Πρὸς 'ἕτερον Εὐαγγέλιον';

Διαβάστε δύο παραδείγματα ὅπου μὲ πολὺ ξεκάθαρο τρόπο φανερώνουν πόσο ἐπικίνδυνο εἶναι νὰ γίνεται μετάφραση στὴν νεοελληνική του Εὐαγγελίου καὶ τοῦ Ἀποστόλου.

Κύριε Διευθυντά,

Σήμερα Κυριακή, 24 Ὀκτωβρίου, σὲ ναὸ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν μετὰ τὴν ἀνάγνωσι τοῦ Ἀποστόλου καὶ τοῦ Εὐαγγελίου διαβάστηκε καὶ μετάφρασι τῶν ἱερῶν αὐτῶν κειμένων. Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα ἦταν Γάλ. 2:16-20. Καὶ στὴ μετάφρασι, ποὺ διαβάστηκε μετὰ ἀπ' αὐτό, ἔχω νὰ παρατηρήσω ἀστοχίες καὶ λάθη. Ἀναφέρω δὲ δύο:....
Ἡ ἀρχὴ τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος, «Εἰδότες ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ», ἀκούσαμε καὶ εἴδαμε στὸ σχετικὸ βιβλίο, ὅτι μεταφράσθηκε, «Ξέρουμε πὼς ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ σωθεῖ μὲ τὴν τήρηση τῶν διατάξεων τοῦ νόμου. Αὐτὸ θὰ γίνει μόνο μὲ τὴν πίστη στὸν Ἰησοῦ Χριστό». Αὐτὴ ἡ μετάφρασι, κατὰ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος δὲν δύναται νὰ σωθῆ μὲ «τὴν τήρηση» τοῦ νόμου, εἶνε ἐσφαλμένη καὶ ἔρχεται σὲ σαφῆ ἀντίθεσι πρὸς τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ «ὁ ποιήσας αὐτὰ ἄνθρωπος ζήσεται ἐν αὐτοῖς» (Λευϊτ. 18:5, Ἰεζ. 20:11,13, 21, Νεεμ. 9:29, Ρώμ. 10:5, Γάλ. 3:12), ὅποιος δηλαδὴ θὰ τήρηση αὐτά, τὰ ὁποία διατάσσει ὁ νόμος, θὰ κερδίση μ' αὐτὰ τὴ ζωή, θὰ σωθῆ. Στὸ Ρώμ. 10:5 ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὁμιλεῖ γιὰ «τὴν δικαιοσύνην τὴν ἐκ τοῦ νόμου», δηλαδὴ τὴ δικαίωσι, τὴ σωτηρία, ποὺ βασίζεται στὴν τήρησι τοῦ νόμου. Ἂν ὁ ἄνθρωπος τηροῦσε τὸ νόμο, ἂν ἔκανε ὅλα καὶ τελείως ὅσα διατάσσει ὁ νόμος, θὰ δικαιωνόταν, θὰ σῳζόταν. Ἀλλὰ ποῖος τήρησε τὸ νόμο; Ποῖος ἔκανε ὅλα καὶ τελείως ὅσα ὁ νόμος διατάσσει; Ὁ Χριστὸς εἶπε στοὺς Ἰουδαίους: «Οὐδεὶς ἐξ ὑμῶν ποιεῖ τὸν νόμον» (Ἰωάν. 7:19). Ὁ Ἀπόστολος δὲν λέγει, «οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου». Καὶ συνεπῶς ὀρθὴ θὰ ἦταν ἡ μετάφρασι, κατὰ τὴν ὁποία δὲν δικαιώνεται, δὲν σῴζεται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ νόμου, διότι, ἐννοεῖται, κανεὶς δὲν ἔπραξε ὅλα καὶ τελείως τὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα ὁ νόμος ἀπαιτεῖ. Ἡ μετάφρασι, ποὺ ἀκούσαμε στὸ ναό, κατὰ τὴν ὁποία δὲν θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ σωθῆ, ἐὰν τηροῦσε τὸ νόμο, εἶνε κακοποίησι καὶ διαστροφὴ τοῦ ἱεροῦ κειμένου.

Ἐπίσης ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου «ζῆ ἐν ἐμοὶ Χριστὸς» ἀκούσαμε καὶ εἴδαμε νὰ μεταφράζεται «ζεῖ στὸ πρόσωπό μου ὁ Χριστός», ὡσὰν τὸ ἱερὸ κείμενο νὰ ἔλεγε «ζῆ ἐν τῷ προσώπῳ μου Χριστός». Ἀλλὰ τέτοια ἔκφρασι, ἔκφρασι δηλαδὴ μὲ τὴ φράσι «ἐν τῷ προσώπῳ», δημωδῶς «στὸ πρόσωπο», σημαίνει, ὅτι ὁ Παῦλος εἶνε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὅπως ἡ ὁμοία ἔκφρασι στὸ Β' Κόρ. 4:6 «ὁ Θεός... ἔλαμψεν... ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ» σημαίνει, ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶνε ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Καὶ ναὶ μὲν ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶνε ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ἀλλ' ὁ Παῦλος δὲν εἶνε βεβαίως ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Κακῶς, λοιπόν, στὴ μετάφρασι χρησιμοποιήθηκε ἡ λέξι «πρόσωπο» ἢ μᾶλλον ἡ ἔκφρασι «στὸ πρόσωπό μου», ἀντίστοιχή της ἐκφράσεως «ἐν τῷ προσώπῳ μου». Τὸ κείμενο δὲν ἔχει αὐτὴ τὴ λέξι καὶ τὴν ἔκφρασι «ἐν τῷ προσώπῳ μου», ἀλλὰ τὴν ἔκφρασι «ἐν ἐμοί», ἡ ὁποία σημαίνει «ἐντός μου, μέσα μου». Μέσα στὸν Παῦλο ζοῦσε ὁ Χριστός. Βεβαίως μὲ τὴν ἐν λόγῳ ἐσφαλμένη μετάφρασι ὁ μεταφράσας ἢ οἱ μεταφράσαντες δὲν θέλησαν νὰ ταυτίσουν ὀντολογικῶς τὸν Παῦλο μὲ τὸν Χριστό. Ἀλλ' ἡ ἄστοχη αὐτὴ μετάφρασι τέτοια ἔννοια ἔχει!
Ὁ Μακαριώτατος ἂς ἀνησυχήση, ἂς διαταραχθῆ λίγο ἡ μακαριότης του, καὶ ἂς προσέξη νὰ μὴ καθιερωθῆ μὲ τὶς μεταφράσεις, καὶ μάλιστα στὴ Λατρεία, «ἕτερον εὐαγγέλιον» (Γάλ. 1:6).

Μὲ ἐκτίμησι Ν.Ι. Σωτηρόπουλος

(24.10.2004)

Ἐπιστολὴ τοῦ Ν.Ι. Σωτηρόπουλου στὴν ἐφημερίδα "Ὀρθόδοξος τύπος"