Μὲ ἀπόφαση ποὺ δημοσιεύτηκε στὶς 4 Σεπτεμβρίου 2025 τὸ Εὐρωπαϊκὸ Δικαστήριο Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΔΔΑ) στὸ Στρασβοῦργο ἀπέρριψε μιὰ προσφυγὴ ποὺ ἀφοροῦσε στὸ δικαίωμα στὴν κοινὴ θρησκευτικὴ λατρεία κατὰ τὴν περίοδο τῆς ὑγειονομικῆς κρίσης τοῦ κορωνοϊοῦ.
Τὴν προσφυγὴ εἶχε καταθέσει στὶς 24 Φεβρουαρίου 2021 ὁ Σλοβάκος πολιτικὸς Ján Figel, ὁ ὁποῖος ἦταν στὸ παρελθὸν (2004-2009) ἀξιωματοῦχος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς, διετέλεσε Ὑπουργὸς Μεταφορῶν τῆς Σλοβακίας (2010-2012) ἐνῷ ἀπὸ τὸ 2016 ἕως τὸ 2019 ἦταν εἰδικὸς ἀπεσταλμένος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς γιὰ τὴν προώθηση τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας ἐκτὸς τῆς ΕΕ.
Τὸ Δικαστήριο στὴν ἐν λόγῳ ὑπόθεση δὲν θὰ ἀποφάνθηκε ἐπὶ τῆς οὐσίας τῆς προσφυγῆς τοῦ Figel, διότι κατὰ τὴν κρίση του δὲν ἦταν ἐπαρκῶς... σαφὲς κατὰ πόσον ὁ ἴδιος ἐπηρεάστηκε δυσμενῶς ἀπὸ τὰ μέτρα ποὺ ἔλαβε ἡ σλοβακικὴ κυβέρνηση καί, ὡς ἐκ τούτου, δὲν μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ ὡς θῦμα (ἄρθρο 34 τῆς Εὐρωπαϊκῆς Σύμβασης Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου).
Ἡ θέση αὐτὴ τοῦ Δικαστηρίου προκάλεσε τὴ δυσάρεστη ἔκπληξη τοῦ προσφεύγοντος, ὁ ὁποῖος εἶχε περιγράψει λεπτομερῶς τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο τὰ μέτρα ἀπαγόρευσης τῆς λατρείας ὡς πτυχὴ τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας εἶχαν ἐπίδραση στὸν ἴδιο καὶ εἶχε ἀπαντήσει μὲ εὐκρίνεια κατὰ τὴν προδικασία σὲ ὅλα τὰ σημεῖα ποὺ τὸ Δικαστήριο ἰσχυρίστηκε ὅτι δὲν παρέθεσε.
Κατόπιν αὐτῆς τῆς δυσμενοῦς γιὰ τὴ θρησκευτικὴ ἐλευθερία ἀπόφασης ὁ Figel δήλωσε τὰ ἑξῆς:
«Ἡ θρησκευτικὴ ἐλευθερία εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ζωτικὰ καὶ οὐσιώδη ἀνθρώπινα δικαιώματα. Εἶμαι βαθιὰ λυπημένος γιὰ τὴν ἀπόφαση τοῦ Δικαστηρίου νὰ μὴν ἀποφανθεῖ ἐπὶ τῆς οὐσίας τῆς ὑπόθεσης καὶ νὰ μὴν ἀναγνωρίσει ὅτι ἡ κυβέρνηση παραβίασε τὴν Εὐρωπαϊκὴ Σύμβαση ἀπαγορεύοντας ἐπανειλημμένα τὴν κοινὴ λατρεία. Ἂν καὶ ἡ ἀπόφαση αὐτὴ ἀποτελεῖ ὀπισθοδρόμηση, οἱ προσπάθειές μας γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τῶν θεμελιωδῶν ἐλευθεριῶν πρέπει καὶ θὰ συνεχιστοῦν. Ὡς εἰδικὸς ἀπεσταλμένος κατάλαβα ἀπὸ πρῶτο χέρι πόσο εὔθραυστη εἶναι ἡ ἐλευθερία. Πιστεύω ὅτι ἡ ΕΕ δὲν μπορεῖ νὰ προωθήσει μὲ ἀξιοπιστία τὴ θρησκευτικὴ ἐλευθερία στὸ ἐξωτερικό, ἂν δὲν τὴν ὑπερασπιζόμαστε στὸ ἐσωτερικό της. Στὴν ὑπόθεση αὐτὴ ἐπρόκειτο νὰ διασφαλιστεῖ ὅτι ἡ λατρεία δὲν θὰ καταστεῖ περιττὸ δικαίωμα σὲ περιόδους κρίσης».».
Τὸ 2021 ἡ Σλοβακία στὸ πλαίσιο ἀντιμετώπισης τοῦ κορωνοϊοῦ ἐπέκτεινε τοὺς ὑγειονομικοὺς περιορισμοὺς συμπεριλαμβάνοντας τὴν πλήρη ἀπαγόρευση τῶν θρησκευτικῶν τελετῶν. Τὸ Δικαστήριο μὲ τὴν ἐδῶ σχολιαζόμενη ἀπόφασή του δὲν ἐξέτασε τὸ ζήτημα τοῦ κατὰ πόσον οἱ ἀπαγορεύσεις αὐτὲς ἦταν ἀναλογικές, ἀναγκαῖες καὶ ἀποσκοποῦσαν στὴν προστασία τῆς δημόσιας ὑγείας.
Ἡ δικηγόρος Dr. Adina Portaru χαρακτήρισε τὴν ἀπόφαση ἀπογοητευτικὴ γιὰ τοὺς πιστοὺς καὶ τὴ θρησκευτικὴ ἐλευθερία στὴν Εὐρώπη. Πρόσθεσε δὲ ὅτι εἶναι ἄδικη καὶ ἀβάσιμη καθὼς δὲν ἔλαβε ὑπόψη ὅσα ὁ αἰτῶν κατέθεσε. Δήλωσε ἐπίσης ὅτι οἱ θεμελιώδεις ἐλευθερίες πρέπει νὰ γίνονται σεβαστὲς καὶ νὰ μὴν παραμερίζονται ἀκόμη καὶ σὲ περιόδους κρίσης καθὼς τὸ διεθνὲς νομικὸ πλαίσιο εἶναι σαφές: ἡ κοινὴ θρησκευτικὴ λατρεία δὲν εἶναι προνόμιο, ἀλλὰ προστατευόμενο δικαίωμα.
Καὶ κατέληξε ὅτι τὸ ΕΔΔΑ δὲν ἔχει ἀποφανθεῖ μέχρι σήμερα ἐπὶ τῆς οὐσίας γιὰ καμία ὑπόθεση ποὺ νὰ ἀφορᾶ στὶς ἀπαγορεύσεις τῆς θρησκευτικῆς λατρείας ἐν μέσῳ τῆς περιόδου τοῦ κορωνοϊοῦ παρὰ τὴν ἐπείγουσα ἀνάγκη νὰ ἐλεγχθεῖ ἡ νομιμότητα τῶν περιοριστικῶν μέτρων εἰς βάρος τῶν θεμελιωδῶν ἐλευθεριῶν.
Κατὰ τὴ συνήγορο τὸ Δικαστήριο θὰ μποροῦσε νὰ ἀδράξει τὴν εὐκαιρία νὰ ἀναγνωρίσει μὲ τὴ νομολογία του ὅτι ὑπῆρχαν λιγότερο περιοριστικὲς ἐπιλογὲς καὶ ὅτι ἡ πνευματικὴ τροφὴ εἶναι ἐξίσου ἀπαραίτητη μὲ τὴ σωματικὴ εὐεξία.
Στὴ συγκεκριμένη ὑπόθεση μετεῖχαν ὡς τρίτοι παρεμβαίνοντες τρεῖς ἀξιόλογοι φορεῖς (European Center for Law and Justice, Ordo Iuris καὶ Free University of Tbilisi) οἱ ὁποῖοι τόνισαν τὴ θεμελιώδη σημασία τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καὶ σημείωσαν ὅτι ἀκόμη καὶ σὲ περιόδους κρίσης ὅπως αὐτὴ τοῦ κορωνοϊοῦ, ὁποιοσδήποτε περιορισμὸς τῆς ἐλευθερίας τῆς λατρείας πρέπει νὰ εἶναι ἀναλογικὸς καὶ νὰ βασίζεται σὲ ἐπιστημονικὰ στοιχεῖα καθὼς καὶ σὲ προσεκτικὴ στάθμιση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων.
romfea
Τὴν προσφυγὴ εἶχε καταθέσει στὶς 24 Φεβρουαρίου 2021 ὁ Σλοβάκος πολιτικὸς Ján Figel, ὁ ὁποῖος ἦταν στὸ παρελθὸν (2004-2009) ἀξιωματοῦχος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς, διετέλεσε Ὑπουργὸς Μεταφορῶν τῆς Σλοβακίας (2010-2012) ἐνῷ ἀπὸ τὸ 2016 ἕως τὸ 2019 ἦταν εἰδικὸς ἀπεσταλμένος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς γιὰ τὴν προώθηση τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας ἐκτὸς τῆς ΕΕ.
Τὸ Δικαστήριο στὴν ἐν λόγῳ ὑπόθεση δὲν θὰ ἀποφάνθηκε ἐπὶ τῆς οὐσίας τῆς προσφυγῆς τοῦ Figel, διότι κατὰ τὴν κρίση του δὲν ἦταν ἐπαρκῶς... σαφὲς κατὰ πόσον ὁ ἴδιος ἐπηρεάστηκε δυσμενῶς ἀπὸ τὰ μέτρα ποὺ ἔλαβε ἡ σλοβακικὴ κυβέρνηση καί, ὡς ἐκ τούτου, δὲν μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ ὡς θῦμα (ἄρθρο 34 τῆς Εὐρωπαϊκῆς Σύμβασης Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου).
Ἡ θέση αὐτὴ τοῦ Δικαστηρίου προκάλεσε τὴ δυσάρεστη ἔκπληξη τοῦ προσφεύγοντος, ὁ ὁποῖος εἶχε περιγράψει λεπτομερῶς τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο τὰ μέτρα ἀπαγόρευσης τῆς λατρείας ὡς πτυχὴ τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας εἶχαν ἐπίδραση στὸν ἴδιο καὶ εἶχε ἀπαντήσει μὲ εὐκρίνεια κατὰ τὴν προδικασία σὲ ὅλα τὰ σημεῖα ποὺ τὸ Δικαστήριο ἰσχυρίστηκε ὅτι δὲν παρέθεσε.
Κατόπιν αὐτῆς τῆς δυσμενοῦς γιὰ τὴ θρησκευτικὴ ἐλευθερία ἀπόφασης ὁ Figel δήλωσε τὰ ἑξῆς:
«Ἡ θρησκευτικὴ ἐλευθερία εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ζωτικὰ καὶ οὐσιώδη ἀνθρώπινα δικαιώματα. Εἶμαι βαθιὰ λυπημένος γιὰ τὴν ἀπόφαση τοῦ Δικαστηρίου νὰ μὴν ἀποφανθεῖ ἐπὶ τῆς οὐσίας τῆς ὑπόθεσης καὶ νὰ μὴν ἀναγνωρίσει ὅτι ἡ κυβέρνηση παραβίασε τὴν Εὐρωπαϊκὴ Σύμβαση ἀπαγορεύοντας ἐπανειλημμένα τὴν κοινὴ λατρεία. Ἂν καὶ ἡ ἀπόφαση αὐτὴ ἀποτελεῖ ὀπισθοδρόμηση, οἱ προσπάθειές μας γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τῶν θεμελιωδῶν ἐλευθεριῶν πρέπει καὶ θὰ συνεχιστοῦν. Ὡς εἰδικὸς ἀπεσταλμένος κατάλαβα ἀπὸ πρῶτο χέρι πόσο εὔθραυστη εἶναι ἡ ἐλευθερία. Πιστεύω ὅτι ἡ ΕΕ δὲν μπορεῖ νὰ προωθήσει μὲ ἀξιοπιστία τὴ θρησκευτικὴ ἐλευθερία στὸ ἐξωτερικό, ἂν δὲν τὴν ὑπερασπιζόμαστε στὸ ἐσωτερικό της. Στὴν ὑπόθεση αὐτὴ ἐπρόκειτο νὰ διασφαλιστεῖ ὅτι ἡ λατρεία δὲν θὰ καταστεῖ περιττὸ δικαίωμα σὲ περιόδους κρίσης».».
Τὸ 2021 ἡ Σλοβακία στὸ πλαίσιο ἀντιμετώπισης τοῦ κορωνοϊοῦ ἐπέκτεινε τοὺς ὑγειονομικοὺς περιορισμοὺς συμπεριλαμβάνοντας τὴν πλήρη ἀπαγόρευση τῶν θρησκευτικῶν τελετῶν. Τὸ Δικαστήριο μὲ τὴν ἐδῶ σχολιαζόμενη ἀπόφασή του δὲν ἐξέτασε τὸ ζήτημα τοῦ κατὰ πόσον οἱ ἀπαγορεύσεις αὐτὲς ἦταν ἀναλογικές, ἀναγκαῖες καὶ ἀποσκοποῦσαν στὴν προστασία τῆς δημόσιας ὑγείας.
Ἡ δικηγόρος Dr. Adina Portaru χαρακτήρισε τὴν ἀπόφαση ἀπογοητευτικὴ γιὰ τοὺς πιστοὺς καὶ τὴ θρησκευτικὴ ἐλευθερία στὴν Εὐρώπη. Πρόσθεσε δὲ ὅτι εἶναι ἄδικη καὶ ἀβάσιμη καθὼς δὲν ἔλαβε ὑπόψη ὅσα ὁ αἰτῶν κατέθεσε. Δήλωσε ἐπίσης ὅτι οἱ θεμελιώδεις ἐλευθερίες πρέπει νὰ γίνονται σεβαστὲς καὶ νὰ μὴν παραμερίζονται ἀκόμη καὶ σὲ περιόδους κρίσης καθὼς τὸ διεθνὲς νομικὸ πλαίσιο εἶναι σαφές: ἡ κοινὴ θρησκευτικὴ λατρεία δὲν εἶναι προνόμιο, ἀλλὰ προστατευόμενο δικαίωμα.
Καὶ κατέληξε ὅτι τὸ ΕΔΔΑ δὲν ἔχει ἀποφανθεῖ μέχρι σήμερα ἐπὶ τῆς οὐσίας γιὰ καμία ὑπόθεση ποὺ νὰ ἀφορᾶ στὶς ἀπαγορεύσεις τῆς θρησκευτικῆς λατρείας ἐν μέσῳ τῆς περιόδου τοῦ κορωνοϊοῦ παρὰ τὴν ἐπείγουσα ἀνάγκη νὰ ἐλεγχθεῖ ἡ νομιμότητα τῶν περιοριστικῶν μέτρων εἰς βάρος τῶν θεμελιωδῶν ἐλευθεριῶν.
Κατὰ τὴ συνήγορο τὸ Δικαστήριο θὰ μποροῦσε νὰ ἀδράξει τὴν εὐκαιρία νὰ ἀναγνωρίσει μὲ τὴ νομολογία του ὅτι ὑπῆρχαν λιγότερο περιοριστικὲς ἐπιλογὲς καὶ ὅτι ἡ πνευματικὴ τροφὴ εἶναι ἐξίσου ἀπαραίτητη μὲ τὴ σωματικὴ εὐεξία.
Στὴ συγκεκριμένη ὑπόθεση μετεῖχαν ὡς τρίτοι παρεμβαίνοντες τρεῖς ἀξιόλογοι φορεῖς (European Center for Law and Justice, Ordo Iuris καὶ Free University of Tbilisi) οἱ ὁποῖοι τόνισαν τὴ θεμελιώδη σημασία τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καὶ σημείωσαν ὅτι ἀκόμη καὶ σὲ περιόδους κρίσης ὅπως αὐτὴ τοῦ κορωνοϊοῦ, ὁποιοσδήποτε περιορισμὸς τῆς ἐλευθερίας τῆς λατρείας πρέπει νὰ εἶναι ἀναλογικὸς καὶ νὰ βασίζεται σὲ ἐπιστημονικὰ στοιχεῖα καθὼς καὶ σὲ προσεκτικὴ στάθμιση τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων.
romfea
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου