγόταν ἐκεῖνο τό ὡραιότατο «ἡ προκοπή σας... νά μή γίνει σκεπάρνι μόνο γιά τό ἄτομό σας, ἀλλά νά κοιτάξει τό καλό της κοινότητας καί μέσα εἰς τό καλόν αὐτό βρίσκεται καί τό δικό σας», λόγοι πού ὑπενθυμίζουν τήν ρήση τοῦ Περικλῆ στούς ἀρχαίους Ἀθηναίους: «καλῶς μέν γάρ φερόμενος ἀνήρ τό καθ’ ἑαυτόν διαφθειρομένης τῆς πατρίδος οὐδέν ἧσσον ξυναπόλλυται, κακοτυχῶν δέ ἐν εὐτυχούση πολλῶ μᾶλλον διασώζεται», δηλαδή, μέ ἁπλά λόγια, ἄν ἐσύ προοδεύεις καί ἡ πατρίδα σου καταστρέφεται καί σύ θά καταστραφεῖς, ἄν ἐσύ κακοτυχεῖς καί προοδεύει ἡ πατρίδα σου, θά διασωθεῖς.
Ἄν αὐτά τά χρυσά λόγια τά εἶχαν ὑπ’ ὄψιν τούς τά παντοειδῆ «λαμόγια» καί λιγούρια τῆς ἐξουσίας πού ἀφάνισαν τόν τόπο μέ τίς κλεψιές τους, θά ἤμασταν σέ καλύτερη μοίρα). Εἶναι βέβαιο ὅτι, ἄν συνέβαινε κάτι τέτοιο, οἱ μισοί τρόφιμοι τῆς Βουλῆς θά κοκκίνιζαν ἀπό ντροπή, καί οἱ ἄλλοι μισοί, οἱ «προοδευτικοί», ἀπό θυμό καί ὀργή.
Τέλος πάντων γράφουμε καί κανένα χωρατό, γιά νά ἀμυνθοῦμε στήν περιρρέουσα σκυβαλοκρατία. (Νομίζω πώς κάτι τέτοιο θά εἶχε ὑπ’ ὄψιν τοῦ ὁ Ἐλύτης, ὅταν ἔγραφε στά «δημόσια καί ἰδιωτικά» τά ἑξῆς θαυμάσια: «Νά ἔπαιρνε πότε πότε ἡ συνεδρίαση τοῦ Κοινοβουλίου τίς προεκτάσεις πού παίρνει ἕνα δάκρυ, ὅταν διαθλᾶ τίς ἀθλιότητες ὅλες κι ἀπομένει νά λάμπει σάν μονόπετρο»).
Ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς ποινικοποίησης τῆς ἱστορίας, κυρίως τά τελευταία χρόνια, ἀπό τούς τσαρλατάνους τῆς «μεταμοδέρνας» ἱστοριογραφίας καί λόγω τῆς ἀνεύθυνης καί ἀνέμπνευστης διδασκαλίας της στό σχολεῖο, οἱ περισσότεροι Ἕλληνες σχηματίζουν τήν κρίση τους γιά τά ἱστορικά γεγονότα ἀπό τήν τηλεόραση, τίς ἐφημερίδες ἤ ἀπό προχειρογραμμένα, περιοδικά, φυλλάδια καί βιβλία. Ἰσχύει αὐτό πού ἔλεγε ὁ Θουκυδίδης γιά τούς Ἀθηναίους της παρακμῆς «ἀταλαίπωρος τοῖς πολλοῖς ἡ ζήτησις τῆς ἀληθείας, καί ἐπί τά ἑτοῖμα (= τά πρόχειρα, τά ἀναμασημένα, τά στρεβλωμένα) μᾶλλον τρέπονται».
Ἀποτέλεσμα; Νά μένουμε κατάπληκτοι ἀπό κάποια γεγονότα («νά πέφτουμε ἀπό τά σύννεφα», ὅπως συνήθως λέει ὁ κάθε κολοκυθολογῶν δημοσιολόγος) ἤ νά ἀντιδροῦμε πρωτόγονα ἐξαιτίας τους, νά ἀποδεχόμαστε τίς κοτσάνες τοῦ κάθε ἔμμισθου λακέ τῆς Νέας Τάξης, νά ἐπικρατεῖ ἡ σύγχυση, ἡ ἔλλειψη ἱστορικῆς καί ἑπομένως πολιτικῆς κρίσης.
Ἡ ἱστορική παιδεία ἀπουσιάζει κυρίως ἀπό τούς πολιτικούς μας – αἰτία πολλῶν κακοδαιμονιῶν καί συμφορῶν. Ὅπως ἔλεγε ὁ Νικόλαος Δραγούμης, πρό 150 περίπου ἐτῶν: «Τό περίεργον εἶναι ὅτι ὄχι μόνο ἁγνοούσι καί ἀπεχθάνονται τήν ἱστορίαν οἱ ἡμέτεροι πολιτικοί, ἀλλά τρέφουσι πρός αὐτήν βαθυτάτην περιφρόνησιν..
Ἀφ’ οὐ δέ ἡ ἱστορική μάθησις εἶναι ἀναγκαία εἰς τούς ἀναλαμβάνοντας νά κυβερνήσωσι κράτη μεγάλα, ἰσχυρά καί στερώτατα, πολύ πλέον ἀπαραίτητος εἶναι, νομίζω, εἰς τούς κυβερνώντας κράτος μικρόν, ἀσθενές καί κλονούμενον». (Ἀναμνήσεις, 2, σέλ. 316-317). Ὑπάρχει ἕνα «ἀξίωμα» μία, μᾶλλον, πολύ διαδεδομένη πλάνη, πού λέει «ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται». Τό μόνο πού ἐπαναλαμβάνεται σέ τοῦτο τόν ταλαίπωρο τόπο, καταθλιπτικά καί μονότονα, εἶναι ἡ πολιτική ἀνικανότητα.
*Εὐτυχής ὁ ἄνθρωπος πού γνωρίζει ἱστορία. (Εὐριπίδης)
Από: "Αντίβαρο "
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου